VULGATA NOVA. Matth. 21. Veruntamen ecce manus tradentis me, 26.21. mecum eft in menfa. VERSIO ANTIQUA. 1 21. Verùm ecce qui mecum manducat, & me- “Ex Mỹ. Colbert, cum mittit manum in menfam, ipfe me tradet.. 22. Et Filius quidem hominis, fecundùm quod fcriptum eft, vadit: verùm væ illi homini, per quem traditur. Marc. 22. Et quidem Filius hominis, fecundùm quod 14.20. definitum eft, vadit : veruntamen væ homini illi, Joan. 13. 18. per quem tradetur. Pf.40. 23. Et ipfi cœperunt quærere inter fe, quis effet ex eis, qui hoc facturus effet. 24. Facta eft autem & contentio inter eos, quis eorum videretur effe major. Matth. 20.25. 25. Dixit autem eis: Reges gentium dominantur eorum : & qui poteftatem habent super eos, Marc. benefici vocantur. 10.42. 26. Vos autem non fic: fed qui major est in vobis, fiat ficut minor : & qui præceffor eft, ficut miniftrator. 27. Nam quis major eft, qui recumbit, an qui miniftrat? nonne qui recumbit? Ego autem in medio veftrùm fum, ficut qui miniftrat. 28. Vos autem eftis, qui permanfistis mecum in tentationibus meis: 29. Et ego difpono vobis ficut difpofuit mihi Pater meus regnum, 30. ut edatis, & bibatis fuper menfam meam in regno meo : & fedeatis fuper thronos judican tes duodecim tribus Ifraël. 31. Ait autem Dominus: Simon, Simon, ecce fatanas expetivit vos ut cribraret ficut triticum : 23. Et conquirebant inter fe, quis effet ex eis hoc facturus. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. in fanguine meo. In Mf. S. Mart. Turon. calix novum teftamentum in fanguine meo, quod pro vobis fundetur ; S. Germ. 1. effundetur. Gr. TYTO TO TOTи ú xairù diabúan ở te αἵματί με, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον. #. 21. Mf. Corb. Tamen ecce manus tradentes me, mècum in menfam. Cantabr. Veruntamen ecce manus qui tradet me, fuper menfa. Maj. Mon. Veruntamen ecce manus tradentis, mecum eft in menfa. Gr. Iar idxsip To mαcafidiorπος με τ MET EμỸ EDÌ THS, &c. à quibufdam Mfs. abest μετ ̓ ἐμῶ. *. 22. Mf. Cantabr. Filius quidem hominis, fecundum præfinitum, vadit: veruntamen va illi, per quem traditur. Corb. Et quidem Filius hom. fecundùm quod perfcriptum eft, vadit, &c. quæ in Vulgata. S. Gat. ficut quod definitum eft; Maj. Mon. ficut definitum eft ; præterea S. Gat. & S. Germ. 1. in fine legunt, traditur. Græc. Kairios to arθρώπε πορεύεται, κατὰ τὸ ὡρισμένον· πλὴν καὶ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ, δι' α παραδίδοται al. παραδοθήσεται. Tertul. 1. 4. adv. Marc. p. 734. a. væ per quem traditur Filius bo minis. . 26. Itidem in Mf. Corb. deleto fub fin, verbo fit. In Mfs. S. Germ. 2. & S. Mart. Turon. legitur junior, non minor. Similiter in Mf. S. Gat. paulò verò poft repetitur fiat, ante ficut miniflrator. Maj. Mon. fiat ficut junior : & (fup. qui) priùs eft, fiat ficut qui miniftrat. Cantabrig. fed qui major in vobis eft, fiat ficut minus: qui ducatum agit, ficut qui miniftrat. Gr. γενέθω ὡς ὁ νεώτερος· καὶ ὁ ἡγύμε vos, cos • dianovar. Auct. 1. de bapt. Chr. p. 458. c. & qui major eft, fiat minor: & præceffor, ficut ministrator. . 27. Mf. Corb. Quis enim major, qui recumbit, aut qui miniftrat ? in gentibus quidem, qui recumbit : in vobis auTom. III. tem non fic, fed qui miniftrat. Ego autem in medio veftrum fum, quafi minifier. Maj. Mon. Nam quis major eft, qui recumbit, an qui miniftrat? nonne qui recumbit? in gentibus quidem, recumbit: in vos autem non fic, fed qui miniftrat. Ego autem, &c. ut in Vulgata. Cantabr. id folum præfert initio, magis quàm qui recumbit; lapfu calami: tum addit: Ego autem fum in medio veftrum: veni non ficut qui recumbit, fed ficut miniftrans, Græcum Vulgatæ refpondet. Ambrof. in Pfal. 1. col. 755. b. fimiliter legit: Ego autem in medio veftrum fum. Ambrofiaft. col. 105. c. Ego enim fum in medio veftrum: & infra, 123. c. ac 179. c. Ego fum in medio veftrum, non ut miniftrer, fed ut miniftrem. Sedulius Scot. in ep. ad Rom. p. 494. f. Ego fum in medio veftrum, non ficut difcumbens, fed ficut miniftrans. . 28. Ita legunt Mfs. Corb. S. Germ. S. Gat, &c. unà cum Græco. Cantabr, verò habet : Et vos creviftis in minifierio meo, ficut qui miniftrat ; qui permanfiftis mccum in tentationibus meis. Hilar. in Pf. 38. col. 522. e. Quoniam perftitiftis mecum in omnibus tentationibus. . 29. Mf. Corb. Et ego quidem difpono vobis, &c. quæ fupra. Alii Vulgatæ fimiles, etiam Cantabrigienfis, in quo deeft folum pronom. meus, poft Pater. Græc. nil omnino differt à Vulg. à Mfs. tamen nonnullis abeft u. Ap. Ambrof. 1. 10. in Luc. 1514. e. Et ego quidem difpono vobis ficut difpofuit mihi Pater meus regnum. #. 30. Mfs. Corb. & Maj. Mon. conveniunt cum textu Colb. detracto tamen ult. ifto, in facula faculorum. Idem quoque omittit Cantabr. fed paulò fupra hab. in regno: fedebitis fuper xii. fedes; reliqua ut in Vulg. Eidem Vulgatæ Græcum refpondet ad verbum. Tertul. I. de refur. carn. p. 580. b. his alludens dicit: Recumbere..... in Dei regno, & federe in thronis duodecim Chrifti, & affiftere tunc ad dexteram, vel finiftram..... corporalis difpofitionis fideliffima indicia funt. . 31. Mf. Corb. Ait autem Dominus Petro: Simon, Simon, ecce fatanas expetivit ut vos ventilet ficut triticum. Similiter S. Germ. 1. addit Petro; S. Germ. 2. Simoni Petro: Simon , ecce, &c. S. Gat. & Maj. Mon. Ait autem Jefus Simoni: Simon, ecce, &c. quæ in Vulgata. Cantabrig. Dixit autem Dominus: Simon, Simon ecce fatanas expetivit vos ut cerneret ficut, &c. Græcè ut in Vulg. Mf. tamen unus fert, Zipar luar. Tertul. I. de fuga in perf. p. 969. b. Ecce poftulavit fatanas uti cerneret vos velut frumentum, Cypr. ep. 7. ad Cler. p. 14. c. Dixit autem Dominus ad Petrum: Ecce fatanas poftulavit ut vos vexaret quomodo triticum: ita rurfum 1. de orat. Dom. p. 213. b. Hilar. verò l. 10. de Trin. col. 1060. e. legit; ecce fatanas expetivit ut vos cerneret ficut triticum; Mfs. quidam optimæ notæ, loco cerneret, ferunt ibid. ventilet: fed Hilarius infra conftanter fcribit cerneret, nullo codice reclamante : ita quoZz ij " 35. Quando mili vos fine facculo, & pera, & calciamentis, nunquid aliquid defuit vobis? 36. At illi dixerunt: Nichil. Dixit ergo eis: Sed nunc qui habet faccellum, tollat; fimiliter & peram : & qui non habet, vendat tunicam fuam, & emat gladium. 37. Dico enim vobis, quoniam adhuc hoc quod fcriptum eft, oportet impleri in me: Quòd & cum injuftis deputatus eft. Etenim ea, quæ funt de me, finem habent. 38. At illi dixerunt: Domine, ecce gladii duo hic. Ille autem dixit eis: Satis eft. 39. Et egreffus abiit fecundùm confuetudinem fuam in montem Olivarum. Secuti funt autem & que in Pf. 65. col. 178. b. Ambrofius 1. 3. de interpel. Job, VULGATA NOVA. 32. ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua : & tu aliquando conversus confirma fra tres tuos. . 32. Mf. Corb. totidem verba refert quæ in textu . 33. Mf. Corb. Dixit autem ei Petrus: Domine, &c. NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM. 38. At illi dixerunt : Domine, ecce duo gladii hic. At ille dixit eis: Satis eft. 39. Et egreffus ibat fecundùm confuetudinem Matth. quæ in Vulgata. Cantabr. At ille dixit illi: Domine, &c. Joan. ..... . 34. Mf. Corb. At Jefus dixit ei: Dico tibi Petre, non donec ter abneges me. Et, &c. S. Germ. 2. Et ille dixit: Dico, &c. ut in Vulgata. Cantabr. At ille dixit : Dico tibi Petre, non clamabit hodie gallus, ufquequo ter me negabis nefcire me. Et dixit illis. Græc. O die Aéyw our Пé8 μὴ φωνήσς σήμερον αλέκτωρ, πρὶν ἢ τρὶς ἀπαρνήζῃ un sidéral μs. Kai, &c. Mfs. quidam fubdunt au@, verbo primo εἶπε ; multique loco πρὶν ἢ, ferunt ἕως δ. Ambrof. 1. 5. Hex. col. 112. d. legit: non cantabit gallus, priufquam me ter abneges. Vide Joh. 13. 38. TPE, . 35. Eadem referunt Mfs. S. Germ. S. Gat. & Maj. Mon. Ita quoque Corb. nifi quòd fcribit fine faccello ; & in fine, nunquid aliquid de vobis fuit? Cantabr. ne cujus defeciftis? Gr. μń Twos úseρúcate; al. vsepúInte. dat eam, . 36. Mf. Corb. tollit eis, poft ergo; fcribitque ut fup. faccellum ; extremò verò fic legit: & qui habet tunicam, venemat gladium. Maj. Mon. & qui non habet gladium, vendar tunicam fuam, & emat, &c. S. Gat. & emat fibi gladium. Cantabr. At illi dixerunt : Nullius. At ille dixit: Sed nunc qui habet faccellum, tollet ; fimiliter & peram : 5 qui non habet, vendat tunicam fuam, & emet gladium. Græcè ut in Vulg. Mfs. tamen plures loco @wancara... άvoextára, ferunt #wrnod..... avopάos. Ambrof. 1. 10. in Luc. 1515. d. Qui nunc habet facculum, tollat ; fimiliter 5 peram: & qui non habet, vendat tunicam fuam, & emas fibi gladium. LTW... #. 37. Mf. Corb. Dico enim vobis, quoniam... oportet implere in me : Quod ut cum iniquis deputatus eft. Et de me que funt, finem habent. S. Germ. I. & Maj. Mon. Et cum injuftis deputatus eft. S. Germ. 2. Et quòd cum iniquis deputatus eft. S. Mart. Tur. & S. Gat. Et quòd cum injuftis deputatus eft. Cantabr. Dico enim, quia hoc quod fcriptum eft, oportet compleri in me: Quòd & cum iniquis computatus eft. Et de me finem habet. Græcum Vulgatæ refpondet, nifi exceperis verbum TEAEDuval, pro impleri ; Mf. 1. bene upałyva quidam etiam delent fup. Ti, adhuc : pro iniquis verò vel injuftis, ponitur vox dropwr ; unde Hieron. in Gal. 4. 5. to. 4. p. 2. col. 267. d. teftatur fcribendum : Et cum bis, qui fine lege erant, reputatus eft: enimvero, infit, licet in Latinis codicibus propter fimplicitatem Interpretum malè editum fit: Et cum iniquis reputatus eft tamen fciendum aliud apud Græcos fignificare aroμer, quod hic fcriptum eft, aliud axor, quod in Latinis voluminibus habetur: aroμos enim dicitur ille, qui fine lege eft..... άixos verò iniquus. Ambrof. 1. 10. in Luc. 1516. a. fimiliter habet cum Colb. noftro: quoniam hoc quod fcriptum eft, oportet impleri in me: Quòd & cum injuftis deputatus eft. Tertul. 1. de fuga in perf. P. 973. b. inter iniquos deputatus eft. . 38. Mf. Cantabr. Illi autem dixerunt: Domine, duo machara. At ille dixit illis: Sufficit. Corb. At ille refpondit eis: Satis eft. Alii codd. Vulgatæ accedunt: nec refragatur Græcum. 14.30. Mattb. 10.9. 37. Dico enim vobis, quoniam adhuc hoc *. 39. Mf. Corb. Et egreffus inde ibat fecundùm confuetudinem fuam in montem Oliveti. Secuti funt autem eum difcipuli ejus. Cantabr. Et exiens ibat fecundùm confuetudi VULGATA NOVA. difcipuli. 40. Et cùm perveniffet ad locum, dixit illis: Orate ne intretis in tentationem. 41. Et ipfe avulfus eft ab eis quantum jactus 26. 39. eft lapidis : & pofitis genibus orabat, Matth. Marc. 42. dicens: Pater fi vis, transfer calicem iftum 14. 35. à me: Veruntamen non mea voluntas, fed tua fiat. 43. Apparuit autem illi Angelus de cœlo, confortans eum. Et factus in agonia, prolixius orabat. 44. Et factus eft fudor ejus, ficut guttæ fanguinis decurrentis in terram. Cap difcipuli ejus. 40. Et cùm perveniffent ad locum, dixit illis: Orate ne intretis in tentationem. . VERSIO ANTIQUA. 41. Et ipfe feceffit ab eis quafi ad jactum lapidis: & pofitis genibus orabat, 42. dicens: Pater, non voluntas mea, fed tua fiat : Si vis, transfer calicem iftum à me. 43. Et apparuit illi Angelus Domini de cœlo, confortans eum. Et cùm factus effet in agonia, & prolixiùs orabat. nem in montem Oliveti. Secuti funt autem eum & difcipuli. Græc. addit dur, ad vocem difcipuli ; quod tamen abest à Mís. pluribus. . 40. Mf. Cantabrig. Cùm fuiffet autem in loco, dixit, &c. Alii Mfs. Vulgatæ congruunt, præter codicem S. Mart. Turon. qui tollit ad locum. Gr. Feróμhvos dè è'wì tổ tóx8, EiTEr dulcis, &c. Apud Auguft. quæft. 5o. in Luc. to. 3. 274. c. Orate ne intretis in tentationem. EVO 44. Et factus eft fudor ejus, velut globus fanguinis defcendentis in terram. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM . 41. Mf. Cantabr. Ipfe autem receffit ab eis quafi lapidis millionem: ponens genua orabat. Cæteri Vulgate fi miles, nifi exceperis Corb. qui habet, quantum jactum eft lapidis. Græc. Kai duros deorúðn a' äutwr wosì xíly βολήν· καὶ θεὶς τὰ, &c. al, ὡς εἰς λίθω βολήν. Ap. Auguft. quæft. 50. in Luc. ut in Vulgata. *. 42. Mr. Corb. dicens: Pater, non met voluntas, fed tua fiat: Si vis, transfer hunc calicem à me. Itidem Cantabrig. habet, præter unum Si vis tranferre, pro Si vis, transfer. Cæteri Vulgate confonant. Gr. Ayr Пarep εἰ βόλει, παρενεγκεῖν τὸ ποτήριον, &c. ut in Vulg. al. παpevélen, al. Tαpéreixe, al. Tαperésxas; Mfs. verò plures: Πάτερ, μὴ τὸ θέλημά με, ἀλλὰ τὸ σὸν γενέθω· Εἰ θέλει παρένεγκε τῦτο τὸ ποτήριον ἀπ ̓ ἐμ3. Tertul. I. de orat. c. 4. p. 181. a. Pater, transfer poculum iftud : fubinde, nifi quòd mea non, fed tua fiat voluntas. Ambr. 1. 10. in Luc. 1516. b. 1517. a. Pater, fi poffibile eft transfer à me calicem iftum: & infra, 1517. e. tranfer hunc calicem à me è & fup. 1517. b. non mea voluntas, fed tua fiat : & poft multa, 1543. b. Pater, fi fieri poteft, transfer à me calicem hunc: Veruntamen non mea voluntas, fed tua fiat: & l. 5. de fide, col. 581. d. Pater meus, fi vis, tranfer calicem bunc à me: Verùm non mea voluntate, fed tuâ fiat. 2 *.43. 44. Mfs. Corb. S. Germ. & S. Gat. totidem verba referunt quot funt in Vulgata. S. Mart. Turon. codex id unum mutat ad . 43. Et factus eft in agonia, I prolixiùs orabat ; ficut alter Maj. Mon. iftud de #. 44. decurrentes in terram, loco decurrentis. Cantabrig. verò utrumque verfum fic reddit : Vifus eft autem illi "Angelus de cœlo, confortans eum. Et fallus in agonia, vehementiùs orabat. Deinde: Factus eft autem fudor ejus, ficut buccella fanguinis defcendentes fuper terram. Græcè pariter : "Qobu δὲ ἀυτῷ Αγγελος ἀπ ̓ τρανε, ἐνισχύων αυτόν. Καὶ γενόμενος ἐν ἀγωνίᾳ ἡ ἐκτενέσερον προσηύχετο. Εγένετο δὲ ὁ ἱδρὼς ἀυτο, ωσεί θρόμβοι αἵματος καταβαίνοντες ἐπὶ τὴν γῆν. Mís. tamen plures Græci hæc verba non exhibent, uti nec omnes præferebant, etiam Latini, ætate Hieronymi : id faltem concludi poffe credimus ex eo quod dicit 1. 2. cont. Pelag. to. 4. 521.b. In quibufdam Exemplaribus, tam Gracis, quàm Latinis, invenitur, fcribente Luca: Apparuit illi Angelus de cœlo, confortans eum ; baud dubium quin Dominum Salvatorem. Et factus in agonia, prolixius orabat. Factufque eft fudor ejus, &c. quæ in Vulg. « Hac autem » locutionis forma, inquit Sixtus Sen. 1. 1. c. 22. innuit di»vus Hieron. non omnes codices ea verba habuiffe. » Et fanè fi in quibufdam tantùm Exemplaribus inveniebantur, tefte Hieronymo, ut in aliis multis illa ipfa abfuerint fatis confequens eft ex ipfo. Illa tamen certò admififfe S. Doctorem, vel ex his conftat, quæ addit: Salvator in paffione ab Angelo confortatur Critobulus meus non indiget auxilio Dei..... Et tam vehementer orabat, ut gutte fanguinis prorumperent ex parte, quem totum erat in paffione fufurus. Quid, inquit, dormitis? &c. Eundem quoque Lucæ locum refpexifle Irenæum liquet ex l. 3. c. 22. p. 219. Ut enim probet Chriftum veram carnem ex Virgine conceptam & natam fumpfiffe, hæc ait: Si nihil fumpfiffet ex Maria, nunquam eas, quæ à terra erant, percepiffet efcas..... fed nec Johannes difcipulus ejus de eo fcribens dixiffet: Jefus autem fatigatus in itinere fedebat..... neċ lacrymaffet fuper Lazarum; nec fudaffet globos fanguinis nec dixiffet: Triftis eft anima mea, &c. Ambrofius tamen comm, in Lucam 1. 1o. n. 59. 60. memoratis his de . 42. transfer à me calicem iftum..... non mea voluntas, fed tua fiat, paulò poft tranfit ad iftud, ex Matth. 26. 38, Triftis eft anima mea, tacitis aliis de Luca, ubi agitur de Angelo confortante, & de fudore fanguineo. Sed cave exiftimes inde fequi, ut ea ipfa ab Ambrofio minimè recognita fuerint: alioquin refecanda effent alia multa, dé quibus non meminit Ambrofius: non enim omnia & fingula Lucæ verba recenfet & perfequitur in hoc commentario. Hilarius autem 1. 10. de Trin. n. 40. col. 1061. d. illa ipfa exprefsè admifit, dicens: Cum Lucas dixiffet fatanam experiffe ut Apoftolos modo tritici cerneret..... subjecit, poft multam Domini precem, Angelum adflitisse confortantem eum, quo affiftente orare prolixius cœperit, ita ut guttis fanguinum corporis fudor efflueret: fed infra, n. 41. utrùm retinenda forent, non definit: Nec fanè, inquit, ignorandum à nobis eft, & in Græcis, & in Latinis codicibus complurimis, vel de adveniente Angelo, vel de fudore fanguinis, nil fcriptum reperiri. Ambigentibus igitur utrùm hoc in libris variis aut defit, aut fuperfluum fit (incertum enim hoc nobis relinquitur de diverfitate librorum) certè fi quid fibi ex boc hærefis blanditur ut infirmum affirmet, meminerit..... eò modo eum confortatum, quo modo & triflem effe, &c. At verò quod ambiguum videtur Hilario, ob diverfitatem Mfs. codicum, optimè folvi poteft ex eo quod refert Epiphanius in Ancorato c. 31. p. 36. b. c. de fletu Chrifti. Cum enim dixiffet, Non onera duntaxat noftra pro nobis adveniens Verbum fibi facrofan&tum impofuiffe, fed etiam contrectari voluiffe, carnem induiffe, poft paulò addit: ̓Αμὰ καὶ ἔκλαυζε, κεῖται ἐν τῷ κατὰ Λυκᾶν Εὐαγγελίῳ, ἐν τοῖς ἀδιορθώτοις ̓Αντιγράφοις· καὶ κέχρηται τῇ Μαρτυρίᾳ ἅγιος Εἰρηναῖος ἐν τῷ κατὰ αἱρέσεων . πρὸς τὰς δοκής, τὸν Xessor Tepnéral dévortas. Optódoza de apelλorto To pulov, poln Jérles, μù von CarTES CUTE TO TÉROS, y rò ¿α upólalov Καὶ γενόμενος ἐν ἀγωνίᾳ, ἵδρωσε καὶ ἐγένετο ὁ ἱδρὼς αὐτῷ, ὡς θρόμβοι αἵματος. Καὶ ὤφθη ̓́Αγ[ελος ἐνιχύων αυτόν. Hæc ultima Lucæ verba iterum refert Epiphanius inf. c. 37. p. 42. b. Nec illud, inquit, è memoria noftra excidit, quod ex Luca Evangelio profertur, quod fine interpretatione prætermittere nullo modo debeo. Scriptum eft autem: Et in anxietate conftitutus, fudavit: & factus eft fudor ejus, in modum guttarum fanguinis. Apparuit autem ei Angelus Domini confirmans ipfum: fubinde addit : Nihil eft loci illius audioritate præfentius. Ex quibus omnibus duo potiffimùm conficiuntur: primò Epiphanium Lucæ locum de Angelo confortante, & de fudore Chrifti, tanquam certum, & confeffum, & nulli dubium adhibuiffe. Secundò alterum de fleru Chrifti, non minùs ipfi ratum & certum vifum fuiffe, cùm idem in Evangelii Lucæ Exemplaribus adopłútors inveniretur, quamvis, ut ait ipfe, Catholici, timore quodam inducti, vocem illam fuftulerint. Porro quod afferit Epiphanius de ploratu Chrifti, quid impedit quominus idem affirmari poffit & de ipfius fudore fanguineo, & de Angelica ad ipfum confolatione? Id faltem opinatur Sixtus Sen. Bibl. S. 1. 1. c. 22. p. 29. « Sufpicor, inquit, hanc ce hiftoriam olim à quibufdam Orthodoxis, pio quidem, fed <<< fimplici zelo rejectam, quòd favere videretur Arianis hæ- « reticis, qui ex hoc & huic fimilibus Teftimoniis aftrue- « bant Filium Dei in eadem impaffibilis Dei natura cum << Patre non effe. Nam & aliud Teftimonium de fletu Chri- ce ' то " fti huic fimile, fuiffe a Catholicis nonnullis hac de caufa « ex Lucæ Evangelio fublatum, Epiphanius in libro Anco- « rato planè oftendit, hæc fcribens: Flevit etiam Chriftus, « velut in Evangelio fecundùm Lucam habetur in Exemplari- « bus incorruptis. Et utitur eo Teftimonio S. Irenæus in opera «c contra hærefes, adversùs eos, qui Chriftum in apparentia ap- « paruiffe dicunt. Verùm Orthodoxi quidam fuftulerunt ver- «c bum, timentes, non intelligentes ipfius finem, ac vim, 5 ‹‹ robur Conftitutus enim Chriftus in anxietate, fudavit : 5 « fuit fudor ipfius, velut gutta fanguinis. Et confpectus eft An- «c gelus confortans ipfum. Hæc Epiphanius. Conftat hanc hi- «< Ex Mf. Colbert, 52. Dixit autem Jefus ad eos, qui ad fe venerant, primi facerdotes, & magiftratus templi, & feniores: Quafi ad latronem veniftis ad me cum gladiis, & fuftibus? 53. Quotidie vobifcum fui in templo, non extendiftis in me manus: fed hæc eft hora veftra, & poteftas tenebrarum. 54. Comprehenfum autem eum ducebant, & introduxerunt in domo facerdotis: Petrus verò fequebatur à longè. 55. Succenfo igne in medio atrio, inter circumfedentes fedebat & Petrus in medio illorum. >Itoriam, quam Dionyfius Areopagita in lib. de cœl. hie- . 45. Mf. Cantabr. Et furgens ab oratione, veniens ad . 46. Eadem reddunt Mfs. Corb. S. Germ. S. Gat. &c. Cantabr. verò fic: Et dixit illis: Dormitis? furgentes orate, ut non in tentationem intretis. Ita quoque in Græco, præpofito uno Tí, verbo dormitis ? . 47. Mf. Cantabrig. Adbuc autem eo loquente, ecce mirè confirmant huc adducta fuiffe videntur vel ex . 48. Vulgatæ fuffragantur Mfs. Corb. S. Germ. S. *.49. Mf. Corb. Quod cùm viderent hi, qui circa ipfum erant, quod fiebat, dixerunt..... fi percutiemus in gladio? Cantabr. Videntes autem qui circa eum, quod factum eft, dixerunt Domino: Si percutiemus in gladio? Itidem S. Gat. 48. Jefus autem dixit illi: Juda, ofculo Filium hominis tradis? 52. Dixit autem Jefus ad eos, qui venerant ad fe, principes facerdotum, & magiftratus templi, & feniores : Quafi ad latronem exiftis cum gladiis, & fuftibus? 53. Cùm quotidie vobifcum fuerim in templo, non extendiftis manus in me : fed hæc eft hora veftra, & poteftas tenebrarum. 54. Comprehendentes autem eum, duxerunt Matth ad domum principis facerdotum : Petrus verò fe- 26. 57. quebatur à longè. Marc, 55. Accenfo autem igne in medio atrii, & 14.53. Joan, circumfedentibus illis, erat Petrus in medio eo- 18.24. Matth. 26.69. Marc. & Maj. Mon. fi percutiemus. Gr. 'Idóvres dè of Tepi au- 14.66. τὸν, τὸ ἐζόμενον, εἶπον αὐτῷ· Κύριε, εἰ πατάξουν ἐν μα- Jean xaipa; al. ατákwuw, al. Tardosos. 18.25. . 5o. Vulgatam referunt Mfs. Corb. S. Germ. S. Gat. &c. Item Cantabrig. nifi quod habet, abftulit ejus auric. dextram. S. Germ. 2. tollit ejus. Gr. Kal száτaker es TIS ἐξ ἀυτῶν..... καὶ ἀφεῖλεν αυτῷ τὸ ᾖς, &c. al. deeft τίς. Vide fis Tertul. 1. de pat. c. 3. p. 199. a. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. rum. V. 51. Mr. Corb. Ait autem Jefus : Sine ufque hoc. Et extendit manum fuam Jefus, & tetigit, & redintegrata eft auris ejus. Cantabrig. Refpondens autem Jefus, dixit: Sinite ufque boc. Et extendens manum, tetigit eum, & reftituta eft auricula ejus. S. Gat. & Maj. Mon. dixit ei: Sinite, &c. quæ in Vulg. Gr. einer 'Ears w5 T8T8, &c. ut in Vulg. . 52. Mf. Corb. Dixit autem Jefus..... principibus facerdotum, magiftratibus templi, & fenioribus: Quafi ad latronem veniftis cum, &c. Cantabrig. Dixit autem ad eos, qui advenerant ad eum principes fac. & præpofitos populi, feniores: Sicut ad latronem exiftis cum, &c. S. Gat. & Maj. Mon. Tanquam ad latronem veniftis, &c. Græcè ut in Vulgata. Sic etiam apud Auguft. in Joh. 18. to. 3. 790. " b. *. 53. Mr. Corb. Cùm quotidie vobifcum fueram in templo, non..... fed hæc erit hora, &c. Cantabr. Quotidie cùm effem in templo vobifcum, non extendiftis.... fed hæc eft ... S poteftas tenebræ. S. Germ. 2. & non extendiflis, &c. quæ in Vulg. Ipfi quoque Vulg. Græcum favet. . 54. Mf. Corb. Et comprehenfum illum duxerunt in domum principis fac. Petrus verò fequebatur illùm à longè. Cantabr. Contenentes eum, adduxerunt in domum principis fac. Petrus autem fequebatur eum à longè. Græc. Zumalór τες δὲ αὐτὸν, ἤγαγον, καὶ εἰσήγαγον αὐτὸν εἰς τὸν, &c. ut in Vulg. Mfs. tamen plerique delent hoc med. singaz αυτόν· paulo verò poft quidam fubdunt αὐτῷ, verbo fe quebatur. Ambrof. l. 10. in Luc. 1519. f. Petrus verò fequebatur à longè. . 55. Mf. Corb. Accenfo autem igni in medio atrio, circumfedentibus, fedit Petrus in medio eorum. Cantabr. Incendentibus autem ignem in medio atrio, & circumfedentium, fedebat Petrus cum eis calficiens fe. Alii codd. Vulgate confonant, nifi exceperis codicem S. Germ. z. qui fcribit in medio atrio. Græc. Afariar dè nộp ¿ μéca τῆς αὐλῆς, καὶ συγκατιζάντων αὐτῶν, ἐκάθητο ὁ Πέτρος ἐν μέσ Ca durar Mfs. quidam, 'Afárrær dè durŵY TỪρ, al. Ty par; inf, quidam, epixalicar7wr avlar, exá Inтo, al. r vit amare. Corb. hoc verficulo caret. Deeft etiam in Græ- ##. 63. 64. Mf. Corb. Et viri, qui tenebant illum, ve- v. 58. Mf. Corb. Et iterum alius videns eum, dixit: Homo, tu cum illo eras femper. Qui refpondit: Non fum ego. Cantabrig. Et poft pufillum alius..... dixit idipfum. At ille dixit: Homo non fum. Maj. Mon. ait: Ego non fum. Græc. cum Vulgata concinit, deletâ unâ interject. O, ante homo. Ambr. in hunc loc. 1522. d. ait: Rurfus fecunda voce, fecundùm Lucam idem Petrus ait: Non fum ego. V. 65. Eadem referunt Mfs. Cantabr. S. Germ. S. Gat. &c. Item Corb. præter unum ad eum, pro in eum. Græcè ut in textu. ✰. 66. Ms. Corb. Et ut factus eft dies, convenit presbyterium plebis, & principis facerdotum, & Scriba, & duxerunt illum in concilium fuum, & interrogabant eum : Si tú . 59. Mf. Corb. Et intervallo faito hora unius, alius es, &c. Cantabrig. Et cùm factus eft dies, congregati funè quidam contendens, dixit: Et hic cum illo erat: nam, &c. feniores populi, & principes fac. & Scribæ, & adduxerunt eum Cantabrig. Et intercesso quafi horæ unius, alius quis certa- in concilium fuum, dicentes: Tu es Chriftus ? Græc. Kai ws batur : In veritate dico , & hic cum eo erat : etenim Gali- ἐγένετο ἡμέρᾳ, συνήχθη τὸ πρεσβυτέριον τῷ λαῷ, ἀρχιερεῖς τε, laus eft. Græc. Kai diasáСns wel weas μias, &c. ut in, &c. ut in Vulg. al. deeft ult. eine vμiv, dic nobis. Vulg. ' *. 67. Mfs. Corb. & S. Mart. Turon. Et ait illis: Si, &c. ut in textu Colb. In Cantabr, fic: At ille dixit illis: Si vobis dixero non credetis. Græcè pariter. Item apud Tertul. I. 4. adv. Marc. p. 734. b. Si dixero vobis, non credetis. Apud Ambrof. in Luc. 1525. c. Si vobis dixero, > . 56. Mf. Corb. Quem ut vidit ancilla fedentem ad lumen, intuens illum, dixit ei: Et hic de eis eft, qui cum ipfo erant femper. Cantabrig. Videns autem eum puella quadam fedentem ad lumen, & intendens in eum, dixit: Et bic cum eo erat. Gr. 'IS&Ça de auròv tauf (Cen ris........... άTevi CaCa auta, &c. ut in Vulg. *. 57. Mf. Corb. At ille negavit 5 dicens, &c. quæ in Vulgata. Cantabrig. At ille negavit eum, dicens: Nefcio illum. Græc. ut in Vulg. Ambrof. in hunc loc. 1522. d. Lucas, inquit, fcripfit Petrum interrogatum utrùm ex illis effet, refpondiffe prima voce: Non novi illum. . 60. Mf. Corb. Et ait Petrus : Homo, nefcio quod dicas. Et continuò illo loquente cantavit gallus. Cantabr. Dixit autem Petrus : Homo, nefcio quid dicis. Et continuò adbuc eo loquente gallus cantavit. Græc, ut in Vulg. Ambrofius in hunc Luc. loc. 1522. e. Tertiò quoque interrogatus, ait: Nefcio quid dicas. Auct. 1. de rebapt. ap. Cypr. p. 359. c. Nefcio quid dicas, neque novi të. .61. Mf. Corb. Et converfus Dominus réfpexit Petrum. Et rememoratus eft Petrus verbum Domini, ficut dixit illi : Priùs quàm gallus cantat, ter me negabis hodie. Cantabrig. Converfus autem Jefus refpexit Petrum. Et rememoratus eft verbum Domini, ficut dixit illi: Quia priùs quàm gallus cantet, ter abnegabis me. Mf. S. Gat. Et recordatus eft verbi Domini fui, ficut dixit, &c. quæ in Vulg. Græc. eidem Vulgatæ refpondet, addito uno aur, verbo sizer, ut fup. in Colb. Cantabr. & Corb. . 62. Itidem Mfs. S. Germ. S. Gat. & Maj. Mon. unà cum Græco. Cantabr. verò legit: Et exiens foras fle non credetis mihi. . 68. Mf. Corb. textui Colb. confonat, deletâ una conjunct.. Itidem fert Cantabr. præter penult. aut, pro neque. S. Gat. fimiliter habet, non refpondetis. Codex verò S. Mart. Turon. huic ultimo verfus anteced. non creditis mihi, fubdit, neque dimittetis, omiffis verbis intermediis, fi autem & interrogavero, non refpondebitis mihi. Græc. ἐὰν δὲ καὶ ἐρωτήσω, καὶ μὴ ἀποκριθῆτέ μοι, ἢ ἀπολύ Ouтe. Ambrof. in Luc. 1525. c. fi vos interrogavero, non refpondebitis mihi : & in Pf. 118. col. 1134. b. fed & fi interrogavero, non refpondebitis mihi. *. 69. Mf. Cantabrig. Amodo autem erit Filius hominis fedens ad dexteram virtutis Dei. Alii ut in Vulgata. Græc. ́Aπò tõ vûv i̇sa, &c. Mfs. quidam, 'Amò r8 rûr dè ésar, |
