crymatæ sunt.

CAPUT

PU TV I I.
VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.
Ex Ms. . T

"IS

Ngressi sunt autem ad Raguelem, & fuf.
Gorm,

dicit Thobias angelo : Azarias frater, duc cepit eos Raguel cum gaudio,
me viam rectam ad Raguhelem. Et venerunt, &
invenerunt illum sedentem in atrio, circa oftium
domus suæ, & falutaverunt illum priores. Et dixit
Raguhel : Bene valeatis fratres, intrate falvi & sa-
ni : & induxit illos in domum fuam.

2. Et dixit Annæ uxori fuæ : Quàm Limilis est 2. Intuensque Tobiam Raguel , dixit Anna
hic juvenis Thobis consobrini mei !

uxori suæ : Quàm fimilis est juvenis iste confobri

no meo !
3. Et interrogavit illos Anna , dicens : Unde 3. Et cùm hæc dixiffet, ait: Unde estis javenes
estís fratres ? Et illi dixerunt : Ex filiis Nepthalim fratres nostri? At illi dixerunt: Ex tribu Nephtha-
nos sumus , ex captivis Ninive.

li fumus, ex captivitate Ninive.
4. Tunc illa dixit : Noitis Thobin fratrem nof 4. Dixitque illis Raguel : Nostis Tobiam fra-
trum? Et dixerunt : Novimus. Et illa dixit : For- trem meum ? Qui dixerunt : Novimus.
tis eft: Et illi dixerunt : Fortis eft & vivir.

s. Tunc Thobias dixit : Pater meus est, de quo s. Cùmque multa bona loqueretur de eo, die
quæris.

xit angelus ad Raguelem : Tobias, de quo in

terrogas, pater istius est.
6. Et exsiliit Raguhel, & ofculatus eft illum la 6. Et milit se Raguel, & cum lacrymis of-
crymans,

culatus est eum, & plorans supra collum ejus,
7. & dixit : Benedictio tibi sit fili, quoniam bo 7. dixit : Benedictio fit tibi fili mi, quia bo-
ni & optimi viri filius es tu. O infelicitas malo- ni & optimi viri filius es.
rum, quia excæcatus est vir jultus , & faciens
eleemosynas ! Et incubuit lacrymans super collum
Thobiæ filii fratris fui.
8. Et Anna uxor ejus , & Sarra filia eorum , la 8. Et Anna uxor ejus, & Sara ipforum filia

lacrymatæ funt.
9. Et occiderunt arietem, & fufceperunt illos 9. Poftquam autem locuti sunt, præcepit Ra-
libenter : & poftquam laverunt, discubuerunt ad guel occidi arietem , & parari convivium. Cùm-
coenandum.

que hortaretur eos discumbere ad prandium,
10. Et dixit Thobias ad Raphahel angelum : 10. Tobias dixit : Hic

ego hodie non mandu-
Azarias frater , dic Raguheli ut det mihi Sarram cabo neque bibam, nifi prius petitionem meam
sororem meam. Et audivit Raguhel hunc fermo- confirmes, & promittas mihi dare Saram filiam
nem., & dixit illi : Manduca & bibe, & suaviter tuam,
tibi lit hac nocte : non est enim alius cui opor-
teat accipere Sarram filiam meam, quàm tu ; si-
militer & mihi non licet illam dare alio viro
quàm tibi : tu proximus mihi es, & tibi Sarra.
II. Verum autem tibi dicam fili : tradidi illam 11. Quo audito verbo Raguel, expavit, fciens

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
*.1. Similirer in Mr. Germ. 15. præter ista : Et cùm quæris.
venissent..... Exbathanis , dixit..... Azaria fr. deduc me 7.6. Ita Græcè, excepto uno, dj oxaavo!, 8 plora.
reito in domum Raguel..... fedentem circa oftium , & salu- vit, pro lacrymans. In Ms. Germ. 15. ad verbum ut sup.
taverunt..... Et ille dixit : Bene valeatis. Græcè : Kaina #. 7. MI. Germ. 15. deler tu, post hoc, filius es ;
δεν είς Εκβάτανα , και σταρεγένετο εις την οικίαν “Ραγιήλ και cætera verbum è verbo ut sup. Græc. Kai cúrówuger dve
Σάρρα δεν υπήντησεν αυτώ , και έχαιρέτισεν αυτών, και αυτός τον , και είπεν αυτώ Ο τε καλά και αγαθε ανθρώπο υιός. Και
dutés is grouzayev dutis sis Twin cixior. Et venit in Ecba ακό σας ότι Τωβίτ απώλεσε τες οφθαλμες εαυτό, ελυπήθη,
tana, & advenit in domum Ragonel ; & Sarra verò occur exa&vos. Et benedixit ci, & dixit illi : Honefti & boni homia
rit ei , 55 salutavit eum, ipse eos ; Es introduxit eos in nis filius. Et audiens quia Tobit omifit oculos suos , tristatus
domum. Mi. Alex, cum editt. Ald. & Compl. initio ha eft, ploravit.
bet , Kæi imbes, paulòque port, wupéyerovo : exinde W. 8. Similiter in Ms. Germ. 15. Græcè conftanter
Αlex. Σάρρα δε υπήντησεν αυτοίς, και εχερέτισεν αυτες , και E free, pro Anna ; item avtő, ejus, loco eorum ; cætera
αυτοί αυτήν.

ut fupra.
W.2. Ita Græcè, præter hoc, 'Payeva "Edy, loco An 7.9. Mr. Germ. 15. leg. diligenter , non libenter, uti
næ ; item loco Thobis confobrini mei, fic, Twbit tão dive loti funt , pro laverunt, & pro difcrbuerunt , ita , tunc
faco My, absque præced. hic, ante juvenis ; in Ms. Alex. accubuerunt. Græc. Kalundbarlo dury's of Junews
deeft 'Paztua ; & in Germ. 15. Lat. exstat Tabi confobrino Tutar xpièr meglátwr, y acepetuvar ófa ansiora. Et fuel

ceperunt eos promptè ; & immolaverunt arietem ovium, ege
. 3. Ms. Germ. 15.addit vos , poft unde , ficut à, post appofuerunt obfonia plura.
eaptivis ; item scribit Neptalim , & Nineve. Græc. pro *. 10. Ita Mr. Germ. 15. habet , exceptis his : Et die
Annn, hab. ‘Payern, omiflo verbo dicens , uti paulò poft, xit Tob, Rafrelo angelo : Azarii..... dic Raguelo.... quom
illi; sed post dixerunt , addic dut, ei , ficut av, post oporteat..... fiquidem non mibi illam licet dare alio. Gr.
captivis, delerque nos lumus ex.

Eite dè Tw6.as tam 'Papaya 'Alapia adente, adancor umep
Ν. 4. Grαc. Και είπεν αυτοίς: Γινώσκετε Τωβίτ τον αδελ- αν έλεγες ν τη πορεία, και τελεβήτω το πράγμα. Και μετέ.
φιν ημών ; Οι δε είπω» Γινώσκομεν. Και είπεν αυτοίς. Υγι- δωκε τον λόγον το Ραγιάλ: και είπε 'Ραγιήλ προς Τωβίαν»
αίνε ; Οι δε είπαν: Και ζή , ε υγιαίνη: Εr dixit eis : No/- Φάγε , σίε , και δέος γίνε" οι γαρ καθήκα το παιδίον με
sitis Thobit fratrem noftrum Illi autem dixerunt: Noscimus. nasir. Dixit autem Tobias Raphaeli : Alarias frater , loque-
Et dixit eis : Valet ? Ai illi dixerunt : Et vivit, 5 valet. re de quibus dicebas in itinere , 85' perficiatur negotium. Es
Ms. Germ. 15. textui Lat. favet, nifi quod delet vocem communicavit verbum ipfi Ragouel : 8 dixit Ragouel ad
illi , ante 2. dixerunt.

Tobian : Manduca , bibe , & jucundè efto : tibi enim conve-
Ý.5. Itidem in Ms. Germ. 15. excepto ult, interrogas , nit filiolam meam accipere.
pro quæris. In Græco, ipfo initio habetur xai, pro tunc, #.11. A Mf. Germ. 15. abest jam , \ante viris , ficut
& in fine fimpliciter, wetup Mix o'si, absque feq. de quo ergo, ante fili ; exinde loco istorum , hic ego non edam

meo.

VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA, quid evenerit illis septem viris , qui ingressi sunt jam viris septem, fratribus noftris ; & omnes mor In Ms. Reg. 6 ad eam : & timere cæpit ne forte & huic fimi- tui sunt, dum cum illa fecedunt. Nunc ergo fi- Gorm. liter contingeret : & cùm nutaret, & non daret li, manduca & bibe. Et dixit Thobias : Hic ego petenti ullum responsum,

non edam quicquam neque bibam, donec me

cum rem confirmes. 12. dixit ei angelus : Noli timere dare eam isti, quoniam huic timenti Deum debetur conjux filia tua: propterea alius non potuit habere illam.

13. Tunc dixit Raguel : Non dubito quòd 13. Et Raguhel dixit : Ne dubites fili, facio Deus preces & lacrymas meas in conspectu fuo quod vis. Et his diâis adjecit, dicens : admiserit.

14. Et credo quoniam ideo fecit vos venire ad 14. Tibi Sarra destinata est fecundùm judicium Num, me, ut ifta conjungeretur cognationi suæ fecun- libri Moyfi, & de coelo judicatum est tibi illam 36.6.

dùm legem Moysi : & nunc noli dubium gerere dari. Accipe fororem tuam, amodo tu illius fra.
quod tibi cam tradam.

ter es, & hæc tua foror eft : datur tibi ex hodier-
no & in æternum. Et Dominus cæli bene dispo.
nat vobis hanc nociem,& faciat vobis mifericor-

diam & pacem.

"s. Et apprehendens dexteram filiæ fuæ, dex 15. Lt accersivit Raguhel Sarram filiam suam, eræ Tobie tradidit , dicens : Deus Abraham, & & accessit ad illum : & adprehensa manu virginis, Deus Isaac, & Deus Jacob vobiscum fit, & ipfe tradidit eam illi, & dixit : Ecce, accipe fecunconjungat vos, impleatque benedi&ionem suam dùm lesem & judicium quod scriptum eft in lein vobis.

ge Moysi, dare tibi hanc uxorem. Habe itaque,
& duc illam ad patrem tuum fili, falvus & la-
nus : & Deus de cælo det vobis bonum iter, & pa-

cem.
16. Et accepta chartà, fecerunt conscriptio 16. Et vocavit matrem & puellam , & præce-
nem conjugii.

pit afferri chartam, ut faceret confcriptionem
conjugii , quemadmodum tradidit illam uxorem
secundum judicium libri Moyfi. Et attulit mater

illius chartam , & ille fcripfit, & lignavit.
19. Et post hæc epulati sunt , benedicentes 17. Et ex illa hora cæperunt manducare & bi-
Deum.

bere. 18. Vocavitque Raguel ad se Annam uxorem 18. Et vocavit Raguhel Annim uxorem suam, suam, & præcepit ei ut præpararet alterum cubi- & dixit illi : Præpara cubiculum aliud, & introculum,

duc illuc puellam. Et abiit in cubiculum, & stra

vit ficut illi dia um eft. 19. Et introduxit illuc Saram filiam suam, & 19. Et introduxit filiam suam , & lacrymara est lacrymata est.

causâ illius : & extersit lacrymis, 20. Dixitque ei : Forti animo esto filia mea : 20. & dixit illi: Forti animo efto filia : Do. Dominus cæli det tibi gaudium pro tädio quod minus cæli det tibi gaudium pro tædio tuo. Et perpefla es.

exiit inde. NOTÆ AD VERSION EM ANTIQUAM. quicquam , fimpliciter, neque edam ; cætera ut sup. In manum ejus, tradidit eam Tobiæ uxorem , & dixit : Ecco, Græco fic : [lajv u73d diw. Co Typ einul eier if wxc ti tą fecundiim legem Moyja duc eam , & adduc ad patrem tuum. Γίον με επτα ανδράσι και οπότε εαν εισεπ ρεί ν7ο προς αυ Et benedixit ris. Twv , o ws@vroler i nó thv vexta. 'Ame to rüv é xov v fe'ws yi . 16. Una vox tantùm variat in Mf, Geim. 15. nem. νε. Και είπι Τωβίας: Οι γείτομαι και εν δε, έως αν εκση pe ifta , puella , loco 5 puellam. Gæc. Kai skarecer' Ed78 is scute após pes. Veruntamen indicabo tibi veritatem : ναν την γυναίια αυτή και Σαβων βιβλίον , έγραψε ζυγγραφων, dedi puellam meam ( Ms. Alex. delet på) septem viris ; 5 à sopeserículo. Er vocavit Ednam uxo em suam : 8 jumens fimul atque ingrediebantur ad eant, moriebantur sub noctem. librum, fcripfit fyngraphom , & obfignavit

. Sed in præfentia jucunde esto. Et dixit Tobias : Non guft.ibo 7.17. Græcè 1: mpliciter : Kai i Sav?. ovisir. quicquam hic, quoadufque fteris Sfatuatis ante me.

.18. Vox alind abeft à Ml. Germ. 15. legitur autem 7.13. In Mr. Germ. 15. hæc tantùm leguntur : Et Ra induc, pro introduc , ficut inf. in fecretum , pro in cubia guel dixit : Facio; omissis aliis. Item Græcè, Kaiete 'Po culum ; cætera ut fup. Græc, constanter fcribit 'Edvar”. yux. absque feqq.

non Annam , præponitque vocem a's capi, foror, verbo *.14. Similiter habet Mr. Germ. i5. præter isa : Mofi, præpara ; loco verò cubiinlum aliud, hab. iT8ngi takticv, pro dloyfi, & infra lic , & hæc foror tia : datur tibi ex quod idem valet ; ut & dur“ , eam fimpliciter , loco hodierna die , &....... vobis hac noéte , & faciat vobifcum, illuc puellam; dein & ultimò, is en Ciucer is site, $ fecit &c. In G.xco hæc folùm leguntur : Kouito euthy otò ficut dixit ; prærermissis aliis. νύν κατά την κρίσιν αι δε αδελφος εί αυτής ,και αυτή C εσίν. .19. In Ms. Germ. 15. constanter induxit, pro introΟ δε ελεήμων Θεος ευοδώσε υμίν τα κάλιςα. Duo illam duxit , cær. ut sup. Græc. loco filiam juam, hab. autho nunc juxta judicium : tu bero frater es illius , & ip/à tui exsi, eam illuc , abíque feq. causa illius; loco verò extera eft.' Misericors autem Deres profperabit vobis oprima. fit, eredÇa7a, fufcepit, hoc addito in fine, tus fugaspis *.15. MI. Germ. 15. delet ecce , ciica medium ; infra

aurūs, filiæ (ua. autem sic hab. in libro Mofi, dari tibi..... Habe , & duc #.20. Græc. initio hab. Odpod, Confide, pro Forti aniillam..... salvus ies es fanus : Deus cæli det tibi bonum iter mo esto , addito isto, ag túszós, terra , ad vocem & pacem ; cætera u sup. Giæc. Kad exézece Ecipper Thr calii irem hab. xéer, gratiam, non gaudium i cdict. θυγατέρα αυτξ· λαβών τις χειρός αυτής , σαμέλ ωκεν verò Ald. & Compl. legunt xarper; demum pro tadio αυτην Τωβία γυναίκα και και είπεν· Ι38, κατα τον νόμον Μωυ tuo, lic, tûs aúnius C Taurus, tristitia tua hac , absque Gw5 xomilt autir, my day, após

, tər ratéex Co. Kai cu- seq. 5 exiit inde; hujus tamen ult. loco repetit, Oápor nézneer dutés. Et vocavit Sarram filiam fuam: sumens Güvalep, Confide filia.

ex

" Poftquam verd coenaverunt, introduxerunt

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA. Ms1.

verò cænaverunt, Germ,

juvenem ad eam.
& induxerunt illum in cubiculum.

2. Et rememoratus eft Thobias sermonum Ra 2. Recordatus itaque Tobias sermonum ange-
phahel angeli : & fuftulit de facculo quem babe- li, protulit de calliditi fuo partem jecoris, pofuit-
bat, cor & jecor piscis, & imposuit super carbo- que eam super carbones vivos.
nes vivos.

3. Et odor piscis prohibuit dæmonium , & re 3. Tunc Raphael angelus apprehendit dæ-
fugit in fuperiores partes Ægypti. Et abiit Rapha- monium , & religavic illud in delerto superioris
hel angelus, & conligavit eum ibi, & reverfus eft Ægypti.
continuo.

4. Et exierunt, & clauserunt oftium cubiculi. Et 4. Tunc hortatus est virginem Tobias, dixit-
surrexit 7 hobias de lecto, & dixit Sarræ : Surge que ei : Sara , exsurge , & deprecemur Deum ho-
foror, oremus & deprecemur Deum, ut faciat mi- die, & cras , & fecundum cras : quia his tribus
sericordiam nobiscum,

noctibus Deo jungimur : tertia autem transacta
nocte , in nostro erimus conjugio:

s. filii quippe sanctorum funus, & non por-
sumus ita conjungi, ficut gentes quæ ignorant

Deum. 6. Et surrexerunt , & coeperunt

orare & depre 6. Surgentes autem pariter, instanter orabant
Cari Dominum , ut daretur illis fanitas.

ambo fimul, ut fanitas daretur eis.
7. Et dixerunt : Benedi&tus es Domine Deus 7. Dixitque Tobias: Domine Deus patrum nof-
patrum noftrorum, & benedi&tum nomen tuum trorum , benedicant te cæli & terræ , mareque ,
in omnia fæcula fæculorum : & benedicant tibi & fontes , & flumina , & omnes creatur.e tuæ,
coeli, & omnis creatura tua.

quæ in eis funt,
8. Tu fecisti Adam , & dedisti illi adjutorium 8. Tu fecisti Adam de limo terræ, dediftique Gen. 2.
Evam, & ex his multiplicafti semen hominum. ei adjutorum Hevam.

7. 9. Et nunc Domine tu fcis, quoniam non lu 9. Et nunc Domine tu fcis, quia non luxuxuriæ causâ accipio uxorem sororem meam, led rie causâ accipio sororem meam conjugem , sed ipfa veritate ,

fula posteritatis dile&tione, in qua benedicatur no

men tuum in fæcula lieculorum.
10. ut miserearis noftri Domine, & consener 10. Dixit quoque Sara : Miserere nobis Domi-
camus pariter sani cum pace; & da nobis filios ne, miserere nobis, & consenescamus ambo pa-
in benedictione. Et dixerunt , Amen : & recepe- riter sani.

11. Et surrexit Raguhel, & accersivit servos Et factum est circa pullorum cantum, ac-
suos, & abierunt cum illo, & foderunt foveam cersiri jussit Raguel servos suos , & abierunt cum

eo pariter ut fuderent fepulcrum. NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUA M. *.1. Mr. Germ. 15. deler hoc, & deduxerunt juve- bias réselv, Et cæpit Tobias dicere , loco es dixerunt ; de. nem, unà cum Græco, à quo præterea abest istud , inde ut in Lat. fupra , demis tamen vocibus feqq. Doluerunt durmire ; loco verò canam, legitur ibid. del trôr- mine , omnia, & fæculorum ; additis veiò his , poft Jes, cænantes, ut & loco illum in cubiculum, fic, Iw trum, zi dysor i ens otcr , fanétum gloriofum : ultimo Clar mph's Auth, Tobiam ad eam, absque præced. 8; de etiam fic, nãoxi ai xtiois Co, num. plu ali. est pariter & initio, sed ejus loco subjicitur des

^.8. Ita legitur apud Aug. I. 3. de doctr. Chr. to. 3, *. 2. Abest nomen Tobias , à Ms. Germ. 15. & in fine 53. e. & in Mr. Germ. 15. sed utrobique omittuntur loco vivos , exstat ignis ; in Græco fic : 'O dè corsóueros, feqq. 65 ex his multiplicafii femen hominum. Græcum etiam εμνήθη των λόγων Ραφαήλ έλαβε την τέφegν των θυμια cum textu concinit, nisi quod loco adjutorium haber μάτων, και επεθηκε την καρδίαν τε ιχθύος και το ήπαρ, και βοηθον , adjatricem, additis his ad Ecam, σήριγμα την IXÓTION. Ille autem vadens , recordatus eft verborum Ro Juraixa autó, firmamentum uxorem ejus , absque feq.81 phael : 8 fumpfit cinerem thymiamatum, fuperpofuit cor item loco multiplicafti , fic, fjernbu, natum eft. Piscis jecur , fecit fumigare.

.9. Sic habet Auguft. ad verbum, tum l. 3. de doctr. $. 3. Concinit Mr. Germ. 15. Græc. "Ot? Wipper Chr. to. 3. 53. e. tum l. 22. cont. Faust. to. 8. col. 383. θα το διαιμόνιον της οσμής, έφυγεν εις τα ανώτατα Αιγύπ

a. præter vocem uxorem , quam deler. Sic etiam in MÍ. 78, j f S 703Y ciutò ó d'oferos. Quando autem olfecit demo Germ. 15. à quo pariter abest vox uxorem. Gr. nonninium odorem , fugit in fuperiora Ægypti, 5 ligavit ipfum hil differt ; deletis nempe his, tu fcis, quoniam , sic hab. angelus.

' die wspreiar i noruebavo, non propter fornicationem ego 7.4. Ms. Germ. 15. fcribit cluferunt , non clanferunt, accipio, & in fine, franceics, in veritate ; tollit verò omittitque , post cubiculi; tum addit exsurrexit, po præced. uxorem , additque tourny , istam , ad menm. Aucnitque à, pro de, & Dominum , loco Deum. Græcè pro tor op. imp. in Matth. hom. 1. p. 24. b. legit : Domine his, Et exierunt..... cubiculi , fic , '15 de Cursuasig yor iu fiis, quia non propter libidinem accepi uxorem , sed propdupóteeg! , Ut autem conclufi sunt utrique , absque feq. ter liberos procreandos. $, nec non vocibus Sarræ , & oremus, & Deum ; loco

. 10. Similiter apud Aug. I. 3. de doctr. Chr. 53. e. verò ultim, ut faciat mifericordiam nobifcum , ira , iva easy ut miferearis noftri Domine. A M. Germ. 15. abest ut , fed on sipas ó Kúcios, ur misereatur noftri Dominus.

reponitur infia , loco feq. 8: abfunt pariter ista : cum 9.6. Mr. Germ. 15. delet vocem Dominum , habetque pace ; 85 da nobis filios in benedi&tione. In Græco fic: 'Ezidetur, pro daraur; nihil autem iftorum habetur in Gre- Παξον έλεισαι με , και αυτή ζυγκαταγκράσαι. Και είπε μετ'

αυτέ, 'Αμήν· και εκοιμήθησαν αμφότεροι την νύκτα. Precipe *.7. Eadem refert Auguft.l. 3. de doctr. Chr. to. 3. mifereri mei, es ei confenefcere. Et dixit secum , Amen : 55 col. 53. e. nisi quòd pro Es dixerunt, hab. ait enim, ut dormierunt utrique noite. infra, benedicant te , non tibi, absque præced. J. In Mr. .11. Mr. Germ. 15. hab. vocavit , pro accersvit , Germ. 15. deest is dixerunt , uti paulo post vox om absque præced. 60; item infra , fodiit Sofra, loco foderung nia ; at infra legitur , benedicat te cælum , absque præced. foveam, detracto ult, per noétem. In Græco simpliciter : s, nec non tus, in fine. In Giaco lic: Kai nežalo Two Kai drasàs 'Pagka értepecen, sä сpute rápor, asywv• En

runt se.

II.

per noctem.

Co.

VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA. 12. Dicebat enim : Ne fortè fimili modo eve 12. Dicebat enim : Ne fortè moriatur Thobias, Ex Ms. Reg.

Germ, nerit ei, quo & cæteris illis feptem viris, qui & omnibus fiam derisio & opprobrium. funt ingressi ad eam.

13. Cùmque paraísent foffam , reversus Ra 13. Et consummaverunt fofluram. Reversus est guel ad uxorem fuam, dixit ei :

Raguhel domum, & vocavit uxorem suam, &

dixit :
14. Mitte unam ex ancillis tuis, & videat fi 14. Mitte unam ex ancillis ad cubiculum , &
mortuus eft, ut sepeliam eum antequam illucef- videat fi vivit, an mortuus est, ut sepeliamus il-
cat dies.

lum nemine fciente.
15. At illa misit unam ex ancillis fuis. Quæ 15. Et misit unam ex ancillis. Et accensâ lucer-
ingressa cubiculum', reperit eos falvos & incolu- nâ, aperuit oftium, & intravit , & invenit illos
mes, secum pariter dormientes.

pariter dormientes.
16. Et reverfa , nunciavit bonum nuncium : & 16. Et reversa, nunciavit illum vivere, & nihil
benedixerunt Dominum , Raguel videlicet, & mali paflum : & benedixit Raguhel Deum cæli,
Anna uxor ejus ,

17. & dixerunt : Benedicimus te Domine Deus 17. dicens : Benedictus es Domine omni be.
Ifraël, quia non contigit quemadmodum puta- nedi&tione fancta & munda : & benedicant tibi
bamus.

omnes electi tui, & omnis creatura tua benedicat
tibi , in omnia fæcula fæculorum. Benedictus es,
quoniam lætificasti me, & non contigit mihi si-

cut putabam ;
18. Fecisti enim nobiscum misericordiam 18. fed fecundùm magnam misericordiam
tuam , & exclusifti à nobis inimicum persequen- tuam egisti nobiscum.
tem nos.

19. Misertus es autem duobus unicis. Fac eos 19. Benedictus es, quia mifertus es duorum
Domine pleniùs benedicere te : & facrificium tibi unicorum. Fac cum illis Domine misericordiam,
laudis tuæ & suæ sanitatis offerre, ut cognofcat & da sanitatem : & consumma vitam eorum cum
universitas gentium , quia tu es Deus folus in uni- misericordia , & lætitia.
versa terra.

20. Statimque præcepit fervis fuis Raguel, ut 20. Et præcepit servis suis, ut replerent foffam
replerent fossam , quam fecerant , priusquam elu- quam fecerant, priusquam lucefceret.
cescerer.

21. Uxori autcm suæ dixit ut instrueret convi 21. Et præcepit uxori fuæ , ut faceret panes
vium, & præpararet omnia, quæ in cibos erant multos.
iter agentibus necessaria.

22. Duas quoque pingues vaccas, & quatuor 22. Et abiit ipfe ad gregem, & adduxit vac-
arietes occidi fecit , & parari epulas omnibus vi- cas duas , & quatuor arietes, & jussit præparari.
sinis suis, cunctisque amicis.

2 3. Et adjuravit Raguel Tobiam , ut duas 23. Et vocavit Thobiam, & juravit illi , di-
hebdomadas moraretur apud fe.

cens : His diebus quatuordecim, hinc non rece-
des ; fed hîc eris manducans & bibens mecum, &
lætificabis animam filiæ meæ , multis adflictam

doloribus.
24. De omnibus autem , quæ poffidebat Ra 24. Et ex eo quod poflideo, accipe partem
guel, dimidiam partem dedit Tobiæ , & fecit dimidiam, & vade falvus & fanus cum pace ad

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
furgens Raguel ivit , & fodit sepulcrum, dicens.

omnes creaturæ tua , omnes angeli tui, & ele&ti tui bem
. 12. In Mr. Germ. 15. habetur derisus fum , loco fiam nedicant le, in sæcula ; deinde ut in Lat. fupra.
derifio , absque hoc in fine, & opprobrium : Græcè fimpli $. 18. Ita Græcè, præter unum moru, multam ,

loco
citer : néywve Mû Štos átofárn; dicens : Nonne hic magnam ; neutrum legitur in Ml. Germ. 15.
morietur ?

*.19. In Ms. Germ. 15. ita : Et benedi&lus es , quo-
Ť.13. Ms. Germ. 15. ipso initio hab. Et ut , ficut niam...... duobus unicis i exinde deletur da , ut & inf.
fossam , loco fossuram, detracta voce domum. Græc. omis vox mifericordia. Græc. his tantùm differt à textu Lat.
Jis antecedentibus, hab. Kai vials 'Payzia sis twv oixíder eau nempe

haber forcyevsīs, unigenitorum , loco unicorum,
78, ITEV "Efrợc tñ purceixi auré. Et venit Raguel in do- deletque cum , post fac ; item infra tollit hoc, & da fa-
mum suam , dixit Ednæ uxori fua.

nitatem 65 ; sed poft eorum , addic ir ünielq , in fanitate ,
#. 14. Abest à Mf. Germ. 15. istud, ad cubiculum , sicut deinde pet' supegourus, &c. ut sup.
å Græco textu ; item pro seq. 8,

exstat ut

9.20. Ms. Germ. 15. Tunc præcepit..... ut implerent fo-
loco an. In Græco fic, si idétwoor, 65 videant , (in edir. veam quam fecerunt , priusquam lucifceret. Græcè simpli-
tamen Compl. sidstw ; ) subinde loco an mortuus eft, ita , citer. : 'Εκέλευσεσε τους οικέταις χάσαι τον τάφοι: Judio a14-
si dê un, ji autem non ; & in fine fic, is hind sis yr@, 8 tem famulos exaggerare sepulcrum.
nemo fciar.

9.21. Hæc absunt à Græco : in Ms. verò Germ. 15.
Græcè fimpliciter : Kai siohaber v audican avoi- habetur facere , loco ut faceret.
Ecode Tv Júpor, ay süpe Ty's dúo xo geúdorias. Et intravit W.22. Horum loco Græcè legitur : Kæ &rcincev dvtois
ancilla aperiens januam, & invenit ambos dormientes. yoépcov villepco dexc7eosápero Et fecit eis nuptias diebus

7.16. In Ms. Germ. 15. legitur regreffit, non reversa; quatuordecim. In Mf. Germ. 15. omnia ut in Lat. sup.
irem omittitur Raguel, & loco Deum , hab. Dominum. In præter duo, greges, pro gregem, & in fine , parari pran-
Græco fic : Kaises. Goa , causingy autcis 07 3* Et egref. dium.
fa , annuntiavit eis quia vivit ; omissis his , 65 nihil mali .23. Hæc pauca variant sub finem in Ms. Germ. 15.
Paffum, cum voce ult. cæli.

nempe penes me , pro mecum; deinde fic, conlatabis ani-
. 17. Ms. Germ. 15. Benediitus Deus omni benedictio mam meam & filia , &c. Græc. Kai sime auti 'Payena,
ne, Sanite e munde : benedicant te omnes fancti tui, in sen men, Gurienestuvas tas vipeeges mó poplyn, evópzcos pes oben-
culum fæculi. Benedictus es , quoniam, &c. ut fup. Græc. Jsir autor, far va waupes gur ai dexate or apps nije czui tsa
initio

pro Domine, hab. Gü ó ofos , tu Deus in, & gaus. Et dixit ei Ragouel, antequam confummarentur dies
infra, loco tibi omnes electi, &c. ica : Coi équi C, dj muptiarum, cum juramento non exire eum, nifi impleti fue-
τάσαι αι κτίσεις ζε, και σαν7ες οι αγΓελοί ζε, και, οι εκλεκ rint quatuordecim dies nuptiarum.
σοί C ευλογείτωσαν ζ" εις τες αιώνας: * (απλές εκ, σ N.24. Similiter in Mi. Germ. 15. exceptis his, ibis ,
Tom. I,

Zzzz ij

uti aut ,

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.
Es Ms. Reg. & patrem tuum ; & alia dimidia pars, cùm mortui fcripturam , ut pars dimidia , quæ fupererat poft
Germ.

fuerimus, ego, & uxor mea, vestra erit. Forti obitum eorum , Tobiæ dominio deveniret.
animo esto fili, ego pater tuus fum, & Anna
mater tua ; tui fumus nos,& fororis tuæ, amo-
do , & in perpetuo.

NOTA AD VERSIONEM ANTIQUAM.
pro vade, abfque feq. cam pace; item infra, amodo, lo- prúe ga pol' wyelas após to watéex is ta 2017 e, o reen
cofum, paulaque port , nunc, pro amodo. In altero Germ. a Tcbéve, og vi yurú ux. Et tunc accipientem dimidium pof-
4. legitur forori, non fororis. In Græco hæc tantùm ex Jethronum ejus, ire cum fanitate ad patrem ; & reliqua cum
1tant : Και τότε λαβόνα το ήμισυ των υπαρχόλων αυτι , που mortuus fuero , & uxor mea.

T

CAPUT I X.
VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.
Ex Ms. Reg. ns 1. Unc accersivit. Thobias Raphahel ange. "T

Unc vocavit Tobias angelum ad se, Gorm, lum, & dixit illi:

quem quidem hominem existimabat , dixitque ei : Azaria frater, peto ut auscultes verba mea.

2. Si me ipsum tradam tibi fervum, non ero

condignus providentiæ tuæ. 3.

Azarias frater, adfume tecum hinc fervos 3. Tamen obsecro te, ut assumas tibi animaquátuor, & camelos duos, & perveni in civita- lia five servitia , & vadas ad Gabelum in Rages tem Rages ad Gabelum : & da illi chirographum civitatem Medorum : reddasque ei chirographum suum, & recipe pecuniam, & accersi illum ad suum, & recipias ab eo pecuniam, & roges nuptias.

cum venire ad nuptias meas. 4. Scis enim quoniam numerat dies pater 4. Scis enim ipse quoniam numerat pater meus meus : & si tardavero una plus die, contristabo dies : & fi tardavero una die plus, contriftatur animam ejus.

anima ejus. s. Sed vides quomodo Raguhel juraverit, cu s. Et certè vides quomodo adjuravit me Rajus jusjurandum fpernere non possumus. guel, cujus adjuramentum fpernere non poffum.

6. Ét abiit Raphahel angelus cum quatuor ser 6. Tunc Raphael assumens quatuor ex servis vis, & duobus camelis, in civitatem Rages : & Raguelis, & duos camelos, in Rages civitatem manserunt penes Gabelum , & dedit illi Rapha- Medorum perrexit : & inveniens Gabelum, redhel chirographum fuum.

didit ei chirographum suum, & recepit ab eo

omnem pecuniam. 7. Et indicavit illi de Thobia filio Thobi , 7. Indicavitque ei de Tobia filio Tobiz, omquoniam accepit uxorem filiam Raguhel, & ro nia quæ gesta sunt : fecitque eum secum venire gat illum ad nuptias. Et continuò furrexit , & ad naptias. adsignavit illi faccos cum suis sigillis, & composuerunt illos supra camelos; & vigilaverunt fimul, & venerunt ad nuptias.

8. Et invenit Gabelus Thobiam difcumben 8. Cùmque ingressus esset domum Raguelis, tem : & exsilivit , & falutavit, & ofculatus est invenit Tobiam difcumbentem : & exsiliens, of cum : & lacrymatus elt Gabelus , & benedixit culati funt fe invicem : & flevit Gabelus, beneDeum,

dixitque Deum, 9. dicens : Benedi&tus Dominus qui dedit tibi 9. & dixit : Benedicat te Deus Israël, quia f. pacem, bone & optime vir , quoniam boni, & lius es optimi viri , & justi , & timentis Deum , optimi, & justi viri, eleemosynas facientis filius & eleemofynas facientis : es : & benedictus tu fili. 10. Der tibi benedictionem Dominus coeli, & 10. & dicatur benedi&io super uxorem tuam,

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM. *. 1. In Græco fic : Kai ixcéneos, Et vocavit , loco Tunc ferunt , legitur xurídu, manfit , absque seqq. Raphabel, & accerfivit, absque feq. angelum; in Ms. Germ. 15. omnia fuum, ut sup. præter ultimum, dicens , pro Es dixit illi.

7.7. MI. Germ. 15. deler hoc, filiam Raguel ; loco ve9. 3. Variant nonnulla in Mr. Germ. 15.videlicet , A2a rò rogat, hab. rogavit ; item pro his , furrexit o adfigna. ria..... tibi hinc..... duo , ES perge in civitatem..... redde vit, &c. ista : restituit illi pecuniam cum facculis suis 5 fior illi chirographum..... voca illum ad nuptias. Græc. hab. gillis ; & venerunt ad nuptias, omislis intermediis. In Taida, puerum , loco hinc fervos quatuor ; paulòque poft, Græco etiam pauciora , nempe feqq. "Os de aresúveyxe ta & Peyois tüs Mufias, pro in civitatem Rages, præter- Junéria è taīs operyiou, aj od Xsr autớ. Kai wpõpsugar mislis his, & da illi chirogr. suum ; loco verò recipe , ita , nour@s, úabor sis tór yoénor. Ille autem protulit arculas in róurrai noi, affer mibi; & pro accerfi illum, autor ays hoia figillis, es dedit ei. Et diluculo surrexerunt una, 5wipsum adduc mihi ; cætera ut sup.

nerunt ad nuptias ; cætera verò desunt. 7.4. MI. Germ. 15. sic habet, Dies pater numerat. Gr. 7.8. De his omnibus , ne verbum quidem exstat in ita : Διότι υμώμoκε “Ραγκολ μη εξελθείν με" και ο πατήρ με Græco. In Ms. verò Germ. 15. ita : Et invenit Tobiam acαριθμεί τας ημέρας και αν χρονίσω μέγα , οδυνηθήσε7αι λίαν. cumbentem : 89 exfilivit , & falutavit illum , & lacrymatus Quoniam juravit Raguel non exire me : & pater meus nk eft; prætermissis aliis. merat dies ; & fi rardavero valde, triftabitur nimis.

7.9. Mr. Germ. 15. hæc admittit sola : dicens : Boni, 7.5. Græcè nil habetur de his , præter hoc quod le s oprimi , & jufti viri, & elimosyna facientis filius. In gitur . præced. In MI. verò Germ. 15. omnia ut in Lar. Græco verò textu eriam ista desunc cum aliis. fup. exceptis his, Vides enim quoniam Raguel..... cujus ¥.10. Rursum pauciora leguntur in Mr. Germ. 15. juramentum.

nempe sic : Benedictionem det tibi Dominus cæli, Es uxori 7.6. Abelt nomen Raphahel sub finem , à M. Germ. 15. tuæ : 85 benedicat Deus Tobi consubrinum meum. In Græco ficut à Græco textu ista , angelus cum quatuor servis , & hoc solum : Kai evróquor Tobias. The quraixa euri. Er bean dssobus camelis in civitatem Rages i loca vero verbi mana nodixis Tobias' uxori sua.