28. Et dixit ad eam Ozias: Omnia quæcunque
dixifti, in bono corde locuta es, & non eft qui
refiftat verbis tuis: quoniam non ex hodierno
fapientia tua manifeftata eft, fed ab initio dierum
tuorum fcit omnis populus prudentiam tuam, &
quoniam bona funt figmenta cordis tui: nam po-
pulus fitit valde
& fuaferunt nos facere ficut

focuti fumus eis, inducere fuper nos jusjurandum,
quod non præteriemus.

29. Et nunc ora pro nobis, fi fortè exaudiet
te Dominus Deus nofter, quoniam mulier fanc-
ta es tu. Et mittet Dominus pluviam in fupple-
mentum lacuum noftrorum, & non deficiemus.

30. Et dixit ad illos Judith: Audite me, & faciam rem prudentem, quæ provulgabitur in progeniem generationis filiis generis noftri.

VULGATA NOVA.

26. Et nos ergo non ulcifcamur nos pro his quæ patimur,

27. fed reputantes peccatis noftris hæc ipfa fupplicia minora effe, flagella Domini, quibus quafi fervi corripimur, ad emendationem, & non ad perditionem noftram eveniffe credamus.

28. Et dixerunt illi Ozias, & presbyteri : Omnia, quæ locuta es, vera funt, & non eft in fermonibus tuis ulla reprehenfio.

29. Nunc ergo ora pro nobis, quoniam mulier fancta es, & timens Deum.

30. Et dixit illis Judith: Sicut quod potui loqui, Dei effe cognofcitis:

31. ita quod facere difpofui, probate fi ex Deo eft, & orate ut firmum faciat Deus confilium meum.

32. Vos stabitis ad portam hac nocte, &
NOTE AD VERSIONEM

Καὶ νῦν ἀδελφοὶ, ἐπιδειξώμεθα τοῖς ἀδελφοῖς ἡμῶν, ὅτι,
&c. ut in textu Regio, nifi quòd loco facrarium incum-
bit, habetur θυσιαςήριον επεσήρικται; pauloque poft de-
leto & placeamus, præponitur Kupio, voci Deo, ficut in-
fra xal, huic ult. patres noftros.

. 22. Mf. Germ. 15. Memores eftote qua fecit cum
Abraham, & cum Ifaac. Similiter in Mf. Pech. præter
hoc, mementote. In Corb. verò fic: Memores eftote qua fe-
cit Abraha, quemadmodum tentaverit eum & Ifaac. Græc.
Μνήθητε ὅσα ἐποίησε μετὰ Αβραάμ, καὶ ὅσα ἐπείρασε τὸν

Ισαάκ.

*. 23. Græc. Καί ὅσα ἐγένετο τῷ Ἰακώβ, &c. ut in Lat. fup. nifi excipias vocem πρόβατα, oves, loco pecora. Mf. Germ. 15. Et quæ falta buic Jacob in Mefopotamiam Syria, pafcenti ei pecora Laba, &c. ut fup. Mf. Pech. Et qua falta funt Jacob in Mefopotamia Syria, pafcenti ei pecora Laba fratris fui. Corb. Et qua fata funt in Jacob in Mefopot. Syria, cùm pafceret oves fratris matris fua.

. 26. Mf. Pech. Quoniam ficut illos juffit interrogationem cordis eorum, & nos non ultionem. Similiter in Mf. Germ. 15. excepto verbo uht, pro jussit, & inf. non in ultionem. Corb. habet: Quia fic illos combuffit interrogatione cordis eorum, & nos non ulcifcimur. Græc. "Ori & καθὼς ἐκείνες ἐπύρωσεν εἰς ἐτασμὸν τῆς καρδίας αυτῶν, κ Яμas 8x edixnos. Nobil. Quoniam non ficut illos examinavit in examen cordis eorum, etiam nos non eft ultus; Taouds propriè, inquifitio, tormentum.

18

. 27. Græc. 'Am' sis v8.9étnow (Ald. & Compl. vs slar) μasiyoi Kuens, &c. ut fup. Mf. Germ. 15. cum Pech. flagellat Dominus (Pech. Dominus nofter) non adpropinquantibus fibi. Corb, fed in monitione flagellatus populum fuum.

. 28. Similiter habet Mf. Germ. 15. paucis immutatis; videlicet, quoniam quidem non ex hodierna die, pro quoniam non ex hodierno, paulòque poft, manifefta, pro manifeftata; exinde intellectum, loco prudentiam, ut infra fitivit, pro fitit, & coegerunt, pro fuaferunt; extremò fic, adducere fuper nos juramentum, quod non prægerimus. Itidem in Ms. Pech, nisi quòd habet ut sup. ma

32. Stabitis vos ad portam nocte ifta, & ego

ANTIQUAM. nifefata, & in fine, prateriemus cum Mr. Regio. In Corb. verò ita: Et dixit illi Ozias: Omnia quæ locuta es, qui contradicat non eft verbis tuis, & in fapientia follicitudo præfagat. Nam ab initio fcivit ( 1. fitivit ) omnis populus valde, locutus fum illi hac ; & adduxit in diebus quinque jusjurandum, quod non præteriemus. Græcè: Kai εἶπεν πρὸς αυτὴν Ὀζίας Πάντα ὅσα εἶπας, ἀγαθῇ ( Μια Alex. cum edd. Ald. & Compl. & avatḥ) xapdia sharuσας, καὶ ἐκ ἔςιν ὃς ἀντιςήσεται τοῖς λόγος (ε· ὅτι ἐκ ἐν τῇ σήμερον ἡ σοφία (ε πρόδηλός έσιν, ἀλλ' ἀπ' ἀρχῆς ἡμερῶν (ε ἔγνω πᾶς ὁ λαὸς τὴν σύνεσίν (ε, καθότι ἀγαθόν ἐςι τὸ πλάσμα τῆς καρδίας (γ' ἀλλ' ὁ λαός εδίψησε σφόδρα, ἠνάγκασαν ποιῆσαι ἡμᾶς καθὰ ἐλαλήσαμεν αυτοῖς, απαγαγεῖν öpxor & kas, o'r où @apalnośμeta• quæ omnia vix leviter differunt à textu Regio.

. 29. A Græco abfunt ifta, fi fortè exaudiet te Dominus Deus nofter; loco verò fantta es tu, habetur fimpliciter, evoluç el, pia es, additurque éri, ultra, verbo ult. deficiemus; cætera concordant. In Mf. Germ. 15. fic: Et nunc ora pro nobis, & forte exaudiet te Dominus Deus nofter, quoniam mulier tu fanita es. Et difmittit Dominus pluvias in fupplimentum lacorum noftrorum, &5 nos deficiemus fiti. In Pech. Et nunc ora pro nobis, & pro tes exaudiet te Dom. Deus nofter, quoniam mulier tu fan&a es. Et dimittet, &c. ut in Mf. Regio, excepta voce lacorum. In Corb. verò ita : Et nunc ora pro nobis, quoniam mulier fanita es, in fupplemento vaforum noftrorum, & non jam deficiemus.

10.9.

#. 30. Ita Gr. habet, nifi quòd delet vocem prudentem, & loco provulgabitur in progeniem generationis, ponit ¿qizla sis reveas reveur, perveniet in generationes genera tionum. Mf. Germ. 15. cum Pech. Et dixit ad illos Judith: Audite me, & faciam rem prudentia, qua provulgabitur in progenie (Pech. progeniem ) generationum filiorum generis noftri. Corb. Et dixit illis Judith: Audite me faciam rem, quæ provulgetur in progenies filiis gentis noftra.

. 32. Mfs. Germ. 15. & Pech. Vos enim ftabitis ad pofte (Pech, portam ) hac noile, I exeam ego cum ancilla

VULGATA NOVA.

exeam cum abra mea : & orate ut, ficut dixiftis,
in diebus quinque refpiciat Dominus populum
fuum Ifraël.

33. Vos autem nolo ut fcrutemini actum meum, & ufque dum renuntiem vobis, nihil aliud fiat, nifi oratio pro me ad Dominum Deum noftrum.

34. Et dixit ad eam Ozias princeps Juda: Vade in pace, & Dominus fit tecum in ultionem inimicorum noftrorum. Et revertentes abierunt.

VERSIO ANTIQUA

exeam ego cum ancilla mea : & in diebus, qui- Ex MB. Reg.
bus dixiftis civitatem tradituros vos inimicis nof Germ.
tris, refpiciet Dominus ad Ifraël in manu mea,
ficut ego fido.

33. Vos autem non fcrutabitis actum meum :
non enim renuntiabo vobis, quoufque confum-
mentur quæ ego facio.

34. Et dixit Ozias, & principes ad eam : Vade in pace, & Dominus Deus erit ante te in ultionem inimicorum noftrorum. Et revertentes defcenderunt de tabernaculo ejus, & abierunt ad difpofitiones fuas.

tur,

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
men : & in diebus, in quibus dixiftis civitatem tradituros
vos inimicis noftris, refpiciet Deus Ifraël in manu mea, fi-
cut ego confido. Corb. Stabitis vos ad portam nocte, & ego
exeam cum abra mea: in diebus enim quinque refpiciet nos
Dominus Ifraël in manu mea. Græc. textui Regio confonat,
nifi quòd pro diebus quibus, hab. μées μe' äs, diebus
poft quos, detracto feq. vos; & pro refpiciet, mixéelai,
vifitabit, abfque feq. ad; deeft quoque in fine ro ficut
go fido, ut in Mf. Corb.

confumentur, in Germ. verò 15. ficut in Regio, consummen-
Gr. T TEXEva. In Corb. hæc tantùm leguntur :
Vos autem non fcrutabitis actum meum, ufque dum renum.
tiem vobis.

. 33. Itidem Græcè, nifi excipias verbum ep, di-
cam, pro renuntiabo; at in Mf. Alex. avayys, & in
edd. Ald. & Compl. ayya. Concinunt pariter Mfs.
Germ. 15. & Pech. nifi quòd in fine hab. quoad-fque
confumentur qua ego cogito facere in Mf. etiam Germ 4.

. 34. Mf. Germ. 4. habet reverterunt, pro descenderunt. Græcè neutrum legitur, nec etiam vox ejus, post tabernaculo, nec feq. &; deeft pariter fup. verbum erit, poft Dominus Deus; cætera quadrant. Mfs. Germ. 15. & Pech. ferunt: Et dixit ad eam Ozias : Vade in pace, Dominus Deus erit ante te in ultionem Pech. ultione,) &c. ut in Mf. Regio. In Corb. fic: Et dixit Ozias, & principes: Vide, vade in pace ; 5 Dominus tecum fit in ultionem inimicorum noftrorum. Et revertentes abierunt. Græc. sπes prútncar si tas diatágeis autur, ut fup.

Gen. 34.

26.

2. Domine Deus patris mei Simeon, qui dedifti illi gladium in defenfionem alienigenarum, qui violatores extiterunt in coinquinatione fua, & denudaverunt femur virginis in confufionem:

3. & dedifti mulieres illorum in prædam, & filias illorum in captivitatem ; & omnem prædam

I.

VERSIO ANTIQUA.

Udith autem procidit in faciem fuam, & im Ex Mß, Reg. & J pofuit cinerem fupra caput fuum, & fcidit tu- Germ. autre can fit nicam fuam qua fe induerat, & veftivit fe cilicium ipfum, quòd inferebatur in Hierufalem in domum Domini incenfum vefpertinum : & clamavit voce magna ad Dominum, & dixit:

*

2. Domine Deus patris mei Symeon, cui de-
difti in manu gladium in ultionem alienigenarum,
qui violaverunt vulvam virginis in coinquinatio
ne,
& denudaverunt femur in confufione, & coin-
quinaverunt matricem in improperio: dixifti
enim: Non fic erit : & fecifti: pro quibus ege-
runt in fanguine virginis, & dedifti principes eo-
rum in occifionem, & thorum ejus, qui recepit
dilectam, in fanguinem; & præpofuifti fervos fu-
per potentes, fuper fedes eorum:

3: & dedifti mulieres eorum in prædam, & fi-
lias in captivitatem ; & omnia fpolia in divifionem
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

. 1. Mf. Germ. 15. cum Pech. Judith autem projecit fe (Pech. procidit) in faciem fuam, & impofuit cinus fuper caput fuum, & fcidit tunicam fuam, & denudavit quod induerat cilicium; erat (Pech. erat modò ) oblatum in Jerufalem in domo Domini incenfum vefperâ illâ : 5 clamavit Judith voce magna ad Dominum, & dixit. In Corb. hæc folùm exftant: Judith autem cecidit in faciem, & impofuit cinerem in caput fuum, & clamavit voce magna ad Dom. & dixit. At in Græco fic: 'I dè éπEOEY ÉT! @póowwer, καὶ ἐπέθετο σποδὸν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτῆς, ἢ ἐγύμνωσεν ὃν ἐνεδιδύσκετο σάκκον και ἦν ἄρτι προσφερόμενον ἐν Ἱερεσαλήμ εἰς τὸν οἶκον το Θεῖ ( Mr. Alex. Κυρίε ( τὸ θυμίαμα τῆς ἑσπέ ρας ἐκείνης· καὶ ἐβόησε φωνῇ μεγάλη Ιεδίθ πρὸς Κύριον, καὶ

είπε.

in defenfionem alienigenarum, qui violaverant vulvam in
coinquinatione, & denudaverunt femur in confufionem, &
percufferunt fervos fuper thronum illorum potentes. Apud
Lucif. verò Cal. 1. de non parc. in De. del. col. 230. vel
232. d. ita: Domine Deus patris mei Symeon, qui dedifti
ei gladium in ultionem alienigenarum, qui violaverunt vul
vam virginis in coinquinationem, denudaverunt femur
in confummationem, & coinquinaverunt matricem in impro-
perium: dixifti enim : Non fic erit : & fecifti : fecus (al,
propter) dedifi principes eorum in occifionem, & thorum e-
rum, qui accepit dilectam, in fanguinem ; & percuffifti fer-
vos fuper potentes, fuper thronos eorum. Græcè Kúči
Θεὸς τῷ πατρός με Συμεών, ὦ ἔδωκας εν χειρὶ ῥομφαίαν εἰς
ἐκδίκησιν αλλογενῶν, οἱ ἔλυσαν μήτραν παρθύνει εἰς μίασμα,

2

ὀνειδος· εἶπας γάρ· Οὐχ έτως έσαι καὶ ἐποίησαν· ἀνθ' ὧν ἔδων
κας ἄρχοντας αυτῶν εἰς φόνον, καὶ τὴν πρωινών αυτών, ἢ ἡδές
σαλο τὴν ἀπάτην αυτῶν, εἰς αἷμα καὶ ἐπάταξας δέλες ἐπὶ
durásais, devásas e'xi Ipíros durar in Mf. Alex. de-

eft hoc, ή δυνάςας.

*. 2. Mfs. Germ. 15. & Pech. Domine Deus patris mei Sy-μrwoar μupov sis aïXúrur, Ceßиawoar μúTour Eis
meon, qui dedifti ( Germ. dedifti ei ) gladium in ultionem
inimicorum alienigenarum, qui violaverant ( Pech. viola-
verunt ) vulvam virginis in coinquinationem, & denudave-
runt femur in confufionem ( Pech. confufione, ) 5 coinqui-
naverunt matricem in improperium ( Pech. improperio : ) di-
xifti enim: Non fic erit: 5 fecerunt: propter quod dedifti
principes earum in occifionem (Pech. occifione ) thronum
(Pech. thorum) eorum, qui accipit dilectam, ( Pech. accepit
delictam) in fanguine; & præpofuifti fervos fuper potentes,
fuper thronos eorum. In Corb, multò pauciora de more:
Domine Deus patris mei Symeon, qui dedifti illi gladium

* f. quando.

Gorm.

VERSIO ANTIQUA.

Ex M. Reg. & filiorum dile&torum qui zelaverunt zelum tuum, & abominati funt coinquinationem fanguinis fui, & invocaverunt te in adjutorium fibi : Domine Deus meus, exaudi me viduam.

4. Tu enim fecifti priora illorum, & pofteriora, & nunc quæ futura funt: cogitafti enim, & facta funt: recordatus es, & adftiterunt tibi in concilio: vocafti, & dixerunt : Ecce adfumus.

5. Omnes enim viæ tuæ paratæ, & judicia tua in providentia.

6. Ecce enim Affyrii repleti funt in virtute sua, & exaltati funt in equo & afcensore.

VULGATA

7. Sed afpexifti fuper caftra corum, & tenebræ fatigaverunt eos.

runt eos.

Suráμd autur, vtúlncar s'p' inπw & árabáry. 'Eyauplasar ἐν βραχίονι πεζών, ἤλπισαν ἐν ἀσπίδι, και ἐν γασῷ, και τό operdorn youous autem, armaturæ genus eft, de quo vide Rob. Conftant.

duam, Lucifero confonant Mfs.Germ. 15. & Pech. nifi quòd
habeat fanguinis fui, ut fup. loco generis tui, delentque
suum, post adjutorium. In Corb. verò hæc tantum legunt,
tur : Et dedifti mulieres eorum in prædam, & filias eorum
in captivitatem; & omnem prædam in divifionem filiorum
dilectorum, qui Lelaverunt želum tuum: Deus meus, fub-
veni mihi vidua. Græce : Καὶ ἔδωκας γυναῖκας αυτῶν εἰς
Tegroμùr, y Duraléeas sis aixuanwolar in warla Tà oxu-
λα εἰς διαίρεσιν υἱῶν ἠγαπημένων ὑπὸ β, οἳ καὶ ἐξήλωσαν τὸν
ζηλόν σκ, και έβδελύξαντο μίασμα αἵματος αυτῶν, καὶ ἐπεκα
λέσαντό (ε εἰς βοηθον· ὁ Θεὸς ὁ Θεὸς ὁ ἐμὸς, καὶ εἰσάκεσον ἐμε
Tus xes in Mf. Alex. deeft, poft iμós.

#.4. M. Germ. 15. cum Pech. Tu enim fecifti priora
illorum cum illis, & illa pofteriora, 5 nunc qua (Pech.
& qua ) futura funt : cogitafti, & factum ( Pech. factum
eft) ficut voluifti : & dixerunt: Ecce veniemus. Corb. Tu
enim fecifti priora, & illa poft illa cogitafti : 5 factum eft
ficut voluifti: dixerunt: Ecce venimus. Lucif. Cal. I. de
non parc. in De. del. col. 230. d. Tu enim fecifti priora
eorum cum illis, & illa poftea, & nunc, & qua superve
mientia. Gr. Σὺ γὰρ ἐποίησας τὰ πρότερα εκείνων, καὶ ἐκεῖν
να, κ τὰ μελέπειλα, κ τὰ νῦν, καὶ τὰ ἐπερχόμενα διενοή της και
ἐγενήθησαν ο ἐνενοήθης και παρέςησαν ο εβελεύσω· καὶ εἶπαν
Ιδὲ πάρεσμεν.

#. 10. Sic etiam habet Lucif. Cal. ubi fup. præter unum conteres, pro conteris, abfque enim, post Dōminus. In Mís. Germ. 15. & Pech. fic: Et nefcierunt quoniam tu es Deus, qui conteres bella; Domine ( Pech. Dominus ) enim nomen eft tibi. In Corb. Et nefciunt quoniam tu Dominus, qui conteres bella; Dominus nomen eft tibi. Græc. Kai &'x éyrwσαν ὅτι (ὺ εἶ Κύριος συντρίβων πολέμες. Κύριος όνομά Colo Unde Hilar. in Pf. 125. col. 409. c. ait: Cantantes ex Lege: Dominus conterens bella; Dominus nomen eft illi.

. 11. Mf. Germ. 15. Tu contere virtutem illorum, as terne Deus: comminue multitudinem illorum in virtute tua,

deduc virtutem illorum in ira tua : cogitaverunt enim fruftrare fanita tua, coinquinaverunt tabernaculum requietionis tua, nominis honorifici tui, adprebendere ferrum (\. ferro) cornum altaris tui. Lucif. Cal. I. de non parc. in De. del. col. 230. d. Tu projice illorum vires, Æterne: contere illorum plenitudinem virtute tun, deduc eorum tenacitatem in ira tua: cogitaverunt enim fruftrare fancta tua, coinquinare tabernaculum requietionis tua, nominis bonorifici tui, apprehendere ferro cornu altaris tui. Mf. Pech. Tu contere virtutem illorum in ira tua: cogitaverunt enim fruftrare, &c. ut fup. apud Lucif. excepto uno, 5 omnis, loco nominis. In Corb. verò fic: Tu allide virtutem illorum in virtute tua, & detur virtus illorum in ira tua : voluerunt enim infirmare fanita tua, & tabernaculum honoris ; $ dejecerunt gladio cornu altaris tui. Græcè: Zi pákov auTar τὴν ἔὶν ἐν δυνάμι (ε, και κάταξον τὸ κράτος αὐτῶν ἐν τῷ θυμῷ (γ' ἐξελεύσαντο γὰρ βεβηλώσαι τα αγιά (ε, μιαναι το σκήνωμα τῆς καταπαύσεως τὸ ὀνομαλος της δόξης ( . 6.9. Eadem prorfus refert Lucif. Cal. I. de non ( Mr. Alex. delet κ) καταβαλεῖν οι ήρω χέρας θυσιασηρία parc. in De. del. col. 230. d. nifi quòd ponit, ante glo- Ct. riati funt, & in fine fcribit fundibulis. Eadem quoque exftant in Mfs. Germ. 15. & Pech. exceptis his, intenfo arce, fundibalis ; unus Pech. tollit, ante gloriati funt. In Corb. fic: Ecce enim Affyrii repleti funt in virtute fua, & exaltati funt in equis & afcenforibus. Et gloriati funt in brachio peditum, & fperaverunt in fundibula, & tenfa faginta, & lancea, Grxc. 'I♪à yàp 'Aasuem e#anfurtneer in

#. 5. M. Corb. fimpliciter: Omnes enim via tua parate funt. Similiter in Græco, fed abfque verbo funt, additurque, xpisis ( vel ut in editt. Ald. & Compl. ai κρίσεις) (ε ἐν προγνώσε" quidam legiffe videntur κτίσς, vel xrices, non xpios, nam in Mf. Pech. fic legitur: Omnes enim via tua parata, & creatura tua in providentia. Sic etiam in Mf, Germ. 15. detracto verbo parata. Item ap. Lucif. ubi fup. Omnes enim via tua parata, creaturæ tua in providentia.

. 12. Mf. Germ. 15. cum Pech. Refpice in faftigia eorum, dimitte ( Pech. demirte ) iram tuam in capita illorum. Corb. fimpliciter hab. Mitte iram tuam in illos, omiffis his quæ antecedunt. Lucif. verò Calar. priora tantùm le git, Refpice in faftigio eorum, abfque feqq. Græcè: Bxé for eis Uπepuparíar dutür, dæéseinor thr óprúr Cv ois xe• panas duter.

Jud. 4.

VULGATA NOVA.

13. capiatur laqueo oculorum fuorum in me, & percuties eum ex labiis charitatis meæ.

14. Da mihi in animo constantiam, ut contemnam illum; & virtutem, ut evertam illum.

15. Erit enim hoc memoriale nominis tui 21. 5. cum manus feminæ dejecerit eum.

26.

16. Non enim in multitudine eft virtus tua Domine, neque in equorum viribus voluntas tua eft, nec fuperbi ab initio placuerunt tibi : fed humilium & manfuetorum femper tibi placuit deprecatio.

17. Deus cœlorum, creator aquarum, & Dominus totius creaturæ, exaudi me miferam deprecantem, & de tua mifericordia præfumentem.

18. Memento Domine teftamenti tui, & da verbum in ore meo, & in corde meo confilium corrobora, ut domus tua in fanctificatione tua permaneat:

19. & omnes gentes agnofcant, quia tu es Deus, & non eft alius præter te.

VERSIO ANTIQUA.

13. [14] Da in manum meam viduæ quam cogitavi virtutem,

14. [13.] & percuties eos ex labiis fuafionis mex, principem, & principem fuper fervum fuum.

15. Quaffa fubftantiam ejus in manu viduæ, ut fciant omnia regna, quoniam tu es Deus.

16. Non enim in multitudine virtus tua eft, neque in potentia, nec datum tuum in fortibus prævalet : fed humilium Deus es, & infirmorum adjutor, & humilium fufceptor, & defperatorum falvator.

17. Itaque Domine Deus patris mei, & Deus hæreditatis Ifraël, dominator Domine cœlorum & terræ, creator aquarum, rex totius creaturæ, tu exaudi obfecrationem meam,

18. & da, verfutiam in fuafione, & vulnus & livorem eorum, qui funt adversùs teftamentum tuum, & domum tuam fanctam, & vertices Sion, & domum poffeffionis filiorum tuorum, qui cogitaverunt dura. Infpice, & fac fuper omnem gentem, & omnem tribum fcientiam :

19. ut fciant, quoniam tu es Deus univerfæ poteftatis & virtutis, & non eft alius defenfor generis Ifraël præter te.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 13. (14.) Similiter in Mss. Germ. 15. & Pech. ficut ap. Lucif. Cal. loco cit. uno excepto, manu mea; in Corb. verò fimpliciter: Da in manu mea vidua, prætermiffis aliis, Græcè Ads ά Xeipi μ8 Tйs xúeas & Niercúfur xpá7cs.

#. 14. (13.) Ms. Germ. 4. hab. percuties eum, non eos. Germ. 15. Et percute eos ex labiis fuafionis mea, in principes fuper fervum fuum. Mf. Pech. Et percute os eorum & labiis fuafionis mea, in principes fuper fervum tuum. Corb. Et percute eum ex labiis charitatis mea, & præcipe ut evertam eum. Apud Lucif. verò Cal. ubi fup. Et percute eos labiis perfuafionis mea, in principe, & principem fuper fervum fuum. Grzc. Πάταξον δῆλον ἐκ χειλέων απάτης με, ἐπ ̓ ἀρχοντι, κι άρχοντα ἐπὶ θεράποντι αυτό.

. 15. M. Pech. cum Lucifero Cal. Quaffa fubftantiam ejus in manu vidua, abfque feqq. ut ferant, &c. Similiter in Germ. 15. iifdem pariter omiffis, ut & voce ejus, poft fubflantiam. In Corb. fic: Et allide furrectionem illorum in manu femina; nec adduntur feqq. Similiter in Græco: Opavoor RUTWY To árássμa ( Alex. árásuμa) iv xeipi θηλείας.

. 16. In Mf. Germ. 4. legitur virtutis tuæ, non virtus tua. In Germ. 15. & Pech. Non enim in multitudine virtutis, ( Pech. virtus tua) fed potentia, ( Pech. fed nec potentia) neque datum tuum in fortibus : fed humilium es Deus, infirmorum adjutor, infirmium fufceptor, defperatorum falvator. In Corb. Non enim in multitudine eft virtus tua Domine : fed humilium & minorum Deus, adjutor infirmorum, defenfor ignorantium. Apud Lucif. Cal. 1. de non parc. in De. del. col. 230. d. Non enim in multitudine virtus tua, fed nec potentia, neque datum tuum in fortibus: fed humilium es Deus, infirmorum adjutorium, infirmorum fufceptor, defperatorum falvator. Apud Ferrand. Diac. ep. ad Regin. p. 158. Non in multitudine eft fortitudo tua, neque virtus tua in potentatibus: fed humilium es us, &c. ut in textu Regio. Græce: Οὐ γὰρ ἐν πλήθη τὸ κράτος (δ. Τεδὲ ἡ δυνασεία ( & Χύεσιν· ἀλλὰ ταπεινῶν εἶ Θεὸς, ἐλα7τόνων εἴ βοηθὸς, αντιλήπτωρ απενόντων, ἀπεγνωσμένων σκε · παςὺς , ἀπηλπισμένων ζωτήρ.

. 17. Græc. ipfo initio hab. Nai, vai o Osis To wα

VULGATA NOVA.

Tpós μ8, reliqua ut in Lat. fup. deleta voce Domine, ante
cælorum, addito verò C, poft hanc, creatura. In Mf.
Germ. 15. ita : Etiam, etiam Domine patris mei, & Deus
hæreditatis Ifraël, dominator Domine cælorum & terra,
creator aquarum, rex totius creatura, exaudi deprecationem
meam. Similiter in Pech. exceptis his prioribus Etiam
Domine Deus patris ; & infra, cælorum, terræ & crea-
tor..... tu exaudi obfecrat. meam. In Corb. verò fic: Adju-
tor etiam patris mei, Domine Deus cœlorum & terræ, crea-
tor aquarum, & rex totius creaturæ, exaudi obfecrationem.
Apud Lucif. Cal. ubi fup. Etiam Deus patris mei, & Deus
hæreditatis Ifrael, Domine dominator cælorum & terra
creator aquarum, rex totius creaturæ, exaudi obfecrationem
meam. In Mf. Germ. 4. tu ipfe exaudi, &c.

#. 18. Mfs. Germ. 15. & Pech. Et da verfutiam & fua-
fionem in vulnere 5 livore corum, qui adversùs teftamen-
tum tuum, 5 domum tuam fandam, & vertices Sion, &
domui retentionis filiorum tuorum cogitaverunt dura. Fac
Super omnem gentem, & fuper (Pech. del. Super ) omnem
tribum fcientiam. In Corb. contractius de more, nempe :
Et da verbum in vulnera illorum; fecundùm teftamen-
tum, 5 domum tuam fandam, infpice, & fac fuper omnem
gentem. Apud Lucif. verò ubi fup. fic: Da verfutiam S
fuafionem in vulnere, 5 in livorem eorum, qui adversùs
teftamentum, & domum sandlam tuam, & vertices Sion,
domui retenfionis filiorum tuorum cogitaverunt dura falla, fu-
per omnem gentem & tribum omnem. Græcè: Kalos nó you μs
náπátur sis ( Ald. & Compl. xai) Texuμa y μwxwπα dv-
τῶν, οἱ κατὰ τῆς διαθήκης και είχε ή για μένα (και
ρυφής Σιών
κι οίκς καταχέσεως υιών (γ ἐξελεύσαντο
σκληρά. Καὶ ποίησον ἐπὶ πᾶν τὸ ἔθνος (ε, κ πάσης φυλῆς
iniyor.

. 19. Sic habet Mf. Pech. ad verbum: fic etiam in Germ. 15. excepto uno generi, loco generis. Apud Lucif. Cal. omnia pariter exftant quæ fup. præter primam voculam ut, quæ deeft. In M. Corb. fic: Ut fciant, quoniam tu es Dominus univerfæ potefiatis, & non eft alius defenfor generis Ifrael, nifi tu Domine. Græcè: To eiducal, oTI CU εἶ ὁ Θεὸς πάσης δυνάμεως και κράτος, καὶ ἐκ ἔσιν ἄλλος ὑπερα ασπίζων το γένες Ισραήλ, εἰ μὴ βύ.

CAPUT

"Fad Dominum, furrexit de loco, in quo

A&tum eft autem, cùm ceffaffet clamare

I.

ET

X.

VERSIO ANTIQUA.

Ex MB. Reg.
Germ.

T factum eft, cùm ceffaffet clamans ad Ex Mß. Reg.
Deum Ifraël, confummavit omnia verba Germ,
ifta, & furrexit de loco quo prociderat.
NOTA AD VERSIONEM ANTIQUAM.

jacuerat proftrata ad Dominum.

Ex MB. Reg. & Germ.

VERSIO ANTIQUA.

2. Et vocavit abram fuam, & defcendit in domum fuam, in qua commorabatur in diebus fabbatorum, & in diebus feftis fuis, & abftulit cilicium quod induerat, & exuit fe veftimenta viduitatis fuæ,

3. & lavit corpus fuum aquâ, & unxit fe unguento fpiffo, & pectinavit capillos capitis fui, & impofuit mitram fuper caput fuum, & induit fe veftem jocunditatis fuæ, qua veftiebatur in diebus viri fui Manaffe, & accepit foleas in pedes fuos, & impofuit perifcelides, & dextralia, & liliolum, & annulos,& inaures, & omma ornamenta fua; 4. & compofuit fe nimis in rapinam virorum quicunque viderent eam.

5. Et porrexit ancillæ fuæ afcopam vini, & vas olei; & peram implevit pulenta, & maffam fici, & panes, & immifit in eam cafium; & plicuit omnia vafa fua, & impofuit ei.

6. Abierunt uterque fimul, & venerunt ad portam civitatis Bethulia, & invenerunt ftantes ad eam Oziam & majores natu civitatis, Cambrim & Charmin.

7. Qui cùm vidiffent eam immutata facie & vefte mutata, mirati funt ad fpeciem ejus multùm valde.

8. Et dixerunt ad eam: Deus patrum noftrorum det te in gratiam, & confummet cogitationes tuas, in gloriam filiorum Ifraël, & in exfultationem Hierufalem.

VULGATA NOVA.

2. Vocavitque abram fuam, & defcendens in domum fuam, abftulit à fe cilicium, & exuit fe veftimentis viduitatis fuæ,

3. & lavit corpus fuum, & unxit fe myro optimo, & difcriminavit crinem capitis fui, & impofuit mitram fuper caput fuum, & induit fe veftimentis jucunditatis fuæ, induitque sandalia pedibus fuis, affumpfitque dextraliola, & lilia, & inaures, & annulos, & omnibus ornamentis

fuis ornavit fe.

4. Cui etiam Dominus contulit fplendorem: quoniam omnis ifta compofitio, non ex libidine, fed ex virtute pendebat : & ideo Dominus hanc in illam pulchritudinem ampliavit, ut incomparabili decore omnium oculis appareret.

5. Impofuit itaque abræ fuæ ascoperam vini, & vas olei, & polentam, & palathas, & panes, & cafeum, & profecta est.

6. Cùmque veniffent ad portam civitatis, invenerunt exfpectantem Oziam & presbyteros civitatis.

7. Qui cùm vidiffent eam, ftupentes mirati sunt nimis pulchritudinem ejus.

8. Nihil tamen interrogantes eam, dimiferunt tranfire, dicentes: Deus patrum noftrorum det tibi gratiam, & omne confilium tui cordis fua virtute corroboret, ut glorietur fuper te Jerusalem, & fit nomen tuum in numero fanctorum & juftorum.

VERSIO ANTIQUA.

* Et procidens in faciem Judith, adoravit Deum, & dixit ad eos: Faciat Dominus Deus
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

*. 2. Ms. Germ. 15. habet ancillam, pro abram, de-
letque &, poft fabbatorum; item infra, loco induerat,
fcribit induta erat; cætera ut fupra. In Mf. Pech. deeft
tantùm &, ante vocavit; & infra legitur induta erat; se-
quentia verò, & exuit fe, &c. omittuntur. In Corb. fic:
Et vocavit abram fuam, & defcendit in domo, abftulit
5
à fe cilicium, & exuit fe veftimenta viduitatis fuæ. Græ-
τὲ : Καὶ ἐκάλεσε τὴν ἅβραν αυτῆς, κατέβη εἰς τὸν οἶκον,
ἐν ᾧ διέτριβεν ἐν αὐτῷ ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν σαββάτων, καὶ
ἐν ταῖς ἑορταῖς αὐτῆς, καὶ περιείλαλο τὸν ζάκκον ὃν ἐνεδεδύ
20, đủ calo và, &C. ut fup.

. 3. Eadem leguntur in Mf. Germ. 15. nonnullis ta-
men exceptis, nempe, ornavit, pro pedinavit; item poft
pauca, huic voci diebus, additur To vita; & infra loco
pedes fuos, legitur pedibus fuis, uti pro perifcelides, ita,
fibi perifcerides, abfque feq. & liliolum. In Corb. fic: Et
lavit corpus fuum aquâ, & unxit fe unguento bono, & dif-
eriminavit capillos capitis fui, & impofuit mitram fuper ca-
put fuum, & induit fe veftimenta jocunditatis, accepit
foleas in pedibus fuis, impofuit liliolum, & dextralia,
-annulos, & inaures, & omnia ornamenta fua. In Pech.
hæc tantùm leguntur: Et induit fe vefte jocunditatis fuæ
quam veftiebatur in diebus viri fui Manaffe. In Græco:
Καὶ περιεκλύσαλο τὸ σῶμα ὕδατι, κ εχρίσατο μύρῳ παχεῖ,
Ż NIÉTAGE TAS Tρixas Tйs nepaλus άutus, y ÉTÉVεlo μl-
ἦταν ἐπ' αὐτῆς, καὶ ἐνεδύσατο τὰ ἱμάτια τῆς εὐφροσύνης αυ
τῆς, ἐν οἷς ἐξολίζετο ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς ζωῆς τὸ ἀνδρὸς ἀν-
τῆς Μανασσή, καὶ ἔλαβε βανδάλια εἰς τες πόδας αυτῆς, καὶ
περιέθετο της χλιδώνας, καὶ τὰ ψέλια, και τὲς διακτυλίες, και
τὰ ἐνώτια, και πάντα τὸν κόσμον αυτῆς.

au

.4. Ms. Germ. 15. Et compofuit fe in abalienationem virorum quicunque vidiffent eam. Corb. Et compofuit fe in Specie in viam virorum quicunque viderant illam. Abfunt hec à Mf. Pech. At in Græco fic: Kai inarwnicalo ogóδρα εἰς ἀπάτησιν ὀφθαλμῶν ἀνδρῶν, ὅσοι ἂν ἴδωσιν αυτήν. Mf. Alex. non dάτ habet, i. e. captionem, vel deceptionem, fed aπárinoir, occurfum, ut vertit Nobil. verbum autem ixanwaisale, fucum bene, feu ornatum peregrinum accerfitum, fignificat.

V. 5. Mf. Germ. 15. loco olei, legit oleo, uti ficus, lo6 fici, & cafeum, non cafium; cætera ut fup. Corb.

verò fic: Et dedit abra fua afcopam vini, & vas olei; peram implevit polenta, lapfaces, & panes, & cafeum ; & duplicavit omnia vafa fua. In Mf. Pech. fimpliciter : Et peram implevit pulenta, & impofuit ei. Græcè: Ka¦ê'dwμε τῇ ἄβρα αυτῆς ἀσκοπυτίνην οἴνε, καὶ καμψάκην ἐλαίγ hear Exúρer aspirar, i warátus, y aplar natapur. πήραν ἐπλήρωσεν ἀλφίτων, παλάθης, καθαρών και περιεδίπλωσαν πάντα τὰ ἀγγεῖα αυτῆς, καὶ ἐπέθηκεν ἐπ' auT. Mf. Alex. cum edit. Ald. Tétиxer duт, Compl. & αὐτῇ.

#.6. Græc. initio habet: Kal abocar el (ed. Compl. ἐξῆλθον σμᾶ ἐπὶ τὴν πύλην τῆς πόλεως Βελυλούα, reliqua ut in Lat. fup. præter unum, Xalpiv. Mf. Germ. 15. Et abierunt utraque fimul, & venerunt ad portam civitatis Bethulia, invenerunt adftantem in eam Oziam, & majores natu civitatis, Chabrin & Charmin. Corb. Et abierunt ad portam civitatis, & invenerunt ibi aftantem Oziam, & presbyteros civitatis. Pech. Et abierunt ad portam civitatis Betulia, invenerunt ftantem ad eam Oziam, & majores civitatis. Græc. & PESTAS ET AUTHS, infiftentes fuper eam; Mf. verò Alex. geswτa dutus, ut fup.

.7. Mf. Pech. Qui cùm vidiffent eam mutata facie 5 vefte mutata, mirati funt fuper pulchritudinem ejus valde. Germ. 15. Qui cùm vidissent eam, & erat mutata facies ejus, & veftem quam mutaverat, & mirati funt ad faciem ejus multùm valde. In Corb. fimpliciter: Qui cùm vidiffent mutatam faciem ejus, mirati funt fpeciem ejus. Græcè "Os διὲ εἶδον αὐτὴν, καὶ ἦν ἀλλοιωμένον τὸ πρόσωπον αυτῆς, καὶ τὴν συχὴν μεταβεβληκυῖαν αυτῆς, καὶ ἐθαύμασαν ( in Mf. Alex. deeft κ) ἐπὶ τῷ κάλλη αυτῆς ἐπὶ πολὺ σφόδρα.

. 8. Similiter habet Mf. Germ. 15. præter hoc, det tibi gratiam, pro det te in, &c. & infra altitudinem, loco exfultationem. Mf. Pech. Et dixerunt ad eam: Deus patrum noftrorum det tibi gratiam, & confummet cogitat, tuas ad gloriam filior. Ifraël, & exfultatione Hierufalem. Corb. verò fic: Et dixerunt ad illam : Deus patrum noftrorum det tibi gratiam, & adimpleat Deus petitionem tuam in excelfo Jerufalem. Græc. Kal eina dut Oros ó ecs (in Ms. Alex. non geminatur ) τῶν πατέρων ἡμῶν διών σε εἰς χάσ eιν, καὶ τελειώσαι τὰ ἐπιληδεύματά σε εἰς γαυρίαμα διῶν ἴσω can, wμa Isproœnú.

* Grace legitur fimpliciter: Kel wegvexútues ( edd. Ald.