guantur opera ejus, omiffis intermediis, ut in Colb. Hilar. in Pfal. 118. col. 322. c. Omnis in peccatis agens, odit lumen, diligit tenebras. Ambrof. in Pf. 118. col. 1142. a. Omnis enim, qui malè agit, odit lucem. Hieron. in Ezech. 8. to. 3. col. 749. f. Omnis, qui mala operatur, odit lucem, non venit ad lucem, ne arguatur à luce. Ennod. Ticin. pro 4. Synodo, Concil. to. 4. p. 1341. d. Omnis malus odit lu

cem.

. 21. Sic habent Mfs. Corb. S. Gat. S. Mart. & Maj. Mon. Sic etiam S. Germ. præter hoc, qui enim facit veritatem, &c. ut fup. Foffat. qui autem bonum facit, venit ad lucem, ut manifeftentur opera ejus, qua in Deo facta funt. Cantabrig. qui autem facit veritatem, venit ad lucem, ut manifeftetur opera ejus, quoniam Deo funt operata. Græc. ö7 & DEW ESI εiPYα Cueva al. div. Iren. 1. 5. c. 27. p. 325. d. qui autem facit voluntatem, venit ad lumen, ut manifeftentur opera ejus, quoniam in Deo eft operatus. Lucifer Cal. I. 2. pro S. Ath. p. 210. a. nam qui facit veritatem, venit in lucem, ut manifeftentur opera ejus, quoniam in Deo eft factum. Ambrof. in Pf. 36. col. 793. e. l. 3. de fide, 505. a. & l. de Spir. S. 648. e. Vulgatæ concinit.

. 22. Mfs. S. Germ. & S. Mart. textui Colbert. confonant. Similiter Corb. nifi quòd habet dixit Jefus, paulòque poft, demorabuntur ; fed vitiosè. Foffat. Poft hæc exiebat JeJus, & difcipuli ejus, in Judæam terram, &c. ut in textu. Cantabrig. Poft hac exivit Jefus, & difcipuli ejus, in Judaam terram: 5 ibi morabatur cum illis, &c. Græcum textui Colbert. favet; necnon Auguftin. tr. 13. in Joh. to. 3. col. 392. d.

V. 23. Mf. Corb. Erat autem & Johannes baptizans in Æno, juxta Salim, &c. Cantabrig. in Eno, prope Salim : quoniam aquæ multæ erant ibi, 5 veniebant, & baptizabantur. S. Gat. in Ænon, juxta Salim..... & adveniebant multi, & baptizabantur. Maj. Mon. in Enon, juxta Salim trans Jordanem : quia..... & adveniebant, & baptizabantur. S. Mart. Turon. in Enon, juxta Salim..... 5 adveniebant. Foffat. & veniebant multi, & baptizabantur ab eo. Græcum cum textu Colb. concordat. Ambrofius in Pf. 37. col. 816. b. Joannes baptizabat in Ænon, juxta Salim : & in Pfal. 118. 1176. f. Baptizabat Joannes in Ennon, baptizabat juxta Salim, ubi erat aquarum abundantia, duodecim fontes, & feptuaginta palmarum. Hieron. epift. ad Evangel. to. 2. col. $74. a. Erat autem Joannes baptizans in Ennon, juxta Salim: quia aqua multæ erant ibi. Similiter Auguft. tract. 13. in Joh. to. 3. col. 393. f. excepta conjunct. &, ante Joannes, & voce Enon.

. 24. Mfs. Sangermanenfis, Cantabrigienfis, S. Mart. Turon. & Foffat. concordant cum textu Colb. nec aliter in Græco eft.

. 25. Mfs. S. Germ. & Corb. textui Colb. confonant; S. Mart. Vulgata. Cantabr. habet: Facta eft ergo quæftio à difcipulis Johannis ad Judæos de purificatione. Græcum cum textu confonat. Mf, tamen 1. pro Eyévero Fr, habet 'Ezé

VETO de, ut in Vulg. Apud Aug, tr. 13. in Joh. to. 3. col. 394. d. omnia ut in textu,

Inf.4

. 26. Confonant Mss. omnes, nifi quòd S. Germ. & S. Mart. delent voculam tu; Cantabr. verò legit illi...... reddidifti, pro ei....... perhibuifti. Græcum non refragatur. Hieron. quæft. 1. Algaf. to. 4. col. 189. b. legit: Magifter, cui tu præbuisti teftimonium juxta Jordanem, ecce discipuli ejus baptizant, & plures veniunt ad eum. Aug. tr. 13. in Joh. to. 3. col. 395. a. nil differt à textu, nifi ultima voce illum.

. 27. Mf. Foffat. Refpondens ergo Joannes, & dixit eis: Non poteft homo accipere quidquam, nifi ei fuerit datum defuper. Cantabrig. Refpondit Joannes, & dixit: Non poteft bo> mo accipere quidquam, nifi illi datum fuerit de calo. Cæteri Vulgata accinunt, cum Græco. Mfs. tamen quidam, verbo xaubaren, accipere, addunt ap savre, ut in textu Colbert. Ita quoque in Copt. & Armen. Cyprianus l. 3. Teftim. p. 305. b. legit : Nemo poteft quicquam accipere, nifi datum fuerit illi de cœlo. Auguft. 1. 2. contra ep. Parmen. to. 9. col. 48. a. feq. cum Auct. 1. de vocat. gent. l. 1. c. 24. p. 16. b. Non poteft homo accipere quicquam, nifi datum fuerit ei de cælo: rurfus Aug. tract. 13. in Joh. to. 3. col. 395. b. c. Non poteft homo accipere quidquam, nifi ei datum fuerit de cælo: inf. fuerit illi datum, &c.

. 28. Mf. Corb. Ipfi vos mihi teftimonium perhibetis, quòd dixi, &c. ut in Vulgata. Foffat. Vos ipfi mihi teftimonium perhibetis, quòd dixerim: Ego non fum, &c. Cantabr. Ipfi vos mihi teftimonium redditis, quia dixi: Non fum Chrifus, &c. S. Germ. Ipfi vos verò mihi teftimonium perhibetis, quòd dixerim: Non fum ego, &c. Reliqui Vulgatæ favent, cum Græco. Cypr. 1. 2. Testim. p. 293. a. Vos mihi teftes eftis, quoniam dixi eis, qui missi funt ab Jerofolymis ad me: Quia non fum Chriftus: fed quoniam miffus fum ante illum. Itidem legit Julius Firm. 1. de errore prof. relig. c. 20. p. 172. d. præter vocem ultimam ante ipfum. Verba autem, qui missi funt ab Jerofolymis ad me, addita videntur à Cypriano, & Julio Firm. de fuo, cùm in nullo alio, tum Mf. cod. tum Scriptore Ecclef. nec etiam in Græco inveniantur: ita obfervat Dan. Heinfius proleg. in Exercit. Sacr. p. 8. nec malè. Auguft. tr. 13. & 14. in Joh. to. 3. col. 395. 400. c. cum textu concordat.

. 29. Ita ferunt Mfs. Corb. S. Germ. Cantabrig. & S. Gat. In Foffat deeft gaudio; fubinde loco Hoc ergo, eft Hoc autem. Mf. S. Mart. delet qui, ante ftat ; præponit verò &, voci gaudio. Græcum textui favet. Cypr. 1. 2. Teftim. p. 293. a. & Julius Firm. 1. de errore prof. relig. c. 20. p. 172. d. legunt: Qui enim habet fponfam, fponfus eft: amicus autem fponfi eft, qui ftat, & audit eum, & gaudio gaudet propter vocem fponf. Ambrof. I. de bened. Patr. c. 4. col. 519. f. Qui habet fponfam, fponfus eft: amicus autem fponfi, qui ftat, audit eum, & gaudio gauder. Similiter Auguft. tract. 13. in Joh. to. 3. col. 395. d. e. deleta conjunct. &, ante gaudio gaudet; quibus addit, propter vocem fponfi: & infra,

col. 400. g. Hoc ergo gaudium, &c. ut in textu: rurfus tr. 57. 658. f. hæc habet : amicus autem fponfi ftat, & audit eum, & gaudio gaudet propter vocem fponfi.

. 30. Concinunt Mfs. omnes, unà cum Græco. Tertul. 1. de orat. c. I. p. 180. a. ait: Joannes prænunciabat illum augeri oportere, fe verò deminui. Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 11. col. 526. f. Illum oportet crefcere, me autem minorari: at 1. 2. in Luc. col. 1308. a. minui. Ita August. tr. 14. in Joh. col. 401. d.

·

. 31. Mf. Foffat. Qui defurfum venit, fuper omnes eft. Et qui eft de terra, &c. ut in textu. S. Germ. Qui defurfum venit, fuper omnes eft, & defarfum loquitur. Nam qui de terra eft, de terra loquitur. Qui de cælo venit, fuper omnes eft. S. Gat. Qui defurfum venit, fuper omnes, & defurfum Toquitur. Nam qui de terra eft, terra eft, & ex terra loquisur. Qui de cælo venit, fuper omnes eft. Maj. Mon. Qui defurfum venit, fupra omnes eft, & defurfum loquitur. Nam qui de terra eft, ex terra loquitur: reliqua defunt. S. Martini: Qui defurfum venit, fupra omnes eft. Qui autem eft de terra, de terra eft... Qui de cœlo venit, fupra omnes eft. Cantabr. Qui defurfum venit, fupra omnes eft. Qui autem de terra eft, de terra eft, & de terra loquitur. Qui de cælo venit, quod vidit, &c. de . feq. Corb. brevius, fed vitiosè: Qui defurfum venit, de terra eft, & de terra loquitur. Qui de cœlo venit. Græcum textui Colb. favet: à Mf. tamen 1. abfunt omnia ab his, 'O av ex Tus yus, Qui eft de terra. Tertul. l. de orat. c. 1. p. 180. a. legit: Qui de terra eft, terrena fatur. Et qui de cælis adeft, quæ vidit, ea loquitur: &1. de bapt. c. 10. p. 390. b. Qui de terra eft, de terra loqui tur. Qui de fupernis venit, fuper omnes eft. Hilarius prolog. in Pf. n. .7. Qui eft de terra, de terra eft, & de terra loquitur. Qui autem de cœlo venit, qua vidit, &c. Hieron. I. 3. in ep. ad Eph. to. 4. col. 405. c. Qui enim de terra eft, de terra loquitur. Qui de cœlo venit, fuper omnes eft. Similiter Auct. I. de vocat. gent. l. 1. c. 9. & 20. pp. 7. d. 12. f. Qui de cælo venit, fuper omnes eft. Auguftin. tract. 14. in Joh. to. 3. col. 402. e. Qui defurfum venit, fupra omnes eft. Qui eft de terra, de terra eft, & de terra loquitur. Qui defurfum venit, fupra omnes eft. Auctor quæft. N. T. q. 91. col. 81. c. Qui defurfum venit, fuper omnes eft. Qui autem de terra eft, de terra loquitur. Qui verò de cœlo venit, quod vidit, &c.

VULGATA NOVA.

1.

•UT ergo cognovit Jefus, quia audierunt

Pharifæi quòd Jefus plures difcipulos faSup. 3. cit, & baptizat, quàm Joannes,

22.

. 32. Sic habent Mfs. S. Germ. Foffat. Maj. Mon. & S. Gat. Cantabr. verò fimpliciùs: quod vidit, & audivit, teftatur: 5, &c. Corb. & quod vidit, 5 quod audivit, teftimonium perhibet eis: &, &c. S. Mart. Vulgatæ favet, & textui, unà cum Græco. Mf. tamen Colb. Græcus 1. ipfo initio delet Kai; paulòque poft alter 7870, ante teftatur; alius fcribit exeivo. Hieron. 1. 3. in ep. ad Eph. to. 4. col. 405. c. legit: Et quod vidit, & audivit, boc teftatur. Simi

liter Auguft. tract. 14. in Joh. to. 3. col. 404. b. qui etiam cætera habet ut in textu. Auctor verò quæft. N. T. q. 91. col. 81. c. quod vidit, 5 audivit, teftificatur: & teftimonium ejus nemo accipit. Itidem Auctor 1. de voc. gent. 1. 1.c. 9. & 20. pp. 7. d. 12. a. f.

. 33. Mfs. Corb. & Fossat. Qui enim accipit, &c, Cantabr. Qui accepit... quoniam Deus. Item Maj. Mon. & S. Gat. Qui accepit. Reliqui accinunt textui. Græc. O aabar αυτῷ τὴν μαρτυρίαν, ἐσφράγιζεν ὅτι ὁ Θεὸς ἀληθής ἐςιν al. O raubárar. Aug. tract. 14. in Joh. to. 3. col. 404. d. Qui autem accepit ejus teft. &c. & poft paulò, Qui accepit: infra verò, Qui enim accipit; cætera ut in textu. Auctor 1. de voc. gent. c. 20. p. 12. f. Qui accipit ejus teftimonium, &c. ut fup.

. 34. Confonant Mfs. omnes ; & Græcum, nifi quòd habet ex μélpe, pro ad menfuram; Mf. etiam S. Mart. das Deus fpiritum. Auguft. ubi fup. col. 405. e. accinit Vulgate.

I.

. 35. Mf. Cantabr. Deus diligit Filium : & omnia dedit in manu ejus. S. Gat. Maj. Mon. & S. Mart. in manus ejus. Reliqui ut in Vulg. cui fimiliter Græcum favet. Tertul. I. contra Prax. p. 851. b. 853. c. Pater diligit Filium : 5 0mnia tradidit in manu ejus. August. tract. 14. in Joh, to. 3. col. 406. b. & l. 1. de pecc. mer. to. 10. col. 16..a. Vulgatæ rurfus confonat.

. 36. Mf. Corb. Qui credit in Filium, habet vitam aternam : qui non credit Filio, non videbit vitam, fed ira Dei manet fuper illum. Cantabr. ut qui credit in Filium, habead vitam æternam : qui autem non credit Filio, non videbit vitam, fed ira Dei manet in eum. Fossat. qui autem non credit Filio, non habet vitam, fed ira Dei manet fuper eum. S. Germ. manebit super eum. Græcum cum textu Colbert. concordat. Iren. l. 4. c. 37. p. 282. c. Qui credit ei, babet vitam aternam : qui autem non credit Filio, non habet vitam ætern. fed ira Dei manebit fuper ipfum. Tertul. 1. contra Prax. p. 853. c. Qui credit in Filium, habet vitam æternam : qui non credit in Filium Dei, non videbit Deum, fed ira Dei manebit fuper eum. Cypr. 1. 2. Testim. p. 296. a. Qui credit in Filium, habet vitam aternam : qui dicto non audiens eft in Filium, non habet vitam, fed ira Dei manebit fuper eum. Ambrof. l. 1. de pœnit. col. 404. f. 405. a. Qui credit in Filium, babet vitam æternam : qui autem non credit Filio, non videbit vitam, fed ira Dei manet fuper eum. Auguft. Enchirid. to. 6. 209. b. Qui credit in Filium, babet vitam æternam : qui autem non credit in Filium, non habet vitam, fed ira Dei manet fuper eum: Mfs. quidam ferunt, non habebit vitam; ficut etiam ipfe Aug. legit 1. 1. de pecc. mer. to. 10. col. 16. a. at epift. 193. to. 2. col. 711. f. & tract. 14. in Joh. to. 3. 407. b. textui Colbert. affentit, & Vulgatæ.

. 1. Mf. Foffat. Ut autem cognovit Jefus, quia audierunt Pharifæi quòd Jefus plures difcipulos fecit, 5 baptizat plures, quàm Johannes. Cantabrig. Cùm ergo cognovit Jefus, quia audierum Pharifæi quia Jefus, &c, ut in textu, S. Gat.

quòd Jefus plures difcipulos faceret, baptizabat, quàm Joannes. Corb. & magis baptizabat, quàm Johannes. S. Mart. textui confonat. Itidem Græcum, nifi quod haber Dominus, pro 1o. Jefus ; quod tamen nomen retinent plures Mfs, Gr

5

Auguft. ep. 265. to. 2. col. 897. e. Ut ergo cognovit Jefus, quia audierunt Pharifæi quòd Jefus plures difcipulos faceret, baptizaret plures, quàm Johannes : & tract. 5. in Joh. to. 3. col. 329. a. Dilum eft de Domino... quia baptizabat plures, quàm Johannes.

. 2. Mfs. Corb. S. Gat. & Maj. Mon. quanquam ipfe Jefus non baptizaret, &c. Cantabr. & tamen ipfe Jefus non baptizabat, &c. Græc. xxitoys 'InCes duròs 8x éléZer, &c. Tertul. I. de bapt. c. 11. p. 390. c. & tamen is non tinguebat, verùm difcipuli ejus. Auguft. ep. 265. to. 2. col. 897. e. quanquam Jefus ipfe non baptizaret, fed difcipuli ejus itidem tract. 15. in Joh. to. 3. col. 407. f. deleto pronom. ipfe: tract. verò 5. col. 329. a. quamvis ipfe non baptizaret, &c. Optat. I. 5. contra Donat. p. 84. c. nam ipfe neminem baptizavit, fed difcipuli ejus.

:

. 3. Mfs. Cantabr. Foffat. Corb. S. Gat. & Maj. Mon. reliquit Judæam terram, &c. Mf. S. Mart. & Græcum textui Colb. favent: Mfs. tamen plures Gr. addunt yйr, ad 'Isaíar. Ita Aug. tract. 15. in Joh. ubi sup.

. 4. Mf. Cantabr. oportebat autem illum, &c. Reliqui omnes confonant cum rextu, præter Mf. Maj. Mon. qui habet ire, pro tranfire; Græc. diépxeDa. Gaud. Brix. fer. 8. p. 954. h. oportebat antem tranfire illum per Samariam. Auguft. loco fup. citato, col. 408. f. textui accinit.

. 5. Mf. S. Martini textui refpondet. Corb. verò: Venit autem in civitatem, &c. ut fup. Foffat. Venit in civitatem, &c. Cantabr. Venit ergo in civit..... juxta agrum, quod, &c. Græc. Efx Etui fy eis tóny..... wancier To xwpix, ", &c. Ambrof. 1. de Ifaac, c. 4. col. 364. f. Venit Jefus in civitatem Samariæ, quæ dicitur Sychar: juxta prædium, &c. ut fup. Auguft. in hunc locum: Venit ergo in civitatem Samaria... juxta prædium, quod dedit Jacob filio fuo Jofeph.

. 6. M. Corb. Erat autem ibi fons Jacob. Jefas autem fatigatus ex itinere, fedebat fuper puteum. Hora erat, &c. Foffat. S. Gat. & Maj. Mon. fimiliter poft fedebat, delent fic, cujus loco Foffat. habet autem. Cantabr. Jefus autem fatigatus de itinere, fedebat fic fuper, &c. S. Germ. Erat enim ibi fons Jacob, &c. ut fup. Mf. S. Mart. & Græcum textui Colb. confonant. Iren. l. 3. c. 22. col. 219. d. Jefus autem fatigatus in itinere, fedebat. Hieron. 1. 2. in ep. ad Eph. to. 4. col. 370. a. Jefus autem fatigatus de via. Ambrofius 1. de Ifa. c. 4. col. 364. f. Erat autem ibi fons Jacob, & fatigatus fedebat fic fuper puteum. Auguft. verò loco fup. cit. cum

textu convenit ad verbum.

. 7. Sic habent Mfs. Foffat. S. Germ. Cantabr. S. Gat. S. Mart. & Maj. Mon. cum Græco. Solus Corb. Et venit mulier Samaritana baurire, &c. Aug. in hunc loc. rurfus

VULGATA NOVA.

2. (quanquam Jefus non baptizaret, fed difcipuli ejus)

cum textu concinit.

. 8. Ita ferunt Mfs. omnes, præter Cantabrig. in quo fic: Difcipuli enim illius abierant in civit. ut efcas emerent. In Foffat. abierunt. Gr. denúfercar. Auguft. ut in textu conftanter.

. 9. Sic habet Mf. S. Germ. Sic etiam Foffat, præter

3. reliquit Judæam, & abiit iterum in Galilæam :

4. oportebat autem eum tranfire per Sama

riam.

5. Venit ergo in civitatem Samariæ, quæ dicitur Sichar juxta prædium, quod dedit Jacob Genef Jofeph filio fuo.

:

33.19.8

6. Erat autem ibi fons Jacob. Jefus ergo fati- 43. 22. Joj. 24gatus ex itinere, fedebat fic fupra fontem. Hora 32. erat quafi fexta.

7. Venit mulier de Samaria haurire aquam. Dicit ei Jefus : Da mihi bibere.

8. (Difcipuli enim ejus abierant in civitatem ut cibos emerent.)

hoc, quia fum mulier, pro qua fum mulier. S. Gat. & Maj. Mon.cùm fim mulier. Corb. Dicit ergo... Tu cùm fis Judaus, quomodo à me bibere petis, cùm fim mulier Samaritana? non enim coutuntur Judai cum Samaritanis. S. Mart. itidem, non enim coutuntur Judai cum Samaritanis. Cantabr. Dicit illi ergo mulier Samaritana : Tu cùm fis Judæus, quomodo à me bibere petis, muliere Samaritana ? reliqua defunt. Græc, textui Colb. favet. Auguft. I. de quæft. to. 6. col. 40.c. Tu tùm fis Judæus, quomodo à me bibere petis, cùm fim mulier Samaritana? non enim coutuntur Judai Samaritanis : tract. verò 15. in Joh. to. 3. col. 410. f. non differt à textu, & Vulgata.

. 10. Mf. S. Germ. Refpondit ei Jefus, & dixit: Si, &c. ut in textu Colb. cui etiam Corb. S. Gat. S. Mart. & Maj. Mon. favent ad verbum. Similiter Cantabr. cum Foffat. nifi quòd prior habet, tu peteres ab eo; alter, tu magis petiffes ab eo. Græc. où ar TuCas duróv. Ambrof. 1. de Spir. S. col. 631. c. Si feires donum Dei, & quis eft, qui dicit tibi: Da mihi bibere: tu petiffes ab eo, & dediffet tibi aquam vivam. August. tract. 15. in Joh. to. 3. 410. f. textui prorfus fimilis: tract. verò 25. 488. f. Si feires qui petit à te bibere: tu forfitan poftulaffes ab eo, & daret tibi aquam vivam: item in Pf. 1. to. 4. P. I. col. 3. a. Si feires donum Dei, & quis eft, qui à te aquam petit: petiffes ab eo, & daret tibi aquam vivam, unde qui biberit, non fitiet in æternum : at 1. de quæft. to. 6. col. 40. c. & quis eft, qui dicit tibi : Da mihi bibere: tu magis petiffes ab eo, & dedisset tibi aquam vivam. Itidem Victorin. Afr. 1. 4. adv. Arium, p. 282. a. præter unum eum, pro ab eo: fed 1. 1. p. 255. f. legit: t ab eo peteres, tibi daret aquam viventem. Vigilius Tapf. l. 12. de Trin. Si fcires donum Dei, & quis eft, qui dicit tibi : Da mihi bibere: tu utique petisses ab eo, & dediffet tibi aquam vivam. Caffiod. in Pf. 1. p. 14. a. Si feires quis eft, qui à te aquam petit: petiffes ab eo ut daret tibi aquam vi

"

vam.

*. 11. Confonant Mfs, S. Germ. S. Gat. & Maj. Mon. Ita quoque Foffat. cum Corb. nifi quòd uterque delet voculam ergo. S. Mart. Vulgatæ accinit. Cantabrig. verò: Dicit illi mulier: Domine, nec hauritorium habes, & puteus altus eft: unde babes aquam vivam? Ita quoque in Græco eft, addito v, voculæ unde: in al. tamen deeft . Ambrof. I. 1. de Abr. c. 9. col. 310. f. mulierem illam Samaritanam ita loquentem inducit: Hydriam non habeo: quafi legiffet: Domine, , neque in quo hauriam babeo ; quod in Bibliis nullis reperire eft: tum ibidem addit : unde mihi habes dare aquam vivam? & l. de virginit. to. 2. col. 243. e. & puteus altus eft: unde mihi dare habes aquam vivam? Aug. 1. de quæft. to. 6. col. 40. f. Domine, neque hauritorium habes, & pureus altus eft: unde mihi habes dare aquam vivam? & tract. 26. in Joh. to. 3. col. 488. f. quafi alludens : Unde tibi, quandoquidem non habes hauritorium, & puteus altus eft? tr. verò 15. col. 411. b. Domine, neque in quo baurias babes & puteus altus eft.

3

rò: Dicit illi Jefus... quia venit hora, cùm neque in hoc monre, neque Jerofolymis adorabitis Patri. Gr. öt épxelai wex, CTE STE..... STS cv 'Ieeg Coxúμois TegoxuriСETS TO Пarpi. Novat. de Trin. p. 1034. b. veniet hora, cùm neque in monte ifto, neque in Jerufalem adorabitis Patrem. Hilarius, 1. 2. de Trin. col. 804. a. b. Dominus refpondit : Crede mihi, mulier, quoniam venit bora, quando neque in ifto monte, neque in Jerofolymis adorabitis Patrem. Similiter Vigilius Tapfenf. 1. 12. de Trin. Auguft. quæft. 10. in Deuter. to. 3. col. 559. c. veniet hora, quando, &c. ut in textu : fimiliter habet tract. 15. in Joh. reliqua verò ut in Vulgata.

V. 22. Concinunt Mfs. Corb. Foffat. S. Gat. Maj. Mon. & S. Martini. Ita quoque S. Germ. cum Cantabr. nifi quòd prior habet, nos autem adoramus ; alter, quia falus de Judais eft. Græcum textui favet. Accinunt etiam Hilar. 1. 2. de Trin. col. 804. b. Ambrof. I. de exhort, virg. col. 280. d. & l. 5. de fide, col. 560. f. necnon August. quæft. 10. in Deut. to. 3. col. 559. c. & tract. 15. in hunc locum.

V. 23. Mf. Corb. Sed veniet hora, &c. ut in textu. Similiter habet Foffat. ac præterea præponit in, voci veritate. Cantabr. Sed venit hora..... cùm veri adoratores adoraverunt Patri in spiritu & veritate. Etenim Pater tales quærit adorantes eum. Maj. Mon. quando viri adoratores, &c. S. Mart, nil differt a textu. Græcum Cantabrigienfi favet, excepto uno egurro, adorabunt, pro adoraverunt. Hilar. 1. 2. de Trin. col. 804. b. Sed venit hora, & nunc est, cùm veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu & veritate. Etenim Pater tales quærit, qui adorent eum. Ambrofius 1. 5. de fide, c. 4. col. 560. f. Veniet bora, nunc eft, quando veri adoratores adorabunt Patrem; at l. 3. de Spir. S. col. 679. c. legit, Venit hora, &c. ut in textu. Similiter habet Ambrofiaft. col. 29. c. cum Auguft. quæft. 10. in Deuter. to. 3. col. 559. c. idem tamen Aug. tract. 15. in hunc loc. habet, Sed veniet bora, &c. Itidem Auct. quæft. N. T. col. 77. e. Veniet hora, in qua veri adoratores adorabunt Patrem in fpiritu & veritate. Vigilius Tapf. 1. 12. de Trin. Sed venit bora, quando veri adoratores adorab. Pat, in fpir. & veritate. Pater enim tales quarit. Cyprianus I. de orat. Dom. p. 204. b. ait horam venire, quando veri adoratores adorarent Patrem in fpiritu & veritate.

. 24. Mf. S. Germ. Spiritus Deus eft, &c. ut fup. Cantabr. Spiritus Deus : & adorantes in spiritu & veritate adorare oportet. Foffat, oportet adorare eum. Corb. hîc eum non addit, nec etiam poft verbum adorant. S. Mart. 5 eos, qui adorent eum, Græcum cum Cantabrigienfi concordat, nifi quod addit αυτὸν, verbo προβκυνῶντας. Tertul. 1. 2. contra Marc. p. 647. b. legit, Deus enim fpiritus. Novatian. Spiritus eft Deus: 5 eos ergo, qui adorant, in fpiritu & veritate adorare oportet. Hilar. 1. 2. & 4. de Trin. col. 804. b. 831. c. Spiritus enim Deus eft:& adorantes eum,in fpiritu veritate oportet adorare. Succinit Ambrofiaft. col. 227. c. excepto, Deus fpiritus eft. Ambrofius verò 1. 3. de Spir. S. to. 2, col, 679. c. 681. c, confonat textui; ficut Aug.

VULGATA NOVA.

22. Vos adoratis quod nefcitis: nos adoramus 4. R quod fcimus, quia falus ex Judæis eft. 17.41

23. Sed venit hora, & nunc eft, quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu & veritate. Nam & Pater tales quærit, qui adorent

eum.

24. Spiritus eft Deus: & eos, qui adorant 1.C eum, in fpiritu & veritate oportet adorare.

3.17

25. Dicit ei mulier: Scio quia Meffias venit (qui dicitur Christus) cùm ergo venerit ille, nobis annuntiabit omnia.

26. Dicit ei Jefus: Ego fum, qui loquor tecum. 27. Et continuò venerunt difcipuli ejus : & mirabantur quia cum muliere loquebatur. Nemo tamen dixit: Quid quæris, aut quid loqueris cum

ea?

28. Reliquit ergo hydriam fuam mulier, & abiit in civitatem, & dicit illis hominibus:

29. Venite, & videte hominem, qui dixit mihi omnia quæcunque feci : nunquid ipfe eft Chri

ftus ?

30. Exierunt ergo de civitate, & veniebant ad eum.

31. Interea rogabant eum difcipuli, dicentes: Rabbi, manduca.

32. Ille autem dicit eis: Ego cibum habeo manducare, quem vos nefcitis.

quæft. 10. in Deut. to. 3. col. 559. c. & tract. 15. in hune locum. Phœbad. Agin. 1. contra Arian. Deus fpiritus eft. Sic etiam Auct. quæft. ex utroque T. q. 112. col. 115. c. Itidem Victorin. Afr. 1, 1. contra Arium, p. 256. b. item paulò fupra, Spiritus Deus eft : & l. 4. p. 281. d. Spiritus Deus eft adorantes eum, in fpiritu & veritate adorare oportet. Vigil. Tapf. 1. 12. de Trin. & adorantes Deum, in fpiritu & veritate oportet adorare.

. 25. Sic habent Mfs. S. Germ. Foffat. S. Gat. & Maj. Mon. quibus accedit Corb, nifi quòd habet, Meffias fcio quia venit. Cantabrig. Dicit illi mulier..... cùm venerit ille, adnuntiabit nobis omnia. Græcum pariter delet ergo, cæteris textui paribus. August. tract. 15. in Joh. to. 3. col. 416. b. Dicit ei mulier: Scio quia, Meffias veniet... cùm ergo..... omnia nobis demonftrabit : infra, nobis adnuntiabit omnia.

. 26. Accinunt Mfs. omnes. In Græco fic: 'Eye siμl » nanŵr o. Auguft. ubi fup. nil differt à textu.

. 27. Ita ferunt Mfs. S. Germ. S. Gat, S. Mart. & Maj. Mon, Ita etiam Corb. cum Foffat. nifi quòd uterque addit ei, verbo dixit. Cantabr. Et in hoc venerunt..... & mirabantur quoniam... Nemo tamen dixit illi, &c. Græc. Kal świ Tólw, &c. ut in textu. Auct. 1. de fing. cleric. P. 532. b. Inter hæc venerunt difcipuli ejus : & mirabantur quòd cum muliere loqueretur. Nemo tamen dixit illi : Quid, &c. Aug. in hunc locum textui accinit.

. 28. Mf. Cantabr. Dimifit ergo mulier bydriam fuam, & abiit in civitatem, & dicit hominibus. Corb. & dixit bominibus. Foffat. delet &, ante abiit, paulòque poft habet, & dixit illis hominibus. Item S. Mart. & dixit illis, &c. Græcum Cantabrigienfi favet. Auguft. in hunc locum: Reliquit ergo bydriam fuam mulier; paulòque post ait: ut nunciaret Chriftum, onere abjeco, cucurrit ad civitatem, & dicit illis hominibus.

*. 29. Confonant Mfs. Foffat. S. Germ. S. Gat. Maj. Mon. & S. Mart. quibus accinit Corb. deleta vocula mihi. Cantabrig. legit: Venite, videte hominem, qui dixit mibi omnia, quæ feci: nunquid ille eft Chriftus? Gr. AEûte, ide τε ἄνθρωπον ὃς εἶπέ μοι πάντα, ὅσα ἐποίησα· μάτι στός ἐςιν ο Xesis; Auguft. tract.15. in Joh. cum utroq. textu concinit.

*. 30. Mf. S. Germ. Exierunt de civitate, & veniebatur ad eum. Cantabr. Et exierunt de civitate, & veniebant ad eum. Cæteri Vulgatæ fimiles ; ficut & Græcum: August. verò ubi fup. textui.

. 31. Sic habent Mfs. S. Germ. S. Gat. S. Mart, & Maj. Mon. Sic etiam Cantabr. nifi quòd legit Inter hæc,pro Interea Foffat. Poft bac verò rogabant eum difcipuli fui, &c. Corb. Inter hæc autem rogabant difcipuli, dicentes, &c. Græc. 'Er δὲ τῷ μεταξὺ ἠρώτων αυτὸν οἱ μαθηταὶ, λέγοντες, &c. Mfs. plures, maturai aur. Aug. in hunc loc. Et interea rogabant eum difcipuli, &c. ut in textu.

#. 32. Mf. Foffat. cum S. Germ. Ille autem eis dixit: Ego, &c. ut in textu. Subinde Corb. quem vos non fcitis. Cantabrig. At ille dixit eis: Ego efcam habeo manducare, quam voş.

"