VULGATA NOVA.

39. Emitque partem agri in qua, fixerat, tabernacula, à filiis Hemor patris Sichem, centum agnis,

20. Et erecto ibi,altari, invocavit fuper illud; fortiffimum Deum Ifraël.

VERSIO, ANTIQUA."

*. 19. In Græco : Καὶ ἐκτήσατο τὴν μερίδα τῇ ἀγρό, ού, &c. ut fup. Et acquifivit partem agri, ubi, &c. Auguft. quæft. 167.in Gen. col. 419. e. Emit centum agnis poffeffionem illam.

. 20. Fulgentius frag. 34. contra Fab. p. 639. b. Et ftatuit ibi altare, & invocavit Deum Ifraël. Ita quoque in Græco.

CAPUT

X X XIV.

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA:

I.

Emulieres regionis illius.

2. Quam cùm vidiffet Sichem filius Hemor Hevæi, princeps terræ illius, adamavit eam : & rapuit, & dormivit cum illa, vi opprimens virginem.

3. Et conglutinata eft anima ejus cum ea, triftemque delinivit blanditiis.

. 1. Itidem Græcè, præter hoc, Tür Exwplar, incolarum loci, loco regionis ejus.

*. 2. Græc. Καὶ εἶδεν αυτὴν Συχὲμ ὁ υἱὸς Ἐμμὼρ ὁ Ευαῖος, ὁ ἄρχων τῆς γῆς· καὶ λαβὼν αὐτὴν, ἐκοιμήθη, &c. ut in Lat. In Mfs. verò Alex. & Sar. nec non in edit. Ald. non legitur, Evaios, Evaus, fed Xoppaios. Et quidem in Mfs. octo Auguft. loco fup. cit. pro Emmor Evai, est, Emmor Chorraus.

*. 3. Græc. Καὶ προσέχε τῇ ψυχῇ Δείνας τῆς..... κ Αγάπησε..... καὶ ἐλάλησε καλὰ τὴν διάνοιαν τῆς παρθένε αυτῇ. Auguft. ibid. addit : Priùs enim potuit intendere animæ ipfius, & amare virginem, & loqui fecundùm fenfum virginis, deinde cum illa dormire, &c.

*. 6. In Græco fic : Ἐξῆλθε δὲ Ἐμμὼρ ὁ πατὴρ Συχέμ πρὸς Ἰακώβ, λαλῆσαι αὐτῷ· οἱ δὲ ὑἱοὶ Ἰακὼβ ἦλθον, &c.

quò fpectant ifta Auguftini, quæft. 117. in Gen. to. 3. col, 406. e. Emmor pro filio fuo Sychem, ut acciperet Dinam filiam Jacob, exiit loqui cum eodem Jacob; venerunt etiam filii ejus, qui abfentes erant.

. 7. Vix meliùs de Græco, nifi quòd hab. oi de viol, filii autem, pro, & filii, paulòque poft, we de Car, ut autem audierunt, pro, cùm audiffent; demum, ört ἄχημον ἐποίησεν..... κοιμηθείς, quia turpe fecit..... decumbens, loco, quòd turpe fecerat..... quòd dormiffet.

*. 8. In Græco primum: Καὶ ἐλάλησεν Εμμώρ αυτοῖς, Aéy pro quibus Auguft. ibid. Et ad omnes dicit Emmor; reliqua quadrant ad verbum. Addit Auguft. Notandum quòd Emmor loquens de Dina ad Jacob & filios ejus, filiam dicit veftram, non dicit, filiam tuam fororem iftorum.

*. 15. Gr. Μόνον ἐν τύτῳ ὁμοιωθησόμεθα ὑμῖν, &c, ut fupe

VULGATA NOVA.

25. Et ecce die tertio, quando graviffimus vulnerum dolor eft: arreptis, duo filii Jacob, Simeon & Levi fratres Dinæ, gladiis, ingreffi funt urbem confidenter interfectifque omnibus Inf. 49. mafculis,

26. Hemor & Sichem pariter necaverunt tollentes Dinam de domo Sichem fororem fuam.

27. Quibus egreffis, irruerunt fuper occifos cæteri filii Jacob: & depopulati funt urbem in ultionem ftupri.

28. Oves eorum, & armenta, & afinos, cun&aque vaftantes quæ in domibus & in agris

erant:

29. parvulos quoque eorum & uxores duxerunt captivas.

30. Quibus patratis audacter, Jacob dixit ad Simeon & Levi: Turbaftis me, & odiofum feciftis me Chananæis & Pherezæis habitatoribus terræ hujus : nos pauci fumus: illi congregati percutient me, & delebor ego, & domus

mea.

31. Refponderunt: Nunquid ut fcorto abuti debuere forore noftra ?

#. 20. In Gr. "Hade Sè 'Eμμúp, &c. Venit autem Emnor; reliqua ut in Lat. fup. repetita tantùm voce, dutāv, fua, poft hanc, civitatis.

*. 21. Græce : Οἱ ἄνθρωποι οὗτοι εἰρηνικοί εἰσι, abfque vocula nobis. Addit Hieron. Ubi nunc LXX. Interpretes, pacificos, tranftulerunt, Aquila interpretatus eft, aπирTIGMEVUS, id eft, confummatos, atque perfectos, pro quo in Hebræo legitur, Salamim.

π. 25. Grzc. Ελαβον οι δύο υιοὶ Ἰακὼβ Συμεὼν καὶ Λευὶ, ἀδελφοὶ Δείνας, έκαςος τὴν μάχαιραν αυτό, κι εἰσῆλθον εἰς TŴY TÓMV doparas, y άπéxтeiVar är de Cerixór. Sumpferunt duo filii Jacob Symeon 5 Levi, fratres Dina, quifque gladium fuum ; ingreffi funt in civitatem tutò, & interfecerunt omne mafculinum. Addit Hieron. ibid. Pro eo quod in Græcis legitur, doparas, id eft, diligenter, in Hebræo fcriptum eft, bete, id eft, audacter, & confidenter. Eadem narrat Auguft. quæft. 117. in Gen. to. 3. col. 405. g. dicens: Filii ejus..... pro forore fua Dina..... expugnaverunt civitatem ; in quibus Symeon & Levi, qui primi gladiis accindi intraverunt ad illos homines, eofque peremerunt, &c. Vid.

etiam quæft. 167. col. 419. f.

*. 16. Grac. Καὶ Συχὲμ τὸν υἱὸν ἀν, &c. ut fupe *. 28. Ita in Græco, verbum pro verbo.

. 29. Similia Græcum habet, nifi quòd poft corpora eorum, addit, καὶ πᾶζαν τὴν ἀποσκευὴν αὐτῶν, καὶ τὰς γυvaixas duτur, 5 omnem fupellectilem eorum, & uxores eorum: quæ etiam agnoviffe videtur Auguft. ut facilè colligitur ex his quæ addit infra: Non fatis intelligitur, inquit, quod dixit, & corpora eorum: neque enim suspicandum eft quòd corpora abftulerunt peremptorum ; fed rerum intelligenda funt, qua corporaliter polidentur, ut eorum fit exfecutio quod fequitur: Et fupellectilem, & cætera ; ficut in Jure dicitur, Traditio corporum, quanquam Graci, swμária; fervos appellant, ufitatiffima locutione; fed quia non owμáTia, fed owμala, hîc dictum eft, non eft temere confirmandum fervos fignificatos: fieri tamen poteft ut hoc magis fit.

π. 30. Græc. Εἶπε δὲ Ἰακὼβ πρὸς Συμεών και Λευί Μισητόν με πεποιήκατε, ώςε πονηρόν με εἶναι πᾶσι τοῖς..... ἐγὼ δὲ ὀλιγοςός ειμι ἐν ἀριθμῷ· καὶ συναχθέντες ἐπ ̓ ἐμὲ, συγκό 4&Ciμe, &c. Vid. Ambr. ibid, & 1, 2, de Jac, c. 7. col. 469. c.

6.

I.

VERSIO ANTIQUA.

a.

9. Iterum in Luza apparuit Deus Jacob.....

οίκειο

. 1. Cyprian. 1. 2. Teftim. p. 286. c. Dixit autem Deus ad Jacob: Exfurge, & afcende in locum Bethel, 5 habita illic, & fac illic altare illi Deo, qui tibi apparuit cùm fugeres à facie Efau fratris tui. Hilar. 1. 4. de Trin. col. 845. c. Dixit autem Deus ad Jacob : Surgens afcende in locum Bethel habita ibi, fac ibi altarium Deo, qui apparuit tibi cùm fugeres à facie fratris tui: at infra 1. 5. col. 865. c. legit: Surge & afcende, vel cum Mfs. pluribus, defcende; fubinde loco altarium, ponit facrificium, al. facrarium; deinde fic: Deo qui vifus eft tibi cum recederes à facie Efau. Fulgent. 1. 2. ad Monim. c. 4. p. 30. b. & fragm. 34. contr. Fab. p. 639. b. Dixit autem Deus ad Jacob: Surgens afcende in locum Bethel, & inhabita ibi, 5 fac ibi altare Deo, qui vifus eft tibi cùm fugeres à facie Efaü fratris tui. Ita quoque in Græco, excepto uno habita, pra inhabita. Vigil. Tapf. 1. contr. Varimad. p. 737 b. fic: Dixit autem Deus ad Jacob: Afcende in Bethel, & habita ibi, 5 fac ibi altare Deo, qui vifus eft tibi in via, cùm fugeres à facie, &c. ut fup. Ambrof. verò, 1. 2. de Jacob, c. 7. col. 469. d. Exfurgens afcende in locum Bethel, vel potiùs, in Bethleem, ut ferunt Mfs. melioris notæ: & quidem Ambrof. ibid. continuò addit: Hoc eft, in domum panis, ubi natus eft Chriftus, ficut Michaas propheta teftatus eft, dicens: Et tu Bethleem domus Ephrata, &c. verè domus, panis qua domus Chrifti eft..... ibi jubetur habitare patriarcha, ibi altare facere Deo, qui apparuit ei..... ibi quoque fepulta eft Rachel, in via Ephrata; bac eft, Bethleem. (infra v. 19.) Neque hic folùm, inquiunt edit. noftri, not. c. fed etiam 1. 1. de Abr. c. z. n. 5.& 6. ac l. 2. c. 5. n. 21. Mss. Ambrof. melioris notæ legunt, Bethleem.

. 2. Auguft. ibid. Jacob afcenfurus Bethel, ubi juffus eft aram facere, dicit domui fua, &c. ut fup. Græc. EITE δὲ Ἰακὼβ τῷ οἴκῳ αυτό, &c. ut in Lat.

.4. Eadem leguntur Græcè ad verbum, excepto uno, woir, auribus, pro auriculis. Similiter apud Auguft. quæst. 111, in Gen. to. 3. col. 404. e. Et dederunt (Gr. dwxar) Jacob deos alienos, qui erant in manibus eorum, Sinaures

quæ erant in auribus eorum. Ambrof. epift. 66. ad Romul. to. 2. col. 1055. a. Patriarcha Jacob, inquit abfcondit inaures cum fimulacris gentium, quando in Sichimis abfcondit. Item 1. 2. de Jacob, c. 7. to. 1. col. 469. e. Ibi deos accepit alienos, & abfcondit eos fub lentifco : & infra: Cur fub lentifco?..... ibi funt dii gentium..... ibi inaures gentilium..... quas dederunt Jacob.

*. 5. Grzc. Καὶ ἐγένετο φόβος Θεῖ ἐπὶ τὰς πόλεις, τὰς κύκλῳ αυτῶν, καὶ οὐ κατεδίωξαν, &c. Et fuius eft timor fuper civitates, qua circa illos, & non funt perfecuti, &c. ut fup.

. 6. Eadem prorfus in Græco: eadem quoque refert Auguft. quæft. 113. in Gen. to. 3. col. 404. g. ufque ad Bethel. Hieron. verò 1. quæft. Hebr. to. 2. col. 5 37. c. fic: Et venit Jacob in Luzam, in terram Chanaan, quæ eft Bethel; tum addit Ecce manifeftifsimè comprobatur Bethel, non Ulammaüs, ut fupra ditum eft, fed Luzam, id eft, Amygdalon, ante vocitatam. Vid. not. in #. 19. cap. 28.

. 7. Similiter in Græco, præter unum Вавил " loco domus Dei, detracto præced. illius. Græcè etiam legitur, ἐν τῷ ἀποδιδράσκειν αυτὸν ἀπὸ προσώπε Ἡ αν τον &c. cùm fugeret ipfe à facie Efau, &c.

TW

*. 8. In Greco : Απέθανε δὲ Δεβόρρα ἡ τροφὸς Ρεβέκ κας, καὶ ἐτάφη κατώτερον Βαιθήλ, &c. Et morma eft Dea borra nutrix Rebecca, & fepulta eft infra Bathel. Addit Hieron. Si mortua eft nutrix Rebecca, nomine Debbora, ut LXX. quoque bic Interpretes tranftulerunt, & ipfum verbum eft Hebraicum, Meneceth, fcire non poffumus quare ibi, fubftantiam, (fup. cap. 24. . 59. ) pofuerunt, bic nu¬

tricem.

*. 9. Graec. Ωφθη δὲ ὁ Θεὸς τῷ Ἰακὼβ ἔτι ἐν Λεζᾷ, &c. Apparuit autem Deus Jacob adhuc in Luza, &c.

Fulg. 1. 2. ad Monim.c. 4. 30. b. fragm. 34. cont. Fab. p. 639. b.

. 1o. Similiter Auguft. quæft. 114. in Gen. col. 405. a. Et dixit ei: Nomen tuum jam non vocabitur Jacob, fed Ifraël erit nomen tuum. Græc. Kai eiter du?@ó còs To όνομά σε, ε' κληθήσεται ἔτι Ἰακώβ, ἀλλ ̓ Ἰσραὴλ, &c, ut in textu Latino.

. 11. Itidem in Græco

Hieron. quaßt. Hebr. t. 2. $38. a.

Aug. quaft. 114. in Gen. t. 3. 405.4.

Hieron. quaft. Hebr. t. 2. 538. a.

Aug. quæft. 115. in Gen, t. 3.405.ca

VERSIO ANTIQUA.

Ang.ibi fup. erunt ex te.....

Aug. quæft. 16. in Gen. 405.c.d.

VULGATA NOVA.

ce, & multiplicare: gentes & populi nationum ex te erunt, reges de lumbis tuis egredientur. 12. Terramque quam dedi Abraham & Isaac, dabo tibi, & femini tuo poft te.

13. Et receffit ab eo.

14. Ille verò erexit titulum lapideum in loco quo locutus fuerat ei Deus : libans fuper eum libamina, & effundens oleum :

15. vocanfque nomen loci illius, Bethel.

16. Egreffus autem inde, venit verno tempore ad terram quæ ducit Ephratam: in qua cùm parturiret Rachel,

17. ob difficultatem partûs periclitari cœpit. Dixitque ei obstetrix: Noli timere, quia & hunc habebis filium.

18. Egrediente autem anima præ dolore, & imminente jam morte, vocavit nomen filii fui, Benoni, id eft, filius doloris mei: pater verò appellavit eum, Benjamin, id eft, filius dextræ.

19. Mortua eft ergo Rachel, & fepulta eft in via quæ ducit Ephratam, hæc eft Bethlehem, 20. Erexitque Jacob titulum fuper fepul crum ejus: Hic eft titulus monumenti Rachel, Inf.48. ufque in præfentem diem.

21. Egreffus inde, fixit tabernaculum trans Turrem gregis.

NOVA.

23. Filii Liæ: primogenitus Ruben, & Simeon, & Levi, & Judas, & Iffachar, & Zabulon. 24. Filii Rachel: Jofeph & Benjamin.

25. Filii Balæ ancillæ Rachelis : Dan & Nephthali, VULGATA NOVA.

26. Filii Zelphe ancillæ Liæ : Gad & Afer: hi funt filii Jacob, qui nati funt ei in Mefopotamia Syriæ.

. 15. Ad verbum è Græco.

*. 16. Sequuntur àn Græco : Απάρας δὲ Ἰακὼβ ἐκ Βαθήλ, ἔπηξε τὴν σκηνὴν αὐτῷ ἐπέκεινα τῇ πύργο Γαζέρ, Profecus autem Jacob de Bethel, fixit tabernaculum fuum ultra turrim Gader, quibus refpondent ifta ex Hieronymo: Et profectus eft Ifraël..... trans turrim Ader, quæ tamen Hieron. ibid. non refert nifi poft verfum 18. ut refponderent verful 21. Vulgate, ubi fic: Egreffus inde, fixit tabernaculum trans Turrem gregis: Horum autem verbòrum ne veftigium quidem exftat illic poft . 20. apud LXX. cùm eadem ab ipfis jam relata fuerint fupra, nempe . 16. de quo in præfenti agimus. Addunt LXX. 'EféveTO δὲ ἡνίκα ἤγγιζεν εἰς Χαβραθὰ, τὸ ἐλθεῖν εἰς τὴν Ἐφραθᾶ, ἔTEXE "PaxИa, &c. quæ optimè reddit Hieron. fupra, nifi quòd poft vocem, Chabratha, ponit, in terra Chanaan quod abeft à Græco. In edit. etiam Compl. deeft, eis, ante Xalpalá. Vid. infra, cap. 48. #. 7.

. 18. Ita in Græco, præter unum, ejus, quod deeft poft hoc, pater verò; at in Mf. Alex. exftat, è arÙP T. Ambrof. etiam 1. de bened. Patr. c. 12. to. I. col. 530. d. ait: Rachel cùm pareret Benjamin, vocavit nomen jus, Filius doloris mei, Vid. feqq. apud Hieron.

τη

2

. 19. Sic iterum legit Ambrof. 1. 2. de Jac. c. 7. col. 469. e. Sepulta eft in via Ephrata, hæc eft Bethleem. Græc. νετὸ ̓Απέθανε διὲ Ραχήλ, καὶ ἐτάφη ἐν τῇ ὁδῷ τῷ ἱπποδρόμο Εφραθα· αυτη ἐςὶ Βηθλεέμ. Unde Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 538. b. ait : Ubi in Hebræo dicitur: Et fepelierunt eam in via Ephrata, hæc eft Bethleem; Septuaginta pro Ephrata, pofuerunt, Hippodromum. Attamen in Mf. Alex. ac editt. Ald. & Compl. deeft vox, inopóus, uti fup. apud Ambrof. Vide feqq. apud Hieron.

nec non fup. . 16. & infra, c. 48. ¥. 7. *. 20. Gr. Καὶ ἔσεβεν Ἰακὼβ σήλην ἐπὶ, &c, ut in

Lat.

. 21. Huc transfert Hieron. 1. quæft. Hebr. col. 538. d. cum Vulg. quæ leguntur fup. . 16. apud LXX. fcilicet; Et profecius eft Ifrael, & extendit tabernaculum fuum trans turrim Ader. Vid. not. ad v. 16.

7.

. 26. Aliter legit Auguft. infra col. 406. b. & g. nempe, Hi funt filii Jacob, qui facti funt ei in, &c. Sic etiam quæft. 151. in Gen. col. 415. a. detracto primo funt. Item Locut. 162. de Gen. col. 336. a. ait : Hac locutione dillum eft etiam illud: Hi filii Jacob, qui facti sunt ei in Mefopotamia: cùm ibi non fuerit natus Benjamin. Gr.. Οὗτοι υιοί Ιακώβ, οἱ ἐγένοντο αυτῷ ἐν, &c. ut fup. Duplex igitur legendi modus: unus, quo legatur: Qui nati funt ei; alter, quo legatur: Qui facti funt ei. De utroque ita differit Auguft. quæft. 117. col. 405. e. Quòd duodecim filii, inquit, computantur Ifraël, qui nati funt ei, & dicitur: Hi funt filii Ifraël, qui nati funt ei in Mefopotamia cùm Benjamin longè poftea natus fit..... fruftra quidam conantes iftam folvere quæftionem, dixerunt: Non legendum, nati funt, ficut Latini plerique codices habent, fed, facti funt; Græcè enim fcriptum eft, ¿yévorto' ita volentes intelligi, etiam Benjamin, quamvis ibi natus non fuerit, ibi factum tamen, quia jam fuerat in utero femina-. tus..... Hoc autem modo, etiamfi, nati funt, legeretur poffent dicere Jam in utero natus erat, quia conceptus erat..... fed aliud eft quod impedit hanc folutionem quæftionis bujus ; quia fi jam ibi Benjamin conceptus erat, qui filii Jacob grandes inde exierunt, vix annorum duodecim effe potuerunt. Et poft plura Proinde, inquit, aliter folvenda quæftio eft, ut ideo intelligatur dictum, commemoratis duodecim filiis Hi funt filii Jacob, qui facti sunt ei in Mesop. Syriæ: quia inter omnes, qui tam multi erant tum erat non ibi natus, qui tamen inde habuit nascendi canfam, quòd ibi mater ejus patri copulata eft, &c.