Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

3. Reg. 3.9.

4. 29.

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

trinam in fpatio temporis, ad illa quæ ad
finem ducunt, librum iftum dare, & illis qui
volunt animum intendere, & difcere quem-

admodum oporteat inftituere mores, qui fe-
cundùm legem Domini propofuerint vitam
agere. "

NOTE.

vóμ BIOTEVE multam enim vigiliam, & do&rinam attuli
in fpatio temporis ad hoc ut, ad finem ducens librum iftum,
ederem etiam iis, qui in paræcia volunt difcere, præparati
moribus ad vivendum in lege. In Mf. S. Germ. 15. -
li-

I.

n

brum dare, & illis qui volent animum intendere, &c. item
in Mf. S. Theod. librum dare.

n In Mf. Corb. 1. id fubjicitur: Explicit prologus
Hiefu filii Syrach.

ECCLESIASTICUS.

[ocr errors]
[blocks in formation]

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.
Mnis fapientia à Domino Deo eft,
& cum illo fuit femper, & eft an-
te ævum.

2. Arenam maris, & pluviæ guttas,
&
dies fæculi quis dinumeravit? Altitudinem coe-
li, & latitudinem terræ, & profundum abyffi
quis dimenfus eft?

3. Sapientiam Dei præcedentem omnia quis investigavit?

4. Prior omnium creata eft fapientia, & intellectus prudentiæ ab ævo.

5. Fons fapientiæ verbum Dei in excelfis, & ingreffus illius mandata æterna.

6. Radix fapientiæ cui revelata eft, & aftutias illius quis agnovit?

7. Difciplina fapientiæ cui revelata eft, & manifeftata? & multiplicationem ingreffüs illius quis intellexit ?

8. Unus eft altiffimus Creator omnipotens, & Rex potens, & metuendus nimis, fe

dens fuper thronum illius, & dominans Deus. 9. Ipfe creavit illam in Spiritu fan&to, & vidit, & dinumeravit, & menfus eft.

10. Et effudit illam fuper omnia opera fua, & fuper omnem carnem fecundùm datum fuum, & præbuit illam diligentibus fe.

II. Timor Domini gloria, & gloriatio, & lætitia, & corona exfultationis.

12. Timor Domini delectabit cor, & dabit lætitiam, & gaudium, & longitudinem dierum.

13. Timenti Dominum bene erit in extremis, & in die defunctionis fuæ benedicetur.

14. Dilectio Dei honorabilis fapientia. 15. Quibus autem apparuerit in vifu, diligunt eam in vifione, & in agnitione magnalium fuorum.

16. Initium fapientia,, timor Domini, & Pfalm cum fidelibus in vulva concreatus eft, cum 110. 10. electis feminis graditur, & cum juftis & fi- Prot. 1.

NOTE.

*Mf. Corb. 1. Incipit liber Ecclefiaftici. Corb. 2. Incipit liber Hiefu filii Sirach. Græc. Zopia Zapáx. Edit. Ald. Σοφία Ιηοῦ ὑπὸ Σειράχ. Cyprianus hunc librum citans, vocat Sapientiam Salomonis. Salomoni pariter afcribit Hilar. in Pf. 66. n. 9. col. 188. f. item in Pf. 140. n. 5. col. 536. c. dicit: In eo libro, qui nobifcum (h. e. apud Latinos) Salomonis infcribitur, apud Græcos, atque Hebræos, Sapientia Sirach habetur. Ambrof. in Pf. 36. col. 807.e. eundem tribuit Salomoni; at 1. 1. de interpel. Job, col. 627. c. ait: In Ecclefiaftico Syrach: & in Pf. 118. col. 1039. c. In libro Sapientiæ Syrach. Hieron. in Ecclef. to. 2. 735. c. In Sapientia, quæ Sirach infcribitur, legimus. Vigil. Tapf. In Salomone. Auguft. in Speculo, Ecclefiafticum appellat. Item Lucif. Calar. 1. 1. pro S. Athan. cum Ambrofio in Pf. 118. col. 1199.e. & Cypr. 1. 3. Teftim. S. Paulinus ep. 25. In Ecclefiaftico per Salomonem.

x.1. Grace fimpliciter : Πάσα ωρία παρὰ Κυρίκ, και μετ' au18 ésı sis Tòr aira. Omnis fapientia à Domino, & cum illo eft in avum. Apud Victorin. Afric. 1. 4. cont. Arium, p. 285. b. Omnis fapientia à Deo eft, & cum eo fuit fem

per ante avum.

.2. 3. Græc. ex duplici verfu 2. & 3. unum facit; fcilicet loco profundum abyffi, habet varor, deletque feq. quis dimenfus eft? tum addit, soplar Tis d'Eixvidoes ; & fapientiam quis inveftigabit? detractis his, Dei præcedentem omnia. In Mfs. Corb. 2. & Sangerm. 15. legitur, quis menfus eft? non dimenfus eft? Ita quoque ap. Fulg. fragm. 8. cont. Fab. p. 588. additis his, quæ antecedunt & quæ fubfeq. in Vulg. Vide etiam Hieron. in Ezech. 3.

.4. Itidem apud Fulg. fragm. 34. cont. Fab. p. 648. & in Græco. Apud Victorin. Afric. 1. 4. cont. Arium, p. 285. b. fic: Spiritus fanitus, & intellectus prudentia ab

avo.

. 5. Hic verfus abeft à Græco: exftat tamen in ed.
Compl. ad verbum. Ita quoque ap. Fulg. 1. cont. Faftid.
c. 2. p. 341. detracto uno in excelfis.
V. 6. Similiter in Græco.

.7. Hic verfus totus prætermittitur Græcè.
*.8. Græc. fimpliciter habet: Els est copès, pcCepòs ogó-
dex, xalos πITY Opóry auTY. Unus eft fapiens, metuendus

valde, fedens fuper thronum fuum. Fulg. 1. cont. Fastid.c. 2. p. 341. Unus altiffimus Creator omnip. eft, Rex potens, metuendus nimis, fedens fuper thronum illius, & dominans. Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 746. a. Unus enim altiffimus Creater omnipotens, Rex potens, & metuendus nimis. In Mf. Sangerm. 15. & creator omnip. rex potens ; à Corb. etiam 2. & S. Theoder. abeft & ante rex,

V. 9. Mfs. Corb. duo, & Sangerm. 15. Ipfe creavit illam Spiritu fan&to. Fulg. 1. cont. Faftid. c. 2. p. 341. Deus creavit illam Spiritu fandto. Vigil. Tapf. 1. cont. Varim. p. 742. f. Et vidit, numeravit, & menfus eft omnia ; & ipfe creavit ea per Spiritum fandum, qui creator eft effector operis fui: & inf. 749. f. Et vidit, & dinumeravit, & menfus eft omnia: ipfe creavit ea per Spiritum fan&tum. Græc fimpliciter: Κύριος αυτὸς ἔκτισεν αυτὴν, καὶ εἶδε, α ἐξαρίθμησεν αυτήν.

. 10. Ita de Græco, præter hoc med. & fuper omnem carnem, pro quo μεταπάτης σαρκός, cum omni carne. In Mfs. Corb. 1. & S. Theod. eft, præbet, non præbuit ; in Græcó, exopúruCs.

V. II. Similiter in Græco.

V. 12. Mfs. Corb. 1. & S. Theod. gaudium in longitudinem dierum; Corb. 2. & Sangerm. 15. in longitudine. Gr. Vulgatæ congruit.

. 13. Ad verbum è Græco, præter hoc ult. benedicetur, pro quo supúoes xάen, inveniet gratiam; at in Ms. Alex. εὐλογηθήσεται.

. 14. 15. Duo verfus ifti abfunt à Græco. In Mf. S. Germ. 15. extremò legitur, & in agnitionem magnalium, &c.

. 16. Similiter ap. Hilar. in Pf. 66. col. 188. f. Initium fapientia, timor Domini. Ap. Cypr. verò 1. 3. Teftim. p. 311. c. Initium fapientia, metuere Deum: fic etiam in Græco eft: fubinde pro concreatus eft, Mf. S. Theod. hab. concretus eft; Gr. Cuvexlion durcïs; tum in Mf. & cum electis feminis gradietur, 5 cum juftis & fidelibus agnofcetur : in Gr. » μετὰ ἀνθρώπων θεμέλιον αἰῶνος ἐνόασευσε, κ μετὰ τὰ σπέρματος αυτῶν ἐμπιςευθήσεται & cum hominibus fundamentum fæculi nidificavit, & cum femine eorum concredetur. In Mfs. Corb. duobus, & cum electis feminis cree

7.5 9.

10.

I VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

delibus agnofcitur.

17. Timor Domini, fcientiæ religiofitas. 18. Religiofitas cuftodiet & juftificabit cor, jucunditatem atque gaudium dabit.

19. Timenti Dominum bene erit, & in diebus confummationis illius benedicetur. 20. Plenitudo fapientiæ eft timere Deum, & plenitudo à fructibus illius.

21. Omnem domum illius implebit à generationibus, & receptacula à thefauris illius. 22. Corona fapientiæ, timor Domini, replens pacem, & falutis fructum :

23. & vidit, & dinumeravit eam : utraque autem funt dona Dei.

24. Scientiam, & intellectum prudentiæ fapientia compartietur: & gloriam tenentium fe, exaltat.

25. Radix fapientiæ eft timere Dominum: & rami illius longævi.

26. In thefauris fapientiæ intellectus, & fcientiæ religiofitas: exfecratio autem peccatoribus fapientia.

27. Timor Domini expellit peccatum : 28. nam qui fine timore eft, non poterit juftificari: iracundia enim animofitatis illius, fubverfio illius eft.

29. Ufque in tempus fuftinebit patiens, & poftea redditio jucunditatis.

30. Bonus fenfus ufque in tempus abfcondet verba illius, & labia multorum enarrabunt fenfum illius.

31. In thefauris fapientiæ fignificatio dif ciplinæ :

32. exfecratio autem peccatori, cultura Dei. 33. Fili concupifcens fapientiam, conferva juftitiam, & Deus præbebit illam tibi.

34. Sapientia enim & difciplina timor Domini: & quod beneplacitum eft illi,

35. fides, & manfuetudo, & adimplebit thefauros illius.

36. Ne fis incredibilis timori Domini: & ne accefferis ad illum duplici corde.

37. Ne fueris hypocrita in confpectu hominum, & non fcandalizeris in labiis tuis. 38. Attende in illis, ne fortè cadas, & adducas animæ tuæ inhonorationem,

39. & revelet Deus abfconfa tua, & in medio fynagogæ elidat te:

40. quoniam acceffifti malignè ad Dominum, & cor tuum plenum eft dolo & fallacia.

NOTE.

ditur, & cum juftis, &c. ut in Vulg. In Germ. 15. & cum electis feminis creditur, &c.

##. 17. 18. 19. Hi verficuli tres defunt in Græco : leguntur tamen apud Auguft. in Speculo, & in codd. noftris Lat.

. 20. Græc. loco Deum, hab. Tor Kúer, Dominum ; deinde fic, stones autrs άTo Twv, &c. & inebriat eos de fructibus ejus. Aug. in Speculo Vulgatæ accinit.

. 21. Mr.S. Theod. habet: Et omnem domum implevit à generationibus, &c. Græc. pro à generationibus, ponit ἐπιθυμημάτων, defiderits ; & pro thefauris, τῶν γεννημάτων, generationibus.

. 22. Vigil Tapf. cont. Varimad. p. 750. b. Spiritus Sapientia replet pacem, & dat falutis fructum. Auct. 1. de vocat. gent. 1. 1. c. 24. p. 15. b. Corona fapientia, timor Domini: utraque autem dona funt Dei; quæ ultima verba funt de *. feq. Græc. Στέφανος σοφίας, φόβος Κυρίε, ἀναθάλλων εἰρήνην, και υγίειαν ἰάσεως· Corona fapientia, timor Domi ni, germinans pacem, 5 fanitatem incolumitatis.

. 23. Sic eft in Græco, præter feqq. utraque autem funt dona Dei, quæ abfunt: de his tamen meminit Auct. 1. 1. de voc. gent. c. 24. p. 15. b. ut notavi fup. ad v. 22. Apud Vigil. Tapf. I. cont. Varimad. p. 750. b. fic: vidit, dinumeravit, & menfus eft utraque in domo Dei. #. 24. Græc. 'Emisnulu, y grwvoir Curé Cεws εEŃμCрusε zy Nogar xextúrloor autus, aru↓woe. Scientiam, & cognitionem intellectus effudit : 5 gloriam tenentium ipfam, exaltavit. In Mf. S. Theod. Scientia, & intellectus prudentia, &c. fubinde in Sangerm. 15. & gloriam timentium se, inal

tat.

*. 25. Sic eft in Græco, excepta voce ult. longavi, pro qua μax@gиμépevois, longevitas. Apud Auguft. in Speculo: rami enim illius longavi: ita etiam in Mís. Corb. duobus, & S. Germ. 15.

. 26. 27. Hi duo verfus prætermittuntur in Græco: adfunt tamen in Auguft. Speculo, addito uno eft, ad vocem intellectus. In Mf. Corb. 2. fic: In thefauris fapientiæ intelle&us, fcientia, & religiofitas, &c. Horum omnium loco in ed. Compl. eft: Doos Kupir aπweilaι aμapInμata, παcaμérar de AUTO άTOSpépel oprúr. Timor Domini expellit peccata, & perfeverans cum eo avertit iram. *. 28. Ita legit Auguft. in Speculo, excepto uno non poteft, loco non poterit. Græcè ita & JurúCélai tuμòs åðiκος δικαιωθῆναι ἡ γὰρ ῥοσὴ τὸ θυμό αυτό, πτώσις αυτῷ non poterit ira injufta juftificari: impetus enim iræ ejus, Subverfio ejus. Apud Clem. Alex. 1. 1. pædag. c. 8. äpoβος δὲ ε δυνήζεται δικαιωθῆναι, ut in Vulg.

:

. 29. Græcè, loco redditio jucunditatis, eft aura avα

[ocr errors]

Awser supogoúru, Mf. Alex. supegcurur. Auguft. in Specu→ lo habet: Sapiens ufque in tempus fuftinebit patiens, &c. ut in Vulg.

. 30. A Græco abeft bonus fenfus; & loco multorum, eft isar, fidelium ; fed in Mf. Alex. ac ed. Compl. TOMY. Auguft. in Speculo Vulgatæ fuffragatur.

2

. 31. Abeft hic verficulus à Mf. Sangerm. 15. In Gr. TeaCox Tisúμns, parabola fcientia, loco fignificatio difciplina.

. 32. Sic in Græco eft: deeft in Mf. S. Germ. 15. . 33. Ambrof. in Pf. 118. col. 1138. f. Concupifcens fapientiam, ferva mandata. Hilar. prologo in Pf. n. 20. Defiderafti fapientiam, ferva mandata, & Dominus præftabit tibi eandem. Similiter hab. Hieron. in Ecclefiaft. to. 2. 766. a. exceptis his ult. miniftrabit tibi eam: item in Ifai. 1. & 25. to. 3. 16. b. 217. f. præter hæc, tribuet tibi eam: & in Ofe. 10. col. 1308. c. dabit eam tibi. Auct. op. imp. in Matth. hom. 17. p. 89. e. Concupifce fapientiam, ferva juftitiam, & Deus præbebit eam tibi. Gr. xo. purness Car autur cæt. Hilario & Hieronymo favent. Apud Auguft. in Speculo: Concupifcens fapientiam, ferva juftitiam, &c. ut in Vulg. à Mf. etiam S. Germ. 15. abeft 1. fili. . 34. 35. Eadem exftant Græcè, præter ultima, ម adimplebit thefauros illius, quæ defunt. Auguft. in Speculo legit: 5 adimplebit thefauros tuos; Regius Aug. cod. hab. fermones tuos. In Mf. Corb. 1. deeft & ante adimplebit. . 36. Ita Auguft. in Speculo unà cum Græco. In Mfs. Corb. 1. & S. Theod. Ne fueris incredibilis; in Corb. 2. & Germ. 15. Non fis, &c.

. 37. Auguft. in Speculo delet in, ante labiis, cum Mfs. Corb. duob. S. Theod. & Germ. 15. Græcè, loco & non fcandalizeris, &c. eft, &v ToiTS XEIXEd! CY πPósEXE, & in labia tua intende ; ed. Compl. μù póČεxε.

. 38. Sic eft in Græco, hoc 1. excepto, Attende in illis, pro quo, Mù égúte ceautor, Ne exaltes te ipfum. Auguft. in Speculo Vulgate accinit, nifi quòd ultimò legit confufionem; Gr. aτular. In Mf. S. Theod. fic: & ponas fcandalum anima tua, & adducas inhonorationem tibi.

. 39. Ita Aug. legit in Speculo. Gr. initio hab. aπоxaлúsi, 5 revelabit, extremòque, xalabaret Ce Mr. S. Germ. 15. & revelat. Corb. 1. elidet te.

[ocr errors]

. 40. Græc. TI & Tegoñades póla Kupis, quoniam non acceffifti ad timorem Domini; reliqua ut in Vulg. detracto tamen ult. fallacia. Auguft. in Speculo Vulgate fuffragatur.

Matth. 4. 1. 2. Tim. 3. 12.

Sap. 3.6.

I.

[blocks in formation]

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

Flui accedens ad fervitutem Dei, fta in non evacuabitur merces veftra.

juftitia, & timore, & præpara ani

mam tuam ad tentationem.

2. Deprime cor tuum, & fuftine: inclina aurem tuam, & fufcipe verba intellectûs: & ne festines in tempore obductionis..

3. Suftine fuftentationes Dei: conjungere Deo, & fuftine, ut crefcat in noviffimo vi

ta tua.

4. Omne, quod tibi applicitum fuerit, accipe: & in dolore fuftine, & in humilitate tua patientiam habe:

5. quoniam in igne probatur aurum & argentum, homines verò receptibiles in camino humiliationis.

6. Crede Deo, & recuperabit te: & dirige viam tuam, & fpera in illum. Serva timorem illius, & in illo veterafce.

7. Metuentes Dominum fuftinete mifericordiam ejus : & non deflectatis ab illo ne cadatis.

8. Qui timetis Dominum, credite illi: &

9. Qui timetis Dominum, fperate in illum: & in oblectationem veniet vobis mifericordia.

10. Quitimetis Dominum, diligite illum, & illuminabuntur corda veftra.

11. Refpicite filii nationes hominum : & fcitote quia nullus fperavit in Domino, &

confufus eft.

12. Quis enim permanfit in mandatis ejus, Pfalm. & derelictus eft? aut quis invocavit eum, & 30.1. defpexit illum?

13. Quoniam pius & mifericors eft Deus, & remittet in die tribulationis peccata: & protector eft omnibus exquirentibus fe in veritate.

14. Væ duplici corde, & labiis fceleftis, & manibus malefacientibus, & peccatori ter- 3. Reg. ram ingredienti duabus viis.

15. Væ diffolutis corde, qui non credunt Deo: & ideo non protegentur ab eo.

NOTE.

. 1. Ita legunt Cypr. de laud. Mart. p. 347. b. & de mortalit. p. 231. b. Auguft. in Speculo, & 1. de pat. to. 6. 538. d. S. Leo, ferm. 38. & 82. p. 100. c. 167. c. Auct. op. imp. in Matth. hom. 1. p. 39. a. & Auct. quæft. Nov. T. ap. Aug. to. 3. 147. e. 157. b. at in Græco fic: Texror, si megcepXn duxcúew Kupla Oe@, &Toiμαcor Tür 4 χήν (ε, &c. Fili, fi accefferis ad ferviendum Domino Deo, præpara animam tuam, &c. omiffis his mediis, fta in juf

titia, timore.

.2. Auguft. in Speculo: Et deprime cor tuum, & fuftine: declina aurem tuam, excipe verba intellectûs: 5 ne feftines in tempus obductionis. Mr. S. Germ. n. 15. deelina aurem, & excipe verba intellectus: fimiliter in Corb. duobus, & excipe verba: item in Mf. S. Theod. & ne feftines in tempus obduct. Græc. pro deprime, hab. süturor, dirige; omittitque intermedia hæc, inclina aurem tuam, 5 fufcipe verba intellectus.

. 3. Ita legit Auguft. in Speculo, nifi quòd hab. fuftentationem num. fing. lib. verò de pat. to. 6. 538. d. ut crefcat in novifimis vita tua. Græc. fimpliciter habet: Koxzúbиlı avтæ, à μù añosñs, ïva avenoussa Xátar Cr. Conjungere ei, ne recedas, ut crefcas in novifimis tuis.

*. 4. Ita legit Auguft. in Speculo, & l. de mor. Eccl. to. 1.703. d. & epift. 204. to. 2. 766. g. at 1. de pat. to. 6. 538. d. ita: Omne, quod tibi fupervenerit, accipe, &c. dein Cypr. de mortalit. p. 231. b. in dolore fuftine, & in humilitate tua patientiam habe : fimiliter 1. de op. & eleem. p. 252. c. & de laud. mart. p. 348. a. S. Paulinus epift. IS. p. 88. a. fili, in bumilitate fuftine. A Græco abest hoc med. & in dolore fuftine; cæt. verò ut in Vulg.

Am

#. 5. Ita Cypr. 1. de mortalit. p. 231. b. ficut Auguft.
1. de pat. to. 6. 538. d. & in Speculo, nifi quòd hoc ult.
loco Mfs. ferunt acceptabiles, non receptibiles: fimiliter ap.
ipfum cùm 1. 2. de Gen. to. 1. 679. e. tum ferm. de ur-
bis excid. col. 625. b. & homines acceptabiles; Græcè,
* artpawos dex7oi. fup. verò deeft hoc, argentum; quod
tamen admittunt Cypr. 1. de op. & eleem. p. 252. c. &
Aug. 1. de mor. Eccl. to. 1. p. 703. d. item Cypr. 1. de
laud. mart. p. 348. a. legit: quoniam per ignem probatur
aurum argentum. Auct. verò 1. de XLII. manf. ap.
brof. col. 15. f. fic: quoniam in igne probatur argentum,
homines receptibiles in camino humilitatis. Gaud. Brix.
præfat. ad Benev. p. 945.b. quomodo in igne probatur au-
rum argentum, homines autem jufti in camino humilia-
tionis. Ambrof. in Pf. 118. to. 1. 1224. e. f. legit, ho-
mines acceptabiles in fornace humilitatis; tum addit: 78-
TENCEws enim Græcus dixit, quod eft humilitatis. Hoc ideo
pofui quia plurimi habent Latini, in fornace afflictionis. La-
tinus difcernit, Gracus non feparat: Taweirwors, & humili-
tas virtutis dicitur, 5 bumilitas afflictionis. Nihil impedit
fi Latinus feparat ; non enim Gracus ex Latino tranftulit,
fed Latinus ex Graco.

*. 6. Ita legit Auguft. in Speculo. Græc. Πίςευσαν αυτῷ,
à araútε7αí Cr• euturor Tas ofús or, EXTICOV ÉT autór•
nec addit plusa. In Mf. S. Germ. & diriget viam tuam.

*.7. Græc. delet unum ab illo, poft deflectatis. Auguft. in Speculo Vulgate favet. *. 8. Græcè, & μù πraloḥ, non cadet, loco non evacuabitur. Auguft. in Speculo Vulgatæ accinit.

.9. Auguft. in Speculo leg. & in oblectatione, cum Mfs. S. Germ. S. Theod. & Corb. duobus. In Græco fic: Oi φοβέμενοι Κύριον, ἐκπίβαλε εἰς ἀγαθὰ, καὶ εἰς εὐφροσύνην απ vos, éxées. Qui timetis Dom. fperate in bona, 5 in latitiam faculi, & mifericordia.

. 10. Hic verficulus abeft à Græco. Apud Auguft. in Speculo: Qui timetis Deum, &c. ut in Vulg.

. 11. Auct. l. ad Novat. hæret. ap. Cypr. p. 441. Ref pice fili nationes hominum, & fcito: quis fperavit in Domino, & confufus eft? Auguft. in Speculo: & fcitote : quis fperavit in Domino, & confufus eft? Similiter apud Fulg.ep. 2. p. 162. & Caffiod. in Pf. 20. & 55. col. 70. c. 187.

a.

quis fperavit in Domino, &c. In Mf. S. Germ. quis fperavit in Dominum, &c. In Græco: 'EuCxetate eis apxalas γενεάς, καὶ ἴδελε· τίς ἐνεπίςευσεν Κυρίω, και κατηχύνθη; Refpicite in antiquas nationes, & videte: quis fperavit vel confidit in Domino, & confufus eft?

V. 12. Græcè, prima tantùm verba fic variant : "H Tí μeiver to póle dv78; Item ap. Caffiod. in Pf. 55. p. 187. a. Aut quis permanfit in timore ejus, &c. Auguft. verò in Speculo, initio fic hab. Permanfit in mandatis ejus; subinde, & quis illam, &c. Itidem in Mfs. S. Theod. S. Germ. & Corb. 2. Apud Auct. 1. ad Novat. hær. ap. Cypr. p. 441. ita: Permanfit in mandatis illius, & derelictus eft ? aut invocavit eum, & defpexit illum? Sed ap. Fulg. ep.2. P. 162. Aut quis permanfit in mandat. ejus, & derelictus eft? aut quis invocavit, & defpexit illum?

18.21.

. 13. Auguft. in Speculo pro die, leg. tempore, deletque inf. & protector eft. Similiter in Mfs. Corb. 2. & S. Germ. 15. præterea Sangerm. hab. remittit, Græc. Al oixlipμar Exenμær ó Kúelos, y ¿pínom àμaprías, y cálezů xapa exfews. Quoniam pius & mifericors eft Dominus, remittit peccata, & falvat in tempore tribulationis; nec subdit alia. Auct. verol. cont. Novat. hær. ap. Cypr. p. 441. legit: Quoniam pius & mifericors Dominus, & remittens in tempore tribulationis peccata omnibus inquirentibus fè in ve

ritate.

*. 14. Ita refert Aug. in Speculo. Ita quoque Fulg. ep. 1. p. 149. & 1. de Incarn. p. 411. excepta voce una feeleratis pro fceleftis. Itidem in Mf. Corb. 2. Græcè fimpli citer : Οὐαὶ καρδίαις δειλαῖς, καὶ χερσὶν παρειμέναις, και άμαρτωλῷ ἐπιβαίνοντι ἐπὶ δύο τρίβες i. e. Va cordibus timidis & manibus diffolutis, & peccatori ingredienti duabus viis.

. 15. Sic apud Auguft. in Speculo, præter unum proteguntur, præf. pro futuro. Apud Fulg. 1. de Incarn. p. 411. Va qui non credunt Deo, quia non proteguntur ab eo: & 1. de Incarn. ad Petrum diac. p. 311. Qui non credit Deo, à Deo non protegitur. In Gr. Oval napsia Tapesμern, ὅτι ν πιςεύει· διὰ τολο & σκεπαθήσεται. Ve cordi diffoluto quia non credit: ideo non protegetur. Item in Mfs. S. Germ. & Corb. duobus deeft ante ideo.

VERSIO ANTIQUA, QUE 16. Væ his, qui perdiderunt fuftinentiam, & qui dereliquerunt vias rectas, & diverte runt in vias pravas.

17. Et quid facient, cùm infpicere cœperit Dominus?

18. Qui timent Dominum, non erunt inJoan. 14. credibiles verbo illius: & qui diligunt illum, confervabunt viam illius.

23.

19. Qui timent Dominum, inquirent quæ beneplacita funt ei : & qui diligunt eum, replebuntur lege ipfius.

ET VULGATA NOSTRA.

20. Qui timent Dominum, præparabunt corda fua, & in confpectu illius fanctifica

bunt animas fuas.

21. Qui timent Dominum, cuftodiunt mandata illius, & patientiam habebunt ufque ad infpectionem illius,

22. dicentes: Si poenitentiam non egerimus, incidemus in manus Domini, & non in manus hominum.

23. Secundùm enim magnitudinem ipfius, fic & mifericordia illius cum ipfo eft.

NOTE.

V. 16. Auguft. in Speculo cum Mfs. S. Germ. & Corb. duob. delet tantùm &, post fuftinentiam: rurfus ipfe in Pf. 26. to. 4. 129. b. hab. Va bis, qui perdiderunt fuftinentiam fimiliter 1. 2. cont. epift. Parmen. to. 9. col. 25. d. item l. 3. col. 75. f. fubnexis his, & diverterunt in vias pravas, ut fup. Ambrof. verò in Pf. 1. col. 748. f. Va qui dereliquifti femitas direllas, abeundo in vias tenebrarum. Græce: Οὐαὶ ὑμῖν τοῖς ἀπολωλεκόσι τὴν ὑπομονήν. Va vobis, qui perdidiftis fuftinentiam; sequentia non leguntur ibid.

. 17. Auguft. 1. 3. cont. ep. Parmen. to. 9. 75. f. Et quid facient, cùm infpicere cœperit eos Dominus? at in Speculo: Et quid facietis, cùm infpicere cœperit Deus? Ita quoque in Mf. S. Germ. & in Corb. 2. prima manu. In Gr. Καὶ τί ποιήζετε, ὅταν ἐπισκέπτηται ὁ Κύριος ;

. 18. Ita Auguft. in Speculo: nec aliter in Gr. nifi quod ibi legitur pluraliter, ρημάτων αυ..... τὰς ὁδὸς ἀυ18, verbis illius... vias ejus.

1.

. 19. Græc. extremò delet vocem ipfius; fed habet Auguft. in Speculo. Mf. S. Germ. legit fup. qua placita funt illi, non beneplacita; Gr. Eudoxíar auf.

*. 20. Ita Aug. in Speculo. Mf. S. Germ. habet, parabunt corda, non præparabunt; Græc.que inf. TameraCross bumiliabunt, pro fanctificabunt.

. 21. Hic verfus totus deeft in Græco; non verò in Auguft. Speculo.

. 22. Concinit Aug. Speculum, nifi quòd hab. Dei ma nus, loco manus Domini: ita quoque in Mfs. S. Germ. & Corb. 2. at in Gr. funt hæc dicentes: Si pœnitentiam'non egerimus; & loco incidemus, eft quæecéμela; al. aéyorTES 'Eμrecμeda, Incidamus; reliq. ut in Vulg.

. 23. Auguft. in Speculo: Secundùm enim magnit, illius, fic & miferic. ipfius cum ipfo. Ita quoque in Mr. Corb. 2. item in Corb. 1. & Sangerm. addito verbo eft in fine. Græ ce fimpliciter: Ως γὰρ ἡ μεγαλωσύνη αυτό, ἔτως καὶ τὸ ἔλεος av Sicut enim magnitudo ejus, ita & mifericordia ejus.

[blocks in formation]

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

•F Ilii fapientia, ecclefia juftorum ; & na- longiore : & qui obedit patri, refrigerabit

tio illorum, obedientia & dilectio. 2. Judicium patris audite filii, & fic facite ut falvi fitis.

3. Deus enim honoravit patrem in filiis: & judicium matris exquirens, firmavit in filios.

4. Qui diligit Deum, exorabit pro peccatis, & continebit fe ab illis, & in oratione dierum exaudietur.

5. Et ficut qui thefaurizat, ita & qui honorificat matrem fuam.

6. Qui honorat patrem fuum, jucundabitur in filiis, & in die orationis fuæ exaudie

tur.

7. Qui honorat patrem fuum, vita vivet

matrem.

8. Qui timet Dominum, honorat parentes, & quafi dominis ferviet his, qui fe ge

nuerunt.

9. In opere & fermone, & omni patientia honora patrem tuum,

10. ut fuperveniat tibi benedictio ab eo, & benedictio illius in noviffimo maneat.

Exod. 20. 12. Deuter. 5. 16. Matth. 15.4. Marc. 7. 10. Ephef. 6.2. Gen. 27.27.

11. Benedictio patris firmat domos filiorum: maledictio autem matris eradicat fun- 49. 2, damenta.

12. Ne glorieris in contumelia patris tui: non enim eft tibi gloria, ejus confusio :

13. gloria enim hominis ex honore patris fui, & dedecus filii pater fine honore.

NOTE.

y.I. Eodem modo legit Aug. in Speculo. In Mis. Corb. 1. & S. Theod. exftat ecclefia juftorum. In Germ. 15.nati, pro natio; fed à Græco abfunt hæc tota.

. 2. Specul. Auguft. cum Mfs. S. Germ. S. Theod. & Corb. duob. audite filii diledi. Græc. initio hab. 'Eu τῇ πατρὸς ἀκέσατε τέκνα, και, &c. Me patrem audite filii, &c. ut fup. In quibufdam al. libb. eft: Kpiow To TαTρis, &c. in ed. Ald. Kpipa тỸ Tαтρos, &c.

. 3. A Græco abeft verbum exquirens ; cæt. fimilia. In Mf. Corb. fimpliciter, exquiret in filios; in Sangerm. 15. exquirens in filios; detracto pariter verbo firmavit; in Mf. S. Theod. exquirens in filiis.

#. 4. Ita Aug. in Speculo, dempto uno , poft illis : deeft pariter in Mf. S. Germ. 15. In Græco fic: 'O TIμῶν πατέρα, εξιλάσεται αμαρτίας· Oui honorat patrem, exorabit pro peccatis; nec alia plura.

*. 5. Concinit Auguft. in Spec. unà cum Græco.

.6. Auguft. in Speculo: Qui honorificat patrem, jo eundabitur in filiis; nec addit plura. Similiter in Mf. S. Germ. 15. præter unum qui honorat. Mfs. Corb. duo omitfunt tantùm fuum, poft patrem; cæt. ut in Vulg. Ita etiam in Gr. eft, hoc excepto, rò réxvoor, à filiis ; at in ed. Compl. ἐπὶ τέκνοις.

#. 7. Ita Aug. in Speculo, fi excipias verbum obaudit; fimiliter in Mf. S. Germ. 15. obaudit, ac præterea, refrigerabit matri ; item matri in Corb. 2. In Græco fic: 'O

δοξάζων πατέρα, μακροημερεύσει κι ὁ εἰσακέων Κυρίε, ανα
aussi μиTέex ȧUт8.

#. 8. Aug. in Speculo: Qui timet Deum, &c. ut fup.
In Græco legitur tantùm pofterior fententia, & quafi do-
minis, &c. at in ed. Compl. prior etiam exftat:
βέμενος Κύριον, τιμήσει πατέρας dein, καὶ ὡς, &c. ut fupra.
po-
Mr. S. Germ. cum Corb. 1. extremò hab. generaverunt.

In

. 9. A-Græco abeft hoc, & omni patientia: secus ap. Auguft. in Spec. In Mf. S. Theod. initio ipfo est, omni opere; in Gr. 'Ev pyo, ut fup.

. 10. Mf. S. Germ. 15. cum Corb. 2. & S. Theod. hab. à Deo, non ab eo ; ultimòque idem Germ. cum Corb. 1. & S. Theod. manet, non maneat. Auguft. in Speculo ut fuperveniat tibi bened. à Domino, Græc. verò, ira ÉTÉαOn oo Evroylα Tαp dur nec fubdit alia; quæ tamen ab Auguftino addita fuiffe videntur in Speculo.

[ocr errors]

. 11. Sic eft in Græco, additâ voculâ enim, post hanc,
benedictio.

V. 12. Ita in Græco, præter vocem warpos, loco ejus.
In Mfs. S. Theod. & Corb. duobus: non enim eft tibi glo-
ria, fed confufio. In ed. Ald. & yàp ësi 001 Jóžα πpòs άTI-
Míar.
μίαν.

#. 13. In Græco fic variat pofterior fententia: över
des TEXNOIS MÚτup er aðožía, & dedecus filiis mater fine bo-
nore. In Mís, etiam S. Germ. 15. & Corb. 2. & dedecus
filiis.

Philip. 2. 3.

Prov. 25.27.

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

14. Fili fufcipe fenectam patris tui, & non contriftes eum in vita illius:

15. & fi defecerit fenfu, veniam da, & ne fpernas eum in virtute tua: eleemofina enim patris non erit in oblivione.

16. Nam pro peccato matris reftituetur tibi bonum,

17. & in juftitia ædificabitur tibi, & in
die tribulationis commemorabitur tui: & fi-
cut in fereno glacies, folventur peccata tua.
18. Quàm malæ famæ eft, qui derelinquit
patrem: & eft maledictus à Deo, qui exaf-
perat matrem.

19. Fili in manfuetudine opera tua perfi-
ce, & fuper hominum gloriam diligêris.
20. Quantò magnus es, humilia te in om-
nibus, & coram Deo invenies gratiam:
21. quoniam magna potentia Dei folius,
& ab humilibus honoratur.

22. Altiora te ne quæfieris, & fortiora te
ne fcrutatus fueris: fed quæ præcepit tibi
Deus, illa cogita femper, & in pluribus ope-
ribus ejus ne fueris curiofus.

23. Non eft enim tibi neceffarium ea, quæ abfcondita funt, videre oculis tuis.

24. In fupervacuis rebus noli fcrutari multipliciter, & in pluribus operibus ejus non eris curiofus.

25. Plurima enim fuper fenfum hominum oftenfa funt tibi.

26. Multos quoque fupplantavit fufpicio illorum, & in vanitate detinuit fenfus illorum.

27. Cor durum habebit malè in novissimo: & qui amat periculum, in illo peribit.

28. Cor ingrediens duas vias, non habebit fucceffus, & pravus corde in illis fcandalizabitur.

29. Cor nequam gravabitur in doloribus, & peccator adjiciet ad peccandum.

30. Synagogæ fuperborum non erit fanitas: frutex enim peccati radicabitur in illis, & non intelligetur.

31. Cor fapientis intelligitur in fapientia, & auris bona audiet cum omni concupifcentia fapientiam.

32. Sapiens cor & intelligibile abftinebit fe à peccatis, & in operibus juftitiæ fucceffus habebit.

33. Ignem ardentem exftinguit aqua, & Dan.4.

NOTE.

. 14. Accinit Auguft. unà cum Gr. nifi quòd hab. ne contriftes; ita etiam in Mfs. S. Germ. 15. & Corb. 2. . 15. Confonat Græcum, nifi quòd hab. ráon Xúi 68, in qualibet virtute tua. Auguft. in Speculo, in tua virtute; ita quoque in Mf. S. Germ. 15.

**. 16. 17. Græce ita : Καὶ ἀντὶ ἁμαρτιῶν προσανοικοδο μυθήσεταί σοι, ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς σε αναμνηθήσεται στο ὡς εὐδία ἐπὶ παγετῷ, ὅπως ἀναλυθήσονται σε αἱ ἁμαρτίαι in Mis. etiam Sangerm. 15. & Corb. 2. V. 17. tollitur &, ante in die, & ante ficut. Item ap. Auguft. epift. 140. to. 2.442. e. legitur: ficut glacies in fereno, ita folventur peccata tua. . 18. Similiter habet Auguft. in Speculo. Græc. verò Στα : Ως βλάσφημος, ὁ ἐγκαταλιπών πατέρα και κεκατηραμένος. ὑπὸ Κυρίε, ὁ παροργίζων μητέρα αυτό. Tanquam blafphemus eft, qui dereliquit patrem, &c.

. 19. Ita Auguft. in Speculo: at 1. 13. Confeff. to. 1. 235. f. 236. a. extremò leg. ab omni homine diligêris. Græc. κ ὑπὸ ἀνθρώπε δεκτῦ ἀγαπηθήσῃ, & ab homine acceptabili diligêris; cæt, ut in textu. Apud Fulg. ep. 2. p. 162. In manfuetudine opera tua perfice, fuper omnium gloriam diligeris.

. 20. Ita legit Auguft. in Speculo: at 1. de f. virginit. to. 6. 355. e. 357. c. habet: Quantò magnus es, tantò humilia te in omnibus, &c. Hieron. in Ezech. 34. col. 944. a. Quantò major es, tantò magis te humilia, & in confpectu Domini invenies gratiam. Fulg. ep. 2. p. 162. Quanto magis magnaes, humilia te, &c. ut in Vulg. Græc. "Oce péyas εἶ, τούτῳ ταπεινό σεαυτὸν, καὶ ἔναντι Κυρίε εὑρήσεις χάριν. V. 21. Græcè T8 Kupis, Domini, abfque feq. folius. Auguft. in Speculo Vulgatæ favet.

*. 22. Hæc tota refert Aug. in Speculo. Cypr. verò l. 3. Teftim. p. 319. b. priora tantùm: Altiora ne quafieris, & fortiora te ne fcrutatus fueris. Eadem quoque citat Gelaf. 1. Concil. to. 4. 1256. d. Ambr. 1. 5. de fide, to. 2. 594. e. hæc pauca: Altiora te ne quafieris. Itidem Gaud. Brix. fer. 3. p. 948. h. fed addit : fublimiora te ne fcrutatus fuevis. Fulg. 1. 1. de verit. præd. p. 448. Altiora te ne quas. & fortiora te ne fcrutatus fueris: fed quæ præcepit tibi Dominus, illa cogita femper, & in plurimis operibus ejus ne fis curiofus. Mr. S. Germ. 15. Altiora te ne fcrutaveris, & fortiora te ne exquifieris, &c. ut fup. Corb. 2. Altiora te ne quafieris, & fortiora te ne fcrutaberis, &c. Græc. Xaλεπώτερα σε μὴ ζήτει, και χυρότερά σε μὴ ἐξέταζε ἅ προσSTÁJN ON, TAUTα Siavos Difficiliora te ne quæfieris, & fortiora te ne exquifiveris: quæ præcepta funt tibi, hæc cogita; fequentia defunt: vet. cod. initio hab. Babúrspá or, profundiora te; Alexander Alexandrin. epift. ad Alex. ap. Theodoret. 1. 1. hift. Eccl. vuxérepáˆov, &c.

.23. Ita Auguft. in Speculo ex editt. omnibus; in Mfs. verò fic: Non eft enim tibi neceffarium fcrutari ea, quæ alfcondita funt. In Gr. Ou yap si oo xpsíα für xpu@rar ed. Compl. fubdit, fréπev oqlarμois.

E

[ocr errors]

. 24. Græc. fimpliciter hab. 'Ev Tois Tepiasois Tŵr Epyou or μn TEPIEPTále, In fupervacuis operum tuorum ne fuevis curiofus. MI, S. Theod. fic in fine: & in pluribus ope

ribus ejus noli effe curiofas. In Sangerm. 15. verfus totus

deeft.

Ν.25. Grec. Πλείονα γὰρ συνέσεως ανθρώπων υπεδείχθη 6. Mf. Sangerm. 15. leg. fuper fenfu hominis; Corb. 2. Super fenfum hominis.

V. 26. Auguft. in Speculo, cum Mf. S. Germ. 15. Multos enim implanavit fufpicio eorum, &c. Gaud. Brix. fer. 3. p. 948. h. cum Mis. Corb. duob. & S. Theod, Multos enim fupplantavit, &c. Gr. Πολλὲς γὰρ ἐπλάνησεν ἡ υπόantis autor, Uwórca morpà wríduos diavolas durar. Multos enim implanavit fufpicio illorum, cogitatio mala labefecit fenfus eorum.

V. 27. Prior fententia Græcè pofterior eft, ita fcilicet: Καὶ ὁ ἀγαπῶν κίνδυνον, ἐν αὐτῷ ἐμπεσεῖται deinde, καρδία σκληρὰ κακωθήσεται ἐπ' ἐχάτων. Contra in ed. Compl. ordo fervatur textûs Latini : & ipfa cum Mf. Alex. hab. d'πoneiTaι, loco EμTESSirai. Auguft. in Speculo cum Vulgata concinit ad verbum: at 1. 1. de civit. Dei, c. 27. col. 25. d. legit: qui amat periculum, incidit in illud. Auct. 1. de fing. cleric. ap. Cypr. p. 538. b. amans periculum, in ipfo periet. Fulg. 1. 1. de rem. pecc. c. 26. p. 380. Cor durum malè habebit in novissimo: qui amat periculum, in illo periet.

. 28. Sic ap. Auguft. in Speculo, fi excipiatur pra vicordius, loco pravus corde. Ita quoque eft in Mfs. S. Germ. 15. & Corb. 2. Idem vocabulum ufurpant Corb. 1. & S. Theod. ac præterea requiem, loco fucceffus. In Græco defunt omnia.

. 29. Ita legit Auguft. in Speculo. In Mf. S. Germ. 15. deeft in ante doloribus. In Græco fic: Kapfia cxrupa Baρυνθήσεται πόνοις, καὶ ὁ ἁμαρτωλὸς προθήσει ἁμαρτίαν ἐρ dμaplas i. e. Cor durum gravabitur laboribus, & peccator adjiciet peccatum fuper peccata.

. 30. In Mfs. S. Germ. 15. S. Theod. & Corb. I..... non eft fanitas..... eradicabitur in illis, &c. Græcè fimpliciter: 'Exaywyŷ ( al. ¿zaywyn, aut év szagwin) UπTECHqúre in êsır ïasis, qutòr yàp #cruplas epicwxer er duty. Obductioni fuperbi non eft fanatio: frutex enim malitia radicavis in illo. In ed. Compl. odoraplar dute expiabúcortaι, itinera ejus eradicabuntur.

V. 31. Auguft. in Spec. cum Mfs. Corb. 2. & S. Theod. hab. Cor fapiens; reliqua ut in Vulg. In Græco fic: Kapδία συνετός διανοηθήσεται παραβολὴν, καὶ ἧς ἀκροατῇ ἐπιθυμία cop Cor intelligentis cogitabit parabolam, & auris auditoris, defiderium fapientis.

V. 32. Ita Auguft. in Speculo: fed à Græco abfunt hæc

tora.

24.

V. 33. Concinit Aug. in Speculo. Ita quoque in Græco eft, fi excipiatur hoc fut. duplex, dwooléos, exflinguet,

náseral, expiabit, pro refiftit: in Mf. S. Germ. 15. refiflet. Apud Hilar. in Pf. 118. col. 324. a. eleemofina abfcondit peccatum; Mis. 2. abfcidit. Cypr. veròl. de op. & eleem. p. 237. b. & l. 3. Teftim. p. 302. c. ita legit: Sicut aqua exftinguit ignem, fic eleemofina exflinguit peccatum. Accinunt Optat. 1. 3. cont. Donat. p. 52. b. Leo M. fer. 48. p.

« ZurückWeiter »