SUMMA CAPITA LIBRI TOBIÆ,

è Vulgatis Bibliis deprompta, deficientibus aliis quæ Versioni antiquæ refpondeant.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
. 1. In Mf. Germ. n. 4. fcriptum eft Tobi, non Thobi,
uti Gabibel, pro Gabahel; alter Germ. 15. fic hab. Liber
fermonum Tobi, fili Ananiel, fili Gabiel, ex tribu Nepta-
lim, omiffis mediis. Al. Reg. Suec. ita exorditur: Tobis
filii Tobiel, filii Naniel, filii Gabiel, filii Siel, filii Gaba-
liel, ex tribu Neptalim. Græc. Bibaos xbyar IwGIT, TY
Τωβιήλ, το Ανακὴλ, το Αδαήλ, το Γαβαήλ, ἐκ τῶ
Øπépμalos 'Aciùx, ex tus quañs Nepeaní. Liber fermonum
Tobit, filii Tobiel, filii Ananiel, filii Aduel, filii Gabael,
de femine Afiel, de tribu Nephthali; Mf. Alex. cum editt.
Ald. & Compl. Nepeansi. Vide fis Auct. 1. de promiff.
ap. Profp. p. 167. e.

Regio, nonnullis ita mutatis qui captivus ductus eft.....
ex Gebuel civitate, qua eft à dextera parte Cydiffi civitate
ex Nephtalim, quæ eft fuper Galilæam fuper Naasson pofita,
quæ eft ad occidentem folem, à finiftra parte Raphaim. Ego
Tobias in viam veritatis & juftitiæ ambulabam omnibus,
&c. Vide Ambr. 1. de Tob. c. I. col. 591. b.

*. 2. Mfs. ambo Germ. fcribunt Salmanaffar; at primus n. 4. legit Bibel, non Bibel; alter n. 15. Viel, abfque hoc, Ediffe; idem inf. fic habet: Neptalim, in fuperiore Galilea fupra Naaffon, &c. prætermilla voce juftitia, in fine: non longè Græc. abeft, nifi quòd pro Salmannassar, hab, 'Eveμerapy; item pro Bibel, lovs, vel ut in Mf. Alex. Obus, abfque feq. civitate; & pro in dextera parte Ediffe..... Naafon, fic : ἐκ δεξιῶν Κυδίως τῆς Νεφθαλὶ ἐν τῇ Γαλιλαία υπεράνω ̓Ανήρ à dextris Cydios Nephthali in Galilea fuper Afer, omiffis feqq. poft viam..... Raphain: demum pro Thobis, vel ut in Germ. 15. Tobis, fic, TwCir, & pro in via...... ambulavi, ita, ódoïs........... ¿wopevókur, viis..... ambulabam. Mí, Regin. Suec, concordat cum

. 3. Similiter in Græco, præter feqq. womas étoiиOα multas feci, abfque feq. mea, poft vocem nationi; in Mf. tamen Alex. ac editt. Ald. & Compl. habetur vel μ8; loco verò & omnibus qui fuerunt mecum in captivitatem in terra, fic in Vat. & al. reis @poπspecteio μst que eis xcópar, τοῖς προπορευθεῖσι μετ ̓ χώραν, profectis mecum in regionem. Mf. Germ. 15. fimiliter hab. in regionem, fed ipfo initio omittit &, ficut in fine hoc, in Ninive. In Mf. Reg. Suec. fic: 5 eleemofynas multas feci fratribus meis genti mea, qui mecum ibant in civitate (1. captivitate) in terram Affyriorum.

#. 4. Ita Mf. cod. Regius habet : Germ. verò n. 4. circa initium hæc præfert, omnibus tribubus Nepthalim patris mei receffi, &c. fed vitiosè; enimverò poftulat tum Gr. tum orationis feries & fenfus, ut legatur cum Mf. Reg. omnis tribus..... receffit: & verò in præd. Germ. cod. 4. apparet eò loci lituræ veftigium, ut inde facilè conjicias pro tribus, inductam fuiffe vocem tribubus, adjectâ fyllabâ bu, ut legenti cuivis patebit; ac pro receffit, appofitum fuiffe receffi, deletâ litterâ &, ut revera

Germ.

Ex Mß. Reg. & nes junior, omnis tribus Nepthalim patris mei thali, nihil tamen puerile geffit in opere.
receffit de domo David, & ab Hierufalem civi-
tate, quæ eft electa ex omnibus tribubus Ifraël,
ubi altare conftitutum eft omnibus tribubus If-
raël, quod fanctificatum eft in fæcula. Tunc cùm
templum habitationis excelfi Dei ædificatum
effet in Hierufalem, ut facrificaret in ipfo omnis
progenies in æternum,

5. & omnes fratres mei, omnifque domus Nepthalim patris mei, facrificabant in Dan vitulo aureo, quem fecit Hieroboam rex Ifraël, & omnibus altiffimis montibus Galilææ :

de

6. ego autem folus ibam aliquoties in Hierufalem diebus feftis, ficut fcriptum eft in toto Ifraël in præcepto fempiterno: primitias, & decimas armentorum & pecorum, & initia tonfuræ pecorum meorum, hæc habens mecum, dabam facerdotibus filiis Aaron, & quod moris erat, tritico, vino, & oleo, & ficu, malorum granatorum, & cæterorum pomorum dividebam Levitis & fervientibus Domino, qui præftò erant in Hierufalem; & fecundam decimationem commutans in pecunia fex annorum, ibam, & confummabam illam in Hierufalem, in loco fancto unoquoque anno:

7. & tertii ad decimationem ferebam profelytis, & orphanis, & viduis, faciens omnia quæ præcepta funt in Ifraël; & dabam illis in tertio anno:

8. & manducabam illud fecundùm præceptum quod fcriptum eft de eis in lege Moyfi, & ficut præcepit Debbora mater patris mei Thobihel, matri meæ & patri meo, qui orfanum me reliquit, & mortuus eft.

5. Denique cum irent omnes ad vitulos aureos, quos Jeroboam fecerat rex Ifraël, hic folus fugiebat confortia omnium,

6. fed pergebat in Jerufalem ad templum Do→ mini, & ibi adorabat Dominum Deum Ifraël, omnia primitiva fua, & decimas fuas fideliter offerens,

7. ita ut in tertio anno profelytis & advenis miniftraret omnem decimationem.

8. Hæc & his fimilia fecundùm legem Dei puerulus observabat.

9. Et poftquam juvenis factus fum, accepi uxo-
NOTE AD VERSIONEM

~

folis oculis teftibus perfpicere eft. In Græco totus . fic
fe habet : Καὶ ὅτε ἤμην ἐν τῇ χώρᾳ μὲ ἐν τῇ γῇ Ισραήλ,
νεωτέρω με ὀνιος, πᾶσα φυλὴ τὸ Νεφθαλι το παρός με
απέςη απὸ τὸ οἴκε Ἱεροσολύμων, τῆς ἐκλεγείσης ἀπὸ παιῶν
τῶν φυλῶν Ἰσραὴλ, εἰς τὸ θυσιάζειν πάσας τὰς φυλάς. Καὶ
γιάθη ὁ ναὸς τῆς κατασκηνώσεως τὸ Ὑψίσει, και ώκοδο
μήθη εἰς πάσας τας γενεὰς τὸ αἰῶνος. i. e. Et quando eram
in regione mea in terra Ifraël, cùm ego effem junior, uni-
verfa tribus Nephthali patris mei recessit à domo Hierofolymo-
rum, qua fuerat eleila ex omnibus tribubus Ifraël, ut om-
nes tribus facrificarent. Et fan&tificatum eft templum habi-
tationis Altifimi, & ædificatum eft in omnes generationes
faculi. Similia leguntur in Mf. Germ. n. 15. fed defor-
mata plurimum : Et ego eram in terram regionis Ifrael junior
inter omnes in tribu Neptalim patris mei, & receffi à do-
mo David; & in Hierufalem in totum fplendida quadam
parte ex omni tribu Ifracl ubi eram, confituerunt omnibus
nationibus, quæ fanita eft in faculis. Tunc cum templum
habitationis fandificationis edificatum eft in Hierufalem omni-
bus nationibus in faculis. In Mf. Regin. Suec. fic: Et cùm
effem in terra mea Ifraël juvenis, tota tribus Neptalim pa-
tris mei receffi (1. receffit ) à domo David, & civitate Hieru-
falem, elela ex omnibus tribubus Ifrael, ubi ara omnibus
tribubus fanctificaverat in fempiterno. Cùm templum excelfi
Dei adificatum eft, ut facrificarent in ipfa in omni proge-
nie fempiterna.

mus,

. 5. In Mf. Germ. 15. deeft hoc, omnifque, ante doejufque loco ponitur ; fimiliter omittitur vox Nepthalim, & pro facrificabant, habetur fupplicabant, ut eo, pro Dan; loco verò ultim. iftorum, omnibus altiffimis montibus, fic, cum omnibus fuperioribus partibus. Mr. Regin. Suec. concordat cum Regio, nifi quòd hab. & domus Neptalim, rurfufque infra in Dan, post Ifraël ; deinde fic, in excelfo omnium gentium Galilea. In Græco fimpliciter waca ai punai, ai Curatosãoαι, Juor Th Βάαλ, τῇ διαμάλη, καὶ ὁ οἶκος Νεφθαλι το πατρός με εξ omnes tribus, qua fimul recefferant, facrificabant ipfi Baal, ipfi vitula, & domus Nephthali patris mei.

. 6. Eadem prorfus leguntur in Mf. Germ. n. 4. exceptis his duobus, fermone, pro fempiterno, & primicitias, loco primitias. At plura diffimilia habentur in Germ. 15. nempe feqq. in præceptum fempiternum : primitiva, & decimas armenti & pecodum, 5 tonfas ovium mearum, 'habens; exinde poft vocem tritico, fic, & vinum, I oleum,

9. Cùm verò factus effet vir, accepit uxorem ANTIQUAM.

& ficum, & mala granatorum, & cæterorum dividebam Leυιόs, & quodquod prano erant in Jerujalem ; s jecundum decimationem commutabam pecuniam fex annorum, & ibam,

confumebam hanc eandem pecuniam in fanito loco, altero unoquoque anno. In Mr. Reg. Suec, fic habetur : Ego folus ibam aliquoties in Hierofolymam in diebus feftis, ficut fcriptum eft omnibus, & in mandatis fempiternis ut dem (f. dentur) initia primogenita pecorum : & proficifcebar à me in Hierofolyma, & dabam decimas facerdotibus filiis Aaron ad aram, & decimam frumenti, & vini, 5 olei, & fici, T mali granati; grandis dabam filiis Levi fervientibus Domino in Hierufalem ; & decimam dabam pecuniam, & ibam

છે

impendebam illam omnibus annis. In Græco fic: Kay μόνος επορευόμην πλεονάκις εἰς Ἱεροσόλυμα ἐν ταῖς ἑορταῖς καθώς γέγραπται παντὶ τῷ Ἰσραὴλ ἐν προςάγματι αἰωνίῳ τὰς ἀπαρχὰς, καὶ τὰς διεκάτας τῶν γενημάτων, καὶ τὰς πρωλακαρίας έχων, και εδίδεν αυτὰς τοῖς ἱερεῦσι τοῖς υἱοῖς Ααρών προς το θυσιαςήριον πάντων τῶν γενημάτων τὴν δεκάτην ἐδίδον τοῖς ὑμεῖς Λευὶ τοῖς θεραπεύεαιν εἰς Ιερεσαλήμ καὶ τὴν NEUTE par denάτur áñeπρalicóμur, &πoperóμur, i πάνων αυτὰ ἐν Ἱεροσολύμοις καθ ̓ ἕκασον ἐνιαυτόν· Εt ego folus ibam multoties in Hierufalem in feftivitatibus, ficut fcriptum eft omni Ifraël in præcepto æterno: primitias & decimas geniminum, & primas tonfuras babens, & dabam eas facerdotibus filiis Aaron ad altare; omnium geniminum decimam dabam filiis Levi miniftrantibus in Jerufalem ; & fecundam decimam divendebam, & ibam, & expendebam ea in Hierofolymis per unumquemque annum.

*.7.8. Cod. Germ. 15. ipfo initio habet, decimationem dabam, loco & tertii addecimationem ferebam; poftrema verò omittit ab hoc, 5 dabam illis, ad finem ufque verfus 8. In Mf. Regin. Suec. fic: Tertia autem decima dabam orphanis & profelytis, adpofitis in Ifraël inferebam; & dabam illis in tertio anno : & manducabam fecundùm præceptum quod fcriptum eft de illis in lege Moyfi, fecundùm mandata quæ mandaverat me Danihel, quoniam orphanum me dereliquerat pater meus moriens. At in Græco habetur fimpliciter : Καὶ τὴν τρίτην ἐδίδεν οἷς καθήκει, καθὼς ἐνετείλατο Δεββωρα ἡ μήτηρ το πατρός με, διότι όρο paròs xalexeipfur úrò To waтpós 8. Et tertiam dabam quibus conveniebat, ficut mandaverat Debbora mater patris mei, propterea quòd orphanus relictus fum à patre meo.

.9. A Mf. Germ. 15. abeft hoc, nomine Annam, paulòque poft pro genui, legitur generavi; cætera ut fup.

3. Reg.

12.28.

VULGATA NOVA.

Annam de tribu fua, genuitque ex ea filium, nomen fuum imponens ei,

10. quem ab infantia timere Deum docuit, & abftinere ab omni peccato.

11. Igitur, cùm per captivitatem devenisset cum uxore fua, & filio, in civitatem Niniven cum omni tribu fua,

12. (cùm omnes ederent ex cibis gentilium ) ifte cuftodivit animam fuam, & nunquam contaminatus eft in efcis eorum.

13. Et quoniam memor fuit Domini in toto corde fuo, dedit illi Deus gratiam in confpectu Salmanafar regis,

14. & dedit illi poteftatem quòcunque vellet ire, habens libertatem quæcunque facere voluiffet.

15. Pergebat ergo ad omnes qui erant in captivitate, & monita falutis dabat eis.

16. Cùm autem veniffet in Rages civitatem Medorum, & ex his, quibus honoratus fuerat à rege, habuiffet decem talenta argenti :

17. & cùm in multa turba generis fui Gabelum egentem videret, qui erat ex tribu ejus, fub chirographo dedit illi memoratum pondus argenti.

18. Poft multum verò temporis, mortuo Salmanasar rege, cùm regnaret Sennacherib filius ejus pro eo, & filios Ifraël exofos haberet in confpectu fuo :

19. Tobias quotidie pergebat per omnem cognationem fuam, & confolabatur eos, dividebatque unicuique, prout poterat, de facultatibus fuis: 20. efurientes alebat, nudifque veftimenta præbebat, & mortuis atque occifis fepulturam follicitus exhibebat.

VERSIO ANTIQUA.

rem nomine Annam ex natione mea, & genui Ex MB. Reg. &
ex illa filium, & vocavi nomen ejus Tho- Germ.
biam.

11. Et poftquam in captivitatem deveni ad Affyrios in Niniven,

12. & omnes fratres mei qui de genere meo erant, manducabant de panibus gentium; ego autem cuftodivi animam meam, ut ne manducarem de efcis illorum.

13. Et quoniam memor eram Dei in toto corde meo, dedit mihi Dominus fummus gratiam penes Salmannaffar regem Affyriorum,

14. & comparabam illi omnia quæcunque volebat in ufu fuo,

16. iens in regionem Mediam ufque dum mo

reretur.

17. Et commendavi Gabelo fratri meo filio Gabahel, in Rages civitate regionis Medorum, decem talenta argenti.

18. Et poftquam mortuus eft Salmannaffar rex Affyriorum, regnavit Sennacherim filius ejus pro eo; & viæ terræ Medorum conftantes erant, & nemo poterat illuc ire poftea.

19. Et in diebus Salmannaffar regis, multas eleemofynas feci omnibus de natione mea,

20. panem meum dividens efurientibus, & nudos veftiens; & qui projecti erant poft murum Ninive ex natione mea mortui, fepeliebam illos,

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.

ac

Mf. Regin. Suec. habet: Et fic factus fum juvenis,
sepi Annam uxorem ex femine patrum noftrorum, & gene-
ravi ex illa filium, vocavi nomen illius Tobiam. Græc.
Καὶ ὅτε ἐγενόμην ἀνὴρ, ἔλαβεν Ανναν γυναῖκα ἐκ το σπέρμα
θος τῆς ἡμῶν, καὶ ἐγέννησα εξ αυτῆς Τωβίαν.
Jos Tus walpias nμar, evernoa ez dutus TwCiar. Et quan-
do factus fum vir, fumpfi Annam uxorem de femine patria
mea, genui ex ea Tobian.

#. 11. In Mf. Germ. 15. legitur ubi, loco poftquam, ficut abii, loco ad Affyrios; item in fine addit civitatem, ad Nineven. In Mf. Regin. Suec. fic: Poftquam captus effem ab Affyriis, & cùm captivus ibi morarer in Ninive: pro quibus ita Græce : Καὶ ὅτε ήχμαλωτίθημεν εἰς Νινευῇ· Et quando captivi duci fumus in Nineve; in Mf. Alex. ac editt. Ald. & Compl. xaxarir, in fingul.

. 12. Similiter hab. Hypogn. 1. 3. append. to. 10. Aug. 24. d. ab hoc, ego autem, uno excepto ne, pro ut ne. In Mf. Germ. 15. initio deeft, fed transfertur poft mei; exinde pro panibus gentium, habetur pane ethnicorum, abfque ut ante ne; in Germ. 4. legitur ut non. In Mf. Regin. Suec. fic: Et omnes fratres mei manducabant ex panibus gentium ; ego autem confervavi animam meam, ne manducarem panes gentium. In Græco : Пaves vi ådexφοί με, καὶ οἱ ἐκ το γένες με, ἤπιον ἐκ τῶν ἄρτων τῶν ἐθνῶν· ἐγὼ δὲ ξυνετήρησα τὴν ψυχήν με, μὴ φαγεῖν.

. 13. Similiter habet Mf. Germ. n. 15. præter hoc, fummus Deus, loco Dominus fummus, omiffo nomine Af fyriorum in fine. Huic Mf. favet ad verbum Hypognoft. 1.3. app. Aug. to. 10. col. 24. d. In Mf. Regin. Suec. fic: Et memor eram Dei in tota anima mea, & dedit mihi Dominus excelfus Deus gratiam & fpeciem ante confpectum Salmanaffar regis Affyriorum. Gr. Katóri éμεμrúμur tŷ Oey ar ὅλῃ τῇ ψυχῇ με, καὶ ἔδωκεν ὁ Ὕψισος χάριν και μορφὴν ἐνώ πιον Ενεμεασάμε.

. 14. Mf. Germ. n. 15. fimpliciter habet emebam illi omnia: fimiliter Hypognoft. 1. 3. app. Auguft. to. 10. 24. d. pofito uno g, ante emebam. Item Græcè μv airy dropasús, eram ejus emptor, nec plura. In Mf. Regin. Suec. emebam illi quæcunque volebat in ufus fuos.

. 16. Similiter hab. Hypognoft. 1. 3. app. Aug. to. 10. 24. d. uno excepto mortuus eft, pro moreretur. Item Mf. Germ. 15. iens in regionem Medorum ufque dum mor¬ tuus eft. In Græco fimpliciter, xai éπоpevoμur eis THY Mudiar, ibam in Mediam, abfque feqq. In Mf. Reg. Suec. fic: Et ibam in Medis, & emebam illi inde omnia quæ jubebat, ufque dum moreretur.

ha

#. 17. In Mf. Germ. 4. hæc variant tria: commodavi... fratre..... civitatem; alter Germ. n. 15. delet voces fratri meo, & regionis; item pro Gabahel, fcribit Gabeli, betque in auro, loco argenti. Mf. Reg. Suec. fic: Et commendavi Gabelo fratri & Gabin, in terra Medorum, pecuniam, talenta decem argenti. Græc. Kai apeteμur l'αβαήλῳ τῷ ἀδελφῶν Γαβρία, ἐν Ῥάγεις της Μηδίας, αργυ pís Táλarla Néxa Et depofui Gabaclo fratri Gabria, in Ragis Media, argenti talenta decem. Vide Ambrof. 1. de Tob. c. 2. n. 7. 593. a. b.

. 18. Mf. Regin. Suec. Et cùm defunctus effet Salma nafar rex Affyriorum, regnavit Sennacherim filius illius prø illo; via terra Medorum recefferant, & nemo poterat ire jam in Mediam in diebus quibus defunitus eft. Germ. 15. Et poftquam mortuus eft Salmanafar, regnavit Nachor filius ejus loco ejus ; & via regionis Medorum inconflantes erant, & non potui illuc ire. Grac. Καὶ ὅτε ἀπέθανεν ̓Ενεμεασάρ ἐβασίλευσε Σενναχηρὶμ ὁ υἱὸς αὐτῷ ἀντ' αυτῷ· καὶ αἱ ὁδοὶ αυτό ἠκαλαςάθησαν, καὶ ἐκ ἔτι ἐδυνάθην πορευθῆναι εἰς τὴν Mudiar i. e. Et quando mortuus eft Emenesfar, regnavit Sennacherim filius ejus pro eo; & via ejus inftabiles fuerunt (Nobil. infirmata funt) & non ultra potui ire in Mediam. Mf. Alex. pro xalasabnoar, habet xarésиoar.

19. Mf. Reg. Suec. Ego autem multas eleemofynas feci: fequentia legi non potuerunt, exceptis his in fine, qui erant in gente mea. In Germ. n. 15. fic: Poftea autem feci eleemofynas multas, in diebus Alcarim, omnibus de natione mea. Grzc. Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις Ενεμεσσάρα ἐλεγό μosúvas womas éxcier toïs adexqois μy.

#. 20. Ms. Germ. 4. leg. mortuos, non mortui : alter n. 15. delet hoc, poft murum Ninive, & pro fepeliebam illos, hab. fimpliciter fepeliens. Mf. Regin. Suec. fic: Et

Ex MB. Reg. & Germ.

VERSIO ANTIQUA.

21. quos occidiffet Sennacherim rex, de Judæa fugiens propter defenfionem, quam fecit Dominus coeli de illo, ob blafphemias illius; multos enim filiorum Ifraël occidit in ira fua. Ego corpora illorum involvebam & fepeliebam ; & quærebat illa rex, & non inveniebat. 22. Et renuntiatum eft illi, quoniam ego fepeliebam illos, & quærebat me occidere.

23. Ego autem fugi, & direpta eft omnis fubftantia mea ; & nihil mihi remanfit plus quàm uxor mea Anna, & Thobias filius meus.

24. Et contigit dum laterem, poft dies quadraginta quinque occiderunt regem illum duo filii fui, & fugerunt in montem Ararath. Et regnavit poft eum Archedonaffar filius ejus pro illo, & conftituit Achicarum filium fratris mei Annanihel, fuper omnem curam regni ; & ipfe habebat poteftatem fuper omnem regionem. Tunc petiit Achicarus regem pro me, erat enim confobrinus meus ;

25. & defcendi in Ninive in domum meam, & reddita eft mihi uxor mea Anna, & filius meus Thobias.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.