26. Ingreffus eft itaque populus faltum, & apparuit fluens mel, nullufque applicuit manum ad os fuum timebat enim populus juramentum. :: 27. Porro Jonathas non audierat cùm adjuraret pater ejus populum : extenditque fummitatem virgæ, quam habebat in manu, & intinxit in favum mellis: & convertit manum fuam ad os fuum, & illuminati funt oculi ejus. 28. Refpondenfque unus de populo, ait: Jurejurando conftrinxit pater tuus populum, dicens: Maledictus vir, qui comederit panem hodie: (defecerat autem populus.) 29. Dixitque Jonathas: Turbavit pater meus terram vidiftis ipfi quia illuminati funt oculi mei, eò quòd guftaverim paululum de melle ifto : : 30. quantò magis fi comediffet populus de præda inimicorum fuorum, quam reperit? nonne major plaga facta fuiffet in Philifthiim? 31. Percufferunt ergo in die illa Philifthæos à Machmis ufque in Aialon. Defatigatus eft autem populus nimis: 32. & verfus ad prædam, tulit oves, & boves, & vitulos, & mactaverunt in terra: comêditque populus cum fanguine. 33. Nunciaverunt autem Sauli dicentes, quòd populus peccaffet Domino, comedens cum fanguine. Qui ait: Prævaricati eftis: yolvite ad me jam nunc faxum grande. NOVA. 34. Et dixit Saul: Difpergimini in vulgus, & dicite eis, ut adducat ad me unufquifque bovem fuum & arietem, & occidite fuper iftud, & vefcimini, & non peccabitis Domino comedentes cum fanguine. Adduxit itaque omnis populus unufquifque bovem in manu fua ufque ad noctem : & occiderunt ibi. 35. Edificavit autem Saul altare Domino; tuncque primùm cœpit ædificare altare Domino. 36. Et dixit Saul Irruamus fuper Philifthæos nocte, & vaftemus eos ufque dum illucefcat manè nec relinquamus ex eis virum. Dixitque populus : Omne quod bonum videtur in oculis tuis, fac. Et ait facerdos : Accedamus huc ad Deum. 37. Et confuluit Saul Dominum: Num perfequar Philifthiim? fi trades eos in manus Ifraël ? Et non refpondit ei in die illa. 38. Dixitque Saul : Applicate huc univerfos angulos populi : & fcitote, & videte, per quem acciderit peccatum hoc hodie. 39. Vivit Dominus falvator Ifraël, quia fi per Jonatham filium meum factum eft, abfque retractatione morietur. Ad quod nullus contradixit ei de omni populo. 40. Et ait ad univerfum Ifraël : Separamini vos in partem unam, & ego cum Jonatha filio meo ero in parte altera. Refponditque populus ad Saul : Quod bonum videtur in oculis tuis, fac. VERSIO ANTIQUA. 4!..... quid eft quòd non refponderis fervo tuo hodie? Si in me, aut in Jonatha filio meo, hæc iniquitas eft, da oftenfionem : aut fi ita eft in populo tuo hæc iniquitas, da fanctitatem. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. . 22. Eadem præfert alter Mf. Germ. n. 3. ad margin. ficut & alius n. 9. intra textum, fed expuncta de more; pro decem verò, ponit ifte quatuordecim abfunt hæc ab Hebræo; in Græco autem fic: Kal was i naòs йv μετὰ Σαέλ, ὡς δέκα χιλιάδες ἀνδρῶν. : . 24. Gr. habet pavela, edet, pro ederit, & poft panem, ews, ufque ad; fubinde fic,y exdinHow TOV EXEpór μs, & ulcifcar inimicum meum, al. tamen ex TŴV ἐχθρῶν με, de inimicis meis : extremὸ λαὸς ἀρτε, populus panem, loco populus ejus. Hieron. 1. 2. cont. Jovin. to. 4. col. 208. f. legit : Maledictus qui ederit panem ufque ad vefperam, donec ulcifcar me de inimicis meis. Et non guf . 25. A Græco abeft negatio: Hieron. quoque 1. 2. Mf. Germ. n. 3 VULGATA NOVA. 43. Dixit autem Saul ad Jonatham : Indica mihi quid feceris. Et indicavit ei Jonathas, & ait: Guftans guftavi in fummitate virgæ, quæ erat in manu mea, paululum mellis, & ecce ego morior. 44. Et ait Saul: Hæc faciat mihi Deus, & hæc addat, quia morte morieris Jonatha. 45. Dixitque populus ad Saul: Ergone Jonathas morietur, qui fecit falutem hanc magnam in Ifraël hoc nefas eft: vivit Dominus, fi ceciderit capillus de capite ejus in terram, quia cum Deo operatus eft hodie. Liberavit ergo populus Jonatham, ut non moreretur. NOVA. nomen primogenitæ Merob, & nomen minoris Michol. 50. Et nomen uxoris Saul, Achinoam filia Achimaas: & nomen principis militiæ ejus Abner, filius Ner, patruelis Saul. 51. Porro Cis fuit pater Saul, & Ner pater Abfilius Abiel. ner, 52. Erat autem bellum potens adversùm Philifthæos omnibus diebus Saul. Nam quemcunque viderat Saul virum fortem, & aptum ad prælium, sociabat eum fibi. . I. Ita in Græco, mutato vocum nonnullarum ordine in fine tamen deeft una verbi, ante iftam, Domini; fed in Mf. Alex. ac edit. Ald. eft Tarnów Kupis mel. in Compl. 78 puales Kupis, ut fupra. #.2. Similia in Græco, præter feqq. sins, dixit, pro dicit, & Cabaut, loco omnipotens, detracto tibi, poft Amalec; exinde pro altero tibi, fic, auτ, ei, & pro qua afcendifti, avalairorios dur, afcendente eo, in ed. Compl. αναβαίνονλι. άó: demum huic, viro, fubditur, demto præced. omnia illius, & loco nutrientem, est InxάZorros, lactentem; reliqua ad verbum. Nota verba ifta quæ inferuntur hîc in Vulg. non concupifcas ex rebus ipfius aliquid, deesse in Hebr. in Mfs. verò Corb. n. 3. & Germ. n. 9. legi concupifces, abfque feq. rebus, & in Germ. n. 7. hoc, non parcas ei, anteponi iftis, fed exterminabis, &c. . 5. Gr. hab. Tur Tóner, civitates, non civitatem, edit. tamen Compl. Tйs aws; fubinde pro obfedit Amalec, fimpliciter vid pevoer, infidiatus eft, absque præced.. acceffit. . 6. Similiter in Græco, præter ifta, amende, abi, pro vade, &'Auanvxíty, Amalecita, pro Amalec, detracto præced. declina ab; deinde loco noli apponere, fic VULGATA NOVA te cum eo: tu enim fecifti mifericordiam cum omnibus filiis Ifraël, cùm afcenderent de Ægypto. Et receffit Cinæus de medio Amalec. 7. Percuffitque Saul Amalec, ab Hevila, donec venias ad Sur, quæ eft è regione gypti. 8. Et apprehendit Agag regem Amalec vivum: omne autem vulgus interfecit in ore gladii. 9. Et pepercit Saul, & populus, Agag, & optimis gregibus ovium & armentorum, & veftibus & arietibus, & univerfis quæ pulchra erant, nec voluerunt difperdere ea : quidquid verò vile fuit & reprobum, hoc demoliti funt. 10. Factum eft autem verbum Domini ad Samuel, dicens : 11. Pœnitet me quòd conftituerim Saul regem: quia dereliquit me, & verba mea opere non implevit. Contriftatufque eft Samuel, & clamavit ad Dominum tota nocte. 12. Cùmque de nocte furrexiffet Samuel, ut iret ad Saul manè, nunciatum eft Samueli, eò quòd veniflet Saul in Carmelum, & erexiffet fibi fornicem triumphalem, & reversus tranfiffet, defcendiffetque in Galgala. Venit ergo Samuel ad Saul, & Saul offerebat holocauftum Domino, de initiis prædarum quæ attulerat ex Amalec. 13. Et cùm veniffet Samuel ad Saul, dixit ei Saul Benedictus tu Domino, implevi verbum Domini. 14. Dixitque Samuel : Et quæ eft hæc vox gregum, quæ resonat in auribus meis, & armentorum, quam ego audio? 15. Et ait Saul: De Amalec adduxerunt ea: pepercit enim populus melioribus ovibus & armentis, ut immolarentur Domino Deo tuo ; reliqua verò occidimus. 16. Ait autem Samuel ad Saul: Sine me, & indicabo tibi quæ locutus fit Dominus ad me nocte. Dixitque ei : Loquere. 17. Et ait Samuel : Nonne cùm parvulus ef VERSIO ANTIQUA. ponere te cum illo: quoniam tu fecifti miseri- Lucif. Cal, ubi supe 8. Et comprehendit Saul Agag regem Amalec 9. Et accepit Saul, & omnis populus ejus, Ibid. 215. ai Agag regem, & bona gregum & armentorum, & efcarum & vinearum, & omnium bonorum, & noluerunt difperdere omnia bona: fed & omne opus pretiofum refervaverunt, & fupervacua difperdiderunt. io. Et factum eft verbum Domini ad Samuelem, dicens: 11. Poenitet me quòd conftituerim regem Saul: quoniam averfus eft à me, & verba mea non ftatuit. Et contriftatus eft Samuel, & clamavit ad Deum tota no&e. 12. Et ante lucem, & Samuel abiit in obviam Ifraël..... Et venit Samuel ad Sauf, & ecce Saul offerebat holocauftum Domino, & initia prædarum quæ attulit ex Amalec. 17. Et dixit Samuel ad Saul: Nonne minimus NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. μù wрow, ne apponam, ut & ǹ, pro feq. quoniam ; in edit. Compl. @poda. *.7. Abeft à Græco que eft Ei, fuper; fed in Mf. Alex. fic, TAS ; cæt. quadrant. & pro contra, ponitur .9. Nonnulla diffimilia habentur Græcè, nempe feqq. WeρieTońcals, fervavit, pro accepit; & Carla, vivum, loco regem, detracto præced. ejus; item infra avrà, ea, loco omnia bona, abfque feq. fed, (al. tamen πᾶν δε pyev, omne autem opus :) mox ita, TwμévovedereHévor, vile contemptum, loco pretiofum refervaverum, fupervacua. Nota in edit. Lucif. fcribi ineptè regum, pro gregum, Gr. ποιμνίων. . 10. Ad verbum è Græco. Similiter iterum legit Lucif. 1. de non parc. in De. del. 229. c. uno excepto Samuel , pro Samuelem. Sic etiam Aug. 1. 1. cont. adverf. Leg. to. 8. 573. a. . 11. Eadem denuo Lucif. habet 1. de non parc. in De. del. col. 229. c. præter vocem Dominum, loco Deum. Grace ipfo initio fic : Παρακέκλημαι, ὅτι ἐβασίλευσα τὸν Σαλ sis Bassa, Revocavi me, quia conftitui Saul in regem; fed in edit. Ald. legitur μeraμexoμas, pænitet, in Compl. μεтaμзμÉиμaι, pænituit: paulòque poft in Vat. & al. pro averfus eft à me, fic, ἀπέςρεψεν από οπιπέ με, avertit fe a poft me; at in edit. Compl. respάon, averfus eft, ut inf. suce, pro ftatuit, loco Túpués, fervavit, quod habet Vatic. in Alex. fimiliter sus. Demum in Vat. & al. Kai ἠθύμησε..... πρὸς Κύριον ὅλην τὴν νύκτα. Et fuccenfuit..... ad Dominum totam noctem, loco Et contriftatus eft, &c. Tertul. 1. 2. adverf. Marc. 653. a. hæc hab. Pænituit quòd regem fecerim Saul. Optat. 1. 2. cont. Donat. 42. b. Pœmitet me unxisse Saul in regem, ficut & ipfe Lucif, legit 1. de reg. apoft. col. 214. h. nec non Aug.1. 1. cont. adv. . 12. Ita primùm Græcè: Kal aptece Σaμr, deinde . 13. Vix meliùs è Græco, detracto uno es, poft vocem benedictus, & addito quæcunque, voci omnia, nam Gr. wala sa. V. 14. Ad verbum è Græco, detracto uno eft, poft VERSIO ANTIQUA. Lucif. Cal. ubi fup. eras dux in confpectu fceptrorum de tribu Ifraël? & unxit te Dominus in regem fuper Ifraël, 18. & immifit te Dominus in viam, & dixit tibi: Vade, & difperde illos qui peccant in me, Amalec, & expugnabis illos ufque dum confumes illos. 19. Et quare non audifti vocem Domini: fed impetivifti ad prædam, & fecifti quod malignum eft coram Domino? 20. Et dixit Saul : Quoniam audivi populum, abii in viam in quam mifit me Deus, & adduxi Agag regem Amalec, & Amalec difperdidi. 21. Et accepit populus prædam gregis, & armenta primaria illorum quæ difperdidi, ut facrificent coram Domino Deo noftro in Galgala. 22. Et dixit Samuel Nunquid vult Dominus holocaufta & facrificia, magis quàm exaudire vocem Domini? Et ecce dico: AUDIENTIA melior eft quàm facrificium : & obedientia quàm adipes arietum: 23. quoniam peccatum abominatio eft, dolores & gemitus ad te adduxifti. Pro quibus nullius momenti fecifti verbum Domini, nullius momenti te faciet Dominus ne regnes. 24. Et dixit Saul ad Samuel: Peccavi, quoniam præterivi verbum Domini, & verbum tuum, quoniam timui populum, & audivi vocem illo rum. 25. Et nunc aufer peccatum meum, revertere mecum, adorabo Dominum Deum tuum. Aug. 1. 17. de 26. Et dixit Samuel ad illum : Non revertar civ. Dei, c.7.t. 7. tecum: quia fprevisti verbum Domini, & fpernet 468.e.469.4. te Dominus, ne fis rex fuper Ifraël. 20. Et ait Saul ad Samuelem: Imò audivi vocem Domini, & ambulavi in via per quam mifit me Dominus, & adduxi Agag regem Amalec, & Amalec interfeci. 21. Tulit autem de præda populus oves & boves, primitias eorum quæ cæfa funt, ut immolet Domino Deo fuo in Galgalis. 22. Et ait Samuel: Nunquid vult Dominus Sup. 13. holocaufta & victimas, & non potiùs ut obe- 13. diatur voci Domini? MELIOR eft enim obedien- Ecclef. tia quàm victimæ : & aufcultare magis quàm of- 4.17. Ofe. 6. ferre adipem arietum: 6. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. દા Græci, ut eft in Vulg. fequentia verò de . 17. aptè con- . 18. Gr. non difcrepat hîc à Lucif. nifi levibus & . 19. Vix unum aut alterum diffimile in Græco eft, nempe hoc, Dai, ad ponendum, additum verbo impetivifti, al. tamen deeft: item loco ad prædam, fic, &'πi Ta oxuna, fuper fpolia, detractis feqq. quod, & eft. . 20. Gr. addit hoc, pos Eaux, ad Saul, & loco populum, habet Tus purus T8 has, vocem populi; deinde lic, Tope Jur Tŷ i♪ŵĥì, & ivi viâ qua, paulòque poft, Kueus, Dominus, non Deus; reliqua ad verbum ut fupra. των .21. Gr. hab. Tŵr oxunwr wolμria, de fpoliis greges, *. 22. Hæc variant Græcè: Ei Jexutòr te Kupíw, Si pla- fic: Nunquid vult Dominus holocaufta & facrificia magis. quàm exaudire vocem fuam? .23. Eadem iterum refert Lucif. 1. de non parc. in De. del. col. 229. a. excepto uno adducentur, pro adduxifti; at in Græco nonnullæ varietates de more; nempe oinoua, augurium, loco abominatio, deinde fic: ὀδύνην και πόνες θεραφὶν ἐπάγεσι, dolorem & moleftias theraphin adducunt, loco dolores gemitus ad te adduxifti ; & item Ti, quia, loco pro quibus, addito, ad vocem Domini: demum pro ne regnes, ita, μù eivou Basiréa śmi 'Iopaux, ne fis rex fuper Ifrael. In edit. Compl. poft vocem abominatio, fequitur: si wapaπinpaoμòs adixía, Deραφὶν ὀδύνην και πόνες ἐπάγεσιν. ̓Ανθ' ὧν ἐξεδένωσας τὸ ῥμα Κυρίκ, ἐξεδενώσα (ε Κύριος, μὴ βασιλεύειν ἐπὶ Ἰσραήλ. Exacerbatio eft injuftitia, theraphin dolorem & labores adducunt. Pro quibus nibili fecifti verbum Domini, nihili faciet te Dominus ne regnes fuper Ifraël. In Mf. Floriac. fic: Quia peccatum improperium eft, dolor 5 gemitus ad te adducentur. Pro quibus fprevisti verbum Domini, spernet te Dominus, ne regnes in Ifraël. Apud Aug. 1. 17. de civit. Dei, c. 7. to. 7. 468. d. fic: Quia fprevisti verbum Domini, fprevit te Dominus ut non fis rex fuper Ifraël. Cœleftin. PP. epift. 14. to. 4. col. 1 143. a. Spernet te Dominus, ne regnes fuper Ifraël. . 24. Ita in Græco, verbum pro verbo. . 25. Ita Græcè, addito du, verbo aufer, ut & ante revertere, & ante adorabo. lifdem alludit Aug. 1. 17. de civit. Dei, to. 7. 468. d. dicens: Et rurfus pro eodem peccato, cùm id confiteretur, & veniam precaretur, rogaretque Samuelem ut reverteretur cum illo ad placandum Deum, &c. . 26. Gr. habet apos Ear, ad Saul, loco ad illum, & pro revertar, avas peqw, revertor; fed in Mf. Alex. ac editt. Ald. & Compl. eft aras pé; reliqua ad verbum ut fupra. Lucif. Calar. loco fup. cit. de reg. apoft. jungit verfum 25. cum . 28. prætermiffis mediis 26. & 27. qui tamen ambo exftant in Græco at fortè de industria omiffi ab illo funt, vel potiùs à Librario ofcitanti; nam 1. de non parc. in De. del. 229. a. relato . 23. ut fup. addit: Et iterum : Quoniam nullius momenti fecifti verbum Domini, & ad nihilum rediget te Deus, ne fis rex fuper Ifrael: deinde fic: Et infra: Difrumper Dominus, &c. de . 28. quæ verba, & infra, fignificant aliquod V. 28. Ita Græcè ad verbum, addito uno ỡ, ad regnum: Aug. tamen ibid. fubdit: Non habet Scriptura quod in plerifque Latinis codicibus legitur: Difrupit Dominus regnum Ifraël de manu tua: fed ficut à nobis pofitum eft inventum in Gracis: Difrupit Dominus regnum ab Ifraël de manu tua: ut hoc intelligatur, de manu tua, quod eft ab Ifrael. Verum idem Aug. 1. 1. cont. adverf. Leg. to. 8. 173. a. b. ita fcriptum refert: Difrupit Dominus regnum Ifraël de manu tua....... fuper te. At Lucif. Calar. tum 1. de reg. apoft. col. 215. c. tum lib. de non parc. in De. del. col. 229. a. priorem lectionem confirmat his : Difrumpet Dominus regnum tuum ex Ifraël de manu tua bodie, dabit illud proximo tuo meliori te. Pofteriorem verò Tertul. admittit 1. 2. adverf. Marc. 653. c. Difcidit Dominus regnum Ifraëlis de manu tua hodie, & dabit illud proximo tuo optimo fuper te. Hoc autem quod additum eft, bono fuper te, inquit Aug. 1. cit. de civit. Dei, 469. b. poteft quidem intelligi, meliori te; nam & quidam te . 29. Sic iterum legit Aug. infra col. 469. e. additis his Id eft, homo minatur, & non permanet: non autem Deus, quem non pænitet ficut hominem: at l. 1. cont. adverfar, Leg. to. 8. 573. b. ubi eadem citat, omittit hæc ultima, ipfe minatur, non permanet, quæ etiam abfunt à Græco, præter quàm ab edit. Ald. ubi fic: aUTÒS ÁTTELxúod, s'n sμμevet, ipfe minitabitur, & non permanebit ; item fup. loco convertetur άrospé, avertet, in edit. Compl. exispé, convertet, detracta voce eum, poft pœnitebit, & translatâ istâ, eft, poft hanc, homo, ut in Ms. Vatic. & al. reliqua quadrant. Tertul. 1. 2. adv. Marc. 653. c. fic habet : Et fcindetur Ifraël in duas partes, & non convertetur, neque pænitentiam aget: quia non homo eft ad pænitendum. . 35. Cuncta concinunt cum Græco. 1. Dxitque Dominus ad, Samuelem: Ufque- 1. ET dixit Dominus ad Samuel: Ufquequo lu luges Saul, cùm ego projecerim cum ne regnet fuper Ifraël Imple cornu ruum oleo, & veni, ut mittam te ad Ifai Bethlehemitem : providi enim in filiis ejus mihi regem. 2. Et ait Samuel : Quomodo vadam? audiet enim Saul, & interficiet me. Et ait Dominus: Vitulum de armento tolles in manu tua, & dices: Ad immolandum Domino veni, Lucif. Cal. l. 1. ges tu in Saul? Ecce ego expello illum ne pro S. Athan, 187 regnet fuper Ifraël. Imple cornu tuum oleo, & “. veni, mittam te in domo Jeffe ufque in Bethleem: quoniam vidi in filiis Jeffe mihi in regem. 2. Et dixit Samuel : Quomodo ibo? ne audiat Saul, & occidat me..... NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. p. 215. c. præter feqq. Quoufque..... & imple..... mit- . 2. Paulò inferiùs Lucif. hab. Audiet Saul, & occidet me, e Gr. κ ακέσεται Σαούλ, καὶ ἀποκτενεῖ με. |