NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

HEBR.
Victori

Canticum David. LXIV.

Udi Deus vocem meam lo-
quentis à timore inimici fer-

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUA M.

. 8. Sic Ambrof. 1. 1. de Jac. c. 8. to. I. 457. a. & to. 2. 873. e. item Auguft. in hunc Pf. & in Pf. 56. n. 13. At Hilar. in eund. Pf. legit, Sagittæ parvulorum, cum S. Paulino, epift. 37. p. 228. c. rurfufque Hilar, in Pf. 118. & 143. PP. 373. c. 557. f. Similiter Hieron. epift. ad Sun. & Fretel. to. 2. 642. c. notatque in Græco legi Sagitta parvulorum : fed fi fic dicamus, inquit, non refonat in Latino: Sagitta parvulorum faciæ funt plaga eorum. In ed. Rom. Βέλος νηπίων ἐγενήθησαν αἱ, &c.

.

9. Pfalt. Corb. & pro nihilo habuerunt contra ipfos lingua eorum. Conturbati funt, &c. fed abrafa videtur ibid. litterula una post lingua, quafi fcriptum fuiffet primitus linguæ, vel linguas, Rom. & Carnut. & pro nihilo habuerunt contra eos lingua ipforum. Conturbati funt omnes, &C. Coislin. & pro nihilum habuerunt eum contra ipfa ipfos (1. ipfos ipfa) lingua eorum. Hilar. in hunc Pf. & nihil habuerunt contra ipfos lingua eorum. Conturbati funt omnes, &c. Auguft. verò & Caffiod. in eund. Pf. legunt infirmata

VULGATA HOD.

In finem, Pfalmus David, 1. Canticum Jeremiæ & Ezechielis populo tranfmigrationis, cùm inciperent exire. LXIV.

2.T

funt fuper eos linguæ eorum, &c. ut in Vulg. omiffis his
quæ antecedunt. Similiter in Brev. Moz. & infirmata funt
fuper eos. Apud S. Paulin. ep. 37. p. 228. c. ita infir-
mati funt ictus ( Ms. Vat. jacus) eorum. In Gr. εsubé-
νησαν αυτὸν αἱ γλώοσαι αὐτῶν. Εταράχθησαν πάντες, &c.
al. snérucar in' autós.
ἐξηπένησαν ἐπ ̓ αυτός.

. 10. Hilar. Aug. & Caffiod. in hunc Pf. concordant
cum Vulg. Sic etiam in Pfalt. Rom. Corb, &c. & Gr.
nec alibi reperitur negatio ante intellexerunt, præterquam
in Pfalt. Sangerm.

. 11. Auguft. in hunc Pf. Latabitur..... & fperabit in
eum laudabuntur omnes qui reci funt corde; infra,
omnes recti corde at ferm. 21. to. 5. 110. b. fic : Jocun-
dabitur juftus in Domino, & fperabit in eo, & gloriabuntur
omnes recti corde. Hilarius, & Caffiod. in eund. Pf. cum
Vulgata concinunt. Gr. Εὐφρανθήσεται δίκαιος ἐν τῷ Κυ
ρίῳ, καὶ ἐλπιεῖ ἐπ' αυτὸν, καὶ ἐπαινεθήσονται πάντες οἱ εὐθεῖς τῇ
xapdía.
καρδίᾳ.

E decet hymnus Deus in Tiflet laus Deus in Sion, & 2. TE decet hymnum Deus

Sion & tibi reddetur

tum in Jerufalem.

3. Exaudi orationem meam : ad

te omnis caro veniet.

4. Verba iniquorum prævaluerunt fuper nos: & impietatibus noftris tu propitiaberis.

tibi reddetur votum.

Exaudi orationem, donec ad te omnis caro veniat.

Verba iniquitatum prævaluerunt adversùm me: fceleribus noftris tu propitiaberis.

in Sion : reddentur vota in Jerufalem.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. I. Hilar. in hunc Pf. col. 162. f. hab. In finem; exinde col. 173. a. Pfalmus Cantici. Brev. Moz. In finem, Canticum, Pfalmus David. Pfalt. Rom. Fabri, cum Pf. è Mr. Vat. ap. Hilar. In finem, Pfalmus David. Rom. Martian. addit: Canticum Jeremia 5 Aggai de verbo peregrinationis, quando incipiebant proficifci. Coislin. In finem, PJ. David, Canticum Jeremia, & Ezechiel, populi peregrinationis. Corb. In finem, Pfalmus David, Canticum Jeremia Ezechiel de verbo peregrinationis, quando proficifci cœperunt. Carnut. Jeremia & Ezechiel de verbo peregrinationis, quando incipiebant proficifci. Auguft. in hunc Pf. In finem, Pf. David, Cant. Jerem. Ezech. ex populo tranfmigrationis, cùm inciperent exire. Itidem apud Caffiod. fi excipias feqq. de populo..... cùm inciperent proficifci. In ed. Rom. fimpliciter : Εἰς τὸ τέλος, Ψαλμὸς τῷ Δαυίδ, Ωδή. At in edd. Ald. & Compl. Eis To Texos, yanμos wfus... Ωδὴ Ἰερεμία και Ίεζεχιὴλ τὸ λαὸ τῆς παροικίας, ὅτε ἐμελλον ἐκπορεύεθαι.

וגי

V. 2. Hilarius in hunc Pf. Tibi decet hymnus Deus, &c. ut in Vulg. Pf. verò è Mf. Vat. ap. ipfum, cum Pfalt. Rom. Te decet, &c. Coislin. Te decet bymnum Domine Deus in Sion, &c. ut in Vulg. Corb. Te decet hymnum Deus..... tibi redditur votum in Jeruf. fcriptum erat hymnus, at fic emendatum eft, hymnữ, eadem manu. Ambrof. in Pf. 47. to. 1. 937. d. ait: In Sion hymnus Deum decet; votum ei folvitur in Jerufalem : & l. 1. offic. to. 2. 10. 2. Te decet hymnus Deus in Sion ; vel Gracè, inquit,

Σοι πρέπει ὕμνος ὁ Θεὸς ἐν Σιών uti nunc habetur in ed.
Rom. Auguft. & Caffiod. Vulgate congruunt; quidam
tamen Mls. Auguft. ferunt, & ibi reddetur, non tibi;
nec improbabile eft, confiderata interpretandi ratione, ita
legiffe Auguftinum. In Gr. conftanter, fed omitti-
tur vox Jerufalem, faltem in ed. Rom. nam edd. Ald.
& Compl. habent exй v 'Ieprσazúμ.

. 3. Suffragantur Aug. & Caffiod. in hunc Pf. cum
Pfalt. Rom. &c. Hilar. verò cum Pf. Vatic. legit: Exau-
di orationem ad te, &c. tum addit: non enim fubfequi-
tur meam, ut dicentis perfona poffit intelligi: licet enim
multi tanquam boc deeffet addiderint, non tamen in authenti-
cis exftat: Propheta enim non fuo fenfu, fed infpiratus lo-
quitur: tollit quoque meam fupra in Pf. 59. col. 140. e.
141. a. Apud Ambrof. 1. de fide refur. to. 2. col. 1170.
a. ut fup. ad te enim omnis caro veniet. Victorin. Afr. 1.
3. adv. Arium, p. 276. a. delet enim; delet pariter Gr.
fed habet fup. προσευχής με.

. 4. Succinit Pfalt. Rom. cum Pf. Vat. apud Hilar. & Caffiodoro. At Hilarius in enarrat. legit : Verba iniquorum invaluerunt fuper nos: 5 impietates noftras tu propitiabis. Aur guft. in eund. Pf. Sermones iniquorum præval. fuper nos: 5 impietates noftras tu propitiaberis: omnes libri hic habent propitiaberis, fed infra plerique, propitiabis. Brev. Moz. Verba iniq. praval. adversùs nos, &c. Gr. Aóvos avóμar UTEPεδυνάμωσαν ἡμᾶς· καὶ τὰς ἀσεβείας ἡμῶν οὐ ἱλάσῃ.

Ex Mf. Sangermé

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

generationes ejus: in ftillicid. fuis latab, cùm exorietur. Plalt. etiam Mediolan. & Carnut. hab. in ftillicidiis fuis..... cùm exorietur. Itidem in Mozarab. cum hoc, generationes ejus. In Gr. Τις αύλακας αυτῆς μέθυσον, πλήθυνον τὰ γεννήματα αυτῆς· ἐν ταῖς ςαγόσιν αυτῆς εὐφρανθήσεται ἀνατέλλεσα.

. 12. Sic hab. Pfalt. Rom. Fabri. Rom. verò Martianæi cum Moz. Benedices coronam, &c. ut fup. Sic etiam Tichon, reg. 5. p. 61. g. & Ambrof. 1. de inftit. virg. col. 269. f. Item Hilar. Auguft. & Caffiod. in hunc Pf. cum Gaud. Brix. ferm. 3. pag. 949. b. In Pfalt. Coislin. Benedicis coronæ, &c. in Corb. Benedicens coronam. In Gr. Εὐλογήσεις τον σέφανον, &c.

. 13. Accinunt magno confenfu Hilarius, Auguftinus,

& Caffiod. in hunc Pf. necnon Ambrof. 1. de inftit. virg.
to. 2. 269. f. 270. a. & S. Paulinus, ep. 44. p. 269. a.
cum Pfalt. Rom. Coislin. Corb. Mediol. Carnut, & Moz.
In Gr. Πιανθήσεται τὰ ὄρη της ἐρήμα, &c. Ald. & Compl.
cum Symm. τα ωραία.

V. 14. Ita legunt Hilar. & Caffiod, in hunc Pf. cum
Pfalt. Rom. Corb. & Moz. Sic etiam Ambrof. 1. de inf-
tit. virg. to. 2. 270. a. excepto verbo abundant ; fed pau-
lò fupra abundabunt. Itidem Auguft. in eund. Pf. & con-
valles abundabunt; fubinde, clamabunt, etenim hymn, di-
cent. Pfalt. vet. & convalles abundant frumenta: etenim
clamabunt, & hymnum dicent. Gr. à ai xunáð es mauburêøs
οἶτον κεκράξονται, καὶ γὰρ ὑμνήσεσι.

Venite, & videte opera Dei : terribilia confilia fuper filios hominum.

Convertit mare in aridam in

VERSIO ANTIQUA.
In finem,

1. Canticum, Pfalmus refur-
rectionis ipfi David. LXV.

JU

Ubilate Deo omnis terra, 2. pfalmum dicite nomini ejus :

3. Dicite Deo: Quàm terribilia funt opera tua ! in multitudinem virtutis tuæ mentientur tibi inimici tui.

Omnis terra adorent tibi, & pfallant tibi : pfalmum dicant nomini tuo, Altiffime. DIAPSALMA.

5. Venite, & videte opera Dei: quàm terribilis in confiliis fuper filios hominum.

6. Qui convertit mare in

6. Qui convertit mare in aridam, in flumine pertranfibunt pe- flumine pertranfibunt pede: ibi la- aridam, & flumina pertrande: ibi lætabimur in ipfo. fiet pede ibi lætabimur in ipfo.

tabimur in eo.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 1. Pfalt. Rom. Fabri: In finem, Pfalmus David. Rom. Martianæi addit, Canticum refurrectionis. Mozarab. In finem, Ffalmus Cantici David. Coislin. In finem, Canticum Pfalmi refurrectionis. Corb. In finem, Canticum Pfalmi David refurrectionis. Pf. è Mf. Vatic. ap. Hilar. In finem, Canticum Pfalmi. Hilarius ipfe initio expofitionis ait : Superfcriptio Pfalmi à fuperiore eo diftat, quòd in fe habet Canticum Pfalmi, cùm in anteriore Pfalmus Cantici editus fit: cæterùm æqualiter præfcribuntur, In finem. Auguft. in eund. Pf. cum Vulg. In finem, Canticum Pfalmi refurrectionis. Caffiod. In finem, Pfalmus David, Canticum refurrellionis. Gr. Εἰς τὸ τέλος, Ὠδὴ Ψαλμὸ ἀνας άσεως. Vide Ambrof. in Pf. 36. to. I. 777. c.

*. 2. Sic Hilar. cum Pfalt. Rom. at Rom. addit cum Vulg. date gloriam laudi ejus; Hilar. autem cum Pf. è Ms. Vatic. date glor. laudationi ejus ; Gr. aivéss durỸ. Mozarab. Jubilate Domino omnis terra, pfalmum dicite nomen ejus. Auguft. in hunc Pf. cum Gr. Jubilate Deo omnis terra, pfallite autem nomini ejus : date glor, laudi ejus. Caffiod. Vulgate favet. Obfervat Hilarius ubi fup. col. 173. f. 174. a. in Latinis codicibus legi: Jubilate Deo omnis terra..... In Gracis verò libris, inquit, qui ex Hebræo proximi funt, non eadem fignificantia fcribitur, namque ita fe ba bent: 'AraraαTE TW Оew Tãoα и ju• & cum illis axaxapós, quem Latinè jubilum ponunt, fignificat vocem exercitus præliantis, aut in concurfu proterentis hoftem, aut fucceffum victoria exfultationis voce teftantis.

.3. Sic in Brev. Mozarab, est. Ita etiam ap. Hilar.

& Caffiod. in hunc Pf. ficut in Pfalt. Coislin. Corb. &
Rom. hoc excepto, in multitudine. Pf. è Mf. Vatic. ap.
Hilar. addit Domine, ad opera tua, cum Vulg. deest ve-
rò in Gr. Auguft. in eund. Pf. legit: Dicite Deo : Quàm
timenda funt (inf. metuenda funt) opera tua! in multitu-
dine potentiæ tuæ mentientur tibi inimici tui.

. 4. Sic in Pfalt. Corb. præter hoc, adorent te. Hi-
lar. & Caffiod. in hunc Pf. cum Pfalt. Rom. Mediolan.
Carnut, & Coislin. addunt etiam Altiffime in fine; cæte-
ra ut in Vulg. Similiter in Mozarab. nifi quòd hab. pfal-
mum dicant. Pf. è Mf. Vatic. ap. Hilar. fic: Omnes ter-
ra adorent te, & pfallant tibi : pfalmum dicant nomini tuo,
abfque feq. Alufime. Auguft. in hunc Pf. Omnis terra
adoret te, pfallat tibi : pfallat nomini tuo, Altiffime: at
Locut. 37. de Exodo, to. 3. col. 342. f. Omnis terra ado-
rent te; tum addit : Omnis terra dictum eft, pro bomini-
bus qui funt in terra. In Gr. Πᾶσα ἡ γῆ προσκυνησάτωσάν
σοι, και ψαλάτωσάν σοι· ψαλάτωσαν τῷ ὀνόματί (ε· Ald. &
Compl. addunt,"rise. Item fequitur illic Aáfanμa, si-
cut in Pfalt. Rom. Corb. & apud Hilarium.

T

. 5. Sic in Pfalt. Corb. eft; ficut etiam in Rom. & ap. Caffiod. fi excipias opera Domini. Vox pariter Domini eft in Coislin. & Moz. necnon ap. Hilar. & Auguft. in hunc Pf. fed abfque conjunct. quàm, quæ pariter omittitur ab Ambrof. I. de inftit. virg. to. 2. 254. d. legitur tamen ap. Hilarium inf. col. 177. a. 179. c. Gr. Vulgatæ confonat; editt. verò Ald. & Compl. hab. as polepos.

. 6. Pfalt. Coislin. hab, flumen pertranfivit peds;

Ex Mf. Sangerm.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

reliqua ut in Vulg. Carnut. & Alumina pertranfit pede. Corb.
& flumina pertranfiit pede. Pf. è Mf. Vatic. ap. Hilar. in
flumine perambulabunt pede. Rom. & Mediolan. & flu-
mina pertranfibunt pede: præterea Rom. addit, ibi lætabi-
mur in idipfum. Caffiod. Romano confonat: Hilarius Vul-
gate; paulò poft tamen legit, tranfibunt pede. Auguft. in
eund. Pf. pertranfibunt pede: ibi jocundabimur in ipfo. Gr.
ἐν ποταμῷ διελεύσονται ποδί· ἐκεῖ εὐφρανθησόμεθα ἐπ ̓ ἀυτῷ.
#. 7. Sic in Pfait. Rom. Fabri, Corb. & ap. Caffiod.
præter ult. ifta, qui in ira provocant non exaltentur in fe-
metipfis. Sic etiam in Coislin, fi excipias ult. in fe, vel in
sese, ut videtur scriptum. In Rom. Martian. Mediolan. &
Carnut. qui in iram provocant non exalt. &c. Itidem in Pf.
è Mf. Vatic. ap. Hilar. fed cum ult. in fe. Auguft. in hunc
Pf. leg. qui amaricant non exaltentur in femetipfis ; inf. in
fe έργες. Gr. οἱ παραπικραίνοντες μὴ ἐν ἑαυτοῖς. Hilarius
verò in eund. Pf. col. 177. d. ita: Qui dominabitur in
potentia fua in æternum, oculi ejus..... qui in iram provo-
cant non exaltentur in fe: & poft pauca, col. 178. a. ait :
Sed ut in pluribus, nunc quoque Latinitas noftra non fatis
propriè fignificationem dili Græci elocuta eft: quod enim
nobifcum fcribitur : Qui dominabitur in virtute fua in æter-
num, in Græcis ita legitur: T Seon!Corti èv d'urascią dv-
T8 T8 aisvos quod nobifcum in æternum, id fimplex, &
in omne tempus, fine definitionis alicujus proprietate, commu-
ne eft: quod cum illis To alwros, id certi & defignati fæcu-
li fignificationem habet. Diapfalma autem pariter fubfequi-
tur cùm in Pfalt. Rom. Martian. Coislin. & Corb. tum
in Gr. & apud Hilar. deeft autem in Rom. Fabri; nec
legitur apud Aug. & Caffiod.

. 8. Ita legit Hilar. cum Pfalt. Moz. Corb. & Rom.
Martianæi. Rom. verò Fabri: 5 obandite voci laudis ejus.
Miffale Rom. ad Offert. Dom. 5. poft Pafcha : Benedicite
gentes Dominum Deum noftrum: obaudite госет, &c.
Ambrof. in Pf. 36. to. 1. 813. c. cum Gr. Benedicite gen-
tes Deum noftrum. Similiter Aug. & Caffiod. in hunc Pf.
fed addunt audite vocem laudis ejus. Pfalt. Coislin.
Benedicite gentes Deo noftro: 5 oboedite voci laudi ejus. Ob-
fervat Hilar. fup. col. 179. d. à Græcis ita dictum, 3 ax8-
τίσατε τὴν φωνὴν τῆς αἰνέσεως αυτό. Sic etiam hodie legitur in
ed. Rom. LXX. Apud Symm. axesuv Tusīte, ut in Vulg.
.9. Hilar. in hunc Pf. 5 non dedit commoveri pedes
meos. Sic etiam in Miff, Rom, ad Offert. Dom. 5. post Pas-
cha. Concinit Ambr. in Pf. 61. to. 1. 962. c. necnon Caf-
fiod. in hunc Pf, cum Pfalt, Coislin. Corb. Moz, & Rom,

Martian. In Rom. Fabri, & non dedit in commoveri ped.
&c. Apud Auguft. in eund. Pf. Qui pof. anim. meam in
vitam (Mfs. conftanter in vita:) 5 non dedit in motum pedes
meos. Gr. Το θεμένε τὴν ψυχήν με εἰς ζωήν· καὶ μὴ δόντος εἰς
σάλον τες, &c.

. 10. Sic eft in Pfalt. Rom. & Corb. detracta præpo-
fitione in, ante vocem igne. Sic etiam in Coislin. necnon
ap. Ambrof. 1. 2. de Jac. c. 11. col. 477. b. & ap. Caf-
fiod. in hunc Pf. Pfalm. autem è Mf. Vatic. ap. Hilar. de-
let in igne, ficut Hilar. ipfe, col. 181. a. infra tamen ad-
dit in igne. Apud Auguft. in eund. Pf. ita ignifi nos,
ficut ignitur argentum. Gr. Túpwoas nμas, ws TUFETαι, &c.

. II. Sic hab. Pfalt. Rom. cum Caffiod. At Auguft.
in hunc Pf. Induxifti nos in mufcipulam, &c. ut fup. Hi-
lar. in laqueum; paulòque poft, in dorfum noftrum. Psalt.
Coislin. in dorfa noftra; Carnut. & Corb. in confpectu nof-
tro; præterea Corb. præponit, verbo induxifti. Gr. hab.
εἰς τὴν παγίδα.... ἐπὶ τὸν νῶτον ἡμῶν.

. 12. Pfalt. Rom. & Corb. impofuifti hominem fuper
capita noftra. Tranfivimus per..... & induxifli nos, &c. Sic
etiam in Coislin. impofuifti hominem. In Mozarab. pofuifti
homines.....& induxifti nos, &c. Pf. è Mf. Vat. ap. Hilar.
impofuifti homines..... induxifti nos, &c. Hilarius verò
in comment. eduxifti. Ambrofius in Pf. 118. to. 1. 997.
e. 998. c. & inf. 1097. c. 1225. d. 5 induxifti nos,
item fupra, col. 477. b. 756. d. 789. e. tranfivimus, &c.
Auguft. & Caffiod. in hunc Pf. concordant cum Vulg. In
Gr. ἐπεβίβασας ανθρώπες..... διήλθεμεν..... κι ἐξήγαγες ἡμᾶς,

&c.

&c.

. 13. Ita Pf. Vatic. ap. Hilarium. Rom. tollit 1. &. Similiter Mozarab. fed habet inf. cum holocauftis. Coislin. cum holocauftis: ut reddam, &c. Corb. in holocauftis : ur reddam, &c. Hilar. Auguft. & Caffiod. in hunc Pf. Vulgatæ fuffragantur cum Ambrof. 1. de Spir. S. to. 2. 650.

b. & Gr.

V. 14. Hilar. Aug. & Caffiod. in hunc Pf. conftanter legunt, qua diftinxerunt, &c. ut fup. Sic etiam Psalt. Rom. Corb. &c. Gr. a's diéseins, &c. ut in Lat.

. 15. Accinunt Hilar. Auguft. & Caffiod. cum Pfalt. Rom. Mediol. Carnut. & Coislin. Moz. autem fcribit, cum incenfu & arietibus. Corb. cum incenfo, arietibus, &c. Pf. è MI. Vat. ap. Hilar. cum incenfu arietum, benè; Hieronymus enim epift. ad Sun. & Fret. to. 2. 643. 2. ait : Inveniffe vos dicitis: cum incenfo & arietibus, fed malè ; in Hebræo enim arietum. Auct. op. imp. in Matth. hom, 41. p.

H