Ex Mf. Maj. Mon.

VERSIO ANTIQUA.

10. Dominus verò auxit converfationem Job; & cùm oraffet etiam pro amicis, remifit illis peccatum. Et dedit Dominus duplicia omnia, quæ habuerat priùs Job."

11. Audierunt autem omnes fratres ejus, & forores, omnia quæ acciderant ei; & venerunt ad eum, & omnes qui eum noverant à principio. Et cùm bibiffent, & comediffent apud eum panem in domo ejus, confolati funt eum, & mirati funt in omnibus malis quæ induxerat Dominus fuper eum : & dedit ei unufquifque agnam unam, & vir inaurem auream unam,

12. Dominus autem benedixit noviffima Job magis quàm priora. Et erant pecora ejus, oves quatuordecim millia, cameli fex millia, juga boum mille, afinæ pafcuales mille.

13. Et nati funt illi filii feptem, & filiæ tres. 14. Et vocavit primam quidem Diem, fecundam verò Caffiam, tertiam autem Cornu Amalthex.

15. Et non funt inventæ mulieres à filiabus Job fub coelo : & dedit eis pater hæreditatem inter fratres.

16. Vixit autem Job poft plagam centum quadraginta annis; & omnes anni vitæ ejus fuerunt ducenti quadraginta octo. Et vidit Job filios fuos &filios filiorum fuorum quarta generatione, & defunctus eft Job fenex plenus dierum.

VERSIO

Scriptum eft autem refurre&turum eum cum his quos Dominus fufcitabit. Hic interpretatur de Syriaco libro, in terra quidem habitaffe Aufitide, in finibus Idumææ & Arabiæ, & erat ei antea nòmen Jobab. Et accepit uxorem Arabiffam, genuitque filium, cui nomen erat Ennon. Erat autem ipfe filius quidem Zara, de Efau filiis filius, de matre verò Bofram; ita ut fit quintus ab Abraham. Et hi funt reges, qui regnaverunt in Edom, in qua & ipfe regnavit regio

:

VULGATA NOVA.

10. Dominus quoque converfus eft ad pœnitentiam Job, cùm oraret ille pro amicis fuis. Et addidit Dominus omnia quæcunque fuerant Job, duplicia.

11. Venerunt autem ad eum omnes fratres fui, & univerfæ forores fuæ, & cuncti qui noverant eum priùs, & comederunt cum eo panem in domo ejus : & moverunt fuper eum caput, & confolati funt eum fuper omni malo quod intulerat Dominus fuper eum : & dederunt ei unufquifque ovem unam, & inaurem auream unam.

12. Dominus autem benedixit noviffimis Job magis quàm principio ejus. Et facta funt ei quatuordecim millia ovium, & fex millia camelorum, & mille juga boum, & mille afinæ.

13. Et fuerunt ei feptem filii, & tres filiæ. 14. Et vocavit nomen unius Diem, & nomen fecundæ Caffiam, & nomen tertiæ Cornuftibii.

15. Non funt autem inventæ mulieres fpeciofæ ficut filiæ Job in univerfa terra: deditque eis pa

ter fuus hæreditatem inter fratres earum.

16. Vixit autem Job poft hæc, centum quadraginta annis, & vidit filios fuos, & filios filiorum fuorum ufque ad quartam generationem, & mortuus eft fenex & plenus dierum.

ANTIQUA.

ne. Priùs Balaac filius Boor & nomen civitatis ejus Dennaba. Poft Balaac autem, Jobab, qui vocatur Job. Poft hunc, Cafum, qui erat dux ex Themanorum regione. Poft hæc, Adad filius Barad, qui excîdit Madian in campo Moab, & nomen civitatis ejus Gethem. Qui autem venerunt ad eum amici, Eliphaz ex filiis Efau, Themanorum rex, Baldad Sauchiorum tyrannus, Sophar Minæorum rex.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
factum effe patrem.

. 10. Gr. delet circa initium hanc vocem, converfa-
tionem; & poft paulò, pro etiam, habet duty ù, ipfe 5,
rurfufque addit aur, ad vocem amicis; Mf. Alex. fup.
delet xa demum loco omnia quæ hab. priùs Job, ita, da
ἦν ἔμπροθεν Ἰώβ, εἰς διπλασιασμόν, quacunque erant ante Job,
in duplicationem; cætera ut in Lat. fup. Auct. epift. ad
Demetriad. ap. S. Leon. p. 41. a., fic hab. Duplo in uni-
verfam fubftantiam eft ditatus augmento. Vide Tertul. infra,
Not. ad . 13.

V. 11. Concordant ifta cum textu Græco, nifi quòd hic rurfus addit dure, ad vocem forores; & loco cùm bibiffent & comed. habet payores de Torres, comedentes autem 5 bibentes, omiffis feqq. panem in domo ejus : item infra Gr. tollit vocem malis ; & pro ultimis his, vir inaurem auream unam, ponit, TETρadexxmor Xpvoł, żý ácíμe, tetradrachmum auri, & non fignati.

. 12. Ita è Græco, præter vocem afina, pro qua Cúria, afina femella. Vide Tertul. infra ad . 13.

ενοι

#. 13. Sic eft in Græco, excepto uno erratai dè, nafcuntur autem, pro nati funt : unde mirum videri debet quomodo Tertullianus 1. de Pat. p. 14. b. dicat de Jobo: Integritatem mox corporis à Deo recuperavit, & quæ amiferat reduplicata poffedit. Et fi filios quoque reftitui voluiffet, pater iterum vocaretur ; fed maluit in illo die reddi fibi. Tantum gaudii, fecurus fic de Domino, diftulit: fuftinuit tam voluntariam orbitatem, ne fine aliqua patientia viveret. Ita Tertullianus clarè & liquidò. Nunc verò quam auctoritatem, aut quam fidem habere poffunt ea, quæ tam aperre contraria funt textui facro, cum Hebraico, tum Græco? Itaque dicendum, vel nihil aliud hîc affirmaffe Tertullianum nifi fententiam & opinionem fuam, vel depravato codice Mf. ufum effe, quod non facilè crediderim; vel potiùs, & hoc mihi perfuafum magis, ipfum hac in re non confilio, fed cafu lapfum effe, & fortè memoria deceptum. Auct. epift. ad Demetriad. ap. Leon. M. p. 41. a. ait etiam Jobum feptem filiorum, triumque filiarum

verbum pro

. 14. Sic etiam in Græco, verbo. *. 15. Gr. initio hab. Καὶ ἐχ ευρέθησαν κατὰ τὰς θυγα τέρας Ἰὼβ βελτίες αυτῶν ἐν τῇ ὑπ' ερανόν· ἔδωκε διέ, &c. Et non funt inventa juxta filias Job meliores eis in ea quæ fub cælo: dedit autem eis, &c. ut fup.

τα

. 16. Gr. Vat. habet exator Coμúxorтa, centum feptuaginta; ed. verò Compl. exator Teasαpáxorta, centum quadraginta, ut fup. deinde in Vat. loco & omnes anni vita ejus fuerunt ducenti quadraginta olo, ita, ra đề távτα έτη έζησε διακόσια τεοσαράκοντα, omnes autem annos vixit ducentos quadraginta ; Ms. Alex. addit it; fed ista abfuiffe à fonte Hebr. oftendunt Mfs. codd. Reg. & Colb. in Hexaplis; nec etiam hodie leguntur in Vulgata. Huc redeunt quæ Auct. op. imp. in Matth. hom. 31. p. 130. d. ait: Job ante tentationem trigefimum habuit, in facultatibus fuis juftè vivendo; poft damna fubftantiæ & virorum, fexagefimum; poft plagam autem corporis centefimum fecit. Quæ autem fubjungit edit. Lat. Et vidit Job filios, &c. notantur ibid. afterifcis duobus; eaque fimiliter exftant Græcè in Hexap. & cum iifdem fignis; unde poftea invecta funt in ed. LXX. Reliqua concordant cum eodem Gr. nifi quòd extremò additur, poft vocem fenex, pro qua peobúrengs, fenior.

* Quæ fubnectuntur hîc in editione Latina, multis obelis ibidem configuntur, nec malè; Mf. enim Oratorienfis hæc habet, Montfalconio noftro tefte, to. 1. Hexap. not. in hunc loc. Ιςέον ὅτι μέχρι το, Πρεσβύτερος πλήρης ἡμερῶν, ̓Ακύλας και Σύμμαχος ἐλθόντες, συνεπέραναν τὸ βιβλίον, ὡς δὲ τῷ Εβραϊκῷ ακολεθέντες. Ὁ δὲ Θεοδοτίων CUμTEXÍVEL TOTs O. id eft, Sciendum eft ad illud, Senex & plenus dierum, Aquilam & Symmachum librum terminare, utpote Hebraicum fequentes. Theodotio autem cum LXX. Interpretibus definit: quæ verba tribuuntur Olympiodoro, p. 611. Caten. in Job. Hieronymus quoque Quæft. Hebr. ait: Malè quidam æftimant Job de genere effe Efau, fiquidem

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

illud quod in fine libri ipfius habetur, eò quòd de fermone Syro translatus eft, & quartus fit ab Efau, & reliqua quæ ibi continentur, in Hebræis voluminibus non habentur. Origenes etiam epift. ad Afric. de his fuperadditis libro Job, ita differit : Αλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ Ἰωβ, τὰ ἀπὸ τὸ Γέγραπται δὲ αὐτὸν πάλιν ἀνασήσεθαι μεθ' ὧν ὁ Κύριος ἀνίςησιν έχει τέλες, 8 κεῖται παρὰ τοῖς Εβραίοις· διόπερ δὲ παρὰ τῷ Ακύλα· παρὰ δὲ τοῖς Ο. καὶ Θεοδοτίωνι τὰ ἰσοδυναμέντα ἀλ aúnas. i. e. Sed in Job, ab illo loco: Scriptum eft autem ipfum refurrecturum cum quibus Dominus refurgit: ad finem ufque, apud Hebræos non exftant : quare nec apud Aquilam habentur ; fed apud LXX. & apud Theodotionem quoad fenfum eadem funt. Hoc igitur additamentum antiquiffimum effe fatendum eft cum eruditis, « quippe cujus mentionem faciunt Arifteas, Philo, & Polyhiftor, tefte Spanhemio in hift. Job, c. 4. Quantæ verò fuerit auctoritatis apud Græcos, difcere licet ex catena Græcorum Patrum in Job,

ubi Chryfoftomus, Evagrius, Olympiodorus, Severus, Julianus fuis commentariis illud explicant. » Ita Wefthen. cit. to. 1. nov. ed. op. Orig. p. 14. not. e. Porro fi hujus additamenti verba, quemadmodum leguntur fupra in ed. Lat. conferantur cum Græco edit. Rom. vix pauca videbuntur effe diffimilia ; en potiffima : nempe circa initium, loco refurreturum eum cum his quos Dom. fufcitabit, ita ibi legi tur, αυτὸν πάλιν αναςήσεθαι μεθ' ὧν ὁ Κύριος ανίςησιν, i. e, ipfum rurfus refurrecturum cum quibus Dominus refurgit : item poft pauca, xaтonar, habitans, pro babitaffe's poft paulò verò deeft antea, ante nomen Jobab; mox ita, xabŵr de... yer, cùm autem accepiffet..... generat, pro & accepit..... genuitque; nec multò poft, Tarpos w Zape, ex patre quidem Zare, loco filius quidem Zara; & inf. Beooppas, Boforra, non Bofram exinde loco priùs Balaac, &c. ita, πpetos Baran • T Beup, primus Balac filius Beor; denique Accu, Afom, non Cafum; cætera quadrant.

ROMAN. CORRECTIONUM AD EDIT. VULGATAM DELECTUS, Auctore FRANCISCO LUCA Brugenfi.

AP. I. 5. Offerebat

. 19. Et hominem ergo fimiliter perdes. Non mutes

Clins clarinque off a holocaufta pro fanguis. Med fingulare hominem, in plurale homines.

eft pro fingulis, fexto

eo quod

in aliis libris eft per fingulos, quarto.
*. 20. Et fcidit veftimenta fua. Alii libri fcribunt tu-
nicam fuam.

. 21. Sicut Domino placuit, ita factum eft. Quanquam à libris Hebræis verba hæc abfint, tamen quia à Latinis Græcis fere agnofcuntur, judicarunt Correctores non effe omittenda.

CAP. II. . 10. Quafi una de ftultis mulieribus locuta es. Non omittas mulieribus.

CAP. III. . 4. Non requirat eum Deus defuper. Redundat quod fubjicitur à quibufdam libris, non fit in recor

datione.

Ibidem. Et non illuftretur lumine. Pro palivo illustretur, alii libri fcribunt alivum illuftret.

V. 9. Exfpectet lucem, & non videat. Non eft mutandum fingulare exspectet, in plurale exfpectent.

. 18. Et quondam vincti. Non eft omittendum quondam, ab Interprete datam.

CAP. V. . 2. Verè ftultum interficit iracundia. Malè quidam pro adverbio verè, fuppofuerunt nomen virum.

. 6. Nihil in terra fine caufa fit, & de humo non oritur dolor. Præferendum eft præfens oritur, futuro orie

tur.

. 26. Ingredieris in abundantia fepulcrum. Cave ne feribas contrarium egredieris, feu exibis, pro ingredieris. CAP. VI. . 5. Nunquid rugiet onager, cùm habuerit herbam? Cave ne fcribas fugiet, pro rugiet, feu rudet. .6. Aut poteft aliquis guftare quod guftatum affert mortem? Quod fubjiciunt libri quidam, Animæ enim efurienti, etiam amara dulcia effe videntur, non eft hujus loci, fed Prov. 27. #. 7.

. 17. Et ut incaluerit, folventur de loco fuo. Non mutes fingulare incaluerit, in plurale incaluerint.

CAP. VIII. . 2. Et fpiritus multiplex fermones oris tui. Retinendus eft nominativus pluralis fermones, non fubftituendus genitivus fingularis fermonis.

#. 7. In tantum ut fi priora tua fuerint parva. Correcvores addiderunt conjunctionem fi.

CAP. X. . 3. Si calumnieris me, & opprimas me opus manuum tuarum. Neutro loco judicarunt Correctores omittendum pronomen me.

. 16. Et propter fuperbiam quafi leænam capies me. Accufativum leænam prætulerunt Patres nominativo lexna. . 22. Sed fempiternus horror inhabitat. Alii fcribunt participium inhabitans, loco verbi inhabitat.

CAP. XI. . 10. Quis contradicet ei? Superfluit quod quidam codices fubjiciunt, vel quis poteft dicere: Cur ita acis? quod non eft bujus loci, fed fupra 9. v. 12.

CAP. XII. . 21. Eos qui oppreffi fuerant relevans. Non præponas his verbis conjuncionem &.

CAP. XIII. .6. Audite ergo correptionem meam. Non mutes fingularia in pluralia correptiones meas. CAP. XIV. ¥.6. Recede paululùm ab eo. Non adjicias ergo.

. 14. Putafne mortuus homo rurfum vivat? Alii fcribunt futurum indicativi vivet.

. 16. Sed parce peccatis meis. Interpres tranftulit imperativum parce, haud dubium ; non parces, aut parcis.

CAP. XVII. . 2. Et in amaritudinibus moratur oculus meus. Nec hic mutes præfens moratur, in futurum morabitur.

. 4. Cor eorum longè fecifti à difciplina, proptereà non exaltabuntur. Non interponas conjunctionem &. CAP. XVIII. . 3. Et forduimus coram vobis ? Retinendum eft plurale vobis, non fubrogandum fingulare te.

. 11. Undique terrebunt eum formidines, & involvent pedes ejus. Cave ne repetas pronomen eum, post verbum involvent.

CAP. XIX. #. 23. Vel celte fculpantur in filice. Romani Patres pratulerunt nomen celte, five calo, adverbio certè, de quo nos latè in noftris Notationibus.

. 26. Et in carne mea videbo Deum meum. Non addas falvatorem.

CAP. XX. #.25. Eductus & egrediens de vagina fua. Non addas gladius, quod quidam.

CAP. XXI. . 3. Suftinete me & addas conjunctionem ut, ante & ego.

ego loquar. Nec hic

CAP. XXII. . 12. An non cogitas, quòd Deus excelfior cœlo fit? Non eft legendum An, abfque negatione, pro

An non.

CAP. XXIV. V. 21. Pavit enim fterilem quæ non parit. Non interponas & conjunctionem.

CAP. XXV. . 3. Et fuper quem non furget lumen illius. Non fubftituas fulget, quod eft fplendet, pro furget, quod eft orietur.

CAP. XXVII. . 22. Et mittet fuper eum. Non fcribas unicam vocem emittet, pro duabus & mittet.

CAP. XXVIII. .7. Semitam ignoravit avis, nec intuitus eft eam oculus vulturis. Errant, qui pro primo cafu fingularis numeri oculus, legunt quartum pluralem oculos omiffo pronomine eam.

CAP. XXX. V. 12. Ad dexteram orientis calamitates meæ illico furrexerunt. Quidam legunt duplicem genitivum orientis calamitatis: Correctores, non fine caufa, prætulerunt eam lectionem, quæ conftat genitivo & nominativo orientis calamitates, de quo lege Notationes noftras.

*. 15. Abstulisti quafi ventus defiderium meum. Non eft commutanda fecunda persona abstulisti, cum tertia abstulit.

. 24. Veruntamen non ad confumptionem eorum emittis mauum tuam. Non fcribas pronomen primæ perfonæ meam, pro tertia corum.

. 28. Confurgens in turba clamabam. Pro turba, quod eft multitudine, quidam, omißá unâ litterâ, fcripferunt tuba, quod eft buccina; quidam terra, quidam tenebris ; omnes vitiosè.

Varia Lectiones VULGATE, rurfum ab eodem FRANCISCO LUCA obfervatæ.

LIBER

1