10. Tulit ergo rex annulum, quo utebatur, de manu fua, & dedit eum Aman filio Amadathi de progenie Agag, hosti Judæorum,

11. dixitque ad eum : Argentum, quod tu polliceris, tuum fit : de populo age quod tibi placet.

12. Vocatique funt fcribæ regis mense primo Nifan, tertia decima die ejufdem menfis: & fcriptum eft, ut jufferat Aman, ad omnes fatrapas regis, & judices provinciarum, diverfarumque gentium, ut quæque gens legere poterat, & audire pro varietate linguarum, ex nomine regis Affueri: & litteræ fignatæ ipfius annulo,

13. miffæ funt per curfores regis ad univerfas provincias, ut occiderent atque delerent omnes Judæos, à puero ufque ad fenem, parvulos & mulieres, uno die, hoc eft, tertio decimo menfis duodecimi, qui vocatur Adar, & bona eorum diriperent.

VERSIO ANTIQUA.

8. Et locutus eft ad regem ficto corde prop- Ex Mf. Corb. ter genus Judæorum, & dixit: Eft genus difperfum in omni regno incredibile, extraneas leges habens, legibus autem tuis non obediens; qui cognofcuntur in omni peftilentia, & præcepta tua Ipernunt in diem munitionis gloriæ tuæ:

9. fi ergo tibi placet rex, & optimum eft fenfui tuo, detur mihi genus hoc in perditionem. & defcribam in gazophylacio tuo talenta decem millia.

10. Et detra&tum annulum * dedit in manu * Supp. rex. Aman,

11. dicens: Argentum quidem habe: populo autem utere ficut vis.

12. Et vocati funt fcribæ regis mense primo,
tertia decima die : & fcripta funt quæ præcepe-
rat Aman scribis, & ducibus regis, & principibus
per omnem regionem, ab India ufque in Ethio-
piam, centum viginti feptem regionibus, uniuf-
cujufque loci præpofitis gentium, fecundùm inter-
pretationem eorum, per Artarxerxem : & fcrip-
tum eft, & fignatum eft annulo regis,

13.
& dimiffæ funt litteræ per librarios, * Artar-
xerxis regno, perire genus Judæorum, in die pri-
mo, menfe xi. qui eft Adar, & eripere eorum
fubftantiam.

VERSIO Vulg. * Epiftola autem fcripta eft duodecima siap. 12. militudine, cujus eft exemplum hoc. in fine.

VULG. I.

САР. XIII.

magnus Artarxerxes eis qui

ANTIQUA.

2. Omnium dominans gentium, & omnis fatrapa orbis terrarum, fcribo igitur non audacia poteftatis utens, fed clementiùs & domefticè agens, qui fubjecti funt execra

*

* Supp. in.

* Multa bic &

R dia utque Ethiopiam, CXXVII. regioni- bilis per omne ftratum vite led & regnum infra miferè corrug

bus, principibus, & fatrapis, fubditis his, qui
verè, qui propriè fentiunt quæ in nos, falutem.

:

noftrum pertinens ufque ad extremum terræ
præftans renovare quæ defiderantur ab omni.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
.8. Similiter habet Mf. Pech. nifi quòd addit tuo,
voci regno, ficut &, post incredibile; item legit plurali-
ter, habentes..... obedientes; fubfequentia verò prætermit-
tit. In Græco fic: Καὶ ἐλάλησε πρὸς τὸν βασιλέα Αρταξέρω
ξην, λέγων Ὑπάρχει ἔθνος διεσπαρμένον ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐν πά-
η τῇ βασιλεία (ε· οἱ δὲ νόμοι αυτῶν ἐξαλλοι παρὰ πάντα τὰ
ἔθνη, τῶν δὲ νόμων τον βασιλέως παρακέουσι· καὶ ἐ συμφέρᾳ τῷ
કે
βασιλεῖ ἐᾶσαι αυτές at in vet. al. fic : διεσπαρμένον ἐν πά
(αις ταῖς βασιλείαις, λαὸς πολέμε και απειθής, έξαλλα νόμιμα
ἔχων, τοῖς δὲ νόμοις τε βασιλεύ, ο προσέχεσι γνωριζόμενοι
ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι πονηροί όντες, καὶ τὰ προςάγματά σε άθε·
τέσι πρὸς καθαίρεσιν τῆς δόξης (σ.

terpretationem: extremò tollit ifta: & fcriptum eft, & fi-
gnatum eft annulo regis; fed apud Orig. totidem verba
lubnectuntur, pápu, i sopparían á va dax Turies to Ba-
ἐν
σιλέως.

~

ista,

.9. Una vox tantùm variat in Mf. Pech. nempe argenti, loco talenta. In Græco utraque habetur, ficut BaCinéws, regis, pro tuo; loco verò iftorum fi ergo..... in perditionem, ita fimpliciter: Axe TW Basnet, deyμalβάτω ἀπολέσαι αυτός· deinde καγώ διαγράψω, δες με fup. at in vet. al. ei Noxeï &v tŵ Bacnei, arabù ù xplois ἐν καρδίᾳ αυτό, διεθείτω μοι τὸ ἔθνος εἰς ἀπώλειαν, και δια γράψω, &c.

*In Mf. Pech. fic: Epiftola autem fcripta eft fimilitudi-
nem hanc, cujus exemplar tale erat. Græcè : Tus dè éπ10-
Toxus ES! To arliɣpagród. In fine etiam capitis 12. Vulg.
leguntur ifta ex Hieronymo, typis diftinctis, feu ut
aiunt, Italicis, excufa Qua fequuntur, in eo loco pofita
erant, ubi fcriptum eft in volumine: Et diripuerunt bona.
vel fubftantias eorum: qua, inquit, in fola Vulgata edi-
tione reperimus; videlicet, Epiftola autem hoc exemplar fuit,
&c. de cap. 13. Hæc autem adnotatio Hieronymi aptè
refpondet his quæ reperiuntur eò loci in Mfs. noftris :
enim verò poft ultima verba capitis anteced. 5 eripere co-
rum fubftantiam, vel juxta M. Pech. & diripere omnem
fubftantiam eorum; proximè fequitur ibid. Epiftola regis,
cujus eft exemplum hoc, vel cujus exemplum tale erat: Res
magnus Artarxerxes, &c. ut inf. quæ illa ipfa funt fupe-
Terriùs ab Hieronymo indicata & obfervata.
ever,

. 10. Ita Mf. Pech. habet. Græc. verò: Kal wees μενος ὁ βασιλεὺς τὸν δακτύλιον, ἔδωκεν εἰς χεῖρας τῷ ̓Αμάν, σφραγίσαι κατὰ τῶν γεγραμμένων κατὰ τῶν Ιεδαίων. Et tollens rex annulum, dedit in manus Aman, ad obfignandum fuper iis quæ fcripta contra Judæos. Al. operisai Tárlarà γεγραμμένα, al. κατὰ τὸ γεγραμμένον.

. II. Similiter in Mf. Pech. Græcè ita: Kal Baunei's To Aμár, loco dicens; item pro populo, ut & Bend, pro vis; in Compl. dr Jeans.

ατι

V. 12. Ita fert Mf. Pech. paucis exceptis; videlicet, omiffis his, menfe primo, tertia decima die, fubdit, & fcriptum eft quacunque, Gr. κ ἔγραψαν ὡς, mel. Alex. καὶ ἐγράφησαν ὡς, Orig. κατὰ πάντα ως : exinde Mr. Pech. habet, ufque Ethiopia, additque inf. regem, ad Artaxerxem, una cum Græco, Iden Gr. poft Aman, delet hoc, fcribis, cum feq. voce regis; apud Orig. tamen fervatur τῇ βασιλέως ; item Gr. fcribit από Ινδικής, & inf. omittit uniufcujufque loci; pro feq. verò præpofitis, hab. TOTS Te apxror, ut & xer, didionem, vel linguam, loco in

. 1. Ita Mf. Pech. habet, exceptis his, ab India nf-
que Ethiopia; item infra corruptè, principis, & fatrapis,
fubditi fitis his propriè qui verè fentiunt qua nos, falutem.
Græcè Badines μeras AplakÉPENS TOïs άTO THS Inf¡xñs
ἕως τῆς Αιθιοπίας, ἑκατὸν εἰκοσιεπτὰ χωρῶν ἀρχεσι, και του
πάρχαις υπολελαγμένος, τάδε γράφε

.2. Tota ifta abfunt à Ms. Pechiano. In Græco fic:
Πολλῶν ἐπάρξας ἐθνῶν, κ πάσης ἐπικρατήσας οἰκεμένης, βε
fur μù To Ipad Tus strains eαIPOMENOS, ETIEIRÉ SECOY dè
λήθην μὴ τῷ τῆς ἐξεσίας επαιρόμενος, επιεικέςερον
καὶ μετὰ ἐπιότητος αἰεὶ διεξάγων, τὲς τῶν ὑποτεταγμένων ακυ
μárles fiatalos nalashoal Cirs, Túr Te Bacinelar üμong!
( Alex, cum Ald. & Compl. ήρεμον ) και πορευτὴν μέχρι πιο

"

ta

Ls Mf. Corb. * Mf. bæc.

VERSIO ANTIQUA.

3. Inquirente autem me cum confiliariis, quemadmodum adduceretur hoc ad terminationem, quod prudentiâ penes nos aperuit, & fenfu fine æmulatione, & firma ufus fide,& fequente fignorum ad finem, affumpfit Aman:

4. oftendit autem nobis in omnibus, quæcunque in orbem terrarum tribus, immiftum *Supp. populum. effe odiofum quidem * legibus noftris non amlegibus noftris non am* Ms. regnum. bulantes, alias autem leges habentes,* regum autem prætermittentes fupervacuè adres: nam ante propter quod non componerent, quod à nobis regitur fine querela, 5. difparfum hoc genus fingulare, contra Supp. accidit. eos eftote, propter quod regnum firmum non contingere : Supp. cos. 6. addimus qui fignificati funt nobis ab * * Mf. præpofiti. Aman,* præpofito in rebus, & fequente patre veftro, omnes cum mulieribus & filiis periVERSIO ANTIQUA.

*

14.

Et imperatum eft omnibus præparatos effe in diem ftatutum,

15. quoniam feftinatò res agebatur. Et in Sufis propofitum erat exemplum, & convivium fecerunt omnes gentes: Aman autem cùm introiffet regiam, cum amicis luxuriabatur. Ubicunque igitur proponebatur exemplum epiftolæ, ploratio & luctus ingens fiebat apud omnes Judæos.

VULGATA NOVA.

14. Sumama autem epiftolarum hæc fuit, ut omnes provinciæ fcirent, & pararent fe ad prædictam diem.

15. Feftinabant curfores, qui miffi erant, regis imperium explere. Statimque in Sufan pependit edictum, rege & Aman celebrante convivium, & cunctis Judæis, qui in urbe erant, flentibus.

VERSIO ANTIQUA.

* Et invocabant Judæi Deum patrum fuorum, & dicebant: Domine Deus, tu folus
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

μάτων παρεξόμενος, ανανεώσαθαί τε τὴν σοθεμένην τοῖς πᾶσιν
ανθρώποις εἰρήνην. i. e. Multis cum imperarem gentibus, &
univerfum obtinuiffem orbem, volui confidentia potefiatis
non elatus, (ed mitius & cum manfuetudine femper guber-
nans, fubjectorum tranquillas perpetuò reddere vitas, 5 re-
gnum placidum pervium ufque ad fines præbens, renovare
etiam optatam omnibus hominibus pacem.

7.3.
Et hæc pariter defunt in Mf. Pech. præter pof-
trema, ad finem adfumpfi Ainan. Græc. verò habet : Îv-
θεμένες δέ με των συμβόλων, πῶς ἂν ἀχθείη τῦτο ἐπὶ πέ-
ρας, ὁ ζωφροσύνη παρ ̓ ἡμῖν διενέγκας, κ ἐν τῇ εὐνοίᾳ ἀπα-
ραλλάκτως, και βεβαίᾳ πίς ἀποδεδειγμένος, ο δεύτερον τῶν
βασιλειῶν γέρας ἀπενηνεγμένος, ̓Αμάν, dein επέδειξε, &c.
Percundante autem me confiliarios, quomodo perducatur hoc
ad finem, is qui moderatione apud nos præcellit, & in be-
nevolentia immutabilis, & ftabili fide probatus, & fecun-
dum à rege bonorem adeptus, Aman, ftatimque, indica

vit, &c.

#.4. In Mf. Pech. fic : Oftendit autem nobis in omnibus, quicunque in orbe terrarum funt tribus, immiftum effe populum odiofum, legibus quidem noftris non ambulantem; nec plura adfunt. In Gr. Επέδειξεν ἡμῖν ἐν πάσαις, ταῖς κατὰ τὴν οἰκεμένην φυλαῖς, ἀναμεμίχθαι δυσμενη λαόν τινα, τοῖς νόμοις ἀντίθελον πρὸς πᾶν ἔθνος, τά τε τῶν βασιλέων παραπέμποντας διηνεκῶς διατάγματα, πρὸς τὸ μὴ κατατίθεσ— θαι τὴν ὑφ ̓ ἡμῶν κατευθυνομένην ἀμέμπλως, συναρχίαν. 1. e. Indicavit nobis in omnibus, quæ per orbem tribubus, admiftum effe odiofum populum quemdam, legibus oppofitum adversùs omnes gentes, & regum prætermittentes af duè conftitutiones, ut non componatur is, qui à nobis dirigitur fine vitio, concors principatus.

tur.

τετάχαμεν εν τις σημαινομένες ὑμῖν ( Orig. ἡμῖν ) ἐν τοῖς γεγραμμένοις ( Orig. addit ἡμῖν ὑπὸ ̓Αμάν, το τεταγμένο ἐπὶ τῶν πραγμάτων, και δευτέρα πατρὸς ἡμῶν, πάνας ( γυναιξί και τέκνοις ἀπολέσαι όλοριζὶ ταῖς τῶν ἐχθρῶν μαχαί ραις, ἄνευ παντὸς οἴκλω και φειδές, τῇ τεοσαρεσκαιδεκάτη τα δωδεκάτε μηνὸς Αδαρ, τῇ ἐνεςῶτος ἔτες. Pracipimus igi tur eos, qui fignificantur vobis in fcriptis ab Aman, prapofito fuper negotia, & fecundo patre noftro, omnes cum uxoribus filiis perdere radicitus ipfis inimicorum gladiis, fine ulla mifericordia & clementia, xiv. die xii. menfis Adar, prafentis anni.

. 5. Abfunt hæc à M. Pech. At in Græco ita fequitur : Διειληφότες εν τόδε τὸ ἔξγος μονώτατον ἐν αντιπαραγω γῆ παντὶ διαπαντὸς ἀνθρώπῳ κείμενον, διαγωγὴν νόμων ξενίζεσαν παραλλάσσον, καὶ δυσνοῦν τοῖς ἡμετέροις πράγμασι, τὰ χείρισα (υντελών κακα, καὶ πρὸς τὸ, μὴ τὴν βασιλείαν εύσαJelas Tuyxáver i. e. Cum igitur acceperimus hanc ipfam gentem folam ex adverfo omni femper homini pofitam, inftitutionem legum peregrinam commutantem, & diffentientem noftris rebus, peffima confummare mala, & ad id, ut regnum bonum ftatum non confequatur.

*.7. Græc. Όπως οἱ πάλαι, καὶ νῦν δυσμενεῖς, ἐν ἡμέρα μια βιαίως εἰς τὸν ᾅδην κατελθόντες, εἰς τὸν μετέπειτα χρό τον εὐςαθῆ καὶ ἀτάραχα παρέχωσιν ἡμῖν διὰ τέλες τα πράγ pala. i. e. Ut qui olim, & nunc inimici, in die una violenter ad infernum defcendentes, in pofterum tempus benɛ conftitutas & tranquillas prabeant nobis perfectè res; reliqua defunt. E contrario Mf. Pech. antecedentia hæc verba prætermittit, fubfequentia verò retinet, fed paulùm vitiata: Quicunque autem celaverit genus eorum, inhabitabilis (fupp. fit, vel erit ) non folùm inter homines, fed nec in terra ve (1. inter aves ;) 5 in igne fancto comburetur, S fubftantia eorum in regnum conferetur. Valete. Hæc tamen non leguntur in Vulgata, fed priora tantùm, quibus id fubditur ex Hieronymo : Hucufque exemplar epifola.

. 12. Similiter habetur hic verficulus in Mf. Pech, deeft verò in Græco.

. 13. Mf. Pech. hoc unum admittit, ac vitiosè, Et dedit equitibus velociffimos; fequentia delet. Græcè ita: Te δὲ ἀντίγραφα τῶν ἐπιςολῶν ἐξετίθετο κατά χώραν. Exempla ria autem epiftolarum edita funt per regionem; nec addun

tur alia.

. 14. Hæc abfunt à Mf. Pech. Græcè verò fequitur: καὶ προσετάγη πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν ἑτοίμες εἶναι εἰς τὴν ἡμέραν ταύτην quæ refpondent textui Lat.

. 15. In Mr. Pech. pofteriora tantùm leguntur: Ubicunque igitur, &c. quæ fup. prætermiffis antecedentibus. In Græco hac pauca : Ἐσπεύδετο δὲ τὸ πρᾶγμα καὶ εἰς Σετ σαν, ( Mr. Alex. & Σέτας. ) Ὁ δὲ βασιλεὺς καὶ Ἀμάν έκαν θωνίζοντο ἐταράσσεῖο δὲ ἡ πόλις i. e. Urgebatur autem negotium in Sufa. Rex autem & Aman epulabantur : tur#.6. Mf. Pech. Significamus vobis in litteris ab Aman, babatur autem civitas. Sed in al. vet. fic legitur, cap. 4. prapofito (M. præpofitum) in tribus, & fequente patre nof. 1. 'H Góng Zca eraçάoselo éπi Tois yeyerUμÉVOIS & Tπόλις ἐταράσσετο ἐπὶ τοῖς γεγενημένοις· καὶ tro, omnes cum mulieribus fuis & filiis perire à radice inimicorum gladiis, qui legibus non parent, non miferentes, orque parcentes ; nec addit plura. In Græco verò fic: Пpos

σι τοῖς Ιεδαίοις ἦν πένθος μέγα, και πικρὸν ἐν πάσῃ πόλη quæ refpondent ultimis verbis textas Lat.

Hæc Judæorum humilis precatio, neque in Græco,

1

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA. Ex Ms. Corb. Vade, exi celeriùs hinc, & auferes vestimenta & auferes veftimenta rent eum : quam accipere noluit. quæ eft indutus, & indue illum veftimenta alia,

Vide cap. 15. Vulg. **. 1. 2.

5. & veni ad me, ut fciam quid vult frater meus, quoniam vocem fratris mei audio, magnam vocem tribulationis & planctus, & plorationis & anguftiæ, & neceflitatis.

6. Et exiit fpado, & dixit ei. Et noluit Mardochæus deponere faccum, & omnem humiliationem fuam:

7. & dixit fpadoni: Vade, dic reginæ : Surge, 3. quid fedes & taces? quoniam venundata es, tu & domus tua & patris tui, & gens & omnis progenies: furge, fi poterimus pro gente nostra laborare & pati, ut Deus propitius fiat genti noftræ. Simuf de decem millibus talentorum, quæ dedit Aman pretium perditionis Judæorum ;

8. & exemplum epiftolæ mifit confeftim.

9. Factum eft autem cùm legiffet Hefter litteras fratris fui, fcidit veftimentum fuum, & exclamavit voce amara & gravi, & ploravit ploratione magna, & corpus ejus formidolofum factum eft, & caro ipfius concidit valde.

10. Et mifit fpadonem fuum ad eum, dicens:

11. Quoniam omnis homo omnis gentis, Artarxerxes rex dixit, fi introierit ad regem in aulam interiorem, non vocatus, non eft illi falus, præter hunc, cui rex virgam auream dederit; hic liberabitur. Et ego non fum vocata, ut introeam ad regem; hic dies tricefimus, & quomodo introibo ad regem?

12. Et exiit spado, & nunciavit illi verba ipfius. Et iratus eft Mardochæus,

5. Accitoque Athach eunucho, quem rex mi. niftrum ei dederat, præcepit ei ut iret ad Mardochæum, & difceret ab eo cur hoc faceret.

6. Egreffufque Athach, ivit ad Mardochæum ftantem in platea civitatis, ante oftium palatii :

7. qui indicavit ei omnia quæ acciderant, quomodo Aman promififfet, ut in thefauros regis pro Judæorum nece inferret argentum :

8. exemplar quoque edici, quod pendebat in Sufan, dedit ei, ut reginæ oftenderet, & moneret eam, ut intraret ad regem, & deprecaretur eum pro populo fuo.

9. Regreffus Athach, nunciavit Esther omnia, quæ Mardochæus dixerat.

10. Quæ refpondit ei, & juffit ut diceret Mar dochæo :

11. Omnes fervi regis, & cunctæ, quæ fub ditione ejus funt, norunt provinciæ, quòd five vir, five mulier, non vocatus, interius atrium regis intraverit, abfque ulla cunctatione ftatim interficiatur : nifi fortè rex auream virgam ad eum tetenderit pro figno clementiæ, atque ita poffis vivere. Ego igitur quomodo ad regem intrare potero, quæ triginta jam diebus non fum vocata ad eum ?

12. Quod cùm audiffet Mardochæus,

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

tus; cæt. prorfus fimilia. Græc. Kai cintor ai älpaι, y
οἱ εὐνέχοι τῆς βασιλίασης, και ανήγγειλαν αυτῇ. Καὶ ἐταράχθη
ακέρασα το γεγονός· καὶ ἀπέσειλε σολίσαι τὸν Μαρδοχαίον,
(Origen, preponit ἱμάτια) καὶ ἀφελέθαι αυτῷ τὸν βακκιν· ὁ
Se 8x sπelu. Et intraverunt ancilla & eunuchi regina,
Cannuntiaverunt ei. Et turbata eft audiens factum: 5 mi-
fit ad induendum ftolâ Mardochaum, & auferendum ejus
faccum ille autem perfuafus non eft.

#. 5. Itidem in MI. Pech. præter hoc circa medium,
vocem magnam, vocem tribulationis. Græcè verò ita : 'H ♪
Ἐπὴρ προσεκαλέσατο Αχραθαῖον τὸν εὐν ἔχον αυτῆς, ὃς πα-
ρεισήκα αυτῇ, καὶ ἀπέςειλε μαθεῖν αυτη παρὰ τὸ Μαρδοχαίς
τὸ ακριβές. Efher autem advocavit Achrathaum eunuchum
fuum, qui affiftebat ei, & mifit ut difceret ipfa à Mardo-
cheo rem ipfam exquifitè.

.6. Horum nihil habetur in Græco. In Mf. verò Pech. leguntur ad verbum, præter, unum ei, quod deeft poft

dixit.

.7. Similiter in Mf. Pech. exceptis his paucis : Vade, dic..... Exfurge, quid fedis..... & gens omnis populus: furge..... pro gentis laborare & patria, ut Deus..... Simul decem millia talentorum, quem dedit Aman propter perditionem Judæorum. Græcè ita: 0 de Mapdoxalos vπédiger αυτῷ τὸ γεγονὸς, καὶ τὴν ἐπαγγελίαν ἣν ἐπηγγείλατο Αμὰν τῷ βασιλεῖ εἰς τὴν γάζαν ταλάντων μυρίων, ἵνα ἀπολέσῃ τῆς ἸeSales. Mardochaus autem indicavit ei factum, & promiffionem quam promiferat Aman regi in gazam talentorum decem millium, ut perdat Judæos. Vide Not. feq.

. 8. Itidem in Mf. Pech. addito uno ei, ad verbum mifit, nec plura. In Græco fic : Καὶ τὸ ἀντίγραφον τὸ ἐν Σέσοις ἐκτεθὲν ὑπὲρ τῇ ἀπολέθαι αυτές, ἔδωκεν αὐτῷ δεῖ Eat Th 'Eup. Et exemplar in Sufis editum de ipfis perdendis, dedit ei ad oftendendum ipfi Efther. Tum fequuntur multa quæ refpondent verfui antecedenti, maximè verò, & pene ad verbum, tribus prioribus verfibus capitis 15. Vulgatæ noftræ, quæ Hieronymus addita reperiffe fe dicit in editione Vulgata ; en illa : 1. Καὶ εἶπεν αὐτῷ, ενθείλαπαι αυτῇ εἰσελθέση παραιτήσαθαι τὸν βασιλέα, και αξιώσαι αυτὸν πεμὲ τὸ λαό, 2. μνηθεῖσα ἡμερῶν ταπεινώσεως (ε, ὡς ἐτράτους εν χειρί μεν ο διότι Αμαν ο δευτερεύων τῷ βασιλεῖ ἐλά

કે

λησε καθ ̓ ἡμῶν εἰς θάνατον 3. ἐπικάλεσαι τὸν Κύριον, και λάτ λησιν τῷ βασιλεῖ περὶ ἡμῶν, ῥῦσαι ἡμᾶς ἐκ θανάτε. 1. Et dixit ei, ut mandaret illi ingredienti deprecari regem, & orarė eum pro populo, 2. memor dierum humiliationis tuæ, quomodo nutrita es in manu mea, quoniam Aman fecundus à rege locutus eft contra nos ad mortem: 3. invoca Dominum, loquere regi pro nobis, libera nos à morte.

.9. In Mi. Pech. additur vox regina, ad Efther, paulòque poft numero plurali, veftimenta fua; exinde loco amara, &c. fic: terribile (\. terribili) & grandi, & ploravit, & cor illius formidolofum factum eft, & caro illius coridit valde. Grace verò fimpliciter : Εἰσελθὼν δὲ δ' Αχ ραθαῖος, ἐλάλησεν αυτῇ πάντας τες λόγες τέτες. Ingreffies autem Achrathæus, locutus eft ei omnia verba hæc ; que refpondent Vulgatæ.

#. 10. Mf. Pech. Et mifit eunuchum fuum ad ipfum, dicens: Gr. Eine de 'Eauρ πpos 'Ax patator Пoper but πpòs Mapdoxator, sinóv. Dixit autem Efther ad Achrathaum: Vade ad Mardocbaum, & dic:

?

THY

. 11. Mf. Pech. Quoniam omnis homo, & omnes gentes regis Artaxerxis fciunt, quia fi quis introierit ad regem in aula interiore, non vocatus, non eft illi falus, præter bunc cui rex auream virgam oftendit; hic faluabitur. Et ego non vocata, non poffum introire ad regem; hi funt dies xxx. 5 quomodo nunc introibo ad regem Grzc. Ὅτι τὰ ἔθνη πάνω Ja Tus Basinelas vivooxe, öti was arepaπos, й yurn, o's eirελεύσεται πρὸς τὸν βασιλέα εἰς τὴν αὐτὴν τὴν ἐσωτέραν ἄκλητος, ἐκ ἔσιν αυτῷ σωτηρία" πλην, ᾧ ἐκλείνῃ ὁ βασιλεὺς τὴν χρυσήν ράβδον, έτος ωθήσεται. Κἀγὼ ἢ κέκλημαι είσα ελθεῖν πρὸς τὸν βασιλέα· εἰδὶν αὗται ἡμέραι τριάκοντα. Οπίας gentes omnes regni fciunt, quoniam omnis homo, vel mulier, qui ingredietur ad regem in aulam interiorem, non vo¬ catus, non eft illi falus ; tantùm, cui extenderit rex auream virgam, hic falvabitur. Et ego non fum vocata ad ingre diendum ad regem; funt ipfi dies triginta; fequentia defunt.

. 12. Hic verfus, & alii duo fequentes abfunt à Ms. Pechiano. In Græco fic : Καὶ απήγ[ειλεν ̓Αχραθαῖος Μαρ δοχαίω πάντας τες λόγες Επήρ. Et annuusiavit Ashrashaus Mardochao omnia verba Eftber.

VERSIO ANTIQUA.

13. & dixit fpadoni: Intra, dic ei : Noli dicere Ex Mf. Corb.
intra te: Quoniam fola regno, præter omnes Ju-
dæos falva fiar, quoniam uxor regis fum:

* Supp. an non;

14. fi igitur non præmiferis in hoc tempore,
aliunde auxilium & defenfor Judæis erit: tu au-
tem, & domus patris tui, perituri. Et qui fcit *
in hoc tempore regnas, ut gentem tuam liberes? f. fer, finon, è Gr
15. Et introiit fpado, & renuntiavit verba Mar-
dochæi Hefter reginæ. Et dixit Hefter denuo,
cùm mififfet qui ad eam venerat à Mardochæo:

16. Domine frater, fi tibi videtur, introibo,
licet moriar. Prædica igitur fanitatem, & annun-
tia jejunium ; & dicito presbyteris ut faciant jeju-
nium, lactantes autem feparent nocte à matribus
fuis, boves & pecora non pafcantur: quibus die-
bus ego & ancilla mea jejunabimus, & introibo
ad regem poft hæc, habens in manu animam

meam.

17. Et exiit fpado, & dixit verba ejus. Et vadens Mardochæus, prædicavit fanitatem: fponfi autem de thalamis exierunt, & fponfæ de pafcuis fuis; presbyteri autem & anus exierunt ad deprecandum: boves & pecora præcepit, ut tribus diebus, & tribus noctibus non pafcerentur. Omnes autem acceperunt cinerem, & invocabant excelfum Dominum, ut propitius illorum fieret humilitati. VERSIO ANTIQUA.

8. Mardochæus verò confcidit veftimenta fua, & fubftravit cilicium, & cecidit fuper faciem fuam in terram, & presbyteri populi à manè ufque ad vefperam ; 9. & dixerunt: Deus Abraham, & Deus

Ifaac, & Deus Jacob, benedictus es.
10..... II..... Vide Not.

12. 13. Tufcis Domine, quoniam non mi-
hi placet plantas pedum Aman adorare in fa-
lutem Ifraël :

NOTE AD VERSIONEM

*. 13. Græce: Καὶ εἶπε Μαρδοχαῖος προς ̓Αχραθαῖον (M. Alex. delet προς Αχραθ.) Πορεύθηκε, και είπεν αυτή 'EDUP, μn SYTTYS CEAUTY, OTI Cabrion (Alex. Catúrouai) μόνη ἐν τῇ βασιλεία παρά Alex. υπὲρ πάντας τες Ιεδαίες. Et dixit Mardochæus ad Achrathæum: Vade, & dic ei: Efther, ne dixeris tibi, quia falvaberis ( vel falvabor ) fola in regno præter omnes Judæos.

. 14. Græc. initio hab. Q5 ör ear wacanyons, Quo¬ miam fi neglexeris audire, (à Mf. Alex. abeft ;) exinde ex, protectio, loco defenfor ; & poft paulò aоNETDE, peribitis, loco perituri; extremò fic, ris tider si (Mf. Alex. delet ei) eiç Tòv xaipòv Tytov Cadíasusas; Nobil. & quis novit fi ad tempus hoc facta es regina? detractis his, ut gentem, &c. alia verò ut in Lat. fup.

. 15. Græc. hæc tantùm legit: Kal Eaπéseiner 'EDùp τὸν ἥκοντα προς αυτήν, πρὸς Μαρδοχαῖον, λέγεσα· Εt mit Efther eum qui veniebat ad fe, ad Mardochæum, dicens: Mr. Alex. Καὶ εἶπεν Ἐπὴρ, ἐξαποςείλαι πάλιν τὸν ἥκοντα πpòs Mapdoxaior. In Mf. Pech. Et dixit Efther Mardochaum; nec alia plura.

. 16. In Mf. Pech. initio ipfo, deest vox domine, & in fubfequentibus hæc variant : Frater, introibo, fi tibi videtur, licet moriar..... & enuntia jejunium; & dic prefbyteris, faciant..... lat. autem feparate tres noites à..... & pecora non pafcantur tribus diebus: 5 ego, & ancilla mea jejun..... habens in manu mea animam meam. Græc. Baδίσας ἐκκλησίασον τὰς Ἰεδαίες, τὲς ἐν Σέσοις, και νηςεύσατε ἐπ' ἐμοί. Καὶ μὴ φάγητε, μηδὲ πίητε ἐπὶ ἡμέρας τρεῖς, νύκ Τα κι ἡμέραν κἀγὼ δὲ καὶ αἱ ἄβραι με φοιτήσομεν, και τότε εἰσελεύσομαι πρὸς τὸν βασιλέα, παρὰ τὸν νόμον, ἐὰν καὶ ἀπο Dai μe Sen. Vadens convoca Judæos, qui in Sufis, & jejunate fuper me. Et non comedatis, neque bibatis per dies tres, nocte die : & ego verò & ancillæ meæ abftinebimus à cibo, & tunc ingrediar ad regem, præter legem, etiamfi perire me oporteat.

. 17. Similiter in Mf. Pech. his tantùm immutatis : Et exiet (1. exiit) eunuchus, & dixit verba ipfius ; & poft pauca, pro pafcuis fuis, fcrib. cubiculis fuis, fubditque, infantes autem feparaverunt à matribus fuis ; mox ita, eniores autem anus exierunt ad deprecationem, ut & inf. tres dies tres noctes, pro ablativo, tribus diebus, &c. fubinde omnes acceperunt, &c. ultimòque, excelfum Deum, ut illi propitius fieret humilitatis. In Græco hæc tantùm leguntur: Καὶ βαδίσας Μαρδοχαῖος, ἐποίησεν ὅσα ἐνετείλατο duEp. Hieronym. quoque poft #. 7. capitis 13. Vul

ANTIQUAM.

gatæ, ait: Qua fequuntur ( nempe oratio Mardochæi) poft
eum locum fcripta reperi ( in edit. Vulgata ) ubi legitur:
Pergenfque Mardochæus, fecit omnia quæ ei mandaverat

Efther.

. 8. Hunc verfum & alios fubfequentes monet Hie. ron. ibid. fe in fola edit. Vulgata reperiffe: Qua fequuntur, inquit, poft eum locum ( . 17. c. 4.) fcripta reperi... nec tamen habentur in Hebraico, 5 apud nullum penitus feruntur Interpretum; deinde Mardochaus autem, &c. ✯. 8. cap. 13. Vulg. In Græco fimpliciter: Kal dentu ( Mf. Alex. Μαρδοχαῖος ἐδεήθη) Κυρίω, μνημονεύων πάντα τὰ ἔρ ya Kuply. Et deprecatus eft (Mardochæus ) Dominum, memor omnium operum Domini. Mf. autem Pech. conftanter hab. cum Corb. Marduchaus verò fcidit veftimenta fua, & fubftravit cilicium, & procidit, &c. quæ fupra.

#.9. Ita fert Mf. Pech. ad verbum, nec plura. Græc.
verò cum Vulg. Καί εἶπε Κύριε Κύριε βασιλεῦ πάντων κρατ
τῶν, ὅτι ἐν εξεσία (ο τὸ πᾶν ἐςι, και ἐκ ἔσιν ο αντιδοξων
(οι, ἐν τῷ θέλει σε ζῶσαι τὸν Ισραήλ. Et dixit : Domine
Domine rex omnipotens, quia in poteftate tua funt omnia, I
non eft qui diffentiat à te, cùm tu volueris falvare Ifraël. In
Miffali etiam Rom. ad Introit. Dom. 21. poft Pent. hæc
leguntur: In voluntate tua, Domine, univerfa funt pofita,
& non eft qui poffit refiftere voluntati tua. Ita quoque ad
verbum legit Caffiod. in Pf. 103. p. 352. b.

✯✯. 10. 11. Hi duo verficuli absunt à Mss. noftris Corb.
& Pech. In Græco verò fequuntur ita :"OT Cù lucas
τὸν ἐρανὸν καὶ τὴν γῆν, καὶ πᾶν θαυμαζόμενον ἐν τῇ ὑπ' ερανόν
deinde: Καὶ Κύριος εἴ πάντων, κ ἐκ ἔσιν ὃς ἀντιτάξεται σου
定
Tw Kupiw. Quia tu fecifti cælum & terram, & omne quod
fufpicitur in fubcælefti. Et Dominus es omnium, & non eft
qui refiftat tibi Domino. In Milfali etiam Rom. ubi fup. fub-
nectuntur ista: Tu enim fecifti omnia, cælum & terram, 5
univerfa quæ cœli ambitu continentur. Dominus univerforum

tu es.

. 12. 13. Similiter habet Mf. Pech. nifi quòd deler vocem plantas, & pro adorare, leg. ofculare. Græcè : Ev πάντα γινώσκεις, υ οἶδας Κύριε, ὅτι ἐκ ἐν ὕβρε, ἐδὲ ἐ ὑπερηφανείᾳ, ἐδὲ ἐν φιλοδοξίᾳ, ἐποίησα τέτο, τὸ μὴ προσκυ νεῖν τὸν ὑπερήφανον ̓Αμάν, ( ὅτι κυδόκων φιλεῖν πέλματα που δῶν αὐτῷ, πρὸς (ωτηρίαν Ισραήλ.) Tu omnia cognofcis, tu nofti Domine, quia non in contumelia, neque in fuperbia, neque in cupiditate gloria, feci hoc, ut non adorarem fuperbum Aman, ( quia bene afeius eram ofculari veftigia pr dum ejus, ad falutem Ifraël.)