6. Idcirco ecce dies veniunt, dicit Dominus: Hieron. in Jer. 19. & non vocabitur locus ifte ampliùs Ruina, & col. 619. f. ex Lxx. Polyandrion filii Ennom, fed Polyandrion occifionis.

VULGATA

VERSIO ANTIQUA.

5. Et dabo omnem fortitudinem.....

7. Seduxifti me Domine, & feductus fum: tenuifti me, & potuifti : factus fum in derifum to- Damaf. to. 3. 522. ta die, exivi in subsannationem.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

VULGATA NOVA.

8. Quia jam olim loquor, vociferans iniquitatem, & vaftitatem clamito : & factus eft mihi fermo Domini in opprobrium, & in derifum tota die.

18. Quare egreffus fum ex utero, ut viderem labores & miferias, & confumerentur dies mei în ærumnis?

9. Et dixi: Non recordabor ejus, neque loquar ultra in nomine illius : & factus eft in corde meo quafi ignis exæftuans, claufufque in of fibus meis: & defeci, ferre non fuftinens.

10. Audivi enim contumelias multorum, & terrorem in circuitu : Perfequimini, & perfequamur eum : ab omnibus viris, qui erant pacifici mei, & cuftodientes latus meum : fi quo modo decipiatur, & prævaleamus adversùs eum, & confequamur ultionem ex eo.

11. Dominus autem mecum eft quafi bellator fortis : idcirco qui perfequuntur me, cadent, & infirmi erunt : confundentur vehementer, quia Inf. 23. non intellexerunt opprobrium fempiternum, quod 40. nunquam delebitur.

12. Et tu Domine exercituum probator juf- Sep.11, ti, qui vides renes & cor: videam quæfo ultio- 2017. nem tuam ex eis: tibi enim revelavi caufam meam.

13. Cantate Domino, laudate Dominum : quia liberavit animam pauperis de manu malorum.

10.

14. Maledicta dies, in qua natus fum: dies, Job. 3. in qua peperit me mater mea, non fit bene- 2. dicta.

15. Maledictus vir, qui annuntiavit patri meo, dicens: Natus eft tibi puer masculus : & quafi gaudio lætificavit eum.

16. Sit homo ille ut funt civitates, quas fubvertit Dominus, & non poenituit eum : audiat clamorem manè, & ululatum in tempore meridiano:

17. qui non me interfecit à vulva, ut fieret mihi mater mea fepulcrum, & vulva ejus conceptus æternus.

18. Quare de vulva egreffus fum, ut viderem laborem & dolorem, & confumerentur in

confufione dies mei?

NOTE AD VERSIONEM

*. 8. Itidem Græcè fequentia concordant cum Vulg. pene ad verbum.

. 9. Hæc tota conveniunt cum Græco, nifi quòd habetur ibid. To ovoμa Kupie, nomen Domini, loco nomen ejus; deeftque inf. Tò in corde meo: fed Ambrof. in eund. Pf. col. 1104. d. conftanter legit: & factum eft in corde meo ut ignis ardens, flammans, &c. ut fup. & 1. 3. offic. 10. 2. 133. e. & factum eft in corde meo ficut ignis ardens, flammigerans, &c. at in Luc. 12. col. 1442. a. quia factus eft ficut ignis ardens, flammigerans in offibus meis: & 1. de Ifaac, c. 8. col. 381. d. 5 erat ignis inflammans in offbus meis, &c. ut fupra: & epift. 43. col. 974. e. & erat ignis flammigerans, &c. fimiliter in Pf. 38. col. 848. e. & in Pf. 118. col. 1200. d. Apud Hieron. in Jer. col. 623. a. fic eft: Non recordabor ejus, five non nominabo Dominum & infra: defeci, five diffolutus fum.

. 10. Græc. "Oт йa óyor, &c. ut in Lat. fupra. . 11. Sic eft in Græco, præter vocem ult. ariμías, contumelias.

I.

*. 12. Græc. Κύριε δοκιμάζων δίκαια reliqua ufque

ANTIQUAM.

ad . 14. Vulgatæ congruunt, paucis exceptis.

. 14. Auguft. I. 6. cont. Julian, to. 10. 706. d. Maledictus dies, in quo natus fum. Gr.& étéxour & dutÿ, &c. ut in Vulg.

. 15. Hilar. in Pf. 119. col. 375.b. Maledictus nuncians patri meo, & dicens: Quia natus eft tibi mafculus." Gr. Ἐπικατάρατος ὁ ἄνθρωπος, ὁ εὐαγγελισάμινος τῷ πατρί με, λέγων· Ἐτέχθη οι άρσεν ed. Ald. ὅτι ἐτέχθη. Hie ron. quoque in Jer. col. 624. b. habet: Maledictus vir, five homo.

*. 16. Græc. Εὐφραινόμθμος ἔσω ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ὡς αἱ πόλεις, ἃς κατέςρεψε Κύριος ἐν θυμῷ, κι ο μετεμελή της ακεσάται κραυγῆς τῷ πρωί, και αλαλαγμό μεσημβρίας quæ Vulgatæ favent, ut & alia multa paffim.

~

*. 17. Grzc. ὅτι ἐκ ἀπέκτεινέ με ὦ μήτρα, καὶ ἐγένετό μοι ή μήτηρ με τάφος με, καὶ ἡ μήτρα συνήψεως αἰωνίας. i. e. quia non interfecit me in vulva, 5 facta eft mihi mater mea fepulcrum meum, & vulva conceptionis aterna.

7. 18. Ινατί τῦτο ἐξῆλθον ἐκ μήτρας, το βλέπει ο κόπος και πόνες, και διετέλεσαν ἐν αιχύνῃ αἱ ἡμέραι με ;

CAPUT X X I.

VULGATA

Erbum, quod factum eft ad Jeremiam à Domino, quando mifit ad eum rex Sedecias Phaffur filium Melchiæ, & Sophoniam filium Maafiæ facerdotem, dicens:

NOVA.

chodonofor rex Babylonis præliatur adversùm nos: fi fortè faciat Dominus nobifcum fecundùm omnia mirabilia fua, & recedat à nobis.

3. Et dixit Jeremias ad eos: Sic dicetis Sede

2. Interroga pro nobis Dominum, quia Nabu- ciæ :

Inf. 38.

Sup.21.

12.

8. Et ad populum hune dices: Hæc dicit Dominus: Ecce ego do coram vobis viam vitæ, & viam mortis.

9. Qui habitaverit in urbe hac, morietur gladio, & fame, & peste : qui autem egreffus fuerit, & tranffugerit ad Chaldæos, qui obfident vos, vivet, & erit ei anima fua, quafi fpolium.

10. Posui enim faciem meam fuper civitatem hanc in malum, & non in bonum, ait Dominus : in manu VULGATA NOVA.

13. Ecce ego ad te habitatricem vallis folidæ atque campeftris, ait Dominus : qui dicitis: Quis percutiet nos? & quis ingredietur domos nostras ?

14. Et vifitabo fuper vos juxta fructum ftudiorum veftrorum, dicit Dominus : & fuccendam ignem in faltu ejus : & devorabit omnia in circuitu ejus.

NOVA.

regis Babylonis dabitur, & exuret eam igni.
11. Et domui regis Juda: Audite verbum Do-
mini,

12... Vide Not.

12. domus David, hæc
dicit Dominus: Judicate
manè judicium, & eruite vi oppreffum de manu ca-
lumniantis ne fortè egrediatur ut ignis indignatio
mea, & fuccendatur, & non fit qui exftinguat, pro-
pter malitiam ftudiorum veftrorum.

VERSIO ANTIQUA.

13. Ecce ego ad te, qui habitas in valle Sor campeftri, qui dicitis : Quis terrebit nos?....

14..... Vide Not.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

*. 4. Græc. Ἰδὲ ἐγὼ μελαςρέφω τὰ ὅπλα τὰ πολεμι xa, Ecce ego converto arma bellica, &c.

.7. Hieron. ibid. Hoc quod nos tranftulimus : in manu Nabuchodonofor regis Babylonis, & in manu inimicorum eorum: in LXX. non habetur. Item, Et pro eo quod nos diximus: non flectetur, neque parcet, nec miferebitur : LXX. tranftulerunt: non parcam, nec miferebor; meliùfque eft juxta Hebraicum.

V. 12. Hæc ult. Vulg. verba, propter malitiam ftudiorum veftrorum, non habentur apud LXX. tefte Hieron. in

Ec dicit Domi

"Hnus: Defcende in

Jer. col. 626. f. non leguntur etiam hodie in Gr. ed.
Rom. Antecedentia verò à . 8. leviter tantùm difcrepant
ibid. ab eadem Vulgata.

*. 13. Græc. Ἰδὲ ἐγὼ πρός (ε τὸν κατοικῦντα τὴν, &c.
ut fupra.

. 14. Hieron. in hunc loc. p. 627. a. ait : Quod fequitur juxta fructum ftudiorum veftrorum, dicit Dominus in LXX. non habetur. Nunc etiam Græcè fimpliciter: Kal áráfw up, &c. ut in Vulg. omissis his quæ antecedunt.

VULGATA 1.&feqq. Vide Not.

domum regis Juda, & loquêris ibi verbum hoc,

VULGATA NOVA.

3. Hæc dicit Dominus: Facite judicium & juftitiam, & liberate vi oppreffum de manu calumniatoris: & advenam, & pupillum, & viduam nolite contriftare, neque opprimatis iniquè & fanguinem innocentem ne effundatis in loco ifto.

:

NOVA.

2. & dices: Audi verbum Domini rex Juda, qui fedes fuper folium David; tu & fervi tui, & populus tuus, qui ingredimini per portas iltas.

VERSIO ANTIQUA.

3..... Facite judicium & juftitiam.....

VULGATA

4. Si enim facientes feceritis verbum iftud : ingredientur per portas domus hujus reges fedentes de

NOVA.

genere David fuper thronum ejus, & afcendentes
currus & equos, ipfi & fervi, & populus eorum.
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
#. I..... 12. Hi verfus omnes unum pene & idem fonant in Græco & in Vulgata.

Hieron. in Jer. 21. col. 625...

Hieron, ubi fup.

Inf. 22. 3.

Hieron, in hune loc. col. 627.a.b.

Tertul. I. 4. adv. Marc. p. 724. b.

Hieron. in Jer. 22. col. 630.ex Lxx.

6..... tu mihi principium Libani.....

7..... & mittent in ignem.

erit domus hæc.

VULGATA

8. Et pertranfibunt gentes multæ per civitatem hanc : & dicet unufquifque proximo fuo : Quare fecit Dominus fic civitati huic grandi?

9. Et refpondebunt: Eò quòd dereliquerint pactum Domini Dei fui, & adoraverint deos alienos, & fervierint eis.

Hieron. in Jer. 22. col. 631. f. 632. a.

10. Nolite flere mortuum, neque lugeatis fuper cum fletu: plangite eum, qui egreditur, quia non reverVERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.

6. Quia hæc dicit Dominus fuper domum regis Juda Galaad tu mihi caput Libani: fi non pofuero te folitudinem, urbes inhabitabiles. 7. Et fanctificabo fuper te interficientem vi& arma ejus : & fuccident electas cedros tuas, & præcipitabunt in ignem.

rum,

NOVA.

tetur ultra, nec videbit terram nativitatis fuæ.

11. Quia hæc dicit Dominus ad Sellum filium Jofiæ regem Juda, qui regnavit pro Jolia patre fuo, qui egreffus eft de loco ifto : Non revertetur huc ampliùs:

12. fed in loco, ad quem tranftuli eum, ibi morietur, & terram iftam non videbit ampliùs.

13. O qui ædificas domum tuam non cum juftitia, & coenacula tua non in judicio: apud eum proximus operatur gratis, & mercedem ei non reddit.

14. Edificafti tibi domum parvulam, coenacula perflatilia diftin&ta feneftris, & contignata cedro, & lita finopide.

15. Nunquid regnabis, quia tu contendis contra Achaz patrem tuum? non comedent, & non bibent: melius tibi erat facere judicium, & juftitiam bonam.

16. Non cognoverunt, non judicaverunt judicium humilis, neque judicium pauperis nonne hoc eft te ignorare me, dicit Dominus?

17. Ecce non funt oculi tui recti, nec cor tuum bonum: fed ad avaritiam tuam, & ut fanguinem innocentem effundas, & ad iniquitatem, & homicidium, ut facias ea.

VULGATA NOVA.

13. Væ qui ædificat domum fuam in injuf titia, & coenacula fua non in judicio : amicum fuum opprimet fruftra, & mercedem ejus non reddet ei.

14.. Qui dicit: Ædificabo mihi domum latam, & cœnacula fpatiofa: qui aperit fibi feneftras, & facit laquearia cedrina, pingitque finopide.

15. Nunquid regnabis, quoniam confers te cedro ? pater tuus nunquid non comêdit & bibit, & fecit judicium & juftitiam tunc cùm bene erat

ei ?

16. Judicavit caufam pauperis & egeni in bonum fuum : nunquid non ideo quia cognovit me, dicit Dominus ?

17. Tui verò oculi & cor ad avaritiam, & ad fanguinem innocentem fundendum, & ad calumniam, & ad curfum mali operis.

NOVA.

ne, & væ inclyte.

19. Sepultura afini fepelietur, putrefactus & projectus extra portas Jerufalem.

VULGATA NOVA.

20. Afcende Libanum, & clama : & in Bafan da vocem tuam, & clama ad tranfeuntes, quia contriti funt omnes amatores tui.

NOVA.

22. Omnes paftores tuos pascet ventus, & amatores tui in captivitatem ibunt : & tunc confundêris, & erubefces ab omni malitia tua.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 16. Ita Græcè ad verbum, excepto uno dat. Ta v, humili, loco humilis; at in Compl. Tawen; in Ald. & Mr. Alex, ταπεινῶν. &

*. 13. Graec. Ὁ οἰκοδομῶν οἰκίαν αυτῇ 8 μετὰ δικαι Εύνης, καὶ τὰ ὑπερῷα αὐτῇ ἐκ ἐν κρίματι· παρὰ τῷ πλησίον αυτό εργᾶται δωρεάν, καὶ τὸν μιθον αυτό ε μὴ ἀποδώση avr. Qui adificat demum fuam non cum juftitia, & cœnacula fua non in judicio : apud proximum fuum operatur gratis, mercedem ejus non reddet ei. In Mf. Alex. i aixosomer Tur oixlar dur in ed. Ald. 'Ds • oinofqua; in Compl. Ω ὁ οἰκοδομῶν οἰκίαν (... και τὰ ὑπερῷα σε... Tap' ¿UT • Trusicy, &c. Apud Ambrof. epift. 30. col. 911. f. O qui ædificant domum fuam non cum juftitia.

~

ту

Inf. 35. 30.

. 17. Græc. Vatic. delet vocem reiti, fed Compl. add. susis; exinde in Vatic. ita: eis Tò aiμa To αtwor To Exxécu εὐθεῖς κα εἰς τὸ αἷμα ἀθῶον τῇ ἐκχέαι autò, ǹ eig åfixúμala, è eis pórov, &c. i. e. & ad fanguinem innocentem ut effundas eum, & ad iniquitates, & ad homicidium; cæt. ut in Lat. fupra. Hieron. ibid. allato duplici textu de more, fubdit: Utramque editionem ex integro pofui, ut Hebraica veritas, 5 difficultas Vulgata editionis facilius cognofcatur. Apud Iren. 1. 4. c. 18. p. 250. c. ita : Non funt oculi tui, nec cor tuum bonum: fed in cupiditate tua, & ad fanguinem juftum ut effundas eum, & ad injuftitiam, & ad homicidium, ut facias.

. 14. Ita fert Græc. nifi quòd loco parvulam, hab.
CUMμsTegr, Nobil. commenfuratam ; item vocibus 2, cedro,
& finopide præponit, in; Compl. tamen deler hanc
prep. ante finopide. Ambrof. epift. 30. col. 911. f. legit:
Edificafti domum, metire fuperiora ejus perflatilia diftincta
feneftris, & contignata cedro, & illita minio.

V. 15. Sic eft in Græco, præter hoc med. & "Axa? T
Tarpi C, in Achaz patre tuo; extremò etiam Gr. delet
bonam; fed Mf. Alex. ac edd. Ald. & Compl. addunt
Δικαιοσύνην καλήν.

. 18. feqq. Hieron. in Jer. col. 631. b. ait: Hoc quod nos de Hebraico pofuimus: Non plangent eum: Væ frater, & væ foror: in LXX. non habetur. Hodie etiam deeft in Græco; fequentia ibid. ufque ad . 24. paucis tantùm differunt à Vulg. pro more.

VULGATA NOVA.

23. Quæ fedes in Libano, & nidificas in cedris, quafi dolores paturientis ? quomodo congemuifti, cùm veniffent tibi dolores,

VULGATA NOVA.

24. Vivo ego, dicit Dominus : quia fi fuerit Jechonias filius Joakim regis Juda, annulus

in manu dextera mea, inde evellam eum.

25. Et dabo te in manu quærentium animam tuam, & in manu quorum tu formidas faciem, & in manu Nabuchodonofor regis Babylonis, & in manu Chaldæorum.

26. Et mittam te, & matrem tuam quæ genuit te, in terram alienam, in qua nati non eftis, ibique moriemini:

27. & in terram, ad quam ipfi levant ani-
mam fuam ut revertantur illuc, non reverten-
tur.

28. Nunquid vas fictile atque contritum vir
ifte Jechonias? nunquid vas abfque omni vo-
luptate? quare abjecti funt ipfe & femen ejus,
& projecti in terram, quam ignoraverunt ?
29. Terra, terra, terra, audi fermonem Do-
mini.

30. Scribe virum iftum abdicatum : quia non exfurget ex femine ejus fedens in throno David, princeps adhuc in Juda.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 24. Confonat Græc. nifi quòd ultimò hab. exordow
Ce, evellam te, loco abftraham eum.

V.
. 25. Græc. Kai Tacxf wow Ce eis xeieas, Et tradam
te in manus, &c. ut fupra. Hieron. addit ex Hebr. &
Vulg. in manu quorum tu formidas faciem, 5 in manu
Nabuchodonofor regis Babylonis, (quod in LXX. non habe-
tur) 5 in manu Chaldæorum. Hodie etiam in Gr. poft
hoc, την ψυχήν (ε, proxime fequitur, ὧν (ὺ εὐλαβῇ ἀπὸ
προσώπε ἀυλῶν, εἰς χεῖρας τῶν Χαλδαίων, omifis inter
mediis quæ leguntur in Vulg. Ap. Theodoretum tamen &
in Compl. additur, & εἰς χεῖρας Ναβεχοδονόσορ βασιλέως τῆς
Babuadros, quod Hieron, teftatur in LXX. non haberi. Ita
Nobil.

. 26. Ita in Græco. Quæ etiam fequuntur ibid. ufque
ad v. 28. Vulgatæ parum diffimilia.

cui

.28. Edit. Rom. Ambr. cum duobus vel tribus Mfs.
hab. ut vas, cujus non eft ufus in eo: unus aut alter,
non eft ufus in eo. Ambr. verò l. 2. de interpel. Dav. c.
5. col. 645. d. legit : Depretiatus eft Jechonias ficut vas,
cujus opera non eft neceffaria. Iren. 1. 3. c. 21. p. 218. b.
Inbonoratus eft Jechonias quemadmodum vas, quod non eft
opus quoniam projectus eft in terram, quam non fciebat.
Item Hieron. in hunc loc. col. 633. a. ex LXX. Inhono-
ratus eft Jechonias quafi vas, in quo nulla eft utilitas : &
in Ofe. 8. col. 1289. a. Inhonoratus eft Jechonias ficut vas,
cujus nulla eft utilitas. Ita quoque in Græco eft, nifi quòd
add. dute, ejus, ad vocem utilitas; tum fequitur ibid.
OTI εppipu, eCaúfu eis qûr, ûv 8x j♪er quia abjectus
eft, ejectus in terram, quam ignoravit.

V. 29. Itidem Græcè. Ita rurfum ap. Ambr. 1. 2. de interpel. Dav. c. 5. col. 645. d. fed abfque 1. voce terra i at epift. 25. col. 893. a. geminatur ut fupra. Apud Iren. verò l. 3. c. 21. p. 218. b. fic: Terra, audi fermonem Domini.

V. 30. Idem Ambrof. epift. 25. col. 893. a. legit : Scribe bos viros abdicatos: at 1. 2. de interpel. Dav. c. 5. col. 645. d. Scribe virum iftum abdicatum, ut fupra. Irenæus 1. 3. c. 21. p. 218. b. Scribe virum hunc, abdicatum hominem: quoniam non augebit de femine ejus fedens fuper thronum David, princeps in Juda. Hieron. in Jer, col. 633. c. relato textu ex Hebr. feu Vulg. fubdit: Si voluero per loca notare fingula, quanta LXX. vel prætermiferint, vel mutaverint, longum fiet; præfertim cùm pofit diligens lector ex utraque Editione confiderare quid mutatum, quid additum, quod fubtractum fit. Pro fterili, in Hebræo fcriptum eft ariri, quod Aquila prima edit. fterilem, fecunda avaúnTor, id eft, non crefcentem; Symm. vacuum; LXX. & Theodotio abominabilem & abdicatum interpretati funt: & infra deeft in LXX. videlicet, in diebus ejus non profperabitur, five non crefcet: Septuaginta enim tranftulerunt: Scribe virum iftum, abdicatum hominem: quia non crefcet de femine ejus vir, qui fedeat fuper thronum David princeps ultra in Juda, quod in Hebraico bis pofitum eft : quod putantes qui ab initio fcripferunt, in Gracis libris additum, fubtraxerunt. Huic Hieronymi loco fuffragatur Gr. edit. Rom. nifi quòd in ipfa deeft vir, poft hoc, de femine ejus; at in quibufdam lib. adjungitur drup, si Nobilio fides.

:

. 1. Sic eft in Græco, excepta voce ult, durur, eorum, loco mea; at in Ms. Alex, & Compl. Tйs voμйs Mr.

*. 3. Grec, κατασήσω αυτὸς εἰς τὴν νομὴν αὐτῶν. Vulg, ad rura fua,

A