13. Collegerunt ergo, & impleverunt duodecim cophinos fragmentorum ex quinque panibus hordeaceis, quæ fuperfuerunt his, qui manduca veránt. 14. Illi 15. Jefus ergo cùm cognoviffet quia venturi 16. Ut autem ferò factum eft, defcenderunt difcipuli ejus ad mare. 17. Et cùm afcendiffent navem, venerunt trans mare in Capharnaum : & tenebræ jam factæ erant: & non venerat ad eos Jefus. 18. Mare autem, vento magno flante, exfurgebat. 19. Cùm remigaffent ergo quafi ftadia viginti quinque, aut triginta, vident Jefum ambulantem fuper mare, & proximum navi fieri, & timue runt. 20. Ille autem dicit eis: Ego fum, nolite ti mere. 21. Voluerunt ergo accipere eum in navi : & ftatim fuit navis ad terram, quam ibant. 22. Altera die, turba, quæ ftabat trans mare, vidit quia navicula alia non erat ibi nifi una, & NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. picer Cor Senor. Mfs. quidam initio ferunt "ExaCer; alii delent rois Inτaïs, oi de pantai. Auguft. tract. τοῖς μαθηταῖς 24. ubi fup. ait: Accepit autem Dominus Jefus panes, gratias egit, jufit, fraili fant panes, pofiti ante difcumbentes ..... de pifcibus quantùm fufficiebat. . 12. Mf. Cantabrig. Cùm autem faturati effent, dicit difcipulis fuis: Congregate fragmentorum quæ fuperarunt, ut ne quid pereat ex eis. Corb. Ut autem faturati funt, dixit Jefus difcipulis fuis, &c. ut in textu, cui accinunt cæteri omnes. Græc. 5 dè éveæaúduCar, xéyes Tois........... Zvraɣáγετε τὰ περιοδεύζαντα κλάματα, ἵνα μή τι ἀπόληται. Mis. plures habent, Traμárov, & in fine Copt. Arab. Athiop. απόληται ἐξ αὐτῶν. Illi . 13. M. Cantabrig. Congregaverunt autem, & impleverunt duodecim cophinos fragmentorum de quinque panibus bordiaciis, qua fuperaverunt his, qui manducarunt. Corb. Collegerunt ergo..... ex illis quinque panibus hordeaceis, qua fuperfuerant bis, qui manducaverant. Foffat. ordiacis, que fuperaverunt eis, qui manducaverunt. Mí. S. Mart, ordeaciis. Græcum Cantabrigienfi favet, fi excipias voculam unam 3, ergo, pro autem. #. 14. Mf. S. Germ. Illi autem bomines cùm vidiffent quod fecerat fignum, dicebant, &c. ut in Vulg. Follat. ergo homines cùm vidiffent quod fecit fignum, dicebant inter fe: Quia hic verè propheta eft, qui in hunc mundum venit. Cantabrig. Homines ergo videntes quod fecit fignum, dicebant: Quia hic eft propheta, qui in feculum venturus eft. Corb. Illi ergo homines cùm vidiffent quod Jefus fecerat fignum, dicebant: Quia eft verè propheta, qui in bunc mundum venit. S. Mart. tollit vocem Jefus, & in cæteris Vulgate refpondet. Ab ea nil differunt Mfs. S. Gar. & Maj. Mon. Græc. Οἱ ἦν ἄνθρωποι ἰδόντες ὃ ἐποίησε σημεῖον ὁ Ἰηῆς, ἔλεγον· Ὅτι ὗτός ἐσιν ἀληθῶς ὁ προφήτης, ὁ ἐρχόMEVOS sis Tor xóCμor. August, in hunc loc. Illi homines cùm vidiffent quod fecerat fignum, dicebant: Quia hic eft verè propbeta. "/ · ? . 15. Mf. Foffat. Ipfe ergo cùm cognoviffset quia venturi erant, &c. ut in textu. Corb. Jefus ergo cum cognoviffet quia incipiunt venire & rapere eum ut faciant eum regem, fugit iterum in montem folus. Cantabrig. Jefus autem Sciens quòd venturi effent, & rapere illum, ut faciant eum regem, feceffit iterum in montem ipfe folus, & ibi orabat. Cæteri cum textu concinunt ad verbum, uno S. German. excepto, qui pro Jefus ergo, habet, Jefus autem. Græc. INGES & DES OT! MENY CIV EPXEDα, is aptále autor iva ποιήζωσιν αυτὸν βασιλέα, ανεχώρησε πάλιν εἰς τὸ ὄρος ἀυ Tas Móros. Mf. 1. puye Taxir. Auguft. tract. 25. in Joh. col. 485. a. Jefus ergo cùm cognoviffet quia venerant ut raperent eum, & facerent eum regem, fugit iterum in montem ειν ipfe folus. Tertul. 1. de idol. c. 18. p. 245. b. huc alludens dicit: Regem fe fieri, confcius fui regni, refugit. . 16. Mf. Cantabrig. Cum autem ferò factum effet, &c. ut fup. Corb. Cùm autem ferò factum eft. Cæteri, Græcum, & Auguftinus ubi fup. textui confonant. " vene . 17. M. Follát. Et cùm afcendissent in navem runt trans mare in Caph. & cùm tenebræ jam facta effent, nondum venerat ad eos Jefus. Cantabr. Et afcendentès in navem veniebant trans fretum maris in Cafarnaum : adprehendit autem eos tenebra, & necdum venerat Jefus ad illos. Corb. Et cùm afcendissent navem, veniebat trans mare in Chaparnaum &c. ut in textu, cum quo concordant alii omnes Mfs. Græcum pro cùm afcendissent, habet μβάντες εἰς· fed alias legitur, αναβάντες εἰς· pauloque poft, loco καὶ σκοτία ήδη ἐγεγόνα, fic, κατέλαβε δὲ αὐτῆς ἡ Cu Tia mox alii Mfs. plures, saunu, pro as. Auguft. tract. 25. in Joh. 486, e. f. Et cùm afcendiffent naviculam, &c. ut fup. " 8x ελή . 18. Mf. Cantabrig. Mare quoque, magno vento flante, infurgebat. Corb. fimiliter infurgebat. Reliqui nil differunt à textu. Gr. "H Tε Jánαas x..... Fysipelo al. ‘H de Jaxxara, &c. Auguft. Vento magno flante, mare exfurgebat. . 19. Mf. Corb. Cùm remigaffet autem quafi ftadia viginti, aut triginta, vident... fupra mare, &c. Cantabrig. Sed cùm remigassent stadia viginti quinque, vel triginta, vident..... fuper mare, & juxta navem fieri, & timuerunt. Cæteri cum textu concordant, uno excepto fupra mare, pro fuper mari. Græc. ̓Εληλαχότες εν ὡς safίες εἰκοζιπέν τε, ἢ τριάκοντα, θεωρο (... ἐπὶ τῆς θαλάσσης, καὶ ἐγγὺς τῷ πλοία γινόμενον, καὶ εφοβήθησαν. Auguft. in hunc locum ait Cùm remigaffent ftadia viginti quinque, aut triginta, tunc ad eos venit Jefus. . 20. M. Cantabrig. Quibus ipfe ait: Ego fum, nolite timere. Foffat. Nolite timere, ego fum. Cæteri ut in textu, cui etiam favet Græcum. Auguft. ubi fup. Ego fum, nolite timere. . 21. Mf. Corb. Voluerunt ergo accipere eum in navim`: 5 confeftim navis facta eft ad terram, quam ibant. Cantabrig. Volebant ergo illum accipere in navem confeflim_navis facta eft ad terram, in qua ibant. S. Germ. cum Foffat. & ftatim fuit navis ad terram ad quam ibant. S. Gat. & Maj. Mon, ad terram, in quam ibant. S. Mart. ut in textu. Gr. καὶ εὐθέως τὸ πλοῖον ἐγένετο ἐπὶ τῆς γῆς, εἰς ἣν ὑπῆγον. Auguft. tract. 25. in Joh. Voluerunt ergo eum accipere in navim ftatim fuit navis ad terram, in quam ibant. > . 22. Mf. S. Germ. Altera autem die, &c. ut in Vulg. Foffat. Altera die..... 5 quia non introivit fimul Jefus cum difcipulis fuis in navem, &c. Corb. Altera die....... & quia " non introivit fimul Jefus in navem cum difcipulis fuis, fed " N ~ V. 23. Mf. Cantabrig. fimpliciter habet: alia navicule venerunt de Tiberiade, prope locum ubi manducarunt panem ; fublatis quæ fubfequuntur in utraque Vulgata. Mf. Corb. hæc retinet his verbis, juxta locum ubi manducaverunt panem, quem benedixerat Dominus. Foffat. gratias agentes Deo. Cæteri Vulgatæ accinunt. Græc, suxαish Carros To Kepis Mf. unus, XACIS CARTES TO DEW, & TW Kupics, quæ delet Mf. alter, cum Cantabr. & Armen. Græcum etiam initio fert, e deiα, pro fupervenerunt naves; M. 1. άe. Auguft. loco citato nil differt à Vulg. nifi uno manducaverunt, , pro manducaverant. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M. 25. Et cùm inveniffent eum trans mare, dixerunt ei: Rabbi, quando huc venifti? 有面 26. Refpondit eis Jefus, & dixit: Amen, amen dico vobis: quæritis me, non quia vidiftis figna, fed quia manducaftis ex panibus, & fatura ti eftis. 27. Operamini non cibum qui perit, fed qui permanet in vitam æternam, quem Filius hominis dabit vobis. Hunc enim Pater fignavit Deus. 28. Dixerunt ergo ad eum: Quid faciemus ut operemur opera Dei? 29. Refpondit Jefus, & dixit eis : Hoc eft o pus Dei, ut credatis in eum, quem mifit ille. caftis ex pánibus meis ; nec plura. Novatian. 1. de cib. Judaic. p. 1065. c. legit: quæritis me, non quia figna vidiftis, fed quia manducaftis de panibus meis, & faturati eftis. #. 24. Mf. Foffat." Cùm ergo vidiffent turbæ quia..... V. 25. Mf. Cantabr. ipfo initio habet: Et invenientes Manh 3. 17.8 17.5. Sup. 1. 32. Jean. 5. 23. . 27. Mf. Cantabrig. Operamini non efcam quæ perit, fed efcam, qua manet in..... quem (1. quam ) Filius hominis dat vobis. Hunc enim Pater fignavit Deus. Foffat. Qperamini non cibum qui perit, fed eum, qui permanet_in... quem Filius hom. dat vobis. Hunc autem Pater fignavit Deus. Corb. fimiliter dat vobis. Maj. Mon. Hunc enim Pater fignificavit Deus. Græc. 'Epráce de un Tür Bowfin THY ATOMλυμένων, ἀλλὰ τὴν βρῶσιν τὴν μένε (αν.... ἣν ὁ Υἱὸς τῇ ἀνθρώπες ὑμῖν δώσε. Τῦτον γὰρ ὁ Πατὴρ ἐξφράγισεν ὁ Θεός. Mfs. plures tollunt 2. Tur BPC. Novatian. I. de cib. Judaic. p. 1065. c. legit: Operamini autem non eam efcam quæ perit, fed efcam permanentem in vitam æternam, quam Filius bominis vobis dabit. Hunc enim Pater fignavit Deus. Tertul. 1. contr. Pfych. p. 988. b. ait docere Chriftum, operari efcam, quæ permanet in vitam æternam. Hilar. 1. 8. de Trin. col. 972. d. habet : Operamini escam non quæ interit, fed efcam, quæ permanet in vitam æternam, quam Filius hom. dabit vobis. Hunc enim Pater fignavit Deus. Noviffimus Hilarii editor monet in plerifque veteribus libris legi fignificavit, non fignavit; fed librariorum lapfu : nam Hilar. infra, p. 973. e. fuffragantibus omnibus libris, legit fignavit; & in Pf. 131.col. 454. b. dicit: Hunc enim Ďominum fecundùm Evangelia, & fandtificavit, & fignavit Pater. Idem editor obfervat in Mfs. duobus fcribi, Hunc enim Dominus; Erafmum autem pro Hunc enim, pofuiffe Hanc enim, fublato Dominus; Mf, unum, Hunc enim ut Deus. Ambrof. 1. de Ifaac, c. 8. col. 381. a. Quem Pater fignavit Deus, Hieron. in Jer. 17. to. 3. col. 612. f. priora verba fic refert: Operamini opus quod non perit. Auguft. 1. 2. de Gen. to. 1. col. 669. f. & l. 2. de fer. Do, in m. to. 3. col. 209. g. 210. e. Operamini escam qua non corrumpitur : tract. verò 25. in Joh. col. 488. e. Operamini non cibum qui perit, &c. ut in Vulg. infra f. cibum non qui perit; & col. 489. e. Operamini escam, non quæ perit, &c. Philaftr. Brix. 1. de hæref. p. 720. h. Operamini efcam qua non perit. . 28. Mf. Cantabr. Dixerunt ergo ad illum: Quid operemur ut faciamus opera Dei? Cæteri omnes Mfs. textui concinunt, cum Græco. Concinit pariter Hilar. 1. 8. de Trin. col. 972. d. necnon Auguft. ubi fupra, & 1. de præd. fanct. to. 10. col. 798. e. nifi quòd hoc pofteriori loco habet opus, non opera. . 29. Textui fuffragatur Græcum, unà cum Mfs. 0mnibus Lat, Solus Corbeienfis in fine habet, ut credatis in eum, qui me mifit ille; non, quem mifit ille. Tertul. I. contr. Prax. p. 854. a. hæc fcribit: Interrogantibus autem quid facere debeant, refpondit, Ut credatis in eum, quem Deus mifit. Hilar. 1. 8. de Trin. col. 972. d. verbis his 'opera Dei, ftatim fubdit: Et dixit illis: Hoc eft opus Dei, ut credatis in eum, quem mifit ille. Auguft. tract. 25. in Joh. col. 489. e. & 1. de prædeft. fanct. to. 10. col. 798. e. Refpondit Jefus, & dixit, &c. ut in textu. Philaftr. Brix. 1. de hæref. p. 720. h. ut credatis in me, quem mifit Pater meus. VERSIO ANTIQUA 30. Dixerunt ergo ei : Quod ergo tu facis fi- Ex Ms. Colberts gnum ut videamus, & credamus tibi? quid operaris? VULGATA NOVA. 30. Dixerunt ergo ei : Quod ergo tu facis fignum ut videamus, & credamus tibi ? quid opera ris? 31. Patres noftri manna manducaverunt in deferro, ficut fcriptum eft: Panem de coelo dedifti eis manducare. 32. Dixit ergo eis Jefus: Amen, amen dico vobis: Non Moyfes dedit vobis panem de cœlo, fed Pater neus dat vobis panem de coelo verum. 33. Panis enim Dei eft, qui defcendit de cœlo, & dat vitam mundo. 34. Dixerunt ergo ad eum: Domine, femper da nobis panem hunc. 35. Dixit autem eis Jefus : Ego fum panis vitæ: qui veniet ad me, non efuriet : qui credit in me, non fitiet unquam. 36. Sed dixi vobis, quia & vidiftis me, creditis. 37. Omne, quod dat mihi Pater, ad me veniet: & eum, qui venit ad me, non ejiciam foras: 38. quia defcendi de cœlo, non ut faciam vo luntatem meam, fed voluntatem ejus, qui misit me. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. . 30. Mr. Foffat. Dixerunt ergo ei: Quod fignum facies ut videamus, 5 credamus tibi? quod operaris? Cantabr. Dixerunt ergo illi: Quod ergo facis tu fignum ut videamus, 5 credamus tibi? quid operaris? nec aliter in Græco, præter voculam Tí, pro Quod. In Mf. Corb. quid enim operaris? in cæteris, ficut & apud Augustinum tract. 25. in Joh. omnia ut in textu. V. 31. Mfs. Foffat. & Corb. Patres noftri manducaverunt mannam in deferto, &c. ut in Vulg. Cantabr. Patres noftri manna manducaverunt in eremo, &c. ut in Vulg. cui etiam accinunt cæteri, nifi quòd S. Mart. habet, manna manducaverunt. Græcum Cantabrigienfi favet. Ambrof. in Pf. 118. col. 1202. f. Panem de cælo dedit eis manducare. Auguft. in hunc locum: Patres noftri manna manducaverunt in deferto, ficut fcriptum eft: Dedit illis manna manducare. . 32. Mf. Cantabrig. Dixit illis Jefus: Amen, amen dico vobis: Non Moyfes, &c. Corb. delet Non, ante Moyfes; in fine verò addit illum, poft de cælo; cætera habet ut in textu cui favent ad verbum reliqui omnes Mfs. necnon & Græcum, unà cum Victorin. Afric. l. 1. contr. Arian, p. 255. h. Auguftinus ubi fup. col. 490. d. Dixit ergo eis Jefus: Non Moyfes dedit vobis panem de cœlo, fed Pater meus dedit vobis panem de cœlo. Verus enim panis eft, &c. de . feq. fed paulò infra legit, Pater meus dat vobis panem verum. Panis enim Dei eft, &c. & non . 33. Ms. Maj. Mon. Verus enim panis eft, qui de cœlo defcendit, & dat vitam mundo. Corb. Dei enim panis eft, qui de cælo defcendit, & dat vitam huic mundo. Foffat. à textu non differt, nifi conjunctione &, quam delet, Sangerm. 5 vitam dat mundo. Cantabr. & vitam dans mundo. Cæteri Vulgatæ fuffragantur. Græc. O yap aρTes To DE Esir, i narabairav ex..... Suur dide's Tx CM. Auguft. in tract. 25. in Joh. col. 490. d. Verus enim panis eft, qui de cælo defcendit, & dat vitam mundo : paulò inf. Panis enim Dei eft, qui defcendit de cœlo, 5 dat vitam mundo, A . 34. Accinunt Mfs. Foffat. Corb. Cantabr. S. Gat. Maj. Mon. & S: Mart. cum Græco. Solus S. Germ. habet, Domine, da nobis femper panem hunc. Ita etiam legunt Ambr. in Pf. 118. col. 1203. b. & Auguft. ubi fupra. • . 35. Mf. Cantabr. Dixit ergo illis Jefus : Ego fum pa-· nes vita: qui venit ad me, non efuriet unquam : & qui cre'dit in me non fitiet ampliùs. Corb. Et dixit eis Jefus, &c. de Vulgata; cui etiam accinunt S. Germ. & Foffat. nifi quod ille habet, Dixit ergo eis Jefus ; ifte verò, Dixit eis Jefus. Ab ea nil differunt cæteri, Gr. Eine dè durois ... ☀ ἐρχόμενος πρός με, ἐμὴ πεινάσῃ· καὶ ὁ πιςεύων εἰς ἐμὲ, μὴ διCole. Mfs. plures initio ferunt, Elmer & fubinde alii, e paulòque poft quidam, fuos. Cypr. 1. 1. Teftim. 282. c. legit: Ego fum panis vitæ : qui venit non efurier: & qui in me crediderit, non fitiet unquam. Similiter habet Jul. Firmic. 1. de erro. prof. relig. c. 19. præter verbum venerit, pro venit. Ambrof. in Pf. 118. col. 1203. d. Ego fum panis vitæ : qui venit ad me, non efuriet: & qui credit in me non fitiet unquam. Nec aliter Auguft. in hunc locum, qui etiam hæc præmittit Dixit autem eis Jefus. p. nd me " " . 36. Confonant Mfs, Cantabrig. Maj. Mon. S. Germ. & Græcum. Mf. Corb. habet, & non credidiftis. Similiter Foffat. detracta infuper prima conjunctione &, quæ etiam in Mf. S. Mart. & in quibufdam Græcis non comparet. Mf. verò S. Gat, fervata conjunct. &, tollit pronomen me; quod rurfus obfervare licet in quodam codice Græco. Auguftinus tract. 25. in Joh. to. 3. p. 2. col. 490. f. & 1. de prædeft. fanct. to. 10. col. 799. c. Sed dixi vobis ↳ quia & vidiftis me, 5 non credidiftis. . 37. Mf. Cantabr. Omne, quod mihi dat Pater, að me venit: 5 eum, qui venit ad me, non abjiciam, Corb. nil differt à textu, nifi verbo ejicio, pro ejiciam. Foffat. jecio, fed vitiosè. Item S. Mart. vitiosè eciam, pro ejiciam. Cæteri accinunt textui, unà cum Græco. Mfs. tamen plures pro έκβάλω, legunt ἐκ άλλω ; quæ fcriptura textul Corb. favet. Tertul. 1. contr. Prax. p. 854.c. huc alludens dicit, affirmare Chriftum Dominum, Omne, quod ei daret Fater, ad fe venire, nec rejecturum fe. Hilar. 1. 9. de Trin. col. 1016, c. Omne, quod dat mihi Pater, ad me venit: 5 venientem ad me non apello. Auguft. in hunc loc. Omne, quod dat mihi Pater, ad me veniet: eum, qui venerit ad me non ejiciam foras: infra tamen veniet, pro venerit; fed paulò poft rurfus venerit. Auct. 1. de voc. gent. I. 1. c. 24. p. 17. a. Omne, quod dat..... venit ad me ? & eum, qui, &c. ut in textu. Epiphan. in 2. 1. Cantici Cantic, omnem venientem ad me non abjiciam foras. " Пarpis. . 38. His difcrepat Mf. Cantabrig. nempe, quoniam, pro quia ; &, voluntatem ejus, qui me mifit, Patris. Corb. verò his, voluntatem Patris, qui mifit me. Cæteri cum textu ad verbum concinunt, cui etiam fuffragatur Græ→ cum. In Mís. tamen pluribus in fine legitur, farTOS ME ПαTρos. Tertul. I. contr. Prax. ubi fup. ita profequitur: quia de cœlo defcendiffet, non ut fuam, fed ut Patris faceret voluntatem : & 1. de refur. carn. p. $79. c. legit: veni, non ut meam, fed ut Patris, qui me mifit, faciam voluntatem. Novat. 1. de Trin. p. 1040. b. Non venit, inquit, ut faceret fuam voluntatem, fed potiùs ut faciat Patris voluntátem : at infra, p. 1043. b.fic laudat hund verfum non defcendi de cælo, ut faciam voluntatem meam fed volunt. ejus, qui mifit me. Itidem legit Cypr. 1. de hab. virg. p. 175. c. & l. de orat. Dom. p. 208. b. & l. 3. Teftim. p. 311. b. Hilar. 1. 9. de Trin. col 1016. c. quia defcendi de cœlo, non ut faciam voluntatem meam, fed voluntatem Patris, qui me mifit: in Pf. verò 91. & 139. col. 238. d. 530. e. g. non veni voluntatem meam facere, fed volunt, ejus, qui me mifit: nec aliter 1. 3. de Trin. 812. b. 1. 2. 1033. c. & l. 11. rico. a. Similiter habent Aue guft. 1. 2. de fer. Dom. in m. to. 3. 208. g. & Fauftin. presb. 1. contr. Arian. 647. a. Auguft. tamen in hunc locum, & idem Fauftinus infr. legunt : quia defcendi de cælo, non ut faciam volunt. meam, fed volunt. ejus, qui mifit me; Fauft. me mifit; & fup. p. 640. f. mifit me, Patris: fubinde Auguftinus, hoc eodem pofteriori loco, primam lectionem femel repetit, his verbis: quia non\veni facere voluntatem meam, fed voluntatem ejus, qui mifit me. Hieron. 1. i. contr. Felag. to. 4. p. 2. col. 501. a. non defcendi de cælo, ut faciam voluntatem meam, fed von Ex Mf. Calbert. Cap. VI VERSIO ANTIQUA. 39. Hæc eft autem voluntas ejus, qui mifit me, Patris: ut omne, quod dedit mihi, non perdam ex eo, fed refufcitem illud in noviffimo die. 40. Hæc eft enim voluntas Patris mei, qui milit me: ut omnis, qui videt Filium, & credit & refufcitabo in eum, habeat vitam æternam, & refufcitabo ego eum in noviffimo die. 41. Murmurabant-ergo Judæi de illo, quia dixiffet: Ego fum panis, qui de coelo defcendi, 42. & dicebant : Nonne hic eft filius Jofeph, cujus nos novimus patrem, & matrem? Quomodo ergo dicit hic, quia de cœlo defcendit? 43. Refpondit ergo Jefus, & dixit eis: Nolite murmurare in invicem : 44. nemo poteft venire ad me, nifi Pater, qui mifit me, traxerit eum : & ego refufcitabo eum in noviffimo die. 104. luntatem ejus, qui me mifit, Patris. Ambrof. I. 2. de fide, 39. Hæc eft autem voluntas ejus, qui mifit me, Patris : ut omne, quod dedit mihi, non per dam ex eo, fed refufcitem illud in noviffimo die. *. 39. Mf. Cantabrig. Hac eft autem volumas, qui me 40. Hæc eft autem voluntas Patris mei, qui mifit me: ut omnis, qui videt Filium, & credit in eum, habeat vitam æternam, & ego refusciin eum, tabo eum in noviffimo die. 41. Murmurabant ergo Judæi de illo, quia dixiffet: Ego fum panis vivus, qui de cœlo defcendi, 42. & dicebant: Nonne hic eft Jefus filius Jo- Mats feph, cujus nos novimus patrem, & matrem ? Quo- 13.55. Mar modo ergo dicit hic: Quia de cœlo defcendi ? 6.30 43. Refpondit ergo Jefus, & dixit eis: Nolite murmurare in invicem : NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. 44. nemo poteft venire ad me, nifi Pater, qui mifit me, traxerit eum : & ego refufcitabo eum in noviffimo die. in die noviffima refurgat. Chromat. Aquil. in Matth. p. 987. a. Hæc eft autem voluntas Patris mei, qui mifit me : ut omnis..... 5 credit in eo, habeat vitam æternam. ✯. 41. Mf. Cantabrig. cum Foffat. Murmurabant ergo... quoniam dixit: Ego fum panis, qui defcendi de cœlo. Corb. quia dixit: Ego fum panis, qui de cœlo defcendi. Abest quoque vox vivus, à S. Germ. & S. Mart. nec habetur in Græco, præterquam in Ms. ubi, ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ καὶ Tabas, &c. Tertul. 1. de orat. c. 6. huc alludendo ait: Panis eft fermo Dei vivi, qui defcendit de calis. August. ubi fupra, nil differt à textu. uno, . 42. Sic habent Mfs. S. Germ. & S. Gat. & dicebant? Nonne hic eft filius Jofeph, cujus nos, &c. Maj. Mon. Nonne hic eft filius Jofeph Jefus, cui nos novimus, &c. Corb. Quomodo ergo dicit, quia, &c. Cantabrig. Nonne bic eft Tefus filius Jofeph, cujus nos fcimus... Quomodo ergo dicit feipfum de cælo defcendiffe? Græcum Vulgatæ confonat ad verbum. In Mfs. tamen quibufdam deeft vox 'Inos; ficut apud Armen. Tur Huréex. Et verò Auct. quæft. ex N. T. q. 79. col. 75. e. legit: Nonne hic eft filius Jofeph, cujus nos novimus patrem? Quomodo ergo hic dicit: Quia de cælo defcendi? Ambrofiaft. col. 85. f. Quomodo ergo hoc dicit: Quia de cælo defcendi? Auguft. tract. 26. in Joh. col. 494. a. Nonne hic eft Jefus filius Jofeph, cujus nos novimus patrem▾ matrem? Quomodo ergo hic dicit: Quia defcendi de calo 3 . 43. Mís. Foffat. & S. Germ. Refpondit ergo Jefus, & dicit illis Nolite murm. in invicem. Cantabr. Refpondit igitur Jefus, & dixit illis : Nolite murmurari inter vos. Corb. Nolite murmurare invicem. Græc. Mù yoyleTE MET" άr. Cæteri cum textu concordant. Auguftinus ubi fup. Nolite murmurare ad invicem : 1. verò de prædeft. fanct. to. 10. col. 799. c. necnon Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 737. Nolite murmurare invicem. .44. Mf. Cantabrig, nemo poteft venire ad me, nifi Pater, qui me mifit, adtraxerit illum:& ego refufcitabo illum in noviffima die. Corb. nifi Pater, qui mifit me, attraxerit cum: 5........... eum in noviffima die. S. Gat. & ego fufcitabo. Cæteri, ficut & Græcum, ad verbum concinunt cum textu. Tertul. 1. cont. Prax. p. 854. c. dicit, neminem ad fe venire poffe, nifi quem Pater adducat: at infra, p. 855. c. legit: nemo ad me venit, nifi Pater eum adduxerit. Cypr. nifi fueri epift. 73. p. 135. b. nemo poteft venire ad me, illi datum à Patre. Hilar. in Pf. 131. col. 457. b. nemɑ venit ad me, nifi Pater, qui me mifit, adducat illum : & 1. 11. de Trin. 1101. b. nemo venit ad me, nifi Pater meus adducat illum ad me. Ambrofius 1. 8. in Luc. col. 1472. c. nemo venit ad me, nifi Pater meus, qui mifit me, adtraxerit eum : & epift. 9. 796. e. nemo venit ad me, nifi quem Pater adtraxerit : & 1. 5. de fide, 577. a. nemo venit ad me, nifi Pater adtraxerit eum : & ego refufcitabo eum in noviffimo die at 1. 2. 490. e. habet: nemo enim adtraxeris poteft venire ad me, nifi Pater, qui mifit me eum: ego refufcitabo, &c. Similiter Auguft. epift. 194. to. 2. col. 719. a. nemo poteft venire ad me, nifi Pater, quò mifit me, adtraxerit eum: at tract. 26. in Joh. to. 3. col. 495. c. & l. de quæft. to. 6. col. 15. c. legit, cum Orof. 1, cont. Pelag. p. 451. b. nemo venit ad me, nifi quem Pater adtraxerit eodem verò tract. col. 496. d. nemo venit ad me, nifi Pater, qui mifit me, traxerit eum : & ego refufcitabo eum in noviffimo die: demum jam laudato tract. col. 494. e. & l. de prædeft. fanct. to. 10. 799. c. eadem legit quæ in textu: nemo poteft, &c. Hieron. in Ecclef. to. 2. col. 718. b. nemo enim venit ad me, nifi Pater, quò 4. mifit me, adducat eum : & l. 1. in ep. ad Ephes, to. 9 323. a. nemo venit ad me, nifi Pater meus attraxerit eum ad me: fed-1. 3. adv. Pelag. to. 4. col. 539, nemo poteft venire ad me, nifi Pater, qui mifit me, traxerit eum : tum addit: Quando dicit, nemo poteft venire ad me, frangit fuperbientem arbitrii libertatem. Ita quoque habet Auct. I. de voc. gent. 1. 1. c. 24. p. 16. c. nemo poteft venire ad me, nifi Pater, qui mifit me, attraxerit eum : & ego, &c. at 1. 2. c. 27. p. 31. d. nemo venit ad me, nifi....... attraxerit eum. Nec aliter ferunt Auct. 1. de promiff. & præd. prom. 39. col. 188. a. & Auct. quæft. N. T. q. 79. col. 75. b. infra tamen Auctor quæft. N. T. legit, nemo poteft venire ad me. Fulg. 1. 3. de verit. præd. c. 9. p. 488. nemo venit ad me, nifi Pater, qui mifit me, adtraxerit eum. Caffiod. in Pf. 44. p. 154. a. nemo venit ad me, nifi Pazer adtraxerit eum. Gaud. Brix. ferm. 9. p. 958. b. nemo venit ad Filium, nifi Pater eum pertraxerit. Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 737. f. nemo poteft venire ad me, nifi... traxerit eum ad me. S. Paulin. ep. 28. p. 176. a. nemo poteft venire ad Patrem, nifi per me. > . 45. Mf. Foffat. Eft enim fcriptum in Prophetis: Erunt emnes docibiles Dei. Qui audit à Patre, & didicit, venit ad me. S. Germ. & Maj. Mon. Omnis, qui audit à Patre. S. Gat. qui audit à Patre meo. Cantabrig. qui andit à Patre, & didicerit. Corb. Eft fcriptum enim in Prophetis, &c. at in textu. Græc. Πᾶς ἦν ὁ ἀκέζας παρὰ τῷ Πατρὸς καὶ mawr, &c. al. dxwv Tapa, &c. Tertul. 1. contr. Prax. p. 854. c. Ait omnem, qui à Patre audiffet, & didicif fet, venire ad fe. Hilar. I. 9. de Trin. col. 1016. d. Omnis, qui audit à Patre, & difcit, venit ad me. Auguft. 1. de præd. fanct. to. 1o. col. 799. c. textui fuffragatur: fimiliter & in hunc loc. his tantùm exceptis, Scriptum eft enim. #. 46. Mr. S. Germ. Non quia Patrem videt quifquam ..... hic videt Patrem. Cantabrig. Non quòd Patrem vidit quifquam, nifi qui à Deo eft, hic vidit Deum. Alii textui confonant, & Græco. Tertul. 1. contr. Jud. c. 9. p. 142. c. Deum enim Patrem nemo vidit unquam, & vixit. Novatian. 1. de Trin. p. 1039. b. legit: Quia Patrem Deum nemo vidit unquam, nifi qui eft à Deo, bic vidit Deum. Hilar. 1. 9. de Trin. col. 1016. d. Non quòd viderit Patrem quifquam, nifi qui eft à Deo, hic vidit Patrem. Auct. quæft. ex utroque T. q. 122. col. 132. e. Neque enim Patrem vidit quifquam, nifi qui eft à Deo, bic vidit Deum. Auguftinus tract. 26. in Joh. col. 497. c. nil differt à textu: paulò tamen inf. pro, nifi is, qui eft à Deo, habet, fed qui eft à Deo. . 47. Concinunt Mfs. omnes, & Græcum. Ita quoque habent Hilar. 1. 9. de Trin. col. 1016. d. Auguft. ubi fup. & Victorin. Afr. 1. 1. contr. Ari. p. 255. h. > . 48. Ita iterum ferunt Mfs. omnes cum Græco. Accinunt pariter magno confenfu Tertul. I. de orat. c. 6. p. 181. b. Ambrofius 1. de bened. Patr. c. 9. 525. a. Auguft. in hunc loc. & Victorin. Afric. 1. 1. cont. Arium, p. 255. h. . 49. M. Cantabr. Patres veftri manducaverunt panem in deferto mannam, &, &c. Cæteri omnes, manducaverunt manna in deferto; nec aliter Græc. & Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 9. col. 525. a. August. in hunc loc. textui accinit. . 5o. Mf. Foffat. Hic eft enim panis de cælo defcendens, &c. ut in textu. Corb. Hic eft autem panis, qui defcendit. S. Gat. & Maj. Mon. Hic eft panis, qui de cœlo defcendit. Similiter Cantabrig. fed addit, ut fi quis ex illo manducet, non moriatur, S, Germ, ut fi quis eo manduTom. III. caverit. Gr. a ris É1⁄2 άLTô páry, ǹy μù άrolávṛ. Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 9. col. 525.a. Hic eft autem panis, qui de cælo defcendit: ut fi quis ex eo manducaverit, non moriatur. Aug. 1.21. de civit. Dei, c. 19. 1o. 7.639. b. 645. f. & Victorin. Afr. 1.2.cont. Arian. p.273. f. Hic eft panis, qui de cælo defcendit: :ut fi quis ex ipfo, &c. ut fupra. Iterum Auguft. tr. 26. in Joh. col. 498. f. Hic eft panis, qui de cælo defcendit; fed inf.. 499. a. Hic eft panis de cœlo defcendens: ut fi quis manduc. ex ipfo, non, &c. . 51. Mfs. Cantabr. & Corb. Ego... qui de cœlo defcendit. Cæteri cum textu concinunt. Gr. 'Ey si o aptos • lær, • Ex T8 years naтabás. Novatian. 1. de Trin. 1039. b. Ego fum panis vitæ æterna, qui de cælo defcendi. Itidem Cypr. 1. de orat. Dom. 209. c. fublata voce aterna. Concinit Aug. I. 2. de ferm. Do. in m. to. 3. 209. g. Item Victorin. Afr. 1. 1. cont. Ari. p. 255. h. inverfo primarum vocum ordine, Et panis vita fum ego, &c. Hilarius verò l. 10. de Trin.. col. 1047. b. & in Pf. 127. col. 425. e. legit ut in textu : Ego fum panis vivus, qui de cælo defcendi. Similiter habent Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 9. 525. a. in Pf. 43. 902. d. l. 6. in Luc. 1407. a. & l. 6. de Sacram. 381. a. Auguft. in hunc loc. & l. 21. de civit. Dei, to. 7. 639. c. 645. f. Auctor 1. de xl. manf. col. 8. e. & Auct. 1. de promiff. p. 2. c. 8. col. 132. c. · . 52. M. Cantabrig. Si quis manduc. de hoc pane, &c. Corb.bic panis, quem ego dabo..... pro hujus mundi vita. Similiter Folfat. pro hujus mundi vita. In cæteris omnia cum textu concordant. In Græco fic: 'Ear Tis pay!..... Chcerai eis Tor aιara o aρros de ov erw dúlw, i cápě με ἐςὶν, ἣν ἐγὼ δώζω ὑπὲρ τῆς τε κόσμο ζωής. Mr. unus delet de, poft aptos; item alii duo; й yw ♪wow, ante UTEP THS, &C. Cyprian. I. de orat. Dom. p. 209. c. legit: Si quis ederit de meo pane, vivet in æternum: panis autem, quem ego dedero, caro mea eft pro fæculi vita. Hilar. 1. 1o. de Trin. col. 1047. b. Si quis manducaverit de pane meo, vivet in æternum. Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 9. col. 525. a. Si quis manducaverit ex hoc, vivet in aternum. Victorin. Afr. 1. 1. contr. Ari. p. 255. h. Qui iftum manducat, vivet in faculum. Tertul. 1. de carn. Chr. p. 549. c. 5 panis, quem ego dedero pro falute mundi, caro mea eft. Ambr. 1. 2. de fide, 485. d. hic panis, quem ego dabo, caro mea eft. August. 1. 17. de civit. Dei, c. 5. to. 7. 466. f. & l. 1. de pecc. mer. to. 10. col. 19. g. panis, quem ego dedero, caro mea eft pro faculi vita. Similiter habet Gaud. Brix. fer. 2. p. 946. h. præter verbum dabo. Chromat. Aquil. p. 987. c. panis cæleftis, caro mea eft, quam dabo pro mundi hujus vita. ego . 53. Mf. S. Gat. Loquebantur ergo, &c. Corb. Quomodo poteft hic nobis carnem dare ad manducare? Cantabr. carnem dare manducare? Foffat. carnem fuam dare manducare? Cæteri ut in textu. Græc. 'Eμáxorro fubinde fic: Πῶς δυνάται ὗτος ἡμῖν δῦναι τὴν (άρκα φαγεῖν ; Μ. 1. cάpxa auт8, al. aut. Auguft. tract. 26. in Joh. to. 3. col. 499. f. Litigabant ergo Judæi ad invicem, dicentes: Quomodo poteft bic carnem fuam nobis dare ad manducandum? & in Pf. 33. to. 4. col. 213. c. 221. g. Quomoda poteft hic nobis dare manducare carnem fuam? Gaud. Brix. fer. 2. p. 947. e. Quomodo poteft ifte dare carnem fuam ad manducandum? A #. 54. Mr. Foffat. Dicit ergo Jefus : Amen, &c. Corba Ggg |
