CAPUT VII.

VERSIO ANTIQUA.

T cùm veniffent in civitatem Ecbatanan,

I.

VULGATA NOVA.

Ex MB. Reg. 1. dicit Thobias angelo: Azarias frater, duc Ngreffi funt autem ad Raguelem, & fuf

Germ.

me viam rectam ad Raguhelem. Et venerunt, &
invenerunt illum fedentem in atrio, circa oftium
domus fuæ, & falutaverunt illum priores. Et dixit
Raguhel: Bene valeatis fratres, intrate falvi & fa-
ni: & induxit illos in domum fuam.

2. Et dixit Annæ uxori fuæ : Quàm fimilis eft
hic juvenis Thobis confobrini mei!

3. Et interrogavit illos Anna, dicens: Unde eftis fratres? Et illi dixerunt: Ex filiis Nepthalim nos fumus, ex captivis Ninive.

4. Tunc illa dixit: Noftis Thobin fratrem noftrum? Et dixerunt: Novimus. Et illa dixit: Fortis eft? Et illi dixerunt: Fortis eft & vivit.

5. Tunc Thobias dixit: Pater meus eft, de quo quæris.

6. Et exfiliit Raguhel, & ofculatus eft illum lacrymans,

7. & dixit: Benedictio tibi fit fili, quoniam boni & optimi viri filius es tu. O infelicitas malorum, quia excæcatus eft vir juftus, & faciens eleemofynas! Et incubuit lacrymans fuper collum Thobiæ filii fratris fui.

8. Et Anna uxor ejus, & Sarra filia eorum, lacrymatæ funt.

9. Et occiderunt arietem, & fufceperunt illos libenter : & poftquam laverunt, discubuerunt ad conandum.

cepit eos Raguel cum gaudio.

2. Intuenfque Tobiam Raguel, dixit Annæ uxori fuæ : Quàm fimilis eft juvenis ifte confobri

no meo!

3. Et cùm hæc dixiffet, ait: Unde eftis juvenes fratres noftri? At illi dixerunt: Ex tribu Nephtha li fumus, ex captivitate Ninive.

4. Dixitque illis Raguel: Noftis Tobiam fratrem meum? Qui dixerunt : Novimus.

5. Cùmque multa bona loqueretur de eo, dixit angelus ad Raguelem: Tobias, de quo interrogas, pater iftius eft,

6. Et mifit fe Raguel, & cum lacrymis ofculatus eft eum, & plorans fupra collum ejus, 7. dixit: Benedictio fit tibi fili mi, quia boni & optimi viri filius es.

8. Et Anna uxor ejus, & Sara ipforum filia lacrymatæ funt.

9. Poftquam autem locuti funt, præcepit Raguel occidi arietem, & parari convivium. Cùmque hortaretur eos difcumbere ad prandium,

10. Tobias dixit: Hic ego hodie non manducabo neque bibam, nifi priùs petitionem meam confirmes, & promittas mihi dare Saram filiam

tuam.

10. Et dixit Thobias ad Raphahel angelum:
Azarias frater, dic Raguheli ut det mihi Sarram
fororem meam. Et audivit Raguhel hunc fermo-
nem, & dixit illi: Manduca & bibe, & fuaviter
tibi fit hac nocte: non eft enim alius cui opor-
teat accipere Sarram filiam meam, quàm tu; fi-
militer & mihi non licet illam dare alio viro,
quàm tibi: tu proximus mihi es, & tibi Sarra.
11. Verum autem tibi dicam fili: tradidi illam
NOTE AD VERSIONEM

3

. 1. Similiter in Mf. Germ. 15. præter ifta: Et cùm veniffent..... Exbathanis, dixit..... Azaria fr. deduc me rectò in domum Raguel..... fedentem circa oftium, & falutaverunt..... Et ille dixit: Bene valeatis. Græcè Kal йλδεν εἰς ̓Εκβάτανα, και παρεγένετο εἰς τὴν οἰκίαν Ραγεήλ Σάρρα δὲ ὑπήντησεν αὐτῷ, καὶ ἐχαιρέτισεν αυτὸν, καὶ αὐτὸς αυτές· καὶ εἰσήγαγεν αυτὸς εἰς τὴν οἰκίαν. Et venit in Ecbatana, & advenit in domum Ragouel ; & Sarra verò occurrit ei, & falutavit eum, & ipfe eos; introduxit eos in domum. Mí. Alex. cum editt. Ald. & Compl. initio haber, Καὶ ἦλθεν, pauloque port, παρέγενοντο : exinde Alex. Σάρρα δὲ ὑπήντησεν αὐτοῖς, ἢ ἐχερέτισεν αυτὸς, καὶ αυτοὶ αυτήν.

V. 2. Ita Græcè, præter hoc, 'Payйn "Era, loco Anna; item loco Thobis confobrini mei, fic, TwbiT TO AVE4us, abfque præced. hic, ante juvenis; in Mf. Alex. deeft Payens; & in Germ. 15. Lat. exftat Tobi confobrino

meo.

V. 3. Mf. Germ. 15.addit vos, poft unde, ficut à, poft captivis item fcribit Neptalim, & Nineve. Græc. pro Anna, hab. Payena, omillo verbo dicens, uti paulò post, illi; fed poft dixerunt, addit dute, ei, ficut &, poft captivis, deletque nos fumus ex.

*. 4. Grac. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Γινώσκετε Τωβίτ τὸν ἀδελτὶν ἡμῶν; Οἱ δὲ εἶπε· Γινώσκομεν. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς. Υγι alvd ; Oi dè elπar Kal 29, drains Et dixit eis: Nofsitis Thobit fratrem noftrum? Illi autem dixerunt: Nofcimus. Et dixit eis: Valet? At illi dixerunt: Et vivit, & valet. Mf. Germ. 15. textui Lat. favet, nifi quòd delet vocem illi, ante 2. dixerunt.

. 5. Itidem in Mf. Germ. 15. excepto ult. interrogas, pro queris. In Græco, ipfo initio habetur xal, pro tunc, in fine fimpliciter, warup μ isi, abfque feq. de quo

quaris.
#.

11. Quo audito verbo Raguel, expavit, fciens ANTIQUAM.

. 6. Ita Græcè, excepto uno, xxaves, & ploraἔκλαυσε vit, pro lacrymans. In Mf. Germ. 15. ad verbum ut fup. #. 7. M. Germ. 15. delet tu, poft hoc, filius es ; cætera verbum è verbo , ut fup. Græc. Καὶ εὐλόγησεν αυτ τὸν, καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ὁ τὸ καλὸ καὶ ἀγαθό ανθρώπε υιός. Καὶ ακέσας ὅτι Τωβίτ απώλεσε τὲς ὀφθαλμὸς ἑαυτῷ, ἐλυπήθη, κα Exnavos. Et benedixit ci, & dixit illi: Honefti & boni hominis filius. Et audiens quia Tobit amifit oculos fuos, triftatus eft, & ploravit.

. 8. Similiter in Mf. Germ. 15. Græcè conftanter Ἔδνα, pro Anna; item αυτό, ejus, loco eorum; cætera ut fupra.

.9. Mf. Germ. 15. leg. diligenter, non libenter, uti loti funt, pro laverunt, & pro difcubuerunt, ita, tune accubuerunt. Grac. Καὶ ὑπεδέξαντο αυτές προθύμως και Ivoar xpiòr wegbátwr, ny wapétunar ofa wasiora. Et sufceperunt eos promptè; & immolaverunt arietem ovium, appofuerunt obfonia plura.

2

. 10. Ita Mf. Germ. 15. habet, exceptis his : Et dixit Tob. Rafaelo angelo: Azaria..... dic Raguelo..... quem oporteat..... fiquidem non mihi illam licet dare alio. Gr. Εἶπε δὲ Τωβίας τῷ Ραφαήλ Αζαρία ἀδελφὲ, λάλησον ὑπὲρ ὧν ἔλεγες ἐν τῇ πορείᾳ, καὶ τελεθήτω τὸ πρᾶγμα. Καὶ μελέ δωκε τὸν λόγον τῷ Ραγεήλ καὶ εἶπε Ραγεήλ προς Τωβίαν Φάγε, πίε, καὶ ἡδέως γίνε· σοὶ γὰρ καθήκς τὸ παιδίον με zaliv. Dixit autem Tobias Raphaeli: Azarias frater, loquere de quibus dicebas in itinere, & perficiatur negotium. Et communicavit verbum ipfi Ragouel: dixit Ragouel ad Tobian: Manduca, bibe, & jucundè efto : tibi enim convenit filiolam meam accipere.

. 11. A Mf. Germ. 15. abest jam,`ante viris, ficut ergo, ante fili; exinde loco iftorum bic > ego non edam

VERSIO ANTIQUA.

jam viris feptem, fratribus noftris ; & omnes mor- Eu Mf. Reg.
tui funt, dum cum illa fecedunt. Nunc ergo fi- Girm.
li, manduca & bibe. Et dixit Thobias: Hic ego
non edam quicquam neque bibam, donec me-
cum rem confirmes.

13. Et Raguhel dixit: Ne dubites fili, facio quod vis. Et his dictis adjecit, dicens:

14. Tibi Sarra deftinata eft fecundùm judicium libri Moyfi, & de coelo judicatum eft tibi illam dari. Accipe fororem tuam, amodo tu illius fra ter es, & hæc tua foror eft : datur tibi ex hodierno & in æternum. Et Dominus coeli bene difpo nat vobis hanc no&em, & faciat vobis mifericordiam & pacem.

15. Et accerfivit Raguhel Sarram filiam fuam, & acceffit ad illum : & adprehenfa manu virginis, tradidit eam illi, & dixit: Ecce, accipe fecundùm legem & judicium quod fcriptum eft in lege Moyfi, dare tibi hanc uxorem. Habe itaque, & duc illam ad patrem tuum fili, falvus & fanus : & Deus de coelo det vobis bonum iter, & pa

cem.

16. Et vocavit matrem & puellam, & præcepit afferri chartam, ut faceret confcriptionem conjugii, quemadmodum tradidit illam uxorem fecundum judicium libri Moyfi. Et attulit mater illius chartam, & ille fcripfit, & fignavit.

17. Et ex illa hora coeperunt manducare & bibere.

18. Et vocavit Raguhel Annam uxorem fuam, & dixit illi: Præpara cubiculum aliud, & introduc illuc puellam. Et abiit in cubiculum, & ftravit ficut illi dictum eft.

19. Et introduxit filiam fuam, & lacrymata est causâ illius: & exterfit lacrymas,

20. & dixit illi: Forti animo efto filia: Dominus coeli det tibi gaudium pro tædio tuo. Et exiit inde.

manum ejus, tradidit eam Tobia uxorem, & dixit: Ecco,
fecundum legem Moyfi duc eam, & adduc ad patrem tuum.

Et benedixit eis.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
quicquam, fimpliciter, neque edam; cætera ut fup. In
Græco fic: ПodelEw Cos Tur dxúferar of whα to Tai-
δίον με ἑπτὰ ἀνδράσι και οπότε ἐὰν εἰσεπ ρεύοντο προς αυτ
τὴν, απέθνησκεν ὑπὸ τὴν νύκτα. ̓Αλλὰ τὸ νῦν ἔχον ἡδέως για
νε. Καὶ εἶπε Τωβίας. Οι γεύομαι ἐδὲν ὧδε, ἕως ἂν soy-
Te i satûre πрós us. Veruntamen indicabo tibi veritatem :
dedi puellam meam (Mr. Alex. delet μ8) feptem viris ; 5
fimul atque ingrediebantur ad cant, moriebantur fub noctem.
Sed in præfentia jucundè efto. Et dixit Tobias : Non guftabo
quicquam bic, quoadufque fteris & ftatuatis ante me.

. 13. In M. Germ. 15. hæc tantùm leguntur: Et Ra-
guel dixit: Facio; omiffis aliis. Item Græcè, Kai eiñe 'Pa-
7x abfque feqq.

. 14. Similiter habet Mf. Germ. 15. præter ifta: Mofi, pro Moyfi, & infra fic, & hæc foror tua: datur tibi ex Todierna die, ...... vobis hac nocte, & faciat vobifcum, &c. In Gaco hæc folùm leguntur: KoμICY AUTHY ATO T8 νῦν κατὰ τὴν κρίσιν· (ὺ δὲ ἀδελφὸς εἶ αυτής, κα αυτή (ε ἐτίνα Ὁ δὲ ἐλεήμων Θεὸς εὐ δώσει ὑμῖν τὰ κάλισα. Duc illam ex nunc juxta judicium: tu bero frater es illius, & ipfà tui eft. Mifericors autem Deus profperabit vobis optima.

XEGE

. 15. M. Germ. 15. delet ecce, cica medium; infra autem fic hab. in libro Mofi, dari tibi..... Habe, & duc illam..... falvus ies 5 fanus: Deus celi det tibi bonum iter & pacem; cætera ut fup. Græc. Kal exánce Zappar Tur θυγατέρα αυτό και λαβὼν τῆς χειρὸς αὐτῆς, παρέδωκεν αυτὴν Τωβία γυναῖκα, καὶ εἶπεν· ἰδὲ, κατὰ τὸν νόμον Μωτι σέως κομίζει αυτήν, καὶ ἀπαγε, πρὸς τὸν πατέρα (ν. Καὶ εὐAéynoer QUTÉS. Et vocavit Sarram filiam fuam: & fumens

. 16. Una vox tantùm variat in Mf. Geim. 15. nem-
pe ifta, puella, loco 5 puellam. Græc. Kai sxanecer ES-
ναν τὴν γυναῖκα αυτό και λαβὼν βιβλίον, έγραψε συγγραφὴν
speariolo. Et vocavit Ednam uxo em fuam : & jumens
librum, fcripfit fyngrapham, & obfignavit.

. 17. Græcè impliciter: Kalav. ¿Diew.
*. 18. Vox aliud abeft à Mf. Germ. 15. legitur autem
induc, pro introduc, ficut inf. in fecretum, pro in cubi-
culum ; cætera ut fup. Græc. conftanter fcribit 'Edvay
non Annam, præponitque vocem exp, foror, verbo
prapara; loco verò cubiculum aliud, hab. ¿Tengy Tapetor,
quod idem valet; ut & dur, eam fimpliciter, loco
illuc puellam; dein & ultimò, & emolucev di cîte, &5 fecit
ficut dixit; prætermiffis aliis.

#. 19. In Mf. Germ. 15. conftanter induxit, pro intro-
duxit, cæt. ut fup. Græc. loco filiam fuam, hab. duтùv
Exsi, eam illuc, abfque feq. causa illius; loco verò exter-
fit, ared Eale, fufcepit, hoc addito in fine, rús buɣaîpis
durus, filia fua.

. 20. Græc, initio hab. Oάpod, Confide, pro Forti animo efto, addito ifto, Tus us, & terra, ad vocem cali; item hab. xder, gratiam, non gaudium; editt. verò Ald. & Compl. legunt xapav; demum pro tadio tuo, fic, τῆς λύπης ( ταύτης, trifilia tua hac, abfque feq. & exist inde; hujus tamen ult. loco repetit, Θάρ Juyalep, Confide filia.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

Clas néger, Et cæpit Tobias dicere, loco & dixerunt; de-
inde ut in Lat. fupra, demiis tamen vocibus feqq. Do-
mine, & omnia, & faculorum; additis verò his, post
tuum, vi dyor éršckov, sanctum & gloriofum: ultimò
τὸ
etiam fic, ori ai xτío-15 Co, num. plurali.

.8. Ita legitur apud Aug. 1. 3. de doctr. Chr. to. 3. 53. e. & in M. Germ. 15. fed utrobique omittuntur feqq. & ex his multiplicafli femen hominum. Græcum etiam cum textu concinit, nifi quòd loco adjutorium, habet βοηθον, adjutricem, additis his ad Evam, sήριγμα την yuraîxa auto, firmamentum uxorem ejus, absque feq. &; item loco multiplicafti, fic, ézerúðu, natum eft.

.9. Sic habet August. ad verbum, tum l. 3. de doctr. Chr. to. 3. 53. e. tum 1. 22. cont. Fauft. to. 8. col. 383. a. præter vocem uxorem, quam delet. Sic etiam in Mf. Germ. 15. à quo pariter abeft vox uxorem. Gr. nonnihil differt; deletis nempe his, tu fcis, quoniam, fic hab. σ' διὰ πορνείαν ἐγὼ λαμβάνω, non propter fornicationem ego accipio, & in fine, antelas, in veritate; tollit verò præced. uxorem, additque raúrur, iftam, ad meam. Auctor op. imp. in Matth. hom. 1. p. 24. b. legit: Domine zu feis, quia non propter libidinem accepi uxorem, fed propter biberos procreandos.

. 10. Similiter apud Aug. 1. 3. de doctr. Chr. 53. c. ut miferearis noftri Domine. A Mf. Germ. 15. abeft ut, reponitur infia, loco feq. & abfunt pariter ifta : cum pace; da nobis filios in benedictione. In Græco fic: ETλαξον ἐλεισαι με, αυτῇ (υγκαταγηρᾶσαι. Καὶ εἶπε μετ' αυτέ, Αμήν· καὶ ἐκοιμήθησαν αμφότεροι τὴν νύκτα. Præcipe mifereri mei, & ei confenefcere. Et dixit fecum, Amen: dormierunt utrique noite.

. 11. M. Germ. 15. hab. vocavit, pro accerfivit, abfque præced. ; item infra, fodiit foffa, loco foderunt foveam, detracto ult. per noctem. In Græco fimpliciter: Καὶ ἀναδας Ραγκὴλ ἐπορεύθη, και ώρυξε τάφον, λέγων· ΕΑ

VULGATA NOVA.

12. Dicebat enim : Ne fortè fimili modo eve

nerit ei, quo & cæteris illis feptem viris, qui funt ingreffi ad eam.

13. Cùmque paraffent foffam, reverfus Raguel ad uxorem fuam, dixit ei:

14. Mitte unam ex ancillis tuis, & videat fi mortuus eft, ut fepeliam cum antequam illucef

cat dies.

15. At illa mifit unam ex ancillis fuis. Quæ ingreffa cubiculum, reperit eos falvos & incolumes, fecum pariter dormientes.

16. Et reverfa, nunciavit bonum nuncium : &

VERSIO ANTIQUA.

12. Dicebat enim: Ne fortè moriatur Thobias, Ex MB. Reg. S Germ. & omnibus fiam derifio & opprobrium.

13. Et confummaverunt foffuram. Reverfus eft Raguhel domum, & vocavit uxorem fuam, & dixit:

14. Mitte unam ex ancillis ad cubiculum, & videat fi vivit, an mortuus eft, ut fepeliamus illum nemine fciente.

15. Et mifit unam ex ancillis. Et accensâ lucernâ, aperuit oftium, & intravit, & invenit illos pariter dormientes.

16. Et reverfa, nunciavit illum vivere, & nihil benedixerunt Dominum, Raguel videlicet, & mali paffum : & benedixit Raguhel Deum cœli,

Anna uxor ejus,

17. & dixerunt: Benedicimus te Domine Deus Ifraël, quia non contigit quemadmodum puta

bamus.

18. Fecifti enim nobifcum mifericordiam ruam, & exclusisti à nobis inimicum perfequen

tem nos.

19. Mifertus es autem duobus unicis. Fac eos Domine pleniùs benedicere te : & facrificium tibi laudis tuæ & fuæ fanitatis offerre, ut cognofcat univerfitas gentium, quia tu es Deus folus in univerfa terra.

20. Statimque præcepit fervis fuis Raguel, ut replerent foffam, quam fecerant, priufquam elu

cefceret.

21. Uxori autem fuæ dixit ut inftrueret convivium, & præpararet omnia, quæ in cibos erant iter agentibus neceffaria.

22. Duas quoque pingues vaccas, & quatuor arietes occidi fecit, & parari epulas omnibus vicinis fuis, cunctifque amicis.

23. Et adjuravit Raguel Tobiam, ut duas hebdomadas moraretur apud fe.

24. De omnibus autem, quæ poffidebat Raguel, dimidiam partem dedit Tobiæ, & fecit

17. dicens: Benedictus es Domine omni benedictione fancta & munda : & benedicant tibi omnes electi tui, & omnis creatura tua benedicat tibi, in omnia fæcula fæculorum. Benedictus es, quoniam lætificafti me, & non contigit mihi ficut putabam ;

18. fed fecundùm magnam misericordiam tuam egisti nobifcum.

19. Benedictus es, quia mifertus es duorum unicorum. Fac cum illis Domine mifericordiam, & da fanitatem: & confumma vitam eorum cum mifericordia, & lætitia.

20. Et præcepit fervis fuis, ut replerent foffam quam fecerant, priufquam lucefceret.

21. Et præcepit uxori fuæ, ut faceret panes multos.

22. Et abiit ipfe ad gregem, & adduxit vaccas duas, & quatuor arietes, & juffit præparari.

23. Et vocavit Thobiam, & juravit illi, dicens His diebus quatuordecim, hinc non recedes; fed hîc eris manducans & bibens mecum, & lætificabis animam filiæ meæ, multis adflictam doloribus.

24. Et ex eo quod poffideo, accipe partem dimidiam, & vade falvus & fanus cum pace ad

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

furgens Raguel ivit, & fodit fepulcrum, dicens.

. 12. In Mf. Germ. 15. habetur derifus fum, loco fiam derifio, abfque hoc in fine, & opprobrium: Græcè fimpliciter your Muros άTOJárn; dicens : Nonne hic morietur?

.13. Mf. Germ. 15. ipfo initio hab. Et ut ficut foffam, loco foffuram, detracta voce domum. Græc. omiffis antecedentibus, hab. Καὶ ἦλθε Ραγεήλ εἰς τὴν οἰκίαν ἑαυ τε, κ εἶπεν Εδνᾳ τῇ γυναικὶ αυτό. Et venit Raguel inι domum fuam, & dixit Edna uxori fua.

. 14. Abeft à Mf. Germ. 15. iftud, ad cubiculum, ficut à Græco textu; item pro feq. &, exftat ut, uti aut, loco an. In Græco fic, à idérwoar, & videant, ( in edit. tamen Compl. siderw;) fubinde loco an mortuus eft, ita, si dè μù, fi autem non; & in fine fic, und eis vậ, & nemo fciat.

#. 15. Græcè fimpliciter: Kal sober and laun avolξασα τὴν θύραν, καὶ εὗρε τις δύο καθεύδοντας. Et intravit ancilla aperiens januam, & invenit ambos dormientes.

. 16. In Ms. Germ. 15. legitur regressa, non reverfa; item omittitur Raguel, & loco Deum, hab. Dominum. In Greco fic : Και εξελθέσα, ἀπήγγειλεν αυταῖς ὅτι ζῇ· Et egreffa, annuntiavit eis quia vivit; omiffis his, nihil mali paffum, cum voce ult. cæli.

#. 17. Mf. Germ. 15. Benedictus Deus omni benedictione, fanile munde : benedicant te omnes fandi tui, in faculum feculi. Benedictus es, quoniam, &c. ut fup. Græc. initio pro Domine, hab. Coeds &, tu Deus in, & infra, loco tibi omnes electi, &c. ita: C of viol C, & πᾶσαι αἱ κτίσεις (*, καὶ πάντες οι άγγελοι (ε, καὶ οἱ ἐκλεκ τοί οι ευλογείτωσαν (ε· εἰς τὰς αἰῶνας το fanis sui, &

omnes creaturæ tuæ, & omnes angeli tui, & electi tui be-
nedicant te, in facula; deinde ut in Lat. fupra.

. 18. Ita Græcè, præter unum orù, multam, loco
magnam; neutrum legitur in Mf. Germ. 15.

. 19. In Mf. Germ. 15. ita: Et benediclus es, quoniam...... duobus unicis ; exinde deletur da, ut & inf. vox mifericordia. Græc. his tantùm differt à textu Lat. nempe habet Moreyevels, unigenitorum, loco unicorum, deletque cum, poft fac; item infra tollit hoc, 5 da fanitatem ; fed poft eorum, addit & vela, in fanitate, deinde μST' pegaurus, &c. ut fup.

#. 20. Mf. Germ. 15. Tunc præcepit..... ut implerent foveam quam fecerunt, priufquam lucifceret. Græcè fimpliciter : Εκέλευσε δὲ τοῖς οἰκέταις χῶσαι τὸν τάφον Julit autem famulos exaggerare fepulcrum.

.21. Hæc abfunt à Græco in Mf. verò Germ. 15. habetur facere, loco ut faceret.

. 22. Horum loco Græcè legitur: Kal ewoínser avtois γάμον ἡμερῶν δεκατεσσάρων. Εt fecit eis nuptias diebus quatuordecim. In Mf. Germ. 15. omnia ut in Lat. fup. præter duo, greges, pro gregem, & in fine, parari prandium.

#.23. Hæc pauca variant fub finem in Mf. Germ. 15. nempe penes me, pro mecum; deinde fic, & conlatabis animam meam filia, &c. Græc. Kai siter auT 'Payyùa. mewn Curlexs Durai ràs úμécas tô ráμr, śrópuws uù sen9siv auTor, s'ar μù power ai dexaréorαFES μÉS TE θεῖν αὐτὸν, ἐὰν μὴ πληρωθῶσιν δεκατέσσαρες ημέραι το raus. Et dixit ei Ragouel, antequam confummarentur dies nuptiarum, cum juramento non exire eum, nifi impleti fuerint quatuordecim dies nuptiarum.

.24. Similiter in M. Germ. 15. exceptis his, ibis,`

Germ.

VERSIO ANTIQUA.

E MB. Reg. & patrem tuum ; & alia dimidia pars, cùm mortui fuerimus, ego, & uxor mea, veftra erit. Forti animo efto fili, ego pater tuus fum, & Anna mater tua; tui fumus nos, & fororis tuæ, amodo, & in perpetuo.

VULGATA NOVA.

fcripturam, ut pars dimidia, quæ fupererat poft obitum eorum, Tobiæ dominio deveniret.

NOTA AD VERSIONEM ANTIQUA M.
pro vade, abfque feq. cum pace ; item infra, amodo, 1ο-
lo-
co fum, paulòque poft, nunc, pro amodo. In altero Germ.
4. legitur forori, non fororis. In Græco hæc tantùm ex-
fant : Καὶ τότε λαβόντα τὸ ἥμισυ τῶν ὑπαρχόντων αυτό, που

T

ρεύεθαι μεθ' ὑγείας πρὸς τὸν πατέρα· καὶ τὰ λοιπὰ, ὅταν αποθάνω, й gurú μr. Et tunc accipientem dimidium poffelhonum ejus, ire cum fanitate ad patrem ; & reliqua cùm mortuus fuero, uxor mea.

CAPUT IX.

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.

Unc accerfivit Thobias Raphahel ange- 1.T Unc vocavit Tobias angelum ad fe,

Ex Mf. Reg. & 1. lum, & dixit illi:

Germ.

3. Azarias frater, adfume tecum hinc fervos quatuor, & camelos duos, & perveni in civitatem Rages ad Gabelum : & da illi chirographum fuum, & recipe pecuniam, & accerfi illum ad nuptias.

4. Scis enim quoniam numerat dies pater meus: & fi tardavero una plus die, contriftabo animam ejus.

5. Sed vides quomodo Raguhel juraverit, cujus jusjurandum fpernere non poffumus.

6. Ét abiit Raphahel angelus cum quatuor fer-
vis, & duobus camelis, in civitatem Rages: &
manferunt penes Gabelum, & dedit illi Kapha-
hel chirographum fuum.

. 7. Et indicavit illi de Thobia filio Thobi
quoniam accepit uxorem filiam Raguhel, & ro-
gat illum ad nuptias. Et continuò furrexit, &
adfignavit illi faccos cum fuis figillis, & compo-
fuerunt illos fupra camelos; & vigilaverunt fimul,
& venerunt ad nuptias.

8. Et invenit Gabelus Thobiam difcumben-
tem : & exfilivit, & falutavit, & ofculatus eft
eum: & lacrymatus eft Gabelus, & benedixit
Deum,

9. dicens: Benedictus Dominus qui dedit tibi pacem, bone & optime vir, quoniam boni, & optimi, & jufti viri, eleemofynas facientis filius es: & benedictus tu fili.

10. Det tibi benedictionem Dominus cæli, &

quem quidem hominem exiftimabat, dixitque ei: Azaria frater, peto ut aufcultes verba

mea.

2. Si me ipfum tradam tibi fervum, non ero condignus providentiæ tuæ.

3. Tamen obfecro te, ut affumas tibi animalia five fervitia, & vadas ad Gabelum in Rages civitatem Medorum : reddasque ei chirographum fuum, & recipias ab eo pecuniam, & roges eum venire ad nuptias meas.

4. Scis enim ipfe quoniam numerat pater meus dies: & fi tardavero una die plus, contrāstatur anima' ejus.

5. Et certè vides quomodo adjuravit me Raguel, cujus adjuramentum fpernere non poffum. 6. Tunc Raphael affumens quatuor ex fervis Raguelis, & duos camelos, in Rages civitatem Medorum perrexit : & inveniens Gabelum, reddidit ei chirographum fuum, & recepit ab eo omnem pecuniam.

7. Indicavitque ei de Tobia filio Tobiæ, omnia quæ gefta funt: fecitque eum fecum venire ad nuptias.

8. Cùmque ingreffus effet domum Raguelis, invenit Tobiam difcumbentem : & exfiliens, of culati funt fe invicem : & flevit Gabelus, bene dixitque Deum,

9. & dixit: Benedicat te Deus Ifraël, quia filius es optimi viri, & jufti, & timentis Deum & eleemofynas facientis:

10. & dicatur benedictio fuper uxorem tuam,

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. I. In Græco fic: Kalixáneos, Et vocavit, loco Tunc
accerfivit, abfque feq. angelum; in Mf. Germ. 15. omnia
ut fup. præter ultimum, dicens, pro & dixit illi.

. 3. Variant nonnulla in Ms. Germ. 15.videlicet, Aza-
ria..... tibi hinc..... duo, S perge in civitatem..... 5 redde
illi chirographum..... 5 veca illum ad nuptias. Græc. hab.
Taifa, puerum, loco hinc fervos quatuor; paulòque poft,
ἐ Ράγας τῆς Μηδίας, pro in civitatem Rages, præter-
miffis his, & da illi chirogr. fuum; loco verò recipe, ita,
κόμισαί μοι,
affer mihi; & pro accerfi illum, dvtòr ays poi,
ipfum adduc mihi; cætera ut fup.

#.4. Mf. Germ. 15. fic habet, Dies pater numerat, Gr.
ita : Διότι ομώμονες Ραγκὴλ μὴ ἐξελθεῖν με· καὶ ὁ πατήρ με
ἀριθμεῖ τὰς ἡμέρας· καὶ ἐὰν χρονίσω μέγα, οδυνηθήσεται λίαν.
Quoniam juravit Raguel non exire me: 5 pater meus nu-
merat dies; fi tardavero valde, triftabitur nimis.

#. 5. Græcè nil habetur de his, præter hoc quod legitur. præced. In Mf. verò Germ. 15. omnia ut in Lat. fup. exceptis his, Vides enim quoniam Raguel..... cujus juramentum.

.6. Abeft nomen Raphahel fub finem, à Ms. Germ. 15. ficut à Græco textu ifta, angelus cum quatuor fervis, & duobus camelis in civitatem Rages ; loco verò verbi man

ferunt, legitur ríðu, manfit, absque feqq. Raphahel, & fuum.

*.7. Mf. Germ. 15. delet hoc, filiam Raguel; loco verò rogat, hab. rogavit; item pro his, furrexit & adfignavit, &c. ista: reftituit illi pecuniam cum facculis fuis 5 figillis; & venerunt ad nuptias, omiffis intermediis. In Græco etiam pauciora, nempe feqq. "Os as wegvernE TÀ θυλάκια ἐν ταῖς σφραγίσι, καὶ ἔδωκεν αὐτῷ. Καὶ ὠρθρευσαν nors, aber sis Tor yάuor. Ille autem protulit arculas in figillis, & dedit ei. Et diluculo furrexerunt unà, I venerunt ad nuptias; cætera verò defunt.

. 8. De his omnibus, ne verbum quidem exftat in Græco. In Mf. verò Germ. 15. ita : Et invenit Tobiam accumbentem : 5 exfilivit, & falutavit illum, & lacrymatus eft; prætermiffis aliis.

*. 9. Mf. Germ. 15. hæc admittit fola: dicens: Boni, optimi, jufti viri, & elimofyna facientis filius. In Græco verò textu etiam ifta defunt cum aliis.

. 10. Rurfum pauciora leguntur in Mf. Germ. 15. nempe sic : Benedictionem det tibi Dominus cæli, & uxori tua: benedicat Deus Tobi confubrinum meum. In Græco hoc folum : Και ευλόγησε Τωβίας τὴν γυναῖκα αυτό. Ει άρα nedixit Tobias uxori fua.