VULGATA NOVA

men ejus Moab : ipfe eft pater Moabitarum ufque
in præfentem diem.

38. Minor quoque peperit filium, & vocavit
nomen ejus Ammon, id eft, filius populi mei: ipfe
eft pater Ammonitarum ufque hodie.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

& vocavit nomen ejus Moab, dicens : De patre meo: ifte pater
Moabitarum ufque in hodiernum diem.

*. 38. Filius generis mei.] Hieron. in textu habet, filius
populi mei; fed cùm in confequentibus dicat: Ammon quafi
caufa nominis redditur, filius generis mei, five, ut meliùs

eft in Hebræao, filius populi mei, priorem lectionem prætuli,
quæ
eft LXX. Ita enim ferunt: "ETEXE SE VEWTÉPO
υἱὸν, καὶ ἐκάλεσε το Αμμάν, λέγκια, Υιός γένες με
τos ralùp 'Aμμarı1ŵr, &c.

CAPUT X X.

VERSIO ANTIQUA.

I...... Vid. Not.

2. Dixit autem Abraham de Sara uxore fua: Soror mea eft : timuit enim dicere: Uxor mea eft: ne fortè occiderent eum viri civitatis propter illam.....

3..... Ecce tu morieris propter Abr. 6. 7. 301. f. hæc autem commoratur cum viro.

Ambrofiaft. 223.f.

mulierem.......

4..... Domine, nunquid gentem ignorantem perdes?

S..... Vide Not.

Ambr. 1. I. de 6..... Et ego cognovi quoniam puro corde fe-
Abr. 6. 7. 302. b. cifti hoc : & peperci tibi ut non peccares in me,
propter hoc non fum paffus te tangere illam.
Aut. op. imp. in
7...... Quoniam propheta eft : & orabit pro te,
Matth, hom. 1. p. & falvus eris tu, & domus tua.
12. b.

VULGATA

8. Statimque de nocte confurgens Abimelech, vocavit omnes fervos fuos: & locutus eft univerfa verba hæc in auribus eorum, timueruntque omnes viri valde.

9. Vocavit autem Abimelech etiam Abraham, & dixit ei: Quid fecifti nobis? quid peccavimus in te, quia induxifti fuper me & fuper regnum meum peccaVERSIO ANTIQUA.

3. Venit autem Deus ad Abimelech per fomnium nocte, & ait illi: En morieris propter mulierem quam tulisti: habet enim virum.

4. Abimelech verò non tetigerat eam, & ait: Domine, num gentem ignorantem & juftam interficies ?

5. Nonne ipfe dixit mihi : Soror mea eft : & ipfa ait: Frater meus eft? in fimplicitate cordis mei, & munditia manuum mearum, feci hoc.

6. Dixitque ad eum Deus: Et ego fcio quòd fimplici corde feceris: & ideò cuftodivi te ne peccares in me, & non dimifi ut tangeres eam.

7. Nunc ergo redde viro fuo uxorem, quia propheta eft: & orabit pro te, & vives: fi autem nolueris reddere, fcito quòd morte morieris tu, & omnia quæ tua funt.

NOVA.

tum grande ? quæ non debuifti facere, fecifti nobis.
10. Rurfumque expoftulans, ait: Quid vidifti, us
hoc faceres?

11. Refpondit Abraham: Cogitavi mecum, dicens:
Forfitan non eft timor Dei in loco ifto : & interfi-
cient me propter uxorem meam :

Aug.1. 16. de civ. 12. etenim verè foror mea eft de patre, fed
Dei, c. 30. t. 7. non de matre......
443.d.

VULGATA NOVA.

12. aliàs autem & verè foror mea eft, filia Sup. 12 patris mei, & non filia matris meæ, & duxi eam 13. in uxorem.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

*. I. Gr. fub finem habet: 'Αβρααμ...... παρώκησεν ἐν Tepάpois quò fpectant ifta Auguftini, 1. 16. de civit. Dei, c. 30. col. 443.c. Inde rurfus Abraham fecit in Geraris apud regem civitatis illius Abimelech, quod in Egypto de conjuge fecerat, eique intacta fimiliter reddita eft.

*. 2. Ita in Græco, excepta voce, Zappas, præponi-
tur etiam ort, quia, vocibus foror, & uxor; fed ab ali-
quot codd. Gr. abeft or fub finem quoque adduntur
feqq. ἀπέσειλε δὲ ̓Αβιμέλεχ βασιλεὺς Γεράρων, κ ἔλαβε
Tv Zappar quæ Ambr. 1. 1. de Abr. c. 7. col. 301. f. me-
morat, dicens: Tentatur Sara pudicitia......... nam & Abi-
melech in uxorem fibi eam fumpferat.

. 3. Sic pergit Ambrof. Et dixit ei in nolle Deus: Ecce
tu morieris, &c. ut fup. Similiter habet Aug. quæft. 49. in
Gen. to. 3. col. 390. d. e. Ecce tu morieris. Gr. Kal
εἰσῆλθεν ὁ Θεὸς πρὸς Αβιμέλεχ ἐν ὕπνῳ τὴν νύκτα, α εἶπεν,
&c. ut in Lat, tum addit: sabes avîn dé és our@xnxviα
ἀνδρί,
, quam accepifti; ifta verò eft cohabitans viro.

perdes ? Græc....... Κύριε, ἔθνος ἀγνοοῦν καὶ δίκαιον ἀπολεῖς

*. 5. In Gr. fic: Ουκ αυτός μοι εἶπεν, ἀδελφή με ἐςί, &c. quò fpectant illa Ambrofii, 1. 1. de Abr. col. 302. b. Cum prætenderet Abimelech quòd uxorem alienam effe ignora. verit, quam fororem effe vir ipfe fuam dixerit, refpondit eð Dominus, &c. ut . feq.

. 6. Auguft. quæft. 52. in Deuteron. to. 3. col. 576. f. legit: Scio quia in mundo corde fecifti hoc: rum infr. quæft. 55. col. 577. g. propterea peperci tibi, ne peccares in me : at quæft. 49. in Gen. col. 390. d. e. hab. cum Ambrof. peperci tibi, ut non peccares in me. Grec..... Καγώ ἔγνων ὅτι ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ ἐποίησας τῦτο, καὶ ἐφεισάμην σε το με ἁμαρτεῖν σε εἰς ἐμέ· ἕνεκα τότε εκ ἀφῆκά σε άψαθαι αν 745.

.7. Ita in Græco eft, exceptis his: Et falvus eris tu, & domus tua, pro quibus fimpliciter hab. Kai (on,

vives.

. 12. Similiter habet Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 524. b. Etenim verè foror mea eft de patre, fed non ex matre. Nec aliter in Græco.

VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA.

13...... In omni loco, ubi intraverimus ibi.....

14. Vid. Not.

V. 13. Græc..... tis távlα Tótov où car eisentwμer exsi, &c. ad omnem locum quocunque ingrefi fuerimus illuc.

*. 14. Grac. Ἔλαβε δε Αβιμέλεχ χίλια δίδραγμα, πρόβαλα... καὶ ἔδωκε τῷ ̓Αβραάμ και απέδωκεν αυτῷ Σάρpar Tür yuraina dv78. Horum meminit Ambrof. 1. 1. de Abr. c. 7. col. 302. e. dicens: Statim vocavit Abraham, axorem fuam ei reddidit, pretio fe ipfe multavit, &c.

*. 17. 18. Huc redeunt quæ Ambrof. narrat, l. 1. de Abr. c. 7. col. 302. e. Abraham pro eo ( Abimelech ) rogavit

& impetravit. Peperit enim & uxor ejus, & ancilla ejus,
quas ante concluferat Deus propter Saram uxorem Abraha
pro quibus in Graeco : Προσηύξατο δὲ Αβραὰμ πρὸς τὸν
Θεὸν, καὶ τάγαλο ὁ Θεὸς τὸν ̓Αβιμέλεχ, καὶ τὴν γυναῖκα αυτό,
καὶ τὰς παιδίσκας αυλές και έτεκον.

*. 18. Οτι συγκλείων συνέκλεισε Κύριος ἐξωθεν πᾶσαν
μήτραν ἐν τῷ οἴκῳ ̓Αβιμέλεχ, ένεκεν Σάρρας τῆς γυναικὸς
Αβραάμ.

Ang. Locut, 63. t. 3.330.b.

nis ejus.

9. Cùmque vidiffet Sara filium Agar Ægyptiæ ludentem cum Ifaac filio fuo, dixit ad Abra

ham :

NOVA.

4. & circumcidit eum octavo die, ficut præcepe- Sup. 17. 10. rat ei Deus,

VERSIO ANTIQUA.

5. Genitus eft autem Abrahæ filius Ifaac, cùm effet annorum centum.

Matth. 1. 2.

Ambr. 1. 1. de Abr. c. 7. col. 303.

6. Dixit & Sara: Rifum mihi fecit Domi- 4. b. c.
nus quicunque enim audierit, congratulabitur
mihi.

7. Et dixit Sara: Quis annuntiabit Abrahæ,
quoniam lactet infantem Sara?.....

8..... fecit autem Abraham coenam magnam, qua die ablactatus eft Ifaac filius ejus.

9. Et vidit Sara filium Agar Ægyptiæ, quem peperit Abrahæ, ludentem cum Ifaac filio fuo: & Hebr. t. 2. 524. 6. dixit ad Abraham:

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

V. I. In Gr.conftanter, Zappa, loco Saram, & Saræ, *. 7. In Græco deeft Sara, poft dixit; fubinde pro item Kúpos, Dominus, non Deus: cætera congruunt cum lacet, habetur buxá?et, lacat, & in fine conftanter Zappa,

Lat.

*. 2. Græc. Καὶ συλλαβία, ἔτεκε τῷ ̓Αβραὰμ υἱὸν εἰς τὸ γῆρας, εἰς τὸν καιρόν, &c. ut in Lat. Mr. Alex. ac edit. Ald. addunt, Zappa, poft Texs, cum Hilario.

V. 5. Ambrof. hæc verba citare videtur ex memoria, fic enim habentur Græcè : Kai Alpaàu (Mf. Alexand. Αβραὰμ δὲ ἦν ἑκατὸν ἐτῶν, ἡνίκα ἐγένετο ἀυτῷ Ἰσαὰκ ὁ vids av 18. Et Abraham, vel Abraham autem erat centum annorum, cùm factus eft ei Ifaac filius ejus.

. 6. Concinit Hieron. comment. in Mich. 4. to. 3. col. 1528. a. Nec etiam differt Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 30. col. 443. f. nifi quòd pro congratulabitur, habet congaudebit, in Gr. ovxapeita. Auguft. etiam fcribit Sarra, in Greco, εἶπε δὲ Σάρρα.

non Sara.

*. 8. Gr..... Καὶ ἐποίησεν Αβραὰμ δοχὴν μεγάλην, &c. ut in Lat. Et fecit Abr. convivium magnum. Hilar. in Pfal. 130. col. 443. f. legit, canam, cum Ambr. Ablacato, inquit, Ifaac, accepimus Abraham feciffe cœnam. At Auguft. quæft. 50. in Gen. to. 3. col. 390. e. hab. epulum: Quæritur, inquit,cur Abraham, nec die quo natus eft ei filius, nec die quo circumcifus eft, fed die quo ablactatus eft, epulum fecerit.

V. 9. In Græc. 'Isica de Zappa, cùm vidiffet autem Sarra; fubinde fic, s éyévero, qui factus eft, loco quem peperit; cætera quadrant. Obfervat ibid. Hieron. hæc verba, cum Ifaac filio fuo, non haberi in Hebræo. Apud Ambrof. 1. 1. de Abr, c. 7. col. 303. d. fic: Vidit ancilla filium

Ambr. 1. 1. de Abr. 303. d.

Amb. ibid. 303.c.

444. b.

VERSIO ANTIQUA.

10. Ejice ancillam, & filium ejus : non enim
hæres erit filius ancillæ cum filio meo Ifaac.
II..... Vide Not.

12. Dixit autem Deus Abrahæ : Non fit durum
ante te de puero, & de ancilla : omnia quæcun-
que dixerit tibi Sara, audi vocem ejus: quo-
niam in Ifaac vocabitur tibi femen.

Aug. 1. 16. de civ. 13. Filium autem ancillæ hujus in magnam
Dei, c. 32. t. 7. gentem faciam illum, quia femen tuum eft.
14. Surrexit autem Abraham manè, & fump-
Aug. queft. 53. fit panes, & utrem aquæ, & dedit Agar, & im-
in Gen. t. 3. 391.4. pofuit in humeros, & puerum, & dimifit il-
lam.....

Ibid. quæft. 54. 391. d.

Aug. Locut. 64. t. 3.330.b.

15.
Defecit autem aqua de utre, & projecit
puerum fub unam abietėm.

16. Et difceffit, & federe coepit contra illum
longè quantùm arcus mittit; dixit enim : Non
videbo mortem filii mei : & fedit contra eum.
Exclamans autem puer, ploravit.

17. Et exaudivit Deus vocem pueri de loco ubi erat : & vocavit Angelus Dei Agar de coelo, & dixit ei: Quid eft Agar? noli timere: exaudivit enim Deus vocem filii tui de loco in quo eft.

18. Surge, & accipe puerum, & tene illum in manu tua: in magnam enim gentem faciam illum.

19. Et aperuit Deus oculos ejus, & vidit Deus
NOTE AD VERSIONEM

ladentem cum filio fuo Ifaac. Item apud Auguft. fer. 3.
to. 5. col. 10. e. Et failum eft cùm luderet Ifmael, & Ifaac,
vidit eos ludentes. Ap. Tichon. reg. 3. col. 55. h. Ludebat
Ifmaël cum Ifaac.

C.

. 10. Eadem iterum legit Ambrof. & 1. 2. de Abr.
10. col. 345. f. & epift. 33. col. 921. d. Ita quoque epift.
77. col. 1089. e. præter unum, expelle, pro ejice ; fic etiam
in Pf. 43. col. 910. b. & l. de Ifaac, c. I. col. 355. c. Au-
guftinus autem tum quæft. 52. in Gen. to. 3. col. 390. f.
tum fer. 3. to. 5. col. Io. g. conftanter legit, Ejice ancillam
& filium ejus non enim hæres erit, &c. ut fup. Concinit
Gaud. Brix. 1. de Machab. col. 967. h. Solus Hieron.
quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 524. c. poft ejice, hab.
ancillam hanc cum filio fuo; reliqua ut fup. Sed 1. 2. in ep.
ad Gal. to. 4. col. 282. f. tollit, hanc, additque, & filium
ejus; non enim hæreditabit filius ancilla, &c. ut fup.
Apud Junil. Afric. 1. 5. de part. div. leg. c. 21. col. 347. h.
Ejice ancillam hanc & filium ejus; non enim hæres erit filius
ancilla cum filio libera. In Græc. Kal eine Tw Alpaάu.
Εκβαλε τὴν παιδίσκην ταύτην, καὶ τὸν υἱὸν αὐτῆς· οὐ γὰρ
μὴ κληρονομήσει ὁ υἱὸς τῆς παιδίσκης ταύτης μετὰ τῷ υἱὸ με
'Isaan. Sed edit. Compl. Taúl delet, ficut Ms. Alex.
ταύλης.

αυ

~

*. 11. Græc. fic pergit: Σκληρὸν δὲ ἐφάνη τὸ ῥῆμα σφόδρα ἐναντίον 'Αβραὰμ περὶ τὸ ὑπὸ αὐλῇ quæ Ambrof. l. 1. de Abr. col. 303. d. exprimit, dicens : Durum hoc vifum Abraha erat, ut ejiceret filium fuum.

*

:

. 12. Eadem funt in Gr. verbum pro verbo. Eademque iterum refert Ambrof. epift. 33. col. 921. e. ab his : Omnia quæcunque tibi dixerit Sarra, audi vocem ejus, quoniam, &c. at I. de inftitut. virg. to. 2, col. 256. f. fcribit Audi Sarai uxorem tuam lib. verò 2. de Abr. c. 5. col. 321. a. Audi Saram uxorem tuam : & infr. c. 9. col. 340. b. nec non epift. 72. col. 1077. b. addit: In Ifaac erit femen tuum. Ambrofiaft. ut fup. In Ifaac vocabitur tibi femen. Similiter Auguft. 1. 16. de civit, Dei, c. 32. col. 444. b. & fer. 2. to. 5. col. 5. d. Hieron. quoque 1. 2. in ep. ad Gal. to. 4. col. 283. a. legit cum Ambrof. Non durum fit coram te de puero & ancilla : omnia que dixerit tibi Sara, &c. ut fup.

. 13. Gr. ita incipit: Kal Tov viòr fè, fed & filium ; reliqua ut in Lat. ad verbum. Similiter Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 525. b. Sed & filium ancille tue in gentem magnam faciam.

ལ

. 14. Ita in Græco, exceptis his : Kalétéonner &πl Tor wμor dulus To Tailor, & impofuit fuper humerum ejus puerum. Similiter Hieronym. quæft. Hebr. to. 2. col. 524.c. Et fumpfit panes, utrem aque; & dedit Agar, ponens fuper bumerum ejus, & parvulum; & dimifit cam. Sequitur

19. Aperuitque oculos ejus Deus : quæ vi-
ANTIQUAM.

in Græco : Απελθῆσα δὲ ἐπλανᾶτο κατὰ τὴν ἔρημον, κατὰ
To Opeap To opx unde Auguft. ibid. col. 392. a. Agar
enim de Abraba domo expulfa cum filio, juxta puteum jura-
tionis errabat. Hieron. autem & Auguft. ubi fup. non cre-
dunt Ifmaelem jam adolefcentem matris fedisse cervicibus.
Pofuit ergo, inquit Hieron. Abraham panes 5 utrem fuper bu-
merum Agar; hoc facto, dedit puerum matri, boc eft, in
manus ejus tradidit, commendavit, & ita emifit è domo. Si-
militer Auguft. loco cit. Dedit Abraham matri ejus panes &
utrem, qua illa impofuit in humeros fuos. Cùm autem ad-
jundum & dictum eft: & puerum; fubaudimus, dedit,
qui panes 5 utrem dederat ; non in bumeros impofuit.
Hæc etiam explicatio confirmatur his quæ leguntur infra,
#. 18. Surge, & accipe puerum, & tehe illum in manu tua,
&c. al. tene manum ejus. Ex quo manifeftum eft, inquit
Hieron. infra, eum qui tenetur, non oneri matri fuisse, sed

comitem.

. 15. Itidem Græcè. Apud Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 525. a. fic: Et projecit puerum fubter abietem.

ΤΟ

Rom. 9i

Heb. 11

18.

. 16. Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 525. a. Et abiens fedit de contra longe, quafi jadu fagitta ; dixit enim : Non videbo mortem parvuli mei; fedit contra eum. Exclamavit puer, flevit. Similiter hab. Auguft. ubi fup. flevit puer. Gr. Ἀπελθῖσα δὲ ἐκάθητο ἀπέναντι αυτό μακρόθεν, ὡσεὶ τόξε βολήν· εἶπε γὰρ, Οὐ μὴ ἴδω τὸν θάνατον το παιδί με....... arabonar de To Tardior enxavoer. At in Mf. Cotton. ¿veCónser Se...... exxaucer quam lectionem confirmat Hieron. . 17. Similiter in Græco, exceptis his luxe dè, exaudivit autem; & poft pauca: uй polỡ, sπanúxoe vàρ.... Tŷ Taisir (Ms. Alex. addit, 8) Ex Tô TÓTY où és. Ne timeas, exaudivit enim..... pueri (tui) de loco ubi eft. Hilar. 1. 4. de Trin. col. 842. f. 843. a. Et exaudivit Dominus Deus vocem pueri, ubi erat ; & vocavit angelus Dei Agar de cælo, & dixit ei: Quid eft Agar? noli timere; exaudivit enim Deus vocem pueri de loco, in quo eft. Mís. tamen tres initio ferunt, & audivit : editt. verò, & ecce exaudivit. Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 525. a. Et audivit Deus vocem pueri de loco ubi erat ; & dixit angelus Dei ad Agar de cœlo.

. 18. Hieron. quæft. Hebr. in Gen. col. 525.c. Surge, & tolle puerum, 5 tene manum ejus. Hilar. 1. 4. de Trin. col. 843. a. Surge, & accipe puerum, & tene manum ejus ; in gentem enim magnam faciam eum. Ita quoque in Græco, exceptis his : Καὶ κράτησαν τῇ χειρί σε αυτό, & tene manu tua illum; in edit. tamen Compl. & apud Chryfoft. hom. 46. xρáτnoor Tus Xepòs dur, ut Hilar. & Hieron. fupra. Vid. Not. ad v. 14. fup.

. 19. Similiter in Græco, præter vocem Deus, quæ deeft poft vidit : cur autem addatur hîc, Deus, ab August.

H

8.

NOVA.

21. Habitavitque in deferto Pharan, & accepit
illi mater fua uxorem de terra Ægypti.
VERSIO ANTIQUA.

&

22. Factum eft autem in tempore illo, & di-
xit Abimelech, & Ochozath pronubus ejus,
Phichol princeps exercitus ejus......
23..... & terra quam inhabitafti in ea.

Aug. quæft. 55.

in Gen. t. 3. 391.g.

Hieron. quaft. Hebr. t. 2. 525.b.

Aug. Locut. 65. #. 3. 330.6.

Aug. Locut. 66. t. 3. 330. c.

30. Et dixit: Septem oves has accipies à me: Hieron. quæft. ut fint in teftimonium mihi, quia ego fodi pu- Hebr. 1. 2. 525. b. teum iftum.

31. Ideo cognominavit nomen loci illius, Puteus juramenti: quia ibi juraverunt ambo.

33..... Vide Not.

34. Et habitavit Abraham in terra Philiftino- Ibid. 525.6.

rum.....

Judith. I.

22.

Q

VULGATA NOVA.

dicit; at infra quæft. 56. col. 392. c. Puteum juramenti,
è Gr. ppeap oрnique Ibi enim, inquit, Abimelech & Abra-
ham juraverunt. Vid. feq. Not.

*. 33. Gr. Καὶ ἐφύτευσεν Αβραὰμ ἀρεραν ἐπὶ τῷ φρέατι Tops, &c. Huc redeunt ifta Auguft. quæft. 56. in Gen. col. 392. c. Quari poteft, inquit, quomodo ad puteum juramenti agrum plantaverat Abraham, fi in terra illa....... non acceperat hæreditatem, nec fpatium pedis..... Intelligitur autem fpatium circa puteum ad illud emptionis pactum pertinere, in quo fuerant agna feptem data, quando Abimelech 5 Abraham fibi etiam juraverunt.

*. 34. Gr. Παρώκησεν δὲ Αβραὰμ ἐν τῇ γῇ τῶν Φυλιστεί με μépas Tomás.

CAPUT XXII.

Uæ poftquam gefta funt, tentavit Deus
Abraham, & dixit ad eum : Abraham,
Heb. 11. Abraham. At ille refpondit : Adfum.
2. Ait illi: Tolle filium tuum unigenitum,
quem diligis, Ifaac, & vade in terram vifio-

17.

I.

VERSIO ANTIQUA.

T factum eft poft hæc verba, tentavit Deus Aug. 1. 3. de Abraham, & dixit ad eum : Abraham, A- Trin. t. 8.807. b. braham. Et ille dixit: Ecce ego.

2. Et dixit ei: Accipe filium tuum dile&um, quem diligis, Ifaac, & vade in terram excelfam:

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.

V. 1. Similiter habet Ambrof. 1. 1. de Abr. c. 8. col. 304. b. c. Et factum eft poft hac verba, Deus tentavit Abraham, dixit ad eum: Abraham, Abraham : deinde, refpondit ille: Ecce ego. Ita quoque in Græco, præter unum, elmer, & dixit, pro refpondit ille. Item Auct. 1. de promiff. ap. Profp. part. I. c. 17. col. 103. b. Tentavit Deus Abraham, dicens: Abraham, Abraham ; & dixit: Ecce ego. Cypr. quoque, 1. 3. Teftim. p. 309. b. Et tentavit Deus

7. dixit autem Ifaac ad Abraham patrem fuum: Pater. Qui dixit : Quid vis fili? dixit autem: Ecce ignis & ligna: ubi eft ovis in holocauftum ?

8. Refpondit & Abraham: Deus providebit sibi ovem ad holocauftum, fili.....

9..... & ædificavit ibi aram, & impofuit ligna: & colligatis manibus ac pedibus Ifaac filii fui, impofuit eum in aram fuper ligna.

10. Et extendit Abraham manum fuam, fumeAug.1. 16. de civ. Dei, c. 32. t. 7. re machæram, ut occideret filium fuum. 444.f. II. Et vocavit illum angelus Domini de coelo, & dixit: Abraham. Ille autem dixit: Ecce

ego.

8. Dixit autem Abraham Deus providebit fibi victimam holocaufti, fili mi. Pergebant ergo pariter:

9. & venerunt ad locum quem oftenderat ei Deus, in quo ædificavit altare, & defuper ligna compofuit: cùmque alligaffet Ifaac filium fuum, pofuit eum in altare fuper ftruem lignorum.

10. Extenditque manum, & arripuit gladium, Jac. zi ut immolaret filium fuum.

11. Et ecce angelus Domini de cœlo clamavit, dicens: Abraham, Abraham. Qui respondit:

Adfum.

ponit adápior, parvulus; Mf. tamen Alex. Tailor, &
Ambrof. infr. conftanter puer; fed addit, pertranfibimus
viam, Gr. ut fup. Jienevoóμeta é'wg âde.

#. 6. Gr. Exace d'è 'AСρaàμ тà, &c. ut in Lat. fubinde
fic : ἔλαβε δὲ μετὰ χεῖρας καὶ τὸ πῦρ καὶ τὴν, &c. Μί. νετὸ
Alex. xabe dè i tò Tup μSтà XETρα, ✰ Tй, &c. His allu-
dit Tertul. 1. contr. Jud. c. 13. p. 147. a. dicens: Hoc li-
gnum fibi Ifaac filius Abrahæ ad facrificium ipfe portabat,
cùm fibi eum Deus hoftiam fieri præcepiffet. Similiter Auguft.
1. 16. de civit. Dei, c. 32. to. 7. col. 444. e. Ifaac fibi
ligna ad victima locum, quibus fuerat imponendus, ipfe por-

tavit.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
uno montium, quem tibi dixero
& infra probè fibi conf-
tans ait: Non fatis putavit dixiffe, filium; adjungit,
amantiffimum, quem dilexifti Ifaac. Deinde: Quid eft
quod ait: Quem dilexifti: & non dixit, Quem diligis ? &c
poft pauca: Offeres mihi holocauftum in uno montium quem,
&c. Auguft. Locut. 67. de Gen. to. 3. col. 330. c. conftan-
ter habet accipe filium tuum dilectum, Gr. άyaπиTór
vocula autem, éxet, ibi, addita in Gr. poft drevsyns du-
Tór, offer eum, deeft in Mf. Cotton. ut fup. apud Ambr.
qui etiam femper legit, offeres mihi, abfque feq. in; præ-
pofitio tamen, si, exftat in Græco, fed abfque mihi;
& fub finem conftanter, v, quos, poft montium, licet
Patres Lat. fingularem numerum retineant cum edit. Ald.
in qua non,, fed, lege, . Cyprian. l. 3. Testim. p.
309. b. fic habet: Et dixit ad illum: Accipe filium tuum
unicum (Symm. pórov cv ) quem diligis, Ifaac, & vade in
terram altam, imponens illum ibi in holocauftum hoftiam in
unum ex montibus, de quo tibi dixero. Hieron. quæft. Hebr.
in Gen. to. 2. col. 525. c. Et dixit ei Deus: Tolle filium
tuum unigenitum (Aquil. Tòv povoyer) quem diligis, Ifaac,
vade in terram excelfam; offer illum ibi in holocaustum
fuper unum de montibus, quem ego dicam tibi. Auct. 1. de
promiff. ap. Profp. part. 1. c. 17. col. 103. b. Et Dominus:
Accipe filium tuum unigenitum, quem diligis, Ifaac, & va-
de in terram excelfam: 5 offer ibi eum holocauftum fuper
unum montium, quem tibi dixero.

. 3. Græcè, pauca diffimilia, nempe feqq. 'Arasas
δὲ Αβραάμ..... παρέλαβε δε..... και Χίσας ξύλα..... ἀναςὰς
ἐπορεύθη..... ἂν εἶπεν, &c. In Mf. Cotton. deeft, Αβραάμ, δ
pro παρέλαβε δὲ, exftat, και παρέλαβε. Ambrofius non
reticuit nomen Abrahæ, cùm ibidem dicat: Abraham
filium fuum ad holocauftum juffus offerre, non poft dies, ut
Cain obtulit, fed exfurgens manè ftravit, &c. ut fup. Lib.
verò 1. de Abr. c. 8. col. 305. b. Exfurgens autem, non
folum fequenti die, fed etiam diluculo, ftravit afinam fuam;
& fumpfit fecum duos pueros, Ifaac filium fuum, & con-
cidit ligna ad holocauftum. Et poft pauca addit: Venit au-
tem ad locum, quem dixit illi Deus, die tertio. Hieron.
quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 526, a. Et abiit in locum,
quem dixit ei Deus, in die tertia.

*.4. Gr. Καὶ ἀναβλέψας..... τοῖς ὀφθαλμοῖς αυτό, εἶδε TOY TOTOY Maxpóder. Mf. tamen Alex. cum edit. Ald. deler, dr. & Compl. fcribit, aò panpéter, cum Ambrof. Similiter habet Auguft. Locut. 68. de Gen. to. 3. col. 330. c. Et refpiciens Abraham oculis.

*. 5. Gr. fic hab. initio : Καὶ εἶπεν 'Αβραὰμ τοῖς παισὶν UT, in cæteris magna concordia, nifi quòd loco, puer,

.7. Poft vocem fili, addidi, dixit autem, è Græc. Te de, cujus loco Ambrof. hab. addidit Ifaac dicens ; deinde ap. Ambrof. deeft, ignis, quam vocem fupplevi ex ipfomet epift. 8. col. 783. c. ubi legit, ecce ignis ligna ; deinde fic, ubi hoftia? Græc. textui priori congruit, exceptis his; è eite, Tí ési téxror; at ille dixit: Quid eft fili?

. 8. Ambrof. narrando, dicit : Refpondit denique fimiliter & Abraham , pro quibus Græc. habet εἶπε δὲ Alpadu, dixit autem Abraham, deinde loco providebit, fimpliciter era, vibebit; reliqua ut fupra. Rurfus Ambrof. epift. 8. col. 783. c. legit: Deus providebit fibi,: additque, facrificium, fili, abfque hoc, ovem in ; at in Gr. πρόβατον εἰς ὁλοκάρπωσιν, τέκνον, ut in textu Lat.

*. 9. Græc.fic pergit : Πορευθέντες δὲ ἀμφότεροι ἅμα, ἦλθον ἐπὶ τὸν τόπον, ὃν εἶπεν αὐτῷ ὁ Θεός· quo redeunt ifta quæ Ambrof. ibid. ait : Venit Abraham ad locum facrificio pradeftinatum; tum addit: & adificavit ibi, &c. quæ fimiliter habentur Græcè, nifi quòd poft vocem, ibi, additur, Alpaa, & pro colligatis manibus ac pedibus, &c. fic, cuμoficas 'Isαax Tòr viòr dute, cùm ligaffet Ifaac filium fuum. In Mf. Cott. deeft vox 'Alpaάμ• addit Ambrof. Netit filio manibus fuis vincula pater.

. 10. Idem Auguft. 1. 3. de Trin. to. 8. col. 807. c. fic legit: Extendens autem Abraham manum fuam, fumpfit gladium, occidere filium fuum. At in Gr. Kal seteiver..... 뤬 βεῖν τὴν μάχαιραν, σφάξαι, &c.

V. 11. Itidem Græcè, nifi quòd geminatur, 'Alpaàμ, Αβραάμ. Sic etiam apud eundem Auguft. 1. 3. de Trin. to. 8. col. 807.c. Et vocavit illum angelus Domini de cœlo & dixit ei: Abraham, Abraham : & dixit: Ecce ego. In Mf. Alex. ac edit. Compl. fimiliter: Kai slzer dur. Item apud Cypr. 1. 2. Teftim. p. 286. a. & lib. 3. p. 311. c. Et vocavit eum angelus Domini de cælo, & dixit illi: Abraham, Abraham ille autem dixit: Ecce ego, Ambrof. 1. 1. de

21.