Ex MB. Reg. S Germ.

5.

VERSIO ANTIQUA.

Et furrexit ante lucem, & mifit ad Olofernem, dicens: Præcipiat nunc dominus meus, & permittat ancillam fuam exire ad orationem.

6. Et præcepit Olofernis cubiculariis fuis, ne prohiberent eam. Et manfit in caftris triduo,

7. & exiebat per noctem in vallem Bethulia, & baptizabat fe in fonte aquæ.

8. Et ut afcendebat, orabat Dominum Deum Ifraël, ut dirigeret viam ejus in liberationem populi fui Ifraël.

9. Et introiens, munda manebat in tabernaculo, ufque dum adferretur ei efca ad vefperum.

10. Et factum eft, quarto die fecit Olofernis cœnam famulis fuis folis, & neminem vocavit ad cœnam de neceffariis: & dixit Bagoe fpadoni, qui erat fuper omnia ipfius: Vade nunc ad mulierem illam Hebræam, quæ eft apud te, & fuade ei, ut veniat manducare & bibere nobifcum, 11. Foedum eft enim in confpectu noftro, ut mulierem talem omittamus non fabulantes ei: quoniam fi non illam adduxerimus ad nos, deridebit nos.

12. Et exiit Bagoas fpado à facie Olofernis, & introivit ad illam, & dixit ei: Non pigeat puellam bonam venire ad dominum meum, ut honorificetur ante faciem ejus; & bibes cum eo vinum in jocunditate, & fies in hodierno die honorifica, ficut una filiarum principum Affyriorum, qui adfiftunt in domo Nabuchodonofor.

13. Et dixit ad illum Judith: Quæ fum ego, ut

contradicam domino meo?

14. quoniam omne quod erit optimum ante oculos ejus feftinans faciam, & erit hoc mihi

VULGATA NOVA.

5. Et petiit dum introiret, ut daretur ei copia nocte & ante lucem egrediendi foras ad orationem, & deprecandi Dominum.

6. Et præcepit cubiculariis fuis, ut ficut placeret illi, exiret & introiret ad adorandum Deum fuum, per triduum.

7. Et exibat noctibus in vallem Bethuliæ, & baptizabat fe in fonte aquæ.

8. Et ut afcendebat, orabat Dominum Deum Ifraël, ut dirigeret viam ejus ad liberationem, populi fui.

9. Et introiens, munda manebat in tabernaculo, ufque dum acciperet efcam fuam in vefpere.

10. Et factum eft, in quarto die Holofernes fecit cœnam fervis fuis, & dixit ad Vagao eunuchum fuum: Vade, & fuade Hebræam illam, ut fponte confentiat habitare mecum.

11. Fœdum eft enim apud Affyrios, fi femina irrideat virum, agendo ut immunis ab eo tranfeat.

12. Tunc introivit Vagao ad Judith, & dixit: Non vereatur bona puella introire ad dominum meum, ut honorificetur ante faciem ejus, ut manducet cum eo, & bibat vinum in jucunditate.

13. Cui Judith refpondit : Quæ ego fum, ut contradicam domino meo?

14. Omne quod erit ante oculos ejus bonum & optimum faciam. Quidquid autem illi placue

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

σαν αυτὴν οἱ θεράποντες, etc. ut in textu Regio.

*. 5. Similiter habetur Græce, nifi hoc excipias, πρὸς τὴν Εωθινὴν φυλακήν, ad matutinam vigiliam, loco ante lucem ; item infra, ἐᾶσαι, pro & permittat. In Mr. Germ. 15. ita: Et furrexit ante lucem, & mifit ad Olof, dicens: Precipiat nunc dom. meus permitti ancilla fua ad orationem. In Corb. Et furrexit ante lucem, & mifit ad Olof, dicens :

Permitte mihi exire ad orationem.

.6. Concinit Mf. Germ. 15. nifi quòd delet pronom. fuis, paulòque poft hab. permanfit, non manfit. Corb. fimpliciter : Et precepit Olof. cubiculariis fiis, abfque feqq. Grace: Καὶ προσέταξεν Ολοφ, τοῖς σωματοφύλαξι με δια κωλύειν αυτήν. Καὶ παρέμεινεν, &c. ut fup.

.7. Similiter habet Mf. Germ. 15. præter unum in fontem, pro in fonte: fic etiam in Germ. 4. In Corb. verò fimpliciter: Et exiebat, & baptizabat fe in caftrorum; omiffis aliis. Græc. Kai eroрevelo naтà vúxтa sis Tùr páCarla Belurova, i slanπíçelo & Tỹ wapeμConḥ, sal tus ραγία Βελυλούα, κ ἐβαπτίζετο ἐν τῇ παρεμβολῇ, ἐπὶ τῆς πηγῆς τῆς ὕδαλος.

. 8. Itidem in Mf. Germ. 15. deleta voce ult. Ifraël. In Corb. verò fic: Et uti afcendebat, adorabat Dominum Deum Ifraël, ut dirigeret opera ejus in liberationem populi Ifracl. Græc. Καὶ ὡς ανέβη, ἐδέετο το Κυρίε..... κατευθύναι τὴν ὁδὸν αὐτῆς, εἰς ἀνάζεμα τῶν υἱῶν τὸ λαὸ αὐτῷ.

2

.9. M. Germ. 15. Et introiens, munda manebat in tab. ufque dum adferretur efca ejus in vefpera. Corb. Et introiebat munda in tabernaculum, ufque dum afferretur ei •fca ejus vefpere. Grac. Καὶ εἰσπορευομένη, καθαρὰ παρέμενε τη σκηνή, μέχρις ου προσηνέγκατο τὴν τροφὴν αὐτῆς πρὸς ἑσπέραν.

. 10. Mf. Germ. 15. Et fa&um eft, in quarta die fesit Olofernes cœnam famulis fuis folis, & neminem vocavit ad cœnam de neceffariis: & dixit Bagoa Spadoni fuo, qui erat fuper omnia ipfius fua : Denunciens (1. denunties) ad mulierem Hebræam, qua eft apud te, & veniat manducare & bibere nobifcum. Corb. Et factum eft, quarta die fecit Olof. cænam fervis fuis, & dixit ad Bagoam: Vade, & fua de Hebræam iftam, ut manducet & bibat nobifcum. Pech. Et fecit cœnam famulis fuis folis, & neminem vocavit ad œnam de neceffariis: & dixit Bagoa Spadoni, qui erat fuper omnia ejus: Suade nunc mulierem iftam Hebr. qua eft apud te ut veniat manducare 5 bibere nobifcum. Græc. Kal è'yéθεῖο ἐν τῇ..... ἐποίησεν Ολοφ. πότον τοῖς διάλοις αυτό μόνοις, και

. 12. Similiter in Mf. Germ. 15. exceptis feqq. dicet ei, pro dixit ei; paulòque poft, introire, pro venire; item infra, in jucunditate, fiere in hodierna die bonorificata; extremò, qua ftant in domo Nabochod. Ms. Pech. Et exier Bagoas à facie Olof. & introivit ad illam, & dixit ei: Non pigeat te, puella bona, introire ad dom. meum, ut honorificeris ante faciem ejus, & bibas cum eo vinum in jocunditatem, & fieri hodierna die honorificata, ficut una filiarum principum Affur, quæ adfiftunt in domo Nabochod. Corb. Et introivit Bagoas, & dixit ad illam : Non revereatur bona puella introire ad dom. meum, & honorificetur ante faciem ejus; 5 bibas cum illo vinum in jucunditate ; reliqua defunt. Mf. Germ. 4. vitiosè, non pigeat puella bona. Græc. Καὶ ἐξῆλθε Βαγώας από προσώπε Όλοφ και εἰσῆλθε προς αυτὴν, καὶ εἶπε· Μὴ ὀκνησάτω δὴ ἡ παιδίσκη καλὴ αυτη ἐλθεῖνα πρὸς τὸν κύριόν με, διοξαθῆναι κατὰ πρό σωπον αυτό· κ πιέσαι μεθ ̓ ἡμῶν εἰς εὐφροσύνην οἶνον, καὶ γενη θῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτη, ὡς θυγάτηρ μία τῶν υἱῶν ̓Αγα sup, ai wapes xaow or oïna Nalyxod créocp.

#. 13. Sic habent Mfs. Germ. 15. Corb. & Pech. præter hoc, Et qua fum ego: fic etiam in Græco, ut & infra arspeca, loco ut contradicam.

. 14. Itidem Græcè, nifi quòd vox ápesòv, placitum, loco optimum, transfertur poft oculos ejus, ( legile videtur Interp. sor) item infra deeft mihi, præterquam in Ms. Alex. ubi legitur μol Tre; mox in Vatic. & al. ayamiaMa, pro gaudium; mel. exfultatio. In Mf. Germ. 15. om nia ut in textu Regio, præter feqq. feftinabo & faciam,

erit mihi gaudium ufque in diem. In Pech. fic: Queniam omnia ( 1. omne ) quod erat optimum ante oculos ejus feftinabe & faciam : & erit mihi hoc gaudium ufque in diem ;

VERSIO ANTIQUA

gaudium ufque ad diem mortis meæ.

15. Et furgens, ornavit fe veftibus, & omni muliebri ornatu. Et acceffit ancilla ejus, & ftravit illi contra Olofernem in terra ftragula, quæ acceperat à Bagoa fpadone in quotidianum ufum, ut manducaret difcumbens fuper ea. Et introiens Judith, difcubuit.

16. Et expavit cor Olofernis in ea, & commota eft anima ejus : quia erat cupiens valde ut concumberet cum illa, & quærebat tempus ut occurreret illi, ex die qua viderat eam.

17. Et dixit ad illam Olofernis: Bibe nunc nobifcum in jocunditate.

18. Et dixit Judith: Bibam domine, quia magnificata eft vita mea in me hodie, præ omnibus diebus nativitatis meæ.

19. Et accipiens, manducavit & bibit coram illo, ea quæ præparaverat ei ancilla fua.

20. Et jocundatus eft Olofernis fuper eam, & bibit multum vinum, quantum nunquam biberat ulla die ex qua natus eft.

NOTE AD VERSIONEM

mortis mea. In Corb. Omne quod erit ante oculos ejus bonum & optimum faciam, & erit mihi boc bonum ufque in diem mortis meæ.

π.15. Græce : Καὶ διαναςάσα, εκοσμήθη τῷ ἱμαλισμῷ y warri T, &c. ut in Lat. fup. nifi excipias vocem xJia, loco fragula, quam Nobil. ita vertit, pelles; exinde poft Bagoa, Græcè non additur Spadone; post usum verò fubjicitur αυτῆς ; pauloque poft ita, εἰσελθοια, ingrefa, pro introiens. In Mf. Germ. 15. fic: Et exfurgens, ornavit fe veftibus fuis, & omnem muliebrem ornamentum. Et accessit ancilla ejus, ftravit econtra Olofernen in terram ftragulis, quibus acceperat à Bagoa fpadone in quotidianum diem, ut manducaret difcumbens fuper eis. Et introivit Judith, 5 difcubuit. Mf. Pech. Et furgens, exornavit fe veftibus fuis, & omni muliebri ornatu. Et acceffit, ancilla ejus, & ftravit illi contra Olofernen in terra firacolis, quæ accepit à Bagoa. Et ingreffa Judith, accubuit. Corb. Et furrexit, & ornavit fe veftimento fuo : 5 ftravit fibi in terram contra ipfum, 5 recubuit.

. 16. Similiter habet Mf. Germ. 15. præter ifta, in illam, pro in ea; paulòque post, & erat concupifcens, pro qui erat cupiens; extremò, quo viderat illum, pro qua viderat eam. Mf. Pech. Et expavit Olofernis in illam, & commota eft anima ejus : 5 erat concupifcens valde, &c. ut in textu Regio. Corb. verò fic: Et concuffum eft cor Olofernis in illam,& commota eft anima ejus:& erat concupifcens ut concumberet cum illa, & quarebat tempus delellationis ejus, ex die quo viderat illam. Grzc. Καὶ εξέση ἡ καρδία Ὀλοφ. ἐπ ̓ αυτὴν, καὶ ἐσαλεύθη ἡ ψυχὴ αὐτῷ· καὶ ἦν καλεπίθυμος αφό

ANTIQUAM.

δρα το συγγενέθαι μετ' αυτῆς, καὶ ἑτήρα καιρὸν τῇ ἀπατή
και αυτήν, ἀφ ̓ ἧς ἡμέρας εἶδεν αυτήν. Interp. Reg. legille
videtur απαντῆσαι, non ἀπατῆσαι αυτήν, quod proprie fi
gnificat decipiendi eam.

. 17. Ms. Germ. 15. & Pech. Et dixit..... Bibe nunc,
efto nobifcum in jucunditate. Corb...... Bibe nunc, &
concumbe mecum in jucunditate. Græc........... Пís dù, y rem
νήθηκε μεθ ̓ ἡμῶν εἰς εὐφροσύνην.

>

. 18. Ad verbum è Græco, præter unum bibam, pro quo, wioua dù, bibam nunc. Eadem habet Mf. Pech. quæ fupra, abfque nunc. Ita quoque in aliis duobus Mí. Germ. 15. & Corb. excepta voce anima, pro vita; Gr, To ; in Corb. tamen deeft feq. in me, & in fine legitur fimpliciter, diebus meis.

V. 19. Aptè ad Græc. detractis tamen voculis ea, & ei. Mf. Pech. cum Regio concinit ad verbum. Germ. 15. unum tantùm mutat, nempe paraverat, Græc. úтośμαser. In Corb. ita: Et accepit, & manducavit, & bibit coram ipfo, ea qua præparaverat ancilla ejus.

#. 20. MI. Germ. 15. Et jucundatus eft Olofernes fuper illam, bibit multum vinum valde, quantum nunquam bibit nulla die ex quo natus eft. Similiter in Pech. exceptis his, pro illam, loco fuper illam, & in fine, ulla die ex qua, ut in Regio. In Corb. verò fic: Et jucundus factus eft Olofernes ad illam, & bibit multum vinum valde quantum nunquam biberat; reliqua defunt. Græcè : Kal κυφράνθη Ολοφ. απ' αυτής, καὶ ἔπιεν οἶνον πολύν σφόδρα, όσον ἐκ ἔπιε πώποτε ἐν ἡμέρᾳ μια ἀφ ̓ οὗ ἐγεννήθη.

XI I I.

VERSIO ANTIQUA.

Ex MB. Reg. S Germ.

Tut ferò factum eft, fatagerunt fervi ejus Ex Mß. Reg. abire, & Bagoas conclufit tabernaculum à Germ. foris, & dimifit adftantes à facie domini sui, & abierunt omnes in cubilia fua:

2. erant enim omnes fatigati & foporati, quoniam plurimus factus erat potus:

lo.

3.

derelicta eft autem fola Judith in tabernacu

. 2. Ita ferunt Mfs. Germ. 15. & Pech. præter hoc " foporati, quod delent; Germ. etiam infra legit faitus fuerat, non erat. In Corb. fimpliciter : Et erant fatigati à vino. Græce : Ησαν γὰρ πάντες κεκοπωμένοι, διὰ τὸ ἐπὶ whetor vezovérαs TÙY TÚTOV.

4. Porro Holofernes jacebat in lecto, nimia 4. Et Olofernis prociderat fupra lectum fuum : NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. .1. Similiter hab. Mf. Pech. præter ferum, pro fero; fublata voce omnes. & infra, eas ftantes, pro adftantes. In Germ. 15. tria tantum variant, fcilicet, feftinaverunt, pro fatagerunt; item à foras, pro à foris, detracto inf. à facie; extremò in cubilibus fuis, loco in cubilia fua. In Corb, verò fic: Et ut ferò factum eft, feftinaverunt fervi illius ad hofpitia fua, Bagoas conclufit tabernac. à foris, & claufit ante faciem domini fui, 5 reverfus eft. Græcè : 025 de ofía Évévelo, ἐσπέδασαν οἱ δὅλοι αυτό αναλύειν, και Βαγώας συνέκλεισε την axurùr é'Ewder, y áæéxxeios tès, &c, ut in textu Regio,

. 3. Sic etiam habet Mf. Pech. unà cum Græco. In Germ. 15. deeft tantùm fola. In Corb. fic: Et erat Judith fola in tabernaculo.

#.4. Similiter in Mfs. Germ. 15. Corb. & Pech. præter

&

VERSIO ANTIQUA.
Ex Mß. Reg. & erat enim folutus à vino.
Carm.

5. Et dixit Judith ancillæ fuæ, ut ftaret foris ante cubiculum, & obfervaret introitum & exitum ejus ficut quotidie: exire enim fe dixerat ad orationem fuam, & Bagoe locuta eft fecundùm verba hæc. Et difcefferunt omnes à facie, & nemo relictus eft in cubiculo ejus, magnus vel pufillus. 6. Et ftetit Judith ad caput ejus, & dixit in corde fuo :

7. Domine Deus omnium virtutum, refpice in hac hora ad opera manuum mearum, ut exaltetur Hierufalem, quia nunc eft tempus fufcipiendi hæreditatem tuam : & fac cogitationem meam in quaffationem gentium, quæ infurrexerunt fuper nos.

8. Et accedens ad columnam tabernaculi, quæ erat ad caput Olofernis, depofuit pugionem ejus ab illa.

9. Et accedens ad lectum, comprehendit comam capitis ejus, & dixit: Domine confirma me Deus Ifraël in hodierno die :

10. & percuffit in cervice ejus bis in virtute fua, & abftulit caput ejus ab illo, & involvit corpus ejus à toro ipfius, & abftulit conopeum ejus à columnis.

11. Et poft pufillum exiit, & tradidit ancillæ fuæ caput Olofernis, & mifit illud in peram efcarum fuarum.

12. Et exierunt duæ fimul, fecundùm confuetudinem fuam, quafi ad orationem; & tranfeuntes caftra, gyraverunt totam vallem illam, & afcenderunt montem, & venerunt ad portam Bethuliæ.

13. Et dixit Judith à longè eis qui cuftodiebant in turribus: Aperite, aperite nunc portam ; no

8. Et cùm hæc dixiffet, acceffit ad columnam, quæ erat ad caput lectuli ejus, & pugionem ejus, qui in ea ligatus pendebat, exfolvit.

9. Cùmque evaginaffet illum, apprehendit comam capitis ejus, & ait: Confirma me Domine Deus in hac hora:

10. & percuffit bis in cervicem ejus, & ab fcidit caput ejus, & abftulit conopeum ejus à columnis, lumnis, & evolvit corpus ejus truncum.

11. Et poft pufillum exivit, & tradidit caput Holofernis ancillæ fuæ, & juffit ut mitteret illud in peram fuam.

12. Et exierunt duæ, fecundùm confuetudinem fuam, quafi ad orationem, & tranfierunt caftra, & gyrantes vallem, venerunt ad portam civitatis.

13. Et dixit Judith à longè cuftodibus murorum Aperite portas, quoniam nobifcum eft

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

hoc, fuper lectum fuum; Corb. tamen delet fuum, & Pech.
legit in ledulum. Græc. Καὶ Ολοφ. προπεπτωκως ἐπὶ τὴν
κλίνην αὐτῷ· ἦν γὰρ περικεχυμένος αὐτῷ ὁ οἶνος.

*. 5. Similia leguntur Grace, præter feqq. εἶναι ἔξω
σε κοιτῶνες αυτῆς, καὶ ἐπιτηρεῖν τὴν ἔξοδον αυτῆς, fare extra
cubiculum ipfius, 5 obfervare exitum ejus; & in fine,
IN TO HOITON, ATTÒ μinpo öws μeváre, in cubiculo, à parvo
ufque ad magnum. M. Germ. 15. hab. Et dixit Judith an-
cilla fua, ut ftaret foris ante cubic. & obfervaret profectio-
nem ejus, ficut quotidie: advenire enim fe dixit ad oratio-
nem fuam, gs Bagoa locuta eft fecundium verba hac. Et dif-
cefferunt à facie Olofernis, & nemo relictus eft in cubiculum
ejus, à minimo ufque ad maximum. Corb. Et dixit Judith
ancilla fua ut ftaret foris extra cubiculum fuum, & ob-
fervaret viam fuam; & Bagoa locata eft fecundùm hac ver-
ba. Et nemo dereli&us eft in cubiculo, à majore ufque ad
minorem. Pech. Et dixit Judith ancilla fuæ, ut ftaret foris
ante cubiculum, & obfervaret egreffum ejus exire enim fe
dixerat ad orat. fuam, Bagoe locuta eft fecundùm verba hac.
Et difcefferunt omnes à facie ejus, & nemo relictus eft in cu-
biculo ejus.

.6. Sic habet Ms. Germ. 15. fed abfque hoc, in corde fuo. Corb. verò: Et ftetit ad caput Olofernis, & dixit in corde fuo. Pech. fimpliciter, Et dixit, omiffis aliis. Gr. Καὶ τᾶσα Ιεδίθ παρὰ τὴν κλίνην αυτό, εἶπεν ἐν τῇ καρδίᾳ αυτῆς.

.7. Ita ferunt Mfs. Germ. 15. & Pech. præter pofteriora, quæ fic habentur in Germ. Quia nunc eft tempus fufcipere hæreditatis tua, & facere cogitationem meam in quaf fationem gentium, qui confurrexerunt fuper nos. In Pech. verò fic: Quia nunc eft tempus ut opem feras hæreditatis sua, & facias cogitat. meam in quaffationem inimicorum, qui infurrexerunt fuper nos. In Corb. denique. Confirma one Domine Deus Ifraël, & refpice in hodierna die ad opera manuum mearum, ut exaltetur Jerufalem, & fiat cogitatio mea adversùs inimicos, qui infurrexerunt fuper nos. Germ. 4. pro hodierna die, hab. hanc horam. Græc. Kuen Θεός πάσης δυνάμεως, ἐπίβλεψον ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ ἐπὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν με, εἰς ύψωμα Ιερεσαλήμ, ὅτι νῦν καιρὸς ἀντιλαβέθαι τῆς κληρονομίας (ε, και ποιῆσαι τὸ ἐπιτήδευμα με εἰς θραῦμα ἐχθρῶν, οἱ ἐπανέςησαν ἡμῖν.

.8. Similiter habet Mf. Germ. 15. præter hoc initio Et afcendens ad, ut in fine, illius ab ́en: fic etiam in Ms.

Pech. fed cum verbo accedens, non afcendens. In Corb. fic: Et ftetit ad columnam leiti ad caput ejus, & eduxit pugionem ejus. Græc. Καὶ προελέντα τῷ κανόνι τῆς κλίνης ο ὃς ἂν πρὸς κεφαλῆς Ὀλοφ. καθεῖλε τὸν ακινάκην αὐτῇ ἀπ ̓ ἀνα Axiáxи autem, propriè gladius Perficus eft.

#. 9. Concinit M. Germ. 15. ad verbum. In Pech. verò variant ifta comprehendit comam capite illius, & dixit: Confirma, confirma me Deus Ifr. &c. In Corb. fimpliciter: Et apprehendit caput ejus, & dixit: Confirma me Domine Deus Ifrael in hodierna die. Græc. Kai tyrioasa Tus κλίνης, εδράξατο της κόμης τῆς κεφαλῆς αυτό, καὶ εἶπε· Kealaíwour ME • sòs ( Ms. Alex. Kúews ó Ocòs) 3Ïopeana & Ty Яuépa Tauτ!.

. 10. M. Pech. Et percuffit cervicem illius bis in virtute fua, & abftulit caput ejus ab eo, 5 volutavit corpus illius à toro ipfius, & abftulit conopeum à columnis. German. 15. Et percuffit in cervicem illius bis in virtute fua, ❀ abftulit caput ejus ab illo, & volutavit corpus illius ab eo toro ipfius, & abftulit conopeum illis (f. illius ) à columnis. Corb. Et percuffit bis in cervice ejus, & abftulit caput ejus, & volutavit corpus ejus, & abftulit conopeum à columnis. Gi. Καὶ ἐπάταξεν εἰς τὸν τράχηλον αυτῇ δὶς ἐν τῇ χύϊ ἀνTHS, άPETRE THY REPαANY CUTE ATT AUTY, & aTTEXUNIGE TO Câμα auto àñò Tйs spwμrñs, i åpeïne tò xwrwæeïar áæð τῶν ξύλων.

. 11. Similiter in Græco, nifi excipias verbum Caaev, injecit, pro mifit. M. Germ. 15. hab. inmifit, cum cæteris ut fup. Pech. etiam Regio confonat, nifi quòd hab. abra, loco ancilla. In Corb. hæc folùm variant, & illa mifit illud in peram fuam.

totam,

*. 12. Græc. delet hoc, quafi ad orationém, ut & inf. ante vallem; addit verò Beluxoúa, ad montem ; & in fine fic, pès Tas Túras aUTHS. Mf. Germ. 15. hab. Et exierunt ambo fimul, fecundùm confuetud. fuam, quafs ad orationem ; & tranfierunt caftra, & gyraverunt totam vallem illam, afcenderunt Bethuliam, & venerunt ad portas ejus. Corb. Et exierunt dua, fecundùm confuetud. Juam, quafi ad orationem ; & rranferunt caftra, & gyraverunt vallem, & venerunt ad portam fuam. Pech. Et exie runt ambæ fimul, & afcenderunt ad Bethuliam, & venerunt ad portas ejus.

✯. 13. Ita ferunt Mfs. Germ. 15. & Pech. his tantùm mutatis ; nempe Germ, hab. longè bis, Pech, à longè illis ;

bifcum eft Deus nofter, qui dedit virtutem in If- Ex MB. Reg. &
raël, & poteftatem adversùs inimicos, ficut hodie Germ.
fecit & facturus eft.

14. Et factum eft, cùm audiffent viri civitatis
vocem ejus, feftinaverunt defcendere ad portam
civitatis fuæ, & convocaverunt majores natu
plebis.

15. Et concurrerunt omnes, à minimo ufque ad maximum: quoniam mirum erat eis reverfam illam.

16. Et aperuerunt portas, & fufceperunt eas s & incendentes ignem ad lumen, congyraverunt illam :

17. quæ dixit ad eos voce magna: Laudate Deum, laudate Dominum noftrum

18. qui non abftulit mifericordiam fuam à domo Ifraël : fed quaffavit inimicos noftros per manum meam in hac nocte.

19. Et proferens caput ejus de pera, oftendit, & dixit eis: Ecce caput Olofernis principis virtutis Affyriorum, & ecce conopeum, in quo recumbebat in ebrietate fua, & percuflit illum Dominus in manu feminæ.

20. Vivit Dominus, qui cuftodivit me in via mea qua profecta fum, quoniam feduxit eum facies mea in perditionem ipfius, & non fecit peccatum mecum in coinquinatione, & in confusione.

22. Et obftupuit omnis populus valde, & inclinantes fe adoraverunt Deum, & dixerunt univerfi: Benedictus es Domine Deus nofter, qui ad nihilum redegifti inimicos noftros hodie. 23. Et dixit ad eam Ozias: Benedicta tu filia à NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. in manu mea in hac nocte.

VERSIO ANTIQUA.

Ex Mf. Reg. & Deo excelfo, præ omnibus mulieribus quæ funt fuper terram.

Germ.

24. Et benedictus Deus nofter, qui creavit cœlum & terram, & direxit te in vulnus capitis principis inimici noftri:

25. quoniam non difcedet laus tua à corde ho-
minum, memorantium virtutis Dei ufque in fem-
piternum. Et det tibi Deus benedictionem in æter-
num, & vifitet te in bonis, pro eo quòd non pe-
percifti animæ tuæ, propter humilitatem generis
noftri, fed profilifti in cafum ruinæ noftræ in di-
rectum in confpectu Dei noftri.

26. Et dixit omnis populus : Fiat, fiat.
VULGATA

• Hic & feqq. 27.
* Porro Achior vocatus venit, & dixit ei Ju-
. in Verf. anti- dith: Deus Ifraël, cui tu teftimonium dedifti quòd ul-
quâ transferuntur cifcatur fe de inimicis fuis, ipfe caput omnium incre-
poft . 5. capitis dulorum incidit hac nocte in manu mea.
XIV. Seq.

Germ.

28. Et ut probes quia ita eft, ecce caput Holofernis, qui in contemptu fuperbiæ fuæ Deum Ifraël contempfit, & tibi interitum minabatur, dicens : Cùm captus fuerit populus Ifraël, gladio perforari præcipiam latera tua.

VULGATA NOVA.

ad eam : Benedicta es tu filia à Domino Deo excelfo, præ omnibus mulieribus fuper terram.

24. Benedictus Dominus, qui creavit cœlum & terram, qui te direxit in vulnera capitis principis inimicorum noftrorum :

25. quia hodie nomen tuum ita magnificavit, ut non recedat laus tua de ore hominum, qui memores fuerint virtutis Domini in æternum, pro quibus non pepercisti animæ tuæ, propter anguftias & tribulationem generis tui, fed fubvenisti ruinæ ante confpectum Dei noftri.

26. Et dixit omnis populus: Fiat, fiat.

NOVA.

29. Videns autem Achior caput Holofernis, anguftiatus præ pavore, cecidit in faciem fuam fuper terram, & æftuavit anima ejus.

30. Poftea verò quàm refumpto fpiritu recreatus. eft, procidit ad pedes ejus, & adoravit eam, & dixit:

31. Benedicta tu à Deo tuo in omni tabernaculo Ja-
cob, quoniam in omni gente, quæ audierit nomen
tuum, magnificabitur fuper te Deus Ifraël.
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

es, poft tu; folus Germ. delet feq. à, cum Græco, in
quo præterea legitur visa, altiffimo, abfque præced. es;
in Gr. tamen Alex. habetur ef Cu, in Compl. Cù. In
Mf. Corb. fic: Et dixit ad illam Ozias: Benedilla es tu fi-
lia à Domino excelfo, pra omnibus mulieribus in terra.

#. 24. In Ms. Germ. 15. id unum variat: qui direxit te
in vulnere. In Corb. verò fic : Et benedictus Dominus Deus,
qui creavit cælum & terram, qui te direxit in vulnera ca-
viris inimicorum nofirorum. Grzc. huic ultimo accedit, ni-
fi quod habet τες τρανές, calos, non calum; & infra, εἰς
τραῦμα κεφαλῆς ἀρχοντος, in frationem capitis principis, 10-
co in vulnera capitis. Cunéta ifta abfunt à Mf. Pech. ut
reliqua ufque ad finem capitis.

.. 25. Mr. Germ. 15. fic habet: Quoniam non difcedi-
mus à te, & non difcedit laus tua à corde hominum, me-
morantium virtutis Dei ufque in fempit. ut faciat tibi illa

CAPUT

VERSIO ANTIQUA.

Deus in excelfis æternus, ut vifitet te in bonis, pro quibus non pepercifti anima tua, propter bumilit. generis noftri, fed prefpexifti in ruinam noftram, per directum iens ante confpectum Dei noftri. Corb. Quoniam non recedet laus tua de corde hominum, qui memores funt virtutis Dei in fempit. pro quibus non pepercifti anima tua ( Ms. mea,) propter humilit. generis noftri fed fubvenisti ruinæ noftræ in directionem, ante confpetum Dei nofri. Græc. "Οτι εκ αποςήσεται ἡ ἐλπίς σε ἀπὸ καρδίας ανθρώπων, μνημονευόντων ἔχον Θεῖ ἕως αἰῶνος. Καὶ ποιήσαι (οι αυτὰ ὁ Θεὸς εἰς ὕψος αἰώνιον, τῇ ἐπισκέψαθαί (ε & ἀγαθοῖς, ἀνθ' ὧν ἐκ ἐφείσω τῆς ψυχῆς (ε, διὰ τὴν ταπείνωσιν το γένος ἡμῶν, ἀλλ' ἐπεξῆλθες σώματι ἡμῶν ἐπ' εὐθείαν πορευθεῖσα ἐνώπιον τῇ Θεῖ ἡμῶν.

. 26. Similiter hab. Mf. Corb. Sic etiam in Græco, nifi excipias verbum eiπar, dixerunt, prò dixit. In Germ. 15. ita : Et dixit omnis populus unianimis : Fiat, fiat.

Ex MB. Reg. & 1. ET dixit Judith ad illos: Audite fratres, accipite caput hoc, & fufpendite illud fuper faftigium muri nostri :

ram,

2. & cùm lucere cœperit, & exierit fol in terfumat unufquifque veftrum arma bellica fua, & exeat omnis vir in fortitudine potens extra civitatem, & date priores impetum in illos, tanquam defcendentes in campum ad bellum adversùs cuftodiam filiorum Affür.

3. Et mox ut defcendetis in campum, accipient illi arma fua, & ibunt in caftra fua.

4. Et levabunt fe duces eorum, & concurrent

NOTE AD VERSION EM ANTIQUAM.
. 1. Mf. Germ. 15. cum Pech. Et dixit ad illos Ju-
dith: Audite nunc me (Pech. me nunc ) fratres,5_acci-
pientes caput hoc, fufpendite fupra muros veftros, (Pech.
Super muros noftros.) Itidem Græcè, exceptis pofterioribus
his, κρεμάσανε αυτὴν ἐπὶ τῆς ἐπάλξεως το τείχος ὑμῶν· quæ
textui Regio favent. In Corb. verò fic : Er dixit illis Judith:
Audite me fratres mei, accipite caput hoc, & fuper muros noftros.

. 2. Mf. Germ. 15. Et erit, mox ut luxerit manè,
exierit fol fuper terram, accipite unufquifque vafa bellica
fua, & exieris omnis vir potens extra civitatem, (Germ. 4.
civitate) & dabitis iter in eis, ficut defcendentes in cam-
pum adversùs exploratores filiorum Affur. Pech. Et mox ut
inluxerit manè, exierit fol fuper terram, fumat unufquif-
que veftrum arma fua, & exibitis omnis vir potens extra
civitatem, & ftatuetis ducem inter vos, ficut decidentes in
campum adversùs exploratores filiorum Affur. Corb. Et erit,
sùm exierit fol, accipiat unufquifque vafa bellica, & exite
extra civitatem, & date in illos priores impetum, ficut def-

cendentes ad bellum adversùs exploratores filiorum Affyrio
rum. Grzc. Καὶ ἔσαι, ἡνίκα ἂν διαφαύσῃ ὁ ὄρθρος, καὶ ἐξέλθῃ
är
ὁ ἥλιος ἐπὶ τὴν γῆν, αναλήψεθε έκαςος τὰ σκεύη τὰ πολεμι
na vμar, y sCEREUSED (Mr. Alex. cum editt. Ald. & Compl.
εξελεύσεται) πᾶς ἀνὴρ χύων ἔξω τῆς πόλεως, καὶ δώσετε άρ
χηγὸν εἰς αυτές, ὡς καταβαίνοντες ἐπὶ τὸ πεδίον εἰς τὴν προσ
punakur var 'Aasýp.

#. 3. Græcè, loco Et mox ut, habetur fimpliciter
&, & non, absque feq. in campum ; mox ita araxa-
βόντες ὗτοι τὰς πανοπλίας αυτῶν, πορεύσονται, &c. ut fup.
Mf. Germ. 15. fic: Et mox defcenderis, accipientes illi ar-
ma, abibunt in caftra fua. Corb. Et non defcendetis; S
accipientes illi arma fua; reliqua defunt, ficut in Pech.
tota cum. feqq. ufque ad . 27.

*. 4. Grace legitur : Καὶ ἐγερθαι τες σρατηγὸς τῆς δυνά μεως Ασσέρ, και συνδραμένται, &c. ut in Lat. fup. detrac ta voce magnus, poft timor. In Germ. 15. ita: Et fuf citabunt duces virtutis fuæ, & concurrent ád tabernaculum

t