vel Græcæ. Hi autem feptem libri, nec non alii totidem Quæftionum, magnam fententiarum feu lectionum turbam, ad reftituendum imprimis Heptateuchum noftrum contulerunt: at de his, ficut de aliis plurimis Patrum Latinorum fcriptis, actum eft à nobis fupra in Prafatione generali, quæ confulenda. Únum hic fupereft notandum, vel potiùs deplorandum in primis hifce Scripture antiqua libris, fcilicet lacunarum illarum frequentia, quas explere non licuit: id fanè non contigit culpá noftrá, fed MB. codicum penuria, qui nobis defuerunt, maximè his in locis, non fine magno Verfionis antiqua noftra, immo & Reipublica litteraria, detrimento. Quamvis etiam antiquorum Patrum fcripta veteris hujus Interpretationis lectionibus fint referta, nonnulli tamen funt Scripture libri, maximè hiftorici, quos vulgò ab ipfis citatos fruftra exquifieris, v. g. Paralipomenon duo & Efdra, ex quibus vix paucos verficulos decerptos reperias. At in Genefi, Exodo, & Numeris plurima admodum exftant, pauciora defiderantur in Deuteronomio, fed multa paffim in Levitico, ficut & in libris feqq. Jofue, Judicum & Ruth. Idem pene affirmandum de libris Regum quatuor, maximè de fecundo, in lacuna frequentiores. Pauciffima quoque fuperfunt, ut dixi, de Paralipomenon duobus, vix quidquam de Efdra fecundo, nihil prorfus de primo. quo Tanta jactura flagitium & damni hic nos fruftra quæfierimus, deflendum magis quàm perfequendum. Detrimenta ifta quodam modo refarcientur ex adjuncta à nobis verfione Vulgata, que integra hic, nec ulla fui parte minuta, vel decurtata prodibit, quod utile & commodum cuivis, five docto, five indocto, nedum grave & onerofum, futurum effe confidimus. *CAPITULA LIBRI GENESIS. Ex codd. S. Pauli, & Orat. edita à Jof. Maria Caro presb. Romæ 1688. & tom. 1. nov. edit. Hieron. homo. c. I. . 24. VII. De die feptimo, in quo requievit, omni opere confummato, Deus. c. 2. . 1. VIII. De hoc libro in quo univerfa, quæ facta funt, dicit. c. 2. . 4. IX. Ubi preceptum & dat Dominus Ada & mulieri ejus. c. 2. v. 9. X. Ubi feduxit ferpens mulierem c. 3. #. 1. 2. XXXII. Pugnaverunt reges quatuor adversùs quinque, & ceperunt Loth, & omnem equitatum Sudomorum. P c. 14. V. I. XXXIII. Vifus eft Dominus Abraha, & benedixit eum, & dixit ei: Peregrinum erit femen tuum. C. 15. V. I. 13. XXXIV. Vifus eft Dominus Abraha, & dedit ei fignum circumcifionis, & de Ifaac. c. 17. . 1. XXXV. Vifus eft Dominus Abraha, cùm iret perdere Sodomitas. c. 18. v. 1. XXXVI. Venerunt Angeli in Sodomis, & manferunt apud Loth. c. 19. v. 1. XXXVII. Pluit Dominus fulphur, & ignem, & evertit Sodomam. c. 19. . 24. XXXVIII. Locutus eft Dominus ad Abimelech pro t Sarra. c. 20. Ý. I. XXXIX. Sarra peperit filium, & vocavit eum pater ejus, Ifaac. c. 21. v. 1. XL. Dixit Sarra ad Abraham : Projice ancillam, & filium ejus. C. 21. . 10. XLI. Juraverunt invicem Abraham & Abimelech. C. 21. V. 22. XLII. Deus tentavit Abraham in Ifaac. * c. 22. v. 1. XLIII. Defuncta eft Sarra, & emit locum Abraham ad fepulcrum ab Ephron. c. 23. v. I. NOTE. * Quo ex fonte prodierint hæc vetera capitula, non ita facile eft definire: fcilicet utrum adornata fuerint ad veterem Latinam, feu Italicam Verfionem ex LXX. an verò ad novam translationem Hieronymi ex Hebræo, fi quidem fingula in utramque quadrare fatis aptè videntur. Si tamen utriufque comparatio fiat cum his capitulis, plura fortè in illis reperientur quæ magis fapiant vet. Italicam, quam novamVerfionem ex Hebræo. Confulenda potiffimùm capitula V. VIII. XVI. XIX. XXXVIII. LVII. LVIII. LX. LXXIII. LXXV. a Repentia..... volatilia, al. reptantia..... & volatilia. Gr. ÉPTETа.....wele.vá. Vulg. reptile & volatile. 1. 20. b Quadrupedia, &c. Ita Auguft. infr. c. I. . 24. Gr. τετράποδα, και έρπετα, η θερία..... κ τὰ κτήνη..... καὶ πάντα τὰ ¿Perά. Vulg. 1. 24. 25. jumenta, & reptilia, & beftias..... jumenta, omne reptile. De hoc libro, Auguft. infr. c. 2. . 4. Hic eft liber creatura, vel factura. Gr. Aúru ú Bibxos yevéces at in Vulg. Ifta funt generationes: edit. nov. Hieron. poft verbum, dicit, addit, & de quatuor fluminibus. d Dat, al. dedit: edit. nov. Hier. hoc capitul. ita exhibet: De homine pofito in paradijo; 5 ubi præceptum dat Dominus Ade, & cunctis animantibus Adam impofuit nomina; de muliere formata de costa ejus. e Edit. nov. Hier. fratrem juum. f De generat, kominum, Gr. c. 5. v. 1. Biexos verécecos arpor. Auguft. infr. liber nativitatis hominum. Vulg. liber generationis Adam, 8 Deo..... Deus, al. Domino..... Dominus: ed. nov. Hier. addit, & de Matbufale 5 Noë. h Deus, al. Dominus. i Noë placuit Deo. Ita Aug. inf. c. 6. #. 9. Gr. Tŵ Ocậ eurpesCe Noe. Vulg. Noë..... cum Deo ambulavit. k Memoratus, al. recordatus. Ambr. infr. c. 8. §. 1. me◄ mor fuit. Gr. areμrún. Vulg. recordatus. 1 Et uno exivit, nov. ed. Hier. & uno vita Noë exiit de arca, ipfe, & qui erant cum eo. m Linguarum, edit. nov. Hier, addit : & turre confufionis, de generationibus Sem. Edit. nov. Hier. Ubi vifus eft..... Abra..... Sichem. Quomodò in Egypto pofito tulit Fbarao Sarai in uxorem fibi. • Edit. nov. Hier. De promiffione Abræ, & femini ejus. P Sodomorum, edit. nov. Hier. addit: Melchi,cdech obtulit Abra decimas. 9 Abraha, edit. nov. Hier. constanter, Abræ, & in fine addit: & genuit ei Agar Ijmaelem. f Angeli, edit. nov. Hier. duo angeli. Sulphur, edit. nova Hier. ignem, & fulphur de cælo, T evertit Sodomam, & filia Loth conceperunt de patre fuo. Sarra, Gr. conftanter, Zappa, edit. verò nov. Hier. Sara, cum Vulg. hîc & infra. u Sarra, edit. nov. Hier. Sara, & in fine fubdit: & in Berfabee locutus eft Angelus Domini ad Agar. × In Ifaac, edit. nov. Hier, addit : & de generationibus Nacher. XLVI. Generationes Ifmahel. C. 25. 4. 12. XLVII. d Generationes Ifaac. c. 25. . 19. XLVIII. Facta eft fames, & vifus eft Dominus Ifaac, & dixit ei: Noli defcendere in Ægyptum : & ha bitavit in Geraris, ubi feminavit, & invenit. centuplum. c. 26. ¥. I. e XLIX. Senuit Ifaac, & benedixit Jacob pro Efau, & nefcivit. c. 27. *. I. L. Dimifit Ifaac Jacob filium fuum, ut iret in Mefopotamiam. c. 28. . I. LI. Vidit Jacob vifum; & Dominus locutus eft ad eum, & benedixit eum. c. 28. . 10. LII. Venit Jacob in Orientem, & accepit filias Laban fibi uxores. c. 29. V. I. LIII. Peperit Lia Jacob viro fuo filios quatuor, & f ftetit à partu. c. 29. . 31. LIV. Rachel dedit Jacob ancillam fuam Balam, & peperit ei duos filios. c. 30. ¥. 1. LV. Et Lia dedit & ei ancillam fuam, & peperit ei filios duos & ipfa peperit filios duos, & Dinam. c. LXIII. De generationibus Esaü. c. 36. *. 1. LXVI. De Jofeph, & de fomniis ejus. c. 37. . 2. LXVIII. De Juda & Thamar uxore filii ejus, qua erat vidua. c. 38. v. 1. LXIX. De Jofeph, & uxore Putaphare. c. 39. v. 1. LXX. De his qui in carcere fomnia viderunt, & interpretavit ea Jofeph. c. 40. *. 1. LXXI. Somnium Pharaonis, quod interpretavit Jofeph. c. 41. v. 1. f LXXII. Ubi mifit Jacob filios fuos in Ægyptum, & cognovit eos Jofeph, & unum ex ipfis reclufit, ufque dum veniret frater ejus Benjamin. c. 42. v. 1. LXXIII. Invaluit fames, & venerunt ad eum cum Benjamins & mandavit patri fuo venire ad fe. c. t LXXVII. Nunciavit Jofeph Pharaoni, quoniam vénit pater ejus. c. 46. v. 31. LXXVIII. Dixit Pharao Jofeph, ut eligeret terram, in qua habitaret pater ejus. c. 47. v. 5. LXXIX. Habitavit Ifraël in Ægypto, & dixit filio fuo Jofeph, ne fepeliret eum illic. Y Vixit autem Ja I. cob annos centum quadraginta feptem. c. 47. v. 2.7. LXXX. 2 Et infirmatus eft Jacob, & benedixit filios Jofeph alternis manibus. c. 48. v. 1. LXXXI. Vocavit Jacob omnes filios fuos, & dixit eis que ventura effent in noviffimis diebus, & defunctus eft. aa c. 49. *. I. LXXXII. Vixit Jofeph bb annos centum & decem, & adjuravit fratres fuos, ut cùm vifitarentur, tollerent fecum offa ejus in terram fuam. c. 50. 8. 22. Expliciunt Capitula. b Edit. nov. Hier. addit in fine, obiit. Al. Ha generationes Ifmaël: edit. nov. Hier. fic: De nerationibus Ifmaël, & obitu ejus. ge d Edit. nov. Hier. De generationibus Ifaac, al. He generationes, &c. e Et invenit, al. fecit: edit. nov. Hier. fimiliter, fecit, fed poft centuplum, fubjungit, & juravit cum Abimelech. f Et ftetit, edit. nov. Hier. 5 ceffavit. 8 Dedit ei, edit. nov. Hier. dedit Jacob, paulòque poft: 5 pep, ei duos filios; & de Mandragoris; & ipfa peperit, c. h Memoratus, al. recordatus : edit. nov. Hier. memoratus eft Dominus ; fubinde delet, ei, & poft ftatuit, fubdit, Jacob. i Edit. nov. Hier. Dixit Dominus ad Jacob. k Revertere in terram patris tui: fimiliter habet Ambrof. infr. c. 31. . 3. è Græc. Awospepu siç Tür yur TỸ Tαlpós cr. Vulg. Revert, in terram patrum tuorum. Vidit Jac. caftra Dei: fimiliter Ambrof, infr. c. 32. V. I. unà cum Gr. ubi fic, eïde Tapeμßorùv Os, quæ verba absunt à Vulg. m Edit. nov. Hier. addit in fine : & lu&atus eft cum An gelo. Et venit Jacob, &c. fic etiam Aug. infr. c. 33. #. 18. è Gr. Kalev 'Iaus eis, &c. Vulg. tranfivitque in, &c. • Afcende in locum Bethel: ita Aug. infr. c. 35. . 1. ficut in Græc. in quo, dráCuti eis vor TOTOY Baix. Vulg. verò, afcende Baithel, edit. nov. Hier. addit in fine: abjecit omnia idola. P Edit. nov. Hier. hîc fubdit: 5 obitu Ifaac patris ejus. q Edit. nov. Hier. diftratus Ifmaelitis. f Edit. nov. Hier. Putiphare. Gr. Пeтeppus. Jofeph, edit. nov. Hier. fubjungit:& failus eft Dominus terra Egypti, & nati funt ei duo filii. Invaluit fames: optimè è Græc. c. 43. V. I. in quo, dè niμòs évi XuCer in Vulg. verò, interim fames omnem terram vehementer premebat : edit. nov. Hier. addit : & vene» runt ad Jofeph fratres fui cum Benjamin, &c. u Cum feptuag. quinque : ita Hier. infr. c. 46. ¥. 27. fic etiam in Græc. Boμnnorтawerтs loco hujus capituli, edit. nov. Hier. habet: Nomina filiorum Ifraël qui ingreffi funt in Ægyptum. × Edit. nov. Hier. Ubi venit Jofeph obviam Ifraëli. y Edit. nov. Hier. Et vixit Jacob annis. 2 Edit. nov. Hier. Infirmatus Jacob benedixit, &c. aa Et defunctus eft: edit. nov. Hier. & defunctus, fublaj fepultus eft in terra fua. tus, bb Annos, edit. nov. Hier. annis, paulòque post, ut cùm vifitarentur à Domino, tollerent, &c. AD OBSERVATIO. D Vulgatam verfionem Latinam, minutioribus typis pofthac editam, nullas adjungimus notas, quod nobis nunquam propofitum fuit, nec etiam ad rem noftram facit. Quia tamen Vulgatæ editionem accuratam, & numeris fuis, quantùm licebit, abfolutam prælo committere intendimus, qualis nimirum Sixti V. Pontificis Maximi juffu recognita atque edita eft; operæ pretium facturos nos duximus, fi Romane correctionis in Latinis hifce Bibliis, præfati Pontificis juffu recognitis, loca infigniora, obfervata, & denuo aucta à Francifco Luca Brugenfi, ecclefia cathedralis Audomaropolitana theologo & Decano, deintegrò pervulgaremus; fubjuncto etiam altero libello, continente alias lectionum varietates in eifdem Bibliis Latinis ex vetuftis Mfs. exemplaribus collectas ab eodem Theologo, quibus poffit perfectior reddi feliciter cœpta correctio, fi accedat Summi Pontificis auctoritas. Ne autem hujufmodi correctiones, & variantes lectiones, Notarum noftrarum, Verfioni antiquæ fubjectarum ordinem ac seriem interturbarent, illas ad calcem cujusque libri edendas rejecimus; quemadmodum & ipfæ editæ funt ad calcem Bibliorum facrorum cum fcholiis Joannis Marianæ, & Emanuelis Sa, Societatis Jefu facerdotum, Antuerpiæ, ex officina Plantiniana, anno 1624. De his autem vide Præfat. gen. CAPUT PRIMU M. VULGATA NOVA. N principio creavit Deus cœlum & terram. 2. Terra autem erat inanis & vacua, & tenebræ erant fuper faciem abyffi & Spiritus Dei ferebatur fuper aquas. 3. Dixitque Deus: Fiat lux. Et facta eft lux. Et vidit Deus lucem quòd effet bona: & 4. I. VERSIO ANTIQUA. N principio fecit Deus coc- Ex Aug. 1. 1. de lum & terram. Gen. ad litt. t. 3. p. 2. Terra autem erat invi- 1. col. 117. 126. 3. Et dixit Deus: Fiat lux. Et facta eft lux. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. . 1. Sic iterum Auguftin. 1. 12. conf. t. 1. col. 214. b. 218, d. e. & lib. 1. de Gen. contr. Manich. to. I. col. 647. f. & 1. de Gen. imperf. to. 3. col. 94. c. & 1. 8. de civit. Dei, to. 7. col. 200. b. Tertullianus verò 1. de Bapt. c. 3. p. 388. b. In primordio fecit Deus cœlum terram. at. 1. contr. Hermog. pag. 411. c. 416. a. b. 417. b. c. 418. b. legit. In principio fecit, &c. Similiter vet. Irenæi Interpres I. 1. contr. hær. p. 86. e. 116. b. Hilarius 1. 2. de Trin. col. 795. f. Hieronym. quæft. Hebr. to. 2. col. 507. c. Ambrofius 1. 1. Hexa. col. 9. e. 16. e. 17. e. 25. f. & l. de apol. Dav. col. 729. e. & l. 2. in Luc. col. 1309. e. 1314. d. & l. 2. de Spir. S. col. 634. a. Sic etiam Victorin. Afric. ad Cand. p. 172. Fauftin. presb. 1. contr. Arian. col. 638. a. Eucher. Lugd. q. in Gen. p. 839. h. Auctor. q. Vet. T. ap. Aug. to. 3.q. 106. & 122. col. 101. d. f. 130. e. Auctor 1. de promiff. part. 1. ap. Profp. p. 92. c. & Victor Vit. l. 3. de perfecut. Afric. p. 40. b. Græc. év aρx éπоincero, &c. . 2. Auguft. infra col. 125. f. legit. in fine, fuper aquas. Eadem rurfus habet quæ fupra, l. 1. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 647. f. 648. f. & 1. 8. de civit. Dei, to. 7. col. 200. b. Sic etiam quæft. 134. in Gen. to. 3. col. 411. a. & l. de Gen. imp. col. 96. e. nili quòd legit, ferebatur, pro fuperferebatur. Tertul. J. de Bapt. c. 3. p. 388. b. Terra autem erat invifib. incompofita, tenebra erant fuper abyffum, & Spir. Dei fuper aquas ferebatur. Sed 1. contr. Hermog. p. 417. c. 418. b. Terra autem erat invifib. & rudis. & infr. p. 419. b. 420. a. b. Et tenebræ erant fup. abyff. & Spirit. Dei fuper aquas ferebatur. Atl. de Bapt. c. 4. p. 388. c. Supervec tabatur fuper aquas. Hilar. in Pf. 123. col. 399. d. Et tenebra erant fup. abyffum, & Spiritus Dei fuperferebatur fup. aquam. Hieron. in Ifai. 40. to. 3. col. 307. e. In principio Genefeos, inquit, ubi fcriptum eft: Terra autem erat invifibilis, & incompofita, cæteri tranftulerunt : Ter ra autem erat inane, & nihil. Et 1. quæft. Hebraïc. to. 2. col. 508. poft verba: Et Spiritus Dei ferebatur fuper aquas, hæc addit: Pro eo quod in noftris codicibus fcriptum eft: ferebatur, in Hebr. hab. Incubabat, confovebat. Ambrof. 1. 3. Hexa. col. 13. f. 14. e. 16. c. 17. e. & lib. 2. de Cain & Ab. col. 217. a. & 1. de myft. col. 327. d. & 1. 2. de Spir. S. col. 634. a. Terra autem erat invifib. 5 incompof. 5 tenebræ erant fuper abyffum, & Spiritus Dei fuperferebatur fup. aquas. Itidem Victor Vitt. 1. 3. de perfec. Afiic. p. 40. b. excepto verbo, ferebatur. Optat. 1. 5. contr. Donat. p. 8o. c. 81. a. cum Caffiod. in Pf. 109. p. 378. b. Et Spiritus Dei fuperferebatur up. aquas. Philaftr. Brix. 1. de hæref. p. 715. b. juperferebatur jup. aquam. Fulgent. I. pro fide Cath. p. 541. & Auct. quæft. Vet. T. q. 41. col. 54. g. Spiritus Dei ferebatur fuper aquas. At infra q. 106. ex utroq; T. mixtim, col. Ic2. d. optimè cum Auguft. Terra autem erat invifib. & incomp. & tenebræ erant fuper abyffum, & Spir. Dei uperferebatur fuper aquam. Similiter apud Greg. M. 1. 28. in Job. c. 14. Dum terra effet invifib. & incomp. dum tenebræ effent fuper abyfum. Græc. Ἡ δὲ γῆ ἦν ἀέρατος, κι ἀκατασκεύασος, και σκότος ἐπάνω ( Μr. Oxon. ἦν ἐπάνω ) της αβύιον, καὶ Πνεῦμα Θεῖ ἐπεφέρετο ἐπάνω το ὕδατος. 2 ✯. 3. Ita rurfum Aug. 1. 1. de Gen. to. 1. col. 650. e. & 1. de Gen. imp. to. 3. col. 99. d. & in Pf. 7. to. 4. col. 39. a. Concinunt vet. Iren. Interpr. 1. 4. p. 269. e. Ambrof. 1. 1. Hexa. col. 19. d. f. 21. d. & l. 4. de fide, col. 532. e. & 1. 2. de Spir. S. col. 662. f. Victorin. Afric. 1. de princip. diei, col. 293. a. Gaud. Brix. fer. 14. p. 966. e. & Auct. q. Vet. T. q. 3. col. 44. b. Ita quoque in Græco. Apud. Tertul. I. contr. Prax. p. 849. a. deeft, lux, poft verbum, facta eft. V. 4. Sic etiam idem Auguft. 1. 1. de Gen. to. 1. col. 650. a. 651. b. & l. de Gen. imp. to. 3. col. 100. c. d. 101, e, ficut 1. 11, de ciyit, Dei, to. 7. col. 286. c. f. nifi |