Germ. 1. detractâ præp. in, ante humeros. S. Germ. 2. Alligant autem onera gravia, & importab. & imponunt fuper humeros, &c. quæ fupra. Corb. 2. Alligant autem onera gravia, imponunt fupra humeros, &c. Clarom. Alligant enim onera gravia, & imponent fuper humeros, &c. Cantabrig. Alligant enim onera gravia, I non ferenda, & imponunt fuper bumera hominum: ipfi autem digito fuo nolunt movere ea. Græc. Vulgatæ favet: Mfs. tamen plures initio hab. Δεσμεύεσι δὲ, loco γὰρ ; vox autem importabilia, abeft à Copt. Syr. Perf. Arab. & Æthiop. fi Millio fides. ken. quoque l. 4. c. 12. p. 241. b. hæc admittit fola: Alligant enim farcinas graves, & imponunt fuper humeros bominum ipfi autem nec digito quidem volunt eas movere. Hilar. in Matth. 23. col. 724. e. alludens dicit: Ipfi enim fubdito fibi populo graviffima legis onera imponunt, ne digitum quidem fuum contingendis ipfis admoventes. Ambrof. in Pf. 43. col. 913. f. Alligant autem onera gravia, & imponunt fuper bumeros hominum: ipfi autem digito fuo nolunt ea movere : & in Pf. 1. col. 747. c. imponunt hominibus onera gravia: ipfi autem digito nolunt ea movere vide etiam in PL. 118. col. 1 160. b. Hieron. verò ita: Alligant quoque Pharifai onera gravia, & qua portari non poffunt, & fuperponunt ea fuper humeros hominum: ipfi autem uno ea digito nolunt contingere. Fundat. Agaun. monaft. Conc. to. 4. 1559. Alligant enim onera gravia, & importabilia, & ponunt ea in humeros, &c. ut in textu. Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. p. 182. Alligant autem onera gravia, S importabilia, imponunt in humeros, &c. & infra, 183. e. Super bumeros bom. ipfi autem digito fuo, &c. Juvencus 1. 4. p. 72. c.

hoc ult.

Abrupta imponunt bumeris nam pondera veftris, Ipfi qua digito faltem contingere nolunt. V. 5. Similiter habet Mf. Sangerm. 2. præter magnificabant fimbrias, abfque feq. fuas. Cantabrig. Omnia autem opera fua faciunt ut videantur hominibus: dilatant enim..... amplificant fimbrias. Corb. 2. Omnia ergo opera fua faciunt ut videantur ab hom. dilatant enim..... 5 magnificant fimbrias veftimentorum fuorum. Clarom, etiam extremò legit, & magnificant fimbrias veftimentorum fuorum ; S. Gat. fimbrias veftimenti fui; Maj. Mon. fimbriam veftimenti fui. Sangerm. 1. & Corb. 1. ut in Vulgata. Græc. Πάντα δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν ποιῖσι πρὸς τὸ θεαθῆναι τοῖς..... πλατύνυσι δὲ το...... και μεγαλύνωσι τὰ κράζπεδα τῶν ἱμαπίων αυτῶν. Mis. autem nonnulli ipfo initio ferunt, Πάντα γὰρ & in fine quidam adimunt τῶν ἱματίων αυτῶν. Ambrof. in Pf. 43. col. 913. f. Omnia autem faciunt ut videantur ab hominibus. Hilar. in hunc loc. col. 724. f. alludens dicit: Verborum quoque fuorum gloriam tanquam phyladeria dilatantes..... tanquam fimbrias ex vefte magnificant. Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. p. 182. e. Vulgatæ confentit ; at infra, 184. b. legit, fimbriam veftimentorum fuorum. Juvencus l. 4. p. 72. c. hunc verfum filentio prægermittit.

bilia, & imponunt in humeros hominum: digito

autem fuo nolunt ea movere.

V. 6. Textui Colb. confonat Mf. Cantabrig. Favent quoque Sangerm, 2. & Corb. 1. nifi quòd S. Germ. hab. recubitos, Corb. recubitus. Sic etiam alter Sangerm. fed in fine tollit hoc, in fynagogis, cum feq. & falutationes. Corb. 2. Amant autem & primum difcubitum in conviviis, &c. ut in textu. Clarom. primos difcubitus in conviviis, &c. S. Gat. primos difcumbitos : Maj. Mon. accubitos in cœnis, &c. Gr. Φιλῦσί τε τὴν πρωτοκλισίαν ἐν τοῖς δείπνοις, καὶ τὰς πρωτοκαθεδρίας, &c. Mís. plures, τὰς πρωτοκλισίας ; unus, τὴν πρω Toxated plav. Cypr. I. 3. Teftim. p. 305. c. Diligunt prismam recumbendi locum in cœnis, & primam feffionem in fynagogis. Hilar. ubi fup. 725. a. fic pergit: Amantes primos accubitus in conviviis, & primas cathedras in fynagogis.

9. Et patrem nolite vocare vobis fuper ter- Mal. I. ram: unus eft enim Pater vester, qui in cœlis 6. eft.

10. Nec vocemini magiftri: quia Magister

Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. p. 185. a. Amant enim primos recubitus in conviviis, &c. at fupra, 182. e. cum Vulgata concinit. Juvenc. 1. 4. p. 72. c.

Accubitu primo cana, faftuque fuperbo,
Atque, &c.

.7. Ita ferunt Mfs. Corb. ambo, S. Germ. 2. Clarom. S. Gat. &c. folus Cantabrig. habet, & falutationes in foros, & vocari ab hominibus Magifter, Magifter. Græc. τὰς ἀσπαζμὲς ἐν ταῖς ἀγοραῖς, καὶ καλεῖθαι..... Ραββὶ Ραβß Mf. 1. & T άyopa, alius femel, 'Paßi. Cypr. 1. 3. Teftim. p. 305. c. cum Auct. op. imp. in Matth. homil. 43. falutationes in foro, 5 vocari ab hominibus Rabbi. Hilar. in Matth. 23. col. 725. a. fed & falutationes in foro..... vocari etiam ab hominibus Magiftri volunt. Juvencus 1. 4. p. 72. c.

Atque falutantum vano tolluntur bonore,
Et nomen fublime volunt geftare Magiftri.

>

. 8. Itidem Mfs. Corb. ambo, Maj. Mon. & S. Gat. Sangerm. 1. verò habet: unus enim eft Magifter vefler, qui in cælis eft, omnes autem vos, &c. S. Germ. 2. omnes enim vos, &c. Clarom. Vos verò ne vocemini Rabbi: unus eft Magifter vefter, nam vos omnes fratres eftis. Cantabrig. Vos autem nolite vocari Magiftri: unus eft enim vefter Doctor, omnes autem vos fratres eftis. Græc. Tμeis de μù xaubüṛṣ 'Palfi eis rap esir vμwr o Kaburutus, & Xeisós, TáTES do ὑμεῖς ἀδελφοί ἐς· Mís. plerique loco Καθηγητής, ferunt Aidάoxanes; à quibufdam etiam abeft, o Xeisós. Cypr. 1. 3. Teftim. p. 305. c. legit: Vos autem ne vocaveritis Rabbi: unus eft enim vobis Magifter. Hilar. in hunc Matth. loc. 725. b. Meminerint omnes fratres effe fe. Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. nil differt à textu Colb, & Vulg. Juvencus 1. 4. p. 72. d.

Sed vos noluerim præcelfi nominis arcem
Affectare: tamen vobis eft una Magiftri
Impofita æternum cali de lege poteftas,

Vos eadem fratrum parili conjunxit amore.

V. 9. Similiter habent Mfs. S. Germ. 1. Corb. ambo, Clarom. & S. Gat. Sangerm. 2. verò: Et patrem noli vocare, &c. Cantabrig. Et patrem ne vocaveritis fuper terram: unus eft enim Pater vefter, qui in cælis. Sic etiam in Græco eft, adjuncto uno vμr, ad vocaveritis ; quod tamen abeft ab uno Mf. aliàs vμiv. Tertul. 1. de orat. c. 2. P. 180. b. Præcepit, inquit, ne quem in terris patrem vocemus, nifi quem habemus in cælis. Cypr. ep. ad Fortun. p. 270. b. Ne vocaveritis vobis patrem fuper terram: unus eft enim Pa→ ter vefter, qui in cælis eft: vide etiam l. de orat. Dom. p. 206. c. Hilar. in Matth. 23. col. 725. c. Meminerint omnes..... effe fe filios Parentis unius. August. 1. de fid. & fymb. to. 6. 156. b. Nolite vobis patrem dicere in terris: unus eft enim Pater vefter, qui in cælis eft. Item in collat. Carthag.col. 482. a. Ne vobis patrem dicatis in terram : unus eft Pater vefter, Deus : & infra, 483.a. Nolite vobis dicere patrem in terra ; & poft paulò : Ne vobis patrem dicatis in terra. Optat. 1. 4. cont. Donat. p. 70. a. ne vocetis vobis quemquam patrem in terris: quia unus eft Pater vester in cœlis, Salvator nofter Chriftus. Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. ut in Vulg. & textu Colb. Juvencus l. 4. p. 72. d. Unus item Pater eft, cæli qui in culmine regnat. V. 10. Accinunt Mfs. S. Germ. Corb. Clarom. S. Gat. &c. Solus Cantabrig, habet: Nec vocemini doctores: quia Doctor vefter eft, Chriftus. Græc. Mude xaneтe xatunlaí eis rap vμar esir • Kabuyutus, ò Xesós. Hilar. 1. 9. de Trin. col. 995. c. Ne vocemini magiftri : quia Magifter vefter Chriftus eft. Ambrof. epist. 75. col. 1084. d. Nolite dicere vobis dominum, & magiftrum: quia Dominus, & Magister, vefter unus eft, Chriftus: itidem 1. de inftit. virg, to. 2.

vefter unus eft, Chriftus.

11. Qui major eft veftrum, erit minifter vefter.

Luc. 14.

12. Qui autem fe exaltaverit, humiliabitur : 11.818. & qui fe humiliaverit, exaltabitur.

14.

13. Væ autem vobis Scribe & Pharifei hypocritæ : quia clauditis regnum cœlorum ante homines: vos enim non intratis, nec introeuntes fi

nitis intrare.

14. Ve vobis Scribe & Pharifæi hypocritæ: Marc. quia comeditis domos viduarum, orationes lon12.40. gas orantes: propter hoc amplius accipietis judi

Luc. 20. cium. 47.

15. Væ vobis Scribe & Pharifæi hypocritæ : quia circuitis mare & aridam, ut faciatis unum profelytum : & cùm fuerit factus, facitis eum filium gehennæ duplo quàm vos.

16. Væ vobis duces cæci, qui dicitis: Qui

264. d. quia Magister vefter unus eft, Chriftus. Concinunt Ambrofiaft. col. 240. d. & Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. August. in Joh. 14. 697. b. unus eft Magifter vefter, Chriftus. Juvencus autem hunc verfum filet cum fequenti.

✯. 11. Ms. Clarom. Qui vult major in vobis esse, erit vefter minifter. Cantabrig. Major vefter, erit vefter minifler. S. Germ, & Corb. ambo, S. Gat. &c. Vulgatæ congruunt. Græc. Ὁ δὲ μείζων ὑμῶν, ἐσαι ὑμῶν διάκονος. Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. ut in textu Colb.

. 12. Mf. Clarom. & Cantabrig. Quicunque autem exaltaverit fe, humiliabitur : & qui se bumil. &c. Cantabrig. & quicunque bumiliaverit fe, &c. Corb. 2. Quicunque autem se exaltaverit, bumil. & quicunque fe humiliaverit, &c. S. Germ. 1. & qui fe humiliavit, &c. S. Germ. 2. Corb. 1. S. Gat. &c. ut in textu Colb. & Vulgata. Græc. "Osis de vitást cautò.............. ǹ öSIS TATENάng ÉQUтòr, &c. al. úton..... TaTeán. Lucif. Cal. 1. de mor. pro Dei fil. p. 247. vel 249. h. Omnis qui fe exaltat, humil. 5 qui se humiliat, exaltabitur. Hilar. in Pf. 118. col. 358. d. Omnis enim qui fe humiliaverit, exaltabitur : 5 qui fe exaltaverit, humiliabitur. Lactant. 1. 5. Inftitut. c. 15. p. 598. Qui fe extollit, bumiliabitur: & qui fe humiliat, exaltabitur. Auct. op. imp. in Matth. hom. 43. textui noftro fuffragatur. Juvencus l. 4. p. 72. d.

In vobis fi quis fublimia colla levabit,
Decidet, barathri mergetur ad ultima cœno i
Aft bumilis claram confcendet liber in athram.

V. 13. Mf. S. Germ. 1. & Corb. 1. Va autem vobis Scribe..... qui clauditis... vos autem ( S. Germ. enim ) non intratis, nec introeuntes finitis intrare. Corb. 2. vos autem non intratis, &c. quæ fupra. Clarom. vos enim non introitis, nec introeuntes finitis introire. S. Germ. 2. nec introeuntes finetis introire. Cantabrig. Va autem vobis..... quoniam cluditis regnum cælorum coram hominibus: vos autem non inaroitis, nec introeuntes finitis introire. Itidem Græcè, exceptâ conjunct. yap, enim, pro autem, ante non introitis. Hilar. in hunc loc. col. 725. d. Va vobis Scribæ & Pharifai hypocritæ: qui clauditis (Mss. cluditis) regnum cælorum: & inf. ipfique non adeuntes viam æternitatis, adire quoque cæteros non finunt. Gildas Sap. caftig. in Eccl. ord. p. 718. g. Væ vobis hypocritæ: qui clauditis regnum cœlor, ante omnes vos autem non intratis, &c. ut in textu Colb. Auctor op. imp. in Matth. hom. 44. p. 186. b. Va vobis Scriba Pharifai hypocrita : qui clauditis regnum cælorum ante homines. Hunc autem verfum idem Auctor poftponere videtur verfui 14. ficut etiam poftponitur in pluribus Mfs. Græcis, fi Millio fides; necnon in Evang. Syriacis, Arab. Copt. &c. tefte Tho. Marefchallo. Secus in Lat. & apud Hilar. Apud Juvencum etiam 1. 4. p. 72. d. ita & proximè : Deflendi femper Scriba & lacrymabilis avi Caca Pharifae cunilis fallacia plebis : Nam vobis itiner claufum quia jure negatur, Non finitis quemquam penetrare per ardua lucis, Et cunctos trabitis fava ad confortia flamma. *. 14. Mf. Corb. 2. concordat cum textu Colb. nifi quod habet propter hoc, loco propterea. Clarom. fic: Va vobis Scriba & Pharif. bypocr, qui devoratis domos viduarum, occafione prolixa orationis : pro hoc accipietis majus judicium. Græc. Ουαὶ ὑμῖν..... ὅτι κατεπίετε τὰς οἰκίας τῶν χωρῶν, καὶ προφάσι μακρὰ προσευχόμενοι· διὰ τῦτο λήψεθε περιατόTεegy upíμa à quibufdam autem aliis Græcis abeft versus ipfe totus; ficut à Latinis Mfs. noftris, S. Germ. duobus, Corb. 1. Cantabr. S. Gat. & Maj. Mon. deeft pariter in Translatione Saxonica, teste Tho. Marefchallo, cujus viTom. III.

dendæ obfervat. in hanc Verf. p. 499. Lucas Brug. in variis lect. Lat. ait : Hunc verfum plurimi boni Latini codices omittunt: à quibus autem legitur, variis, & loco, & modo legitur. Ipfum admittunt Verfiones Orient. fed in Eufebiano canone folis Marco & Lucæ adfcriptus eft. Veruntamen Hilar. comment. in Matth. col. 725. e. de hoc fic meminit Va vobis Scriba & Pharifæi hypocritæ: qui comeditis domos viduarum..... ut longe orationis dignatione fpolientur.....& ideo accipient amplius judicium : & in Pf. 52. col. 89. a. comedentes domos viduarum, & oratione longa orantes. Item Ambrofiaft. p. 176. a. comeditis domos viduarum pupillorum, oratione longa orantes: propterea accipietis majus judicium. Auct. op. imp. in Matth. hom. 44. hunc verfum præcedenti 13. anteponit, & legit: Va vobis autem Scribe & Pharifai hypocritæ: qui devoratis domos viduarum, oratione longa orantes. Ex hoc autem Auctore emendari poffet textus Colb. ubi occafione longa; nifi lectio illa pariter haberetur in Mf. Corb. 2. necnon firmaretur à MI. Clarom, in quo bene, occafione prolixa orationis ; quæ fcriptura fatis refpondet huic Marci 12. v. 40. fub obtentu prolixa orationis, vel ifti Lucæ 20. 47. fimulantes longam orationem. A Juvenco prætermittitur verfus totus, confequentibus ufque ad v. 27. Vide Jo. Morinum l. 1. Exercit. 2. cap. 2. n. XI. p. 43.

cum

. 15. Eadem prorfus legit Mf. Corb. 1. Clarom. qui circuitis mare & aridam, &c. Maj. Mon. qui circumitis mare & aridum, &c. S. Gat. quia circumitis mare & aridam, &c. Similiter habet Sangerm. 2. fed addit, ut & faciatis unum profelytum, &c. S. Germ. 1. & cùm failus fuerit, facietis eum, &c. Corb. 2. faciatis eum, &c. Cantabrig. quia circumitis mare & aridam, ut faciatis..... 5 cùm factus fuerit, facitis eum..... duplum quàm vos. Nec refragatur Græcum, nifi quòd ultimò hab. diósegruμäv. Mfs. quidam, loco ποιῆσαι ἕνα προσήλυτον, ferunt, ἵνα ποιή OnTe eva, &c. al. T Tomoa. Hilar. in hunc loc. 725. f. Va vobis Scribe & Pharifæi hypocrita : qui circuitis mare & aridam: & infra: Significat eos legis jugo... aliquos fubdituros ex gentibus..... fed quifquis fuerit acquifitus ad plebem, filius fit gehenna, pæna foboles....... Ideo autem pœnæ duplicata erit filius, &c. Auguft. 1. de fide & op. to. 6. 191. a. Va vobis Scriba 5 Pharifai: qui circumitis mare & terram, facere unum profelytum: cùm autem feceritis, facitis eum filium gehenna duplo quàm vos eftis: & l. 16. cont. Fauft. to. 8. 302. c. Va vobis Scriba & Pharif, hypocr. qui circumitis mare aridam, facere unum profel. 5 cùm feceritis eum, facitis eum fil. gehenna duplo quam vos eftis. Adimantus apud Auguft. 1. cont. ipfum, to. 8. 134. c. Va vobis Scriba & Pharif. hypocritæ : qui circumitis mare & terram ut faciatis unum profel. & cùm feceritis, erit filius gebenna multò plus quàm eftis vos. Optat. 1. 2. cont. Donat. p. 32. c. 33. a. Va vobis hypocritæ : qui circuitis maria & terras, ut faciatis unum profelytum: 5 cùm inveneritis, facitis eum filium gehenna dupliciter quam vos eflis. Acta SS. Saturn. apud Optat. p. 243. c. Va vobis Scriba & Pharifæi hypocritæ: qui circuitis mare aridam, facere unum profelytum : & cùm factus fuerit, facitis eum filium gebenna dupliciter plus quàm eftis vos. Auct. op. imp. in Matth. hom. 45. p. 187. b. Va vobis Scriba & Pharif, byp. qui circuitis mare aridam, ut faciatis..... & cùm fuerit factus, facitis eum fil. geh. duplo quam vos eftis. Ambrofiaft. col. 313.f. ambulatis mare 5 aridam, ut faciatis unum profelytum.

"

V. 16. Mf. S. Germ. 1. Va vobis duces caci, quia dicitis: Quicunque juraverit in templo, nihil eft : qui autem juraverit in aurum templi, debet. S. Germ. 2. Va vobis Scri S ij

cunque juraverit per templum, nihil eft: qui autem juraverit in auro templi, debet.

ba Pharifai bypocrita, duces caci, qui dicitis : Quicunque juraverit in templum, nihil eft : qui autem juraverit in aurum templi, debitor eft. Corb. 1. Ve vobis duces caci, quia dicitis: Quicunque juraverit in templum, nihil eft : qui autem jurav. in aurum templi, debitor eft. Corb. 2. Clarom. & S. Gat. qui dicitis: Quicunque jurav. in templum, nibil eft: qui autem jurav. in auro templi, debitor eft. Cantabrig. Va vobis duces caci, dicentes : Quicunque jurav. in templo, nibil eft: qui autem juraverit in auro templi, debitor eft. Similiter in Mf. Maj. Mon. debitor eft. Græcè, peid cætera ut in Lat. Cantabr. Apud Hilar. in hunc loc. col. 726. a. Ve vobis duces caci, qui dicitis: Quicunque juraverit in templum, nihil eft. Apud Auct. op. imp. in Matth. hom. 44. Va vobis duces caçi, qui dicitis: Quicunque jurav. per templum, nihil eft: qui autem juraverit per aurum templi, debet.

ห

. 17. Itidem Mfs. S. Germ. 1. Clarom. S. Gat. &c. Sic etiam Corb. ambo, nifi quòd háb. aurum, aut templum. S. Germ. 2. Quid enim major eft, aurum, an templum, quod, &c. Cantabrig. Quis enim major eft, aurum, aut templum, qui fandificavit aurum? Grac. Τίς γὰρ μείζων ἐςὶν, ὁ χρυσ oòs, й ó vaòs, ó áɣiálwr, &c. Auguft. quæft. 34. in Matth. to. 3. 245. g. Quid enim majus eft, &c. ut in textu Colb. & Vulgata. Hilar. in hunc loc. col. 726. b. dicit: Igitur redarguit quòd aurum templi, & dona altaris, pro facramentorum religione venerarentur, cùm honor potior effet altaris & templi..... atque ita ftulti, cacique funt, fandlificante præterito, fanctificata venerantes. Eodem redeunt quæ habet Auct. op. imp. in hunc Matth. loc. hom. 44.

W. 18. Mr. Corb. 2. textui Colb. fuccinit ad verbum. Sic etiam Clarom. præterquam quòd fcribit in altario. Itidem Mf. S. Gat. in altario..... debitor eft. S. Germ. 1. Et quicunque juraverit in altare, nihil eft: qui verò juraverit in dono..... debet. S. Germ. 2. Et quicunque juravit in altare nihil eft quicunque autem juraverit..... debitor eft. Similiter in Corb. 1. & Maj. Mon. præter unum juraverit, pro juravit. Cantabrig. Et qui juraverit in altare, nibil eft: qui autem juraverit in dono, quod eft fuper eum, debet. Sic etiam in Græco eft, nifi hoc excipiatur, & T Busiαsuple, in altari. Vide Hilar. fupra ad . 17.

?

. 19. Mf. Cantabrig. Caci: Quid enim eft majus, donum, aut altare, &c. Similiter Clarom. aut altare. Sangerm. Corb. S. Gar. &c. Vulgatæ congruunt; Græc. verò textui Colb. deleto uno eft: addit si Mf. 1. alii autem duo ipfo initio delent Maggi . Apud Auguft. quæft. 34. in Matth. to. 3. 245. g. Quid enim majus eft, &c. ut in Vulgata.

. 20. Mís. S. Germ. ambo, & Corb. 1. nil difcrepant à textu Colb. Corb. 2. verò legit: Qui ergo juraverit in altare, jurat & in eo, & in omnibus quæ fuper illud. Clarom. Qui ergo juraverit per altare, jurat 5 per omnia quæ fuper illud funt. Cantabrig. Qui ergo juraverit in altari, jurat in eo, in omnibus quæ fuper eum. Ita quoque Græcum habet. Chromat. Aquil. in Matth. p. 984. f. Qui jurat in altari, jurat in eo, & in omnibus qua fuper illud funt. Vide fis Hilarium, & Auctorem operis imperfecti in eundem locum.

19. Cæci: Quid enim majus eft, donum, an altare, quod fanctificat donum?

20. Qui ergo jurat in altari, jurat in eo, & in omnibus quæ fuper illud funt :

21. & quicunque juraverit in templo, jurat in illo, & in eo qui habitat in ipfo :

22. & qui jurat in cœlo, jurat in throno Dei, & in eo qui fedet fuper eum.

23. Væ vobis Scribæ & Pharifæi hypocritæ: Luc. 11. qui decimatis mentham, & anethum, & cymi- 42. num, & reliquiftis quæ graviora funt legis, judicium, & mifericordiam, & fidem : hæc oportuit facere, & illa non omittere.

24. Duces cæci, excolantes culicem, came lum autem glutientes.

ANTIQUAM.

. 21. Mf. Corb. I. & quicunque juraverit in templum, jurat in illo, & in eo qui inhabitat in ipfo. Corb. 2. 5 qui juraverit in templo, jurat in illo, & qui babit, in ipfo. Similiter hab. S. Germ. duo, hoc adjuncto, & in eo, post in illo. Clarom. & qui juraverit per templum, jurat in illo, & in eo, &c, ut in textu. Cantabrig. & qui juraverit in templo, jurat in eo, & in habitanti eum. Nec abfimile Græ cum eft: Mfs. tamen plures ipfo initio ferunt, ourúar, loco ὁ ὀμόζας ; ultimòque ἐν ἀυτῷ, loco αυτόν. S. Gat. Lat. qui jurat; Maj. Mon. qui juravit. Chromat. Aquil. in Marth. p. 984. f. & qui jurat in throno Dei, jurat in eo, & in eo qui habitat in ipfo.

. 22. Mf. Clarom. & qui juraverit per cælum, jurat per thronum Dei, & per eum qui fedet fuper ipfum. Cantabrig. & qui juraverit in cælo, jurat in fede Dei, & qui fedet fupra eum, S. Germ. ambo, Corb. 1. S. Gat. &c. Vulgate confonant. Item Corb. 2. nifi quòd ultimò hab. feder fuper ipfum. Græc. etiam Vulgatæ fuccinit, nifi exceperis verbum & uicas, quod meliùs fonat qui juraverit, quàm qui jurat. Vide Chromat. Aquil. ad . præced.

. 23. Mfs. Corb. 1. S. Gat. &c. nil differunt à textu Colb. nec etiam S. Germ. 1. nifi quòd hab. relinquitis. S. Germ. 2. quia decimatis mentem..... & hæc oportuit facere, &c. Clarom. quia decimatis mentham..... bac autem oportuerat facere, &c. Cantabrig. quoniam decimatis mentam... & cuminum, & reliquiflis graviora legis..... hæc autem oportuit facere, &c. Corb. 2. qui decimatis mentam..... & cyminum, & reliquiftis qua graviora erant legis..... hæc oportuerat facere, &c. Græc. ori aπodexatête To иsúoСμor..... καὶ τὸ κύμινον , καὶ ἀφήκαζε τὰ βαρύτερα τῇ νόμε... ταῦτα

.

Tα, &c. Mfs. plures, Tauta de d. Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Athan. p. 208. c. cum textu Colb. concinit ad verbum; ficut etiam Auct. op. imp. in Matth. homil. 44. ad hoc ufque, hac oportuit. Hilar. in eund. Matthæi loc. 726. e. habet: Va vobis Scriba & Pharif. hypocrita: qui decimatis mentham, & anethum, & omne olus..... mifericordiam verò, atque juftitiam, & fidem, & omnem benevolentia affectum reliq..... decimatio illa oleris..... non debebat omitti, effici autem hoc oportebat. Auguft. 1. 16. cont. Fauft. to. 8. 305. a. hunc verfum cum fequenti fic jungit: decimatis mentham, & cyminum, & relinquitis graviora legis, mifericordiam, & judicium, liquantes culicem, camelum autem glut. hæc oportebat facere, illa autem non omittere: & quæft. 35. in Matth. to. 3. 246. a. præteritis graviora legis, mifericordiam, & judicium, & fidem. Gaud. Brix. ferm. 2. p. 947. b. Va vobis Scriba & Pharifai bypocritæ: qui decimatis mentam, 5 anethum, 5 cyminum, & reliquiftis quæ fortiora funt legis, judicium, & mifericordiam,

fidem. Auctor 1. de promiff. p. 2. c. 7. p. 131. d. Va vobis Scriba & Pharif. bypoc. quia decimatis mentam, cyminum, omne olus, mundantes catinum, &c. vox olus, habetur in Vulg. Luc. 11. 42.

*. 24. Mfs. S. Germ. 1. Corb. 2, & Clarom. concordant cum textu Colb. Similiter habet Cantabrig. liquantes culicem, deinde, camellum autem devorantes. S. Germ. 2, excolentes culicem, camelum autem deglutientes. Corb. 1. S. Gat. &c. ut in Vulgata : nec refragatur Græcum. Lucif. Cal. I.

2. pro S. Athan. p. 208. c. Duces caci, liquantes culicem, & camelum contra glutientes, vel transglutientes. Hilarius in hunc loc. 726. e. ait : Irridet eorum in colandis culicibus diligentiam, quorum in glutiendis camelis effet incuria. Ambrof. 1. 1. in Luc. to. I. 1267. e. Duces caci, liquantes culicem, camelum autem glutientes. Similiter habet August. I. 16. cont. Fauft. to. 8. 305. a. abfque hoc, Duces caci: fed quæft. 35. in Matth. col. 246. a. legit excolantes culicem. Auct. verò op. imp. in Matth. hom. 44. p. 187. e. Hypocrita, liquantes culicem, camelum autem glutientes: & infra, 188. a. Duces cæci, liquantes, &c.

. 27. Textui Colb. confentiunt Mfs. S. Germ. 1. Corb. ambo, & Maj. Mon. nifi quòd pofteriores duo, ferunt, aforis. S. Germ. 2. & S. Gat. que aforis appareant, &c. ut fupra, Clarom. quia fimiles eftis monumentis dealbatis, qua

. 25. Mfs. Clarom. & Corb. 2. Va vobis... quia mundatis quod deforis eft calicis & parapfidis ( Corb. paropfidis :) intus autem plena funt rapina, & intemperantiâ. S. Germ. duplex, parapfidis: intus autem funt pleni rapina, & immunditia. Maj. Mon. pleni funt. Corb. 1. & S. Gat. ut in Vulgata. Cantabrig. Va vobis... quia mundatis quod foras eft calicis & parapfidis intus autem plena funt rapina, & intemperantia. Gr. OTI XatαрíZETE TO "Ewber To... y Tus Tangtidos" "e'owler dè véμrow & aptaris, i angaslas Mf. 1. réμETE; plures conjunctim, apavus; alii fimpliciter, apavus, abfque præpof. plerique, aixías, loco anexolas; Chryfoft. Parif. 2. πλεονεξίας. Ethiop. ἀδικίας καὶ πλεονεξίας" al. ἀκαθαρσίας ; de quibus omnibus confulendus Millius. Hilar. in hunc Matthæi loc. 726. f. dicit: Par quoque in eos pænæ denuntiatio eft, qui calices & paropfides extrinfecus eluentes, eorum interiora non mundent. Auctor op. imp. in Matth. hom. 44. p. 188. b. Va vobis Scriba & Pharif. bypoc. qui emundatis quod foris eft calicis & paropfidis : ab intus autem pleni eftis rapina, iniquitate. Auct. 1. de promiff. p. 2. c. 7. p. 131. d. mundantes catinum & calicem, cùm intus pleni fitis rapina, 5 iniquitate: fortè è Lucæ cap. 11. 39.

. 26. Mf. S. Germ. 1. Pharifae cace, ecce munda quod intus eft calicis & parapfidis, ut fiat 5 id, quod deforis eft, mundum. S. Germ. 2. Pharife, ecce munda priùs quod intus eft cal. 5 parapfidis, ut fiat id, &c. Corb. 1. & Claromont. Vulgatæ favent. Corb. 2. legit: Pharifae cace, munda priùs quod deintus eft calicis & paropfidis, ut fiat id, quod deforis eft, unum mundum. S. Gat. munda priùs id quod intus eft, &c. Maj. Mon. ut fiat 5 id, quod foris eft, mundum. Cantabrig. Pharifae cace, munda primum quod intus eft calicis, ut fiat quod foras eft, mundum. Sic etiam in Græco eft, hoc addito, actinos, ad voc, calicis ; ficut durar, Tus ad foras eft: quidam tamen delent Tйs Tagos; & nonnulli, ; alii ferunt dur. Iren. 1. 4. c. 18. p. 250. b. Pharifae cace, emunda quod efl intus calicis, ut fiat quod foris eft, mundum. Hilar, in hunc loc. 726. f. ait : Ideo interioris... nitor eft obtinendus, ut ea, quæ fum forinfecus, eluantur. Ambr. in Pf. 118. col. 975. d. Pharifæe cace,munda priùs quod intus eft calicis & paropfidis, ut fiat 5 id, quod foris eft, mundum. Auguft. 1. de vera relig. to. 1. 756.b. huc alludens, dicit: mundate quæ intus funt, & qua foris funt, munda erunt: itidem 1. de contin. to. 6. 299. a. & l. 10. de civit. Dei, to. 7. 260. b. Auctor verò op. imp. in Matthæum, hom. 44. p. 188. d. O Pharifae cace, munda priùs quod intus eft cal. I paropf. ut fiat id, quod foris eft, mun

dum.

aforis apparent, &c. Cantabrig. quoniam fimilatis monumentis dealbatis: aforis monumentum paret (1. ma. paretur ) decorum, intus autem eft plenum offibus mortuorum, & totius immunditia. Græc. textui Colbertino favet, & Vulgata. Eidem quoque Vulg. accinit Lucifer Cal. 1. 2. pro S. Ath. p. 208. c. ad verbum. Iren. verò l. 4. c. 18. p. 250. a. legit: Va vobis Scriba & Pharif. hyp. quoniam fimiles eftis monumentis dealbatis: foris enim fepulcrum apparet formofum, intus autem plenum eft offibus mortuorum, & univerfa immunditia. Tertul. 1. de refurr. carn. p. 573. b. Dominus, inquit, Scribas & Pharifæos fepulcris dealbatis adæquavit. Hilar. in hunc Matth. loc. 726. f. Sepulcris quoque eos comparavit, quæ humano opere cultuque fplendentia, mortuorum ofibus, & cadaverum immunditiis interius fordefcant. Auguft. in Pf. 87. col. 933. a. fimiles eftis fepulcris dealbatis, qua foris parent, &c. ut in textu Colb. at 1. de unit. Eccl. to. 9. 342. g. fimiles eftis monumentis dealbatis, qua aforis apparent hominibus fpeciofa, &c. quæ fupra: itidem in Pf. 31. col. 176. c. fimiles eftis monumentis dealbatis. Auct. op. imp. in Matth. hom. 45. Va vobis..... qui fimiles eftis fepulcris dealbatis. Juvencus 1. 4. p. 72. d. missis totis à ✯. 13. fic pergit:

Vos fimiles dicam tectis fplendore fepulcris,
Quis facies nitida eft, internaque turpia buftis.

. 28. Confonant Mfs. S. Germ. 1. Corb. duo, Maj. Mon. & Græcum. Sic etiam S. Germ. 2. & S. Gat. nifi quòd hab. apparetis quidem. Clarom. verò: fic & vos aforis quidem videmini hominibus jufti : intus autem pleni eftis fin&ta fimulatione, & iniquitate. Cantabrig. ita & vos aforis quidem paretis hominibus jufti: ab intus autem eftis pleni bypocrifi, & iniquitate. Iren. l. 4. c. 18. p. 250. a. fic & vos aforis quidem apparetis hominibus quafi jufti: intus autem pleni eftis malitia,& hypocrifi. Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Athan. p. 208. c. fic & vos aforis quidem paretis hominibus jufti ; intus verò pleni eftis hypocrifi, & iniquitate. Similiter ap. Auguft. in Pf. 87. to. 4. 933. a. ficut etiam 1. de unit. Eccl. to. 9. 342. g. excepto uno apparetis; Græc. paired & in Pf. 31. col. 176. c. aforis quidem apparetis hominib.jufti: intus autem pleni eftis dolo, & iniquitate. Hilar. in hunc loc. 727. a. dicit: Praferunt fcilicet inanibus verbis juftitiæ fpeciofitatem habent verò intra fe confcientiæ fuæ, mentifque fætorem. Hieron. 1. 2. cont. Pelag. to. 4. 519. c. deforis quidem videmini hominibus jufti: intus autem pleni eftis bypocrifi, & iniquitate. Juvencus l. 4. p. 72. d.

Sic vox velatur juftæ fub imagine vita",
Atque adytis mentis celantur fordida corda.

. 29. Mfs. Clarom. & Cantabrig. cum Græco, favent textui Colb. Sangerm. 1. verò, Corb. ambo, S. Gat, &c. Vulgatæ. Sangerm. 2. & honoratis monumenta juftorum. Cantabrig. &urnatis, vitiosè. Cyprianus: Va vobis Scriba & Pharifæi, quia ædificatis monumenta propbetarum. Hilar. in Matth. 23. col. 727. a. Va vobis Scriba & Pharif. byp. qui adificatis fepulcra prophetarum. Similiter Auguft. I. 2. cont. adverfar. leg. to. 8. 590. d. adjunctis his quæ in textu. Ita quoque Auct. op. imp. in Matth. hom. 45. & 46. p. 189. 192. at hom. 41. p. 173. e. hæc tantùm habet: qui adificatis fepulcra prophetarum: deinde: & dicitis: Si fuiffemus, &c. de . feq. Juvencus verfum integrum silentio prætermittit, cum feqq. ufque ad ✯. 37.

. 30. Mfs. Clarom. & Corb. 2. cum textu Colb. concinunt; Corb. I. verò, S. Gat. & Maj. Mon, cum Vulgata.

#. 31. Mf. Corb. 2. nil difcrepat à textu Colb. Sangerm. 1. verò, Corb. 1. S. Gat. & Maj. Mon. à Vulgata. In Clarom. fic: itaque teftimonium perhibetis vobis, quia filii eftis eorum, &c. ut fupra. S. Germ. 2. itaque teftimonium perhibentes eftis vobis,quia filii eftis eorum, qui occiderunt prophetas. Cantabrig. itaque teftes eftis vobis, quia filii eftis, qui occiderunt prophetas. Græc. WSE μαPTUPETTE &αUTois, OTI viol ese Tur, &c. Auctor op. imp. in Matth. hom. 45. p. 190. d. itaque teftimonium redditis vobis, quia filii eftis illorum, qui occiderunt prophetas.

. 32. Accinunt Mfs. S. Germ. & Corb. ambo, cum Clarom. Cantabrig. autem habet: Et vos impleftis menfuram, &c. S. Gat. & Maj. Mon. Et vos impletis, &c. Gr. Kai úμsis Tupu Cars, &c. al. sæиpάCare; al. TrupúСεTE. Ambrof. 1. 1. de Abr. c. 6. col. 298. d. Implete menfuram patrum veftrorum : itidem 1. de Jofeph, c. 3. col. 489. e. & 1. 7. in Luc. col. 1435. d. Auguft. verò l. 2. cont. adverfar. leg. to. 8. 590. e. cum Auctore op. imp. in Matth. hom. 45. p. 191. a. Et vos implete, &c. quæ fupra.

.33. Mfs. Clarom. Corb. 2. & Cantabr. Serpentes generatio viperarum, quomodo fugietis à judicio (Cantabr. de judicio) gehenna? S. Gat. quomodo affugetis à, &c. S. Germ. ambo, Corb. 1. & Maj. Mon. ut in Vulg. nec aliter Græcè. Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Athan. p. 209. d. e. Serpentes generamina viperarum, quomodo fugietis à judicio gehennæ ? rurfus ibid. Serpentes generamina..... quomodo fugietis judicium gehenna? at infra, f. & g. Serpentes genimina vip. Sic etiam Aug. 1. 2. cont. adverf. leg. to. 8. 590. e. qui addit (faltem è Mfs. codd.) quomodo fugietis judic. gehennæa? Autor op. imp. in Matth. hom. 45. p. 191. a. ut in Vulgata. Hilarius in Matth. col. 727. c. iifdem alludens, dicit: Serpentes, viperina generatio funt, quia menfuram paterna voluntatis implebunt: 5 quomodo effugient judicium, deteftantes cadem prophetarum?

35. ut veniat fuper vos omnis fanguis juftus, qui effufus eft fuper terram, à fanguine Abel jufti ufque ad fanguinem Zachariæ, filii Barachiæ, quem occidiftis inter templum & altare.

36. Amen dico vobis, venient hæc omnia fuper generationem iftam.

4.8.

Genef Heb. II. 4.

2. Par. 24.22.

37. Jerufalem, Jerufalem, quæ occidis pro- Luc. 13. phetas, & lapidas eos qui ad te miffi funt, quo

34.

P.

1435. e. Ecce ego mitto ad vos prophetas, & fapientes. Auctor op. imp. in Matth, hom. 46. Ideo ecce ego mitto ad vos prophetas, & fap. 5 fcribas, & ex ipfis occidetis, & crucifigetis, & perfequemini de civitate in civitatem: & infra, 193. c. & ex ipfis occidetis, & crucifigetis, & flagellabitis, ut veniat, &c. & poft pauca: Ideo ecce ego mitto ad vos fap. 5 fcribas, 5 ex illis occidetis, & crucif. & flagellab. in fynag. veftris, perfequemini, &c.

~

. 35. Mfs. S. Germ. duo, Corb. 1. Clarom. S. Gat. &c. ut veniat fuper vos, &c. ut in textu. Similiter in Cantabrig. & Corb. 2. hoc excepto, qui effunditur fuper terram: præterea Corb. 2. extremò hab. inter templum, & inter altare. Græc. ὅπως ἔλθῃ ἐφ ̓ ὑμᾶς πᾶν αἷμα δίκαιον, ἐκχυ voor ultimoque, μetažu To vas y TỪ, &c. Mfs. quid. initio ferunt, was drent; paulòque poft unus, aipa záříwo Finalar. Iren. 1. 5. c. 14. p. 310. c. partim ex Lucæ 11. 50. exquiretur omnis fanguis juftus, qui effunditur fuper terram, à fang. Abel jufti, &c. quæ fup. Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Ath. p. 209. d. ut veniat ad vos omnis fanguis juftorum, qui effufus eft fuper terram, à fanguine Abel, &c. ut in utroque textu. Hilar. etiam in Matth. 23. col. 727. e. ait: omnis Janguis juftorum ab Abel ufque ad Zachariam redundavit. Auctor op. imp. in Matth. hom. 46. p. 193. e. ut veniat fuper vos omnis fanguis juftus, qui effufus eft, &c. quæ in textu: at infra, 194. b. qui effunditur fuper terram.

. 36. Mf. Corb. 1. Amen dico vobis, venient hæc omnia Super generatione ifta. Cantabrig. venient omnia hæc fuper generatione ifta. Claromont. hæc omnia venient fuper iftam generationem. S. Germ. ambo, Corb. 2. & S. Gat. ut in Vulgata. Iren. 1. 5. c. 14. p. 310. c. Etiam dico vobis, venient omnia ifta fuper generat. iftam. Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Ath. p. 209. d. Amen vobis dico, &c. quæ in textu Colb. Auguft. 1. 2. contra adverfar. leg. to. 8. 590. f. ut in Vulgata, & Græco.

. 37. Mfs. S. Germ. 2. & Maj. Mon. nil omnino differunt à contextu Colb. Corb. 2. extremò habet, fub alis fuis, fed noluiftis ? S. Gat. fub alis fuis, & noluifti? Sangerm. 1. Jerufalem, Jeruf. quæ interficis prophetas, & lapidas eos qui mifi funt ad te, quotiens volui... quemadmodum... fub alas fuas, & noluifti? Cantabrig. Jeruf. Jeruf. qua interficis prophetas, 5 lapidas miffos ad te, quotiens volui... fi & cut gallina..... fub alas fuas, & noluiflis? Claromont. Jeruf. Jeruf. qua occidis proph. & lapidas miffos ad te, quotiens volui..... ficut gallina..... fub alas fuas, & noluifti? Sangerm. 2. ut in Vulgata. Græc. Ispε Carμ, Isрro. и άπоκτείνεσα Τές..... καὶ λιθοβολῦρα τις ἀπεςαλμένες πρὸς αὐτὴν ποσάκις εθέλησα..... ὃν τρόπον ἐπιζυνάγε ὄρης..... ὑπὸ τὰς lepuras, & excars; Mfs. quidam habent se, πτέρυγας, καὶ ἐκαὶ ἠθελήσατε; πρός σε, loco pos autúr & in fine, unus num. fingul. texúCas. Iren. 1. 4. c. 36. p. 281. a. Jerufalem, Jeruf. quæ interficis prophetas,& lapidas eos qui mittuntur ad te, quoties volui colligere filios tuos, ficut gallina pullos fuos fub alas (al. afcillas, noluifti? & 1. 4. c. 37. p. 282. d. quoties volui congregare filios tuos, quemadmodum gallina pullos fuos fub afcellas, noluifti ? Tertul. 1. de refurr. carn. p. 576. c. Jerufalem... que occidit prophetas, & lapidavit ad fe miffos. Cypr. 1. 1. Teftim. p. 278. a. Jerufalem, Jeruf. quæ occidis prophetas, & lapidas missos ad te, quoties volui congregare filios tuos, ficut gallina pullos fub alas fuas, & noluifli? Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Athan. p. 205. c. Jerufalem, Jeruf, qua occidis prophetas, & lapidas eos qui mittuntur ad te. Zeno Veron. I. 1. tr. 14. p. 104. Jerufalem, Jeruf. quæ interficis prophetas, & lapidas missos ad te, quotiens volui col