Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

7.

VULGATA NOVA.

& peccatores coram Domino nimis.

14. Dixitque Dominus ad Abram, poftquam Sup. 12. divifus eft ab eo Lot: Leva occulos tuos, & vide à loco, in quo nunc es, ad aquilonem & meriInf. 15. diem, ad orientem & occidentem.

18.

4.

26.

15. Omnem terram, quam confpicis, tibi daDeut, bo & femini tuo ufque in fempiternum. 34.4.

16. Faciamque femen tuum ficut pulverem terræ: fi quis poteft hominum numerare pulverem terræ, femen quoque tuum numerare poterit.

17. Surge, & perambula terram in longitudine, & in latitudine fua : quia tibi daturus fum

eam.

18. Movens igitur tabernaculum fuum Abram, venit & habitavit juxta convallem Mambre, quæ eft in Hebron: ædificavitque ibi altare Domino.

VERSIO ANTIQUA.

catores in confpectu Domini valde.

14. Et dixit Deus ad Abram, poftquam recef- Ambr. 1. 2. de fit Lot ab illo: Refpice oculis tuis, & vide à Abr. c. 7. 328.6. loco, in quo nunc tu es, ad africum, & aquilonem, & orientem, & mare.

15. Quia omnem terram, quam tu vides, tibi Aug. de civ. Dei
dabo eam, & femini tuo ufque in fæculum.
1. 16. c. 21. to. 7.
16. Et faciam femen tuum tanquam arenam 433.8. 434. e.
terræ: fi poteft aliquis dinumerare arenam ter-
ræ, & femen tuum dinumerabitur.

17. Surgens perambula terram in longitudi
nem ejus, & in latitudinem: quia tibi dabo cam,
& femini tuo in æternum.
18...... Vide Not.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

domorum mali, & peccatores in confpectu Dei vehementer.
Tum addit: Superfluè bic in LXX Interpretibus additum eft,
in confpectu Dei, fiquidem Sodomorum coloni apud homi-
nes mali & peccatores erant.

cum ?

[ocr errors]

. 14. Similia in Græco, præter hoc, i ♪è ☺eòs site, dixit autem Deus, loco & dixit Deus. Vet. Iren. Interp. 1. 5. c. 32. col. 331. d. fic habet: Refpice furfum oculis, & vide à loco hoc, ubi nunc tu es ad aquilonem afriorientem mare. Auguft. verò tum quæft. 28. in Gen. to. 3. col. 386. a. tum l. 16. de civit. Dei, c. 21. to. 7. col. 433. g. Refpiciens oculis tuis, vide à loco, in quo nunc tu es, ad aquilonem africum, &c. ut fupr. nec malè fecundùm Mfs. Cotton, & Oxon. nec non edit. Compl. in quibus loco, ανάβλεψον..... καὶ ἴδε, legitur, ἀνάβλεψας..... ἴδε. Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 519. b. fic: Leva oculos tuos, & vide à loco in quo tu nunc es, ad aquilonem & ad auftrum, & ad orientem & ad mare. Itidem Caffiod. in Pf. 106. p. 366. b. nifi quòd addit in fine, quod eft occafus : & verò Hieron. fup. monet, mare femper pro accidente (in Scripturis) poni.

. 15. Eadem refert idem Auguft. quæft. 28. in Gen. to. 3. col. 386. a. quæ etiam ita leguntur Græcè. Vet. Iren. Interp. 1. 5. c. 32. col. 331. d. fic habet : Quoniam omnem terram, quam tu vides, tibi dabo, & femini tuo ufque in fem piternum. Ambr. 1. 2. de Abr. c. 7. col. 328. c. Quia omnem terram, quantùm vides, tibi dabo eam, & femini tuo in aternum. Itidem Hilar. in Pf. 138. col. 523. b. præter unum, quam tu, pro quantùm: fic etiam Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 519. b. fed omittit, in æternum. Ad quod Auguft. ubi fup. Poteft, inquit, movere nonnullos , ufque in fæculum, intelligant, in æternum: fi autem in fæculum, hoc loco fic accipiant, quemadmodum fideliter

VULGATA NOVA.

tenemus initium futuri faculi à fine prafentis ordiri, nihil
eos movebit.

#. 16. Ita Græcè ad verbum, Hilar, verò in Pf. 138.
col. 523. b. fic habet. Et faciam femen tuum tanquam are-
nam maris: fi poteft quis enumerare arenam maris, ita &
femen tuum dinumerabitur.

τὸν

. 17. Optimè Auguft. de Græco : ultima verò, & fe
mini tuo in æternum, omilla ab Auguftino, fupplevimus
ex Ambrof. juxta idem Græc. in quo fic habentur, Καὶ τῶ
oπépμatí or eis Tòv aiara, & femini tuo in fæculum. În
Mf. tamen Cott. & Oxon defunt hæc ultima verba, ficut
apud Auguft. Idem Ambrof. priora fic habet: Surge, & però
ambula terram in longitudinem, & in latitudinem ; quia
tibi dabo eam, & femini, &c. ut fupr. at infra d. in longitu-
dinem ejus, latitudinem. Item Auguft. quæft. 28. in
Gen. to 3. col. 386. c. Surge, & perambula terram in lon-
gitudine ejus, & latitudine, quia tibi dabo eam. Vet. Iren.
Interp. 1. 5. c. 32. col. 331. d. Surgens ingredere terram in
longitudinem ejus, & in latitud. quia tibi dabo eam: nec
addit feqq. & femini tuo, &c. Eò fpectare videntur, quæ
refert Auct. op. imp. in Matth. hom. 41. p. 173. a. Es
omnem terram, quamcunque tetigeris pedibus tuis
dabo eam, & femini tuo in aternum: poffunt etiam referri
ad . 15. fupr.

tibi

. 18. Silent hîc Patres Lat. In Græco verò fic: Kat ἀποσκηνώσας "Αβραμ, ἐλθὼν κατώκησε παρὰ τὴν δρῦν τὴν Μαμβρή, ἣ ἦν ἐν Χεβρώμ' και ᾠκοδόμησεν ἐκεῖ θυσιαςήριον τῷ Kupi. Huc redeunt ifta Auguftini, l. 16. de civit. Dei, c. 21. col. 434. e. Hoc refponfo promishonis accepto, migravit Abraham, & manfit in alio ejufdem terræ loco, id eft, juxta quercum Mambra, quæ erat Chebron.

CAPUT XIV.

Actum eft autem in illo tempore, ut Am- 1.
ut Ani-
raphel rex Sennaar, & Arioch rex Ponti,

& Chodorlahomor rex Elamitarum, & Thadal,
rex Gentium,

2. inirent bellum contra Bara regem Sodomo-
rum, & contra Berfa regem Gomorrhæ, & con-
tra Sennaab regem Adamæ, & contra Semeber
regem Seboim, contraque regem Balæ, ipsa est
Segor.

[ocr errors][merged small]

F

VERSIO ANTIQUA.

Ambr. de Abr. a. C 71 329. Co

Actum eft autem in regno Amarphal regis Aug. Locut. 438
Sennaar......
to, 3. 328. f.

2...... & rex Bale, hæc eft Segor.

3. Omnes hi confenferunt apud vallem Sal◄ fam, hoc eft mare falis.

Hieron. quaft. Hebr. to. 2.519.4

5. Quarto decimo autem anno Chodollogo- Aug. Locut. 446

homor, & reges qui erant cum eo: percufferunt- mor, & reges qui cum eo, & conciderunt gigan. t. 3. 328. g.

¥. 1. Ita in Græco.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

*. 2. Gr..... Καὶ μετὰ Συμβὸρ βασιλέως Σεβωείμ, κ βασιλέως Βαλάκ αὕτη ἐςὶ Σηγώρι Et cum Symobor vege Seboim, rege Balac; hæc eft Segor.

. 3. Itidem Græcè, nifi excipias vocem ult. Tær ánŵr, Jalium, loco falis.

#. 5. Poft Chodollogomor, fupplendum, venit, ficut

erant, poft hoc, qui cum eo: Unde, inquit Auguft. lo-
co cit. à quibufdam Latinis etiam additum eft, erant. In
Gr. fic : Ἐν δὲ τῷ τεσσαρεσκαιδεκάτῳ ἔτει ἦλθε Χοδολλού
γομορ, καὶ οἱ βασιλεῖς μετ' αυτό ( Μf. Alex. cum edit. Ald.
οἱ μετ' αυτό,) και κατέκοψαν τες γίγαντας τὰς ἐν ̓Ασαρών,
Καρναϊν ( Mr. Alex. cum edit. Compl. Ασαρων Καρναίν,)
και έθνη χυρὰ ἅμα αὐτοῖς· καὶ τὶς Ὀμμαίες τις ἐν Σιανή

Hebr. 519. C.,

VERSIO ANTIQUA.

Hieron. quæft. tes in Aftaroth-Carnaim, & gentes fortes fimul cum eis, & Ominæos in Save civitate, antequàm Sodomam pervenirent,

Aug. Locut. 45.

329.a.

6. & Chorræos qui in montibus Seir.......

Hieron, quaft. 7. Et revertentes venerunt ad fontem judicii, Hebr. 517. c. 519. hæc eft Cades: & percufferunt omnem regionem Amalecitarum, & Amorræorum fedentem in Afafonthamar.

Ambr. 1. 2. de

[ocr errors]

8....... & direxerunt contra eos aciem ad bellum in valle Salinarum:

VULGATA

9. fcilicet adversùs Chodorlahomor regem Elamitarum, & Thadal regem Gentium & Amraphel regem Sennaar, & Arioch regem Ponti: quatuor reges adversùs quinque.

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.

que Raphaim in Aftarothcarnaim, & Zuzim cum eis, & Emim in Save Cariathaim

6. & Chorræos in montibus Seir, ufque ad Campeftria Pharan, quæ eft in folitudine.

7. Reverfique funt, & venerunt ad fontem Mifphat, ipfa eft Cades : & percufferunt omnem regionem Amalecitarum, & Amorrhæum qui habitabat in Afafonthamar.

8. Et egreffi funt, rex Sodomorum, & rex Gomorrhæ, rexque Adamæ, & rex Seboim, nec non & rex Balæ, quæ eft Segor : & direxerunt aciem contra eos in valle Silvestri : NOVA.

10. Vallis autem Silveftris habebat puteos multos bituminis. Itaque rex Sodomorum, & Gomorrhæ, terga verterunt, cecideruntque ibi ; & qui remanserant, fugerunt ad montem.

11. Et tulerunt omnem equitatum Sodomorum & Gomorrhæ......

12. Ceperunt etiam Lot, filium fratris AbraAbr. c. 7. col. 330. hæ..... & difcefferunt......

[blocks in formation]

:

VULGATA NOVA.

11. Tulerunt autem omnem fubftantiam Sodomorum & Gomorrhæ, & univerfa quæ ad cibum pertinent, & abierunt:

12. nec non & Lot & fubftantiam ejus, lium fratris Abram, qui habitabat in Sodomis.

fi

13. Et ecce unus qui evaferat, nunciavit Abram Hebræo, qui habitabat in convalle Mambre Amorrhæi, fratris Efcol, & fratris Aner : hi enim pepigerant fœdus cum Abram.

14. Quod cùm audiffet Abram, captum videlicet Lot fratrem fuum, numeravit expeditos vernaculos fuos trecentos decem & octo : & perfecutus eft ufque Dan.

15. Et divifis fociis, irruit fuper eos nocte: percuffitque eos, & perfecutus eft eos ufque Hoba, quæ eft ad lævam Damafci.

16. Reduxitque omnem fubftantiam, & Lot fratrem fuum cum fubftantia illius, mulieres quoque & populum.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
edit. Compl. 'Oppairs in Σavn) Tóner ex quibus
apparet Hieronymum legiffe fecundùm Mf. Alex. ac edit.
Ald. & Compl. Quæ autem addit in fine, antequam Sodo-
mam pervenirent, abfunt à textu facro & à LXX.

*. 6. Hic etiam fecundùm Auguft. fubauditur, erant. . 7. Ita Græcè, exceptis his, Kai xaτixofar árтas τὲς ἄρχοντας ̓Αμαλήκ, καὶ τὸς ̓Αμοῤῥαίες τες κατοικῶντας, &c. Et conciderunt omnes principes Amalec, & Amorræos habitantes, &c. loco, & percufferunt, &c.

[blocks in formation]

π. 8. Gr. Καὶ παρετάξαντο αυτοῖς εἰς πόλεμον ἐν τῇ κοι rádi Tổ axvxy, Et inftruxerunt aciem contra eos in bellum in valle falfa.

V. II. Gr. "Exalov d'è Tùviππov Täsar Tür Zodóμwry Touoppas, Ceperunt autem equitatum omnem qui erat, &c. Huc redeunt quæ narrat Ambr. 1. 2, de Abr. c. 7. col. 330. a. Illi quatuor reges, qui de quinque regibus triumphaverunt, adduxerunt equitatum Sodomorum totum.

. 12. Gr. "Exacor d'è ǹ Tòv AWT, &c. ut fupr. præter vocem "Alpau, loco Abraha.

"

. 13. Similia in Græco : Obfcurum hyperbaton, hîc arguit Auguft. Ordo eft enim, inquit: Adveniens eorum, qui evaferunt, quidam Amorrhis fratris Efchol 5 fratris Aunan qui erant conjurati,nunciavit Abram transfluviali; ipfe autem habitabat ad quercum: tum addit: Hoc hyperbaton obfcurius fit etiam per ellipfin: cùm enim dictum effet: Quidam Amorrhis fratris Aunan, non dictum eft, quid fratris, fed intelligitur filius. Item quæft. 29. in Gen. to. 3. col. 386. d. ad hæc: Et nunciavit Abraba transfluviali, ait: Transfluvialem Abraham appellatum etiam Graca exemplaria fatis in dicant : fed cur ita appellatus fit, hac videtur caufa, quod ex Mefopotamia veniens, tranfito flumine Euphrate, fedes conftituit in terra Chanaan, & transfluvialis appellatus eft ex ea regione unde venerat. In Gr. Tepáry, tranfitori. Similiter habet Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 520.a. Et qui fugerat, nunciavit Abram tranfitori; ipfe verò fedebat ad quercum Mambre Amorrbæi, fratris Efchel 5 fratris Annan,

qui erant conjurati Abraha. Mox addit: Pro eo quod nos po fuimus tranfitori, in Hebrao fcriptum eft Ibri, hoc enim tranfitor exprimitur. Quod autem ait: Apud quercum Mambre Amorræi, meliùs in Hebræo legimus: Apud quercum Mamre Amorræi, fratris Eschol, & fratris, non Aunan, ut LXX. tranftulerunt, fed Aner, &c.

*. 14. In Gr. fic : Ακέσας δὲ Αβραμ, ὅτι ἠχμαλώτευ ται Λωτ ὁ ἀδελφιδες αυτό, ηρίθμησε τὰς ἰδίες οἰκογενεῖς αυτῷ τριακοσίες δέκα και οκτώ και κατεδίωξεν ὀπίσω αυτῶν w Aar. In edit. Complet. deeft, orlow durar Mf. etiam Alex. cum edit. Ald. loco expides, fratris filius, habet ad expos, frater. Mf. Oxon. dreios, quae tria idem fignificant eò loci: id confirmat Hieron. loc. citat. ut enim probet contra Helvid. cognatione fratres eos vocari, qui Junt de una familia; exemplum petit ex hoc loco Genefeos, ubi Lot frater Abrahæ appellatur, licet frater ejus non fuerit, fed tantùm fratris ejus filius. Ambrof. 1. 1. de Abr. c. 3. col. 287. huc alludens, dicit: Quo completo Abram numeravit fervulos fuos vernaculos; & cum trecentis decem octo viris adeptus victoriam, liberavit nepotem : & l. 2. c. 7. col. 330. d. Numeravit Abram trecentos decem & ollo vernaculos fuos. Idem narrat Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 22. col. 434. f. his verbis: Deinde ab hoftibus, qui Sodomis irruerant, cùm quinque reges adverfus quatuor bellum gererent, & viltis Sodomitis, etiam Lot captus effet, liberavit eum Abraham, adductis fecum in prælium trecentis decem olo vernaculis fuis.

. 15. Ita in Græco, præter unum, er apisepa, ad ἐν ἀρισερᾷ, finiftram, loco ad dexteram; attamen Ambrof. infra conftanter legit, ad dexteram : Ipfa, inquit, ad dexteram Damafci pulchrè effe dicitur ; agni enim ad dexteram, bædi ad finiftram.

*. 16. Gr. Καὶ ἀπέσρεψε... κ Λωτ τὸν ἀδελφιδών αυτ τῇ ἀπέσρεψε και πάντα τὰ ὑπάρχοντα, &c. Edit. Ald. habet: At Tòr ad expór, Ms. verò Oxon. AT viòr Tô âfen98. Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 7. col. 330. f. fimiliter; Revo

то

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

cavit omnem equitatum Sodomorum ; & infra, col. 331.b. fubftantiam quoque recepit.

. 17. Sub finem hujus . hæc habentur in Gr. Tro йv To Ted lov Tar Basinewr, quæ Hieron. ep. ad Evang. to. 2. col. 574. b. fic reddit ex Hebræo: Hac eft vallis regis..... five, inquit, ut LXX. tranftulerunt, campus.

~

N

. 18. Similiter habet Cypr. ep. 63. p. 105. a. Et Mel chifedech rex Salem protulit panem & vinum. Ita quoque in Gr. præter unum, apres, panes ; fubinde fic: vispeÙS TO Tvís. Ambr. 1. 1. de Abr. c.3. col.288. a. Erat enim facerdos fummi Dei. Similiter Tertul. contr. Jud. c. 2. p. 136. b. Dei fummi. Item Julius Firm. 1. de errore prof. relig. Melchifedechrex Salem, & facerdos fummi Dei, revertenti Abrahæ cum pane 5 vino, benedictionis obtulit gratiam. Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 22. col. 434. f. Benedictus eft a Melchifedech, qui erat facerdos Dei excelfis

. 19. Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. z. col. 520. ci Et benedixit ei, Gr. Kai suxóynoe Tor "Alpaμ edit. Compl. Pro"Αβραμ, habet, αυτὸν Μελχισεδέκ. feq. verò & dixit, addidi de Græco, ubi nal siπer reliqua excerpta ex Hilario concinunt cum eodem Græco, nifi excipias vocem, Abrabam,

pro qua conftanter, "Alpau. Ambr. 1. 1. de Abr. c. 3. col. 288.a. Et Melchifedech benedixit: & l. 1. Hex.col. 5. b. addit: Benedictus Abram à Deo fummo, qui fecit cœlum & terram.

#. 20. In Gr. fub finem hoc legitur: Kal #swxer dutậ "Αβραμ δεκάτην ἀπὸ πάντων, Et dedit ei Abram (vel ipfi Abram) decimam de omnibus ; ubi vox auta, æquè poteft referri vel ad Melchifedech, vel ad ipfum Abram : ambiguum enim effe poteft utrùm Abram dederit decimas Melchifedecho, an verò Abram ab ipfo acceperit; Græc. priori magis favet, Vulg. pofteriori: Ambrof. 1. 1. de Abr. c. 3. col. 287. f. 288. a. priorem fententiam confirmare videtur, dicens: Qui vincit, non debet fibi arrogare villoriam, fed deferre Deo. Hoc Abraham docet, qui triumpho factus bumilior eft, non fuperbior. Sacrificium denique obtulit, decimas dedit; ideoque ei Melchifedech benedixit: vid. etiam infr. 1. 2. c. 8. col. 331. e. Similiter Hieron. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 573. c. Nec eft mirum, inquit, fi Mel chifedech victori Abraham obviam procefferit, & in refectionem tam ipfius, quàm pugnatorum ejus, panes vinumque protulerit, benedixerit ei..... & decimas prædæ atque victoria acceperit ab eo. Sed addit : Sive, quod habetur ambiguum, ipfe

VULGATA NOVA.

dederit ei fubftantia fua decimas..... utrumque enim intelligi poteft, juxta Hebraicum & juxta LXX. Interpretes, quod &ipfe acceperit decimas fpoliorum, & Abrahæ dederit decimas fubftantia fua, quanquam Apoftolus in epiftola fua ad Hebræos apertiffimè definiat, non Abraham fufcepiffe à Melchifedech decimas divitiarum ejus, fed de fpoliis boftium partem accepiffe pontificem.

. 21. Sacrum contextum hîc exhibere videtur Ambrofius, nec quidquam de fuo addere; fic enim loquitur: Quid eft quod ait: Rex, inquit, Sodomorum exivit obviam Abra > &c. Græc. tamen fimpliciter habet: Eine de ba VINED's Zodoμcor πPOS" Alpaμ DOS MOLTES avd pas, THY 8's (ποἰλεὺς Σοδόμων προς Αβραμ Δός μοι τὲς δὲ ἵπε Tov nabe sedul@. Dixit autem rex Sodomorum ad Abram: Da mihi homines, equitatum autem fume tibi.

. 22. Ita ferunt Latini codices, tefte Auguftino: Græce, hæc tantum variant : Εἶπε δὲ ἐκτενῶ... πρὸς Κύριον Tov Otór fed Mfs. Alex. & Cotton. cum edit. Compl. delent Kuptor. Vet. Iren. Interp. l. 3. c. 5. p. 233. b. fimiliter hab. Extendam manum meam ad Deum altiffimum, qui conftituit cælum & terram. Ambrof. 1. 1. Hex. col. 5. c. Extendam manum meam ad Deum fummum, qui fecit, &c. ut fup.

.23. Mox Aug. ib. Quod habent quidam Latini codices: fi à fparto ufque ad, &c. fefellit interpretem, quòd Græcus habet omapris, quod Latinè, filum intelligitur, ut ifta Scripturarum locutio fit: Extendo manum meam ad........ qui creavit cælum & terram, fi accipiam de omnibus tuis. Ambr. 1. 1. de Abr. c. 3. col. 288. c. his alludens, ait : Quomodo dicit ad reSodomorum: Nihil fumam abs te ? & l. 2. c. 8. col. 331.f. Ideo Abraham dicit: Ňibil fumam ab omnibus tuis. Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 22. col. 434. f. Victoriam fecit regibus Sodomorum, nihilque fpoliorum auferre voluit, cùm rex cui vicerat, obtulifet. Gr. Εἰ ἀπὸ απαρτία ἕως σφυρωτήρος ὑποδήματος λήψομαι ἀπὸ πάντων τῶν σῶν, &c.

gem

[ocr errors][merged small]

#. 24. Ita de Gr. deficientibus Patribus Lat. Tur ar payor of rearíoxos, TuS μEpidos Tŵr and par Tur cuμTOPENνεανίσκοι τῆς μερίδος συμπορευ θέντων μετ' ἐμέ..... έτοι λήψονται μερίδα. Prater ea qua comederunt juvenes, portionem virorum qui mecum und profecti funt.... bi fument portionem. Quò redeunt quæ Ambrof. ait, l. 1. de Abr. c. 3. col. 288. c. Sanè iis, qui fecum fuiffent in adjumentum, fortaffe fociati, partem emolumenti tribuendam adferit tanquam mercedem laboris.

CAPUT X V.

Is itaque tranfactis, factus eft fermo Do

*Hmini ad Abram per vifionem, dicens:

1.

[ocr errors]

VERSIO ANTIQUA.

Ambr. l. 1. de
Oft hæc verba, factum eft verbum Domini Ambr.
ad Abram in vifu, dicens: Noli timere Abr. c. 3. 288. d.
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

V. I. Ita in Græco, præter unum, iπ≤рail, clypeo c. 11. p. 99. d. e. fic hab. Factus eft fermo Domini ad Abraprotego, loco protegam, Auct. 1. de promiff. ap. Profp. 1. 1. ham per vifum, dicens: Noli timere, Abraham, ego te proz

& 1. 2. c. 8. col.

332. b.

[blocks in formation]

Hieron. in ep. ad 5. Eduxit autem eum foras, & dixit ei: Afpice Gal. I. 1. to. 4. in coelum, & numera ftellas, fi poteris dinumerare eas. Et ait illi: Sic erit femen tuum.

254.a.

6. Et credidit Abram Deo, & reputatum eft ei ad juftitiam.

Ambr. de Abr. 1. 2. c. 8.333.a. Aug.1. 16. de civ. 7. Ait autem ad illum: Ego Deus qui te eduDei, c. 24.435.f. xi de regione Chaldæorum, ut dem tibi terram hanc, ut hæres fis ejus.

Ibid. 436. c. 8. Dixit autem: Dominator Domine, fecundùm quid fciam, quia hæres ejus ero? 435.8.& infra 9. Dixit illi Deus: Accipe mihi juvencam tripalhm. mám, & capram trimam, & arietem trimum, & turturem, & columbam.

10. Accepit autem illi hæc omnia, & divifit illa media, & pofuit ea contra faciem alterum alteri: aves autem non divifit.

VULGATA NOVA.

Noli timere Abram, ego protector tuus fum, &
merces tua magna nimis.

2. Dixitque Abram : Domine Deus, quid dabis
mihi? ego vadam abfque liberis : & filius procu-
ratoris domus meæ, iste Damascus Eliezer.

3. Addiditque Abram : Mihi autem non dedifti femen ; & ecce vernaculus meus, hæres meus erit.

4. Statimque fermo Domini factus eft ad eum, dicens : Non erit hic hæres tuus: fed qui egredietur de utero tuo, ipfum habebis hæredem,

5. Eduxitque eum foras, & ait illi: Sufpice Rom. 44 cœlum, & numera ftellas, fi potes. Et dixit ei: 18.

Sic erit femen tuum,

6. Credidit Abram Deo, & reputatum eft illi ad juftitiam.

7. Dixitque ad eum : Ego Dominus qui eduxi te de Ur Chaldæorum, ut darem tibi terram iftam, & poffideres eam.

8. At ille ait: Domine Deus, unde fcire poffum, quòd poffeffurus fim eam?

9. Et refpondens Dominus: Sume, inquit, mihi vaccam triennem, & capram trimam, & arietem annorum trium, turturem quoque & columbam.

[blocks in formation]

10. Qui tollens univerfa hæc, divisit ea per Jerem. medium, & utrafque partes contra fe altrinsecus 34. 18. pofuit: aves autem non divifit.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

rego: mertes tua multa erit valde. Auguft. 1. 16. de civit.
Dei, c. 23. col. 435. c. huc refpiciens, dicit: Etiam tunc
factum eft verbum Domini ad Abraham in visu : qui cùm ei
protectionem, mercedemque promitteret valde multam, &c.
Tichon. reg. 3. col. 54. e. Merces tua multa eft.

. 2. Hæc verba, Dixitque Abraham, prætermiffa ab
Hieronymo, fuppeditat Auct. 1. de præd. ap. Profp. l. 1.
c. II. p. 99. d. e. qui etiam addit: Domine, quid dabis
mihi? ego enim fum abfque liberis, & filius præpofitus domui
mea, hic Damafeus Eliezer. Ambr. 1. 1. de Abr. c. 3. col.
288. e. f. & l. 2. c. 8. col. 333.a. Quid mihi dabis? ego autem
dimittor fine filiis. Gr. Asya ♪ "Alpaμ DÉCTOтα Kúpis
τί μοι δώσεις ; ἐγὼ δὲ ἀπολύομαι ἀτεκνος· ὁ δὲ ὑιὸς Μασεκ
τῆς οἰκογενές με, ἔτος Δαμασκός Ελιέζερ.

*. 3. Καὶ εἶπεν "Αβραμ Ἐπειδὰν ἐμοὶ ἐκ ἔδωκας σπέρ μα, ὁ δὲ οἰκογενής με κληρονομήσει με. Ambrof. 1. 1. de Abr. c. 3. col. 288. e. f. Quia mihi femen non dedisti, vernaculus meus mibi hares erit. Similiter habet Auct. 1. de præd. ap. Profp. 1. 1. c. 11. p. 99. d. e. Sedulius autem in ep. ad Rom.col. 507.e. Quoniam non dedifti mihi femen, hic vernaculus meus hæreditabit me. Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 23. col. 435. c. alludens, dicit: Ille de pofteritate follicitus quemdam Eliezer vernaculum fuum futurum fibi hæredem

dixit.

#. 4. Ambrof. l. 1. de Abr. c. 3. col. 288. e. f. Non erit hares tuus hic, fed alter qui exierit de te, ille hæres tuus erit. Auct. 1. de præd. ap. Profp. præter illa, quæ ex ipfo pofuimus in textu, habet feqq. Non erit hic hares tuus ; fed qui egredietur de utero tuo, ipfum habebis hæredem. In Gr. fic: Καὶ εὐθὺς φωνή Κυρία ἐγένετο προς αυτόν, λέγεσα· Οὐ κληρονομήσει σε έτος, ἀλλ ̓ ὃς ( edit. Ald. ἄλλος ) ἐξελεύσεται ἐκ 08, 80s xxиporoμnos os. Quò fpectant quæ Auguft. dicit 1. 16. de civit. Dei, c. 23. col. 435. c. Continuòque illi promiffus eft hæres, non ille vernaculus, fed qui de ipfo Abraham fuerat exiturus.

~

. 5. Similia Græcum exhibet; nec diffentit Ambr. 1. 2. de Abr. e. 8. col. 333. b. ubi fic: Eduxit eum foras: & l. 1. c. 8. col. 307. f. addit: Dixit ei Dominus: Refpice in cœlum, numera ftellas, fi poteris : fic erit femen tuum : & 1.2.c.8.col. 333.b. Refpice in cælum, & numera stellas, fi potes numerare; & dixit: Sic erit femen tuum. Similiter Auct. 1. de præd. ap. Profp. l. 1. p. 99. d. Eduxitque eum foras, & ait illi: Sufpice in cœlum, 5 numera ftellas, fi poteris numerare eas, & dixit: Sic erit, &c. Sedul. Scot. in ep. ad Rom. col. 507. e. Et dixit Dominus ad eum: Refpice ad cælum, & numera ftellas, fi potueris dinumerare eas; & ait ad eum: Sic erit, &c. Fulgent. 1. 3. de verit. præd. c. 4. P. 484. Refpice in cælum, & numera ftellas, fi potes dinumerare eas; dixit: Sicerit, &c. Auct. quæft. Vet. & N. Test. ap. Aug. to. 3. q. 117. col. 127. e. Si potes numeTare eas; fic erit femen tuum. Auguft. 1. 16. de ciyit. Dei,

col. 435. c. Illi promiffum eft, inquit, femen innumerabile,
non ficut arena terra, fed ficut ftellæ cæli.

#. 6. Sic iterum Ambr. l. 1. de Abr. c. 8. col. 307. f. cui
accinunt Victorin. Afr. 1. 3. adv. Arium, col. 279. g.
Fulgent. 1. 3. de verit. præd. c. 4. p. 484. Auctor quæft.
Vet. & N. Teft. col. 127. e. Caffiod. in Pf. 12. p. 48. b.
& Sedul. Scot. in ep. ad Rom. col. 507. e. Tertullianus
verò l. de pat. c. 6. p. 200. c. fic habet: Abraham Deo credi-
dit, juftitia deputatus ab illo eft. Cypr. epift. 63. p. 105.
b. Et credidit Abram Deo, & deputatum eft ei ad juftitiam.
Similiter Hilar. 1. 9. de Trin. col. 1026. e. August. 1. 16. de
civit. Dei, c. 24. col. 436. c. & Auct. 1. de præd. ap.
Profp. l. 1. c. II. p. 99. d. e. In Gr. Καὶ ἐπίςευσεν...... κα
ἐλεγίπη αυτῷ εἰς, &c.

*. 7. Similiter in Gr. nifi excipias verbum ultimum, xinporouñoa, bæreditare, vel in hæreditatem, loco, ut bares fis ejus. Ms. Cott. & Oxon. habent, x^иporoμña avúr. Hier. quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 521. a. ut fupra: Eg Deus, qui eduxi te de regione Chaldæorum. Ambrof. verò l. 2. de Abr. c. 8. col. 333. c. Ego fum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra Chaldæorum, ut darem tibi terram hanc, ut hæres effes ejus. Auct. 1. de præd. ap. Profp. 1. 1. c. 12. p. 100. a. Ego fum, qui eduxi te de terra Chaldæorum, ut darem tibi terram hanc, & poffideres eam.

.8. Addidi autem, è Gr. Eine de. Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 8. col. 333. d. fic habet: Quomodo intelligam, quia hæres ejus fum ? & infra, col. 337. a. Unde cognofcam, quia bares ero terra bujus? Gr. Aéoñeтa Kúpie, xalà тí vrácoὅτι κληρονομήσω αυτήν ;

μαι,

π. 9. Gr. Εἶπε δὲ αὐτῷ· Λάβε μοι, &c. ut in textu Lat. Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 8. col. 333. e. Dixit autem illi Dominus Deus : Sume mihi vitulum trimum, & capram trimam, & arietem trimum, & turturem, & columbam. Itidem infra, col. 334. b. Vitulum, 5 capram, 5 arietem : paulò verò poft addit : Vitulus & capra..... feminea dicuntur ; atverò aries masculum quoddam animal eft; & infra : Caro noftra vitula eft..... Græci, Fápar, dixerunt vitulam, àñò To daμãdaí μs autúr, &c. & col. 338. c. Defcenderunt aves fupra divifa corpora vitula, capra, &c. Auct. op. imp. in Matth, hom. I. p. 12. c. Accipe vaccam tricanem. Auguft. quæft. 47. in Exod. to. 3. col. 434. e. eadem memorat his verbis: Dicit enim Deus ad Abraham, cùm factum effet illud facrificium de vacca trima, & capra, 5 ariete, & turture, & columba...... Sciendo fcias, &C.

. 10. Itidem Græcè. Hieron. verò quæft. Hebr. in Gen. col. 521. a. legit: Et pofuit ea contra faciem invicem, aves verò non divifit. Hefych. 1. 1. in Levit. c. 1. col. 57. e. Accepit fibi hæc omnia, & divifit ea per medium altrinfe cus, & contra fe expofuit: aves autem non divifit. Eorurdem meminit Ambr. 1. 2. de Abr. c. 8. col. 333. e. dicens: Poft immolationem divifa funt animalia, & contra faciem

6.

[blocks in formation]

13. Dictumque eft ad eum : Scito prænofcens A. 7. quòd peregrinum futurum fit femen tuum in terra non fua, & fubjicient eos fervituti, & affligent quadringentis annis.

14. Veruntamen gentem, cui fervituri funt, ego judicabo : & poft hæc egredientur cuin magna fubftantia.

15. Tu autem ibis ad patres tuos in pace, fepultus in fene&tute bona.

16. Generatione autem quarta revertentur huc necdum enim completæ funt iniquitates Amorrhæorum ufque ad præfens tempus.

17. Cùm ergo occubuiffet fol, facta eft caligo tenebrosa, & apparuit clibanus fumans, & lampas ignis tranfiens inter divifiones illas.

[blocks in formation]

VERSIO ANTIQUA.

11. Et defcenderunt aves fupra corpora, quæ Aug. 1. 16. de civ divifa erant, & confedit illis Abram.

Dez, c. 24. 435.

12. Circa folis autem occafum, pavor irruit fu 8. per Abram, & ecce timor tenebrofus magnus incidit ei.

13. Et dictum eft ad Abram : Sciendo fcies, quia peregrinum erit femen tuum in terra non propria, & in fervitutem redigent eos, & affligent eos quadringentis annis.

14. Gentem autem, cui fervierint, judicabo ego: poft hæc verò exibunt huc cum fupellectili multa.

15. Tu autem ibis ad patres tuos cum pace, nutritus in fenecta bona.

16. Quarta verò generatione convertent se huc : nondum enim impleta funt peccata Amorrhæorum ufque adhuc.

17. Cùm autem jam fol erat ad occafum, facta eft flamma, & ecce fornax fumabunda, & lampades ignis, quæ pertranfierunt per media divi Ta illa.

18. In die illa difpofuit Dominus Deus teftamentum ad Abram, dicens: Semini tuo dabo terram hanc à flumine Ægypti ufque ad flumen magnum Euphratem,

19. Cenæos, & Cenezæos, & Cedmonæos,

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

alterutrum pofita. Gr. Καὶ ἔθηκεν αυτά αντιπρόσωπα αλλή

λοις, &c.

. 11. Huc redeunt quæ Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 8. col. 338.c. dicit: Aves defcenderunt fupra divifa corpora vitula, capra, atque arietis: & fup. col. 336. d. Divifit Abram corpora, confedit illis: & col.333. e. & confedit illis Abraham. Hier. verò, quæft. Hebr. in Gen.col. 521. a. fic habet: De cenderunt autem volucres fuper cadavera, 5 fuper divifiones corum; fedit cum eis Abram: nec malè, nam in Gr. fic: Κατέβη δὲ ὄρνεα ἐπὶ τὰ σώματα, ἐπὶ τὰ διχοτομήματα ( al. καὶ τὰ διχοτομήματα) αυτῶν, καὶ συνεκάθισεν αὐτοῖς "Αβραμ. At in Mr. Oxon. exftat, ἐπὶ τὰ σώματα διχοτο μnμsra, al. Sixoroμnberra, quæ lectionem Ambrofii & Auguftini confirmant.

. 12. Eadem iterum refert August, quæft. 30. in Gen. to. 3. col. 386. e. præter vocem tenebrofus, quam delet. Ambrof. verò l. 2. de Abr. c. 9. col. 339. c. fic legit: Solis occafu, exceffus cecidit fuper eum; & ecce timor magnus tenebrofus incubuit fuper eum : & infra, col. 340. a. Tenebrofus horror, magnus factus eft. Hieron. quæft. Hebr. in Gen. col. 521.c. Ad occafum autem folis, ecftafis cecidit fuper Abram. Gr. Περὶ δὲ ἡλία δυσμᾶς ἔκτασις ἐπέπεσε τῷ Αβραμ, καὶ ἰδὲ φόβος σκοτεινὸς μέγας ἐπιπίπτει αυτῷ· quæ Latinam Auguftini tranflationem mirè confirmant.

. 13. Eadem profert idem Aug. quæft. 47. in Exod. col. 434. e. 436. e. paucis mutatis: Sciendo fcias, quia peregrinum erit femen tuum in terra non propria ; & in fervitutem redigent eos, & nocebunt illis quadringentos annos: Itidem col. 434. g. præter hoc, fciendo fcias, & iftud, in terra non fua. At Locut. 48. de Gen. col. 329. d. legit: fciendo fcies, notatque hanc locutionem, Scripturarum effe ufitatiffimam; fed Græcos habere, fciens fcies, quod penè tantumdem eft. Similiter hab.Tich. reg. 5. col. 60. g. Sciens fcies, quia peregrinum erit femen tuum in terra non fua ; dominabuntur eorum, & affligent eos annis quadringentis. Item Julius Hilario de mundi durat. col. 374. g. Sciens fcies, quomodo peregrinum erit femen tuum in terra non fua; & in fervitutem redigentur, & dominabuntur eorum annis quadringentis. Sic etiam hab. Junil. Afric. 1. 5. de partib. div. leg. c. 21. col. 347. h. Peregrinum erit femen inum in terra non fua. Auct. quæst. Vet. Teft. q. 8. col. 46. f. Peregrinum erit femen tuum; fervitio oppriment eos. Ambrof. verò 1. 2. de Abr. c. 9. col. 339. f. Sciendo fcies, quòd peregrinum erit femen tuum in terra non faa ; S Servitio opprimentur, & nocebunt eis, & humiliabunt eos annis quadringentis. Gr. Καὶ ἐβρέθη προς "Αβραμ Γινώσ κων γνώσῃ ὅτι..... ἐν γῇ ἐκ ἰδίᾳ, καὶ δηλώσεσιν αυτές, και και νώσεσιν αυτές, και ταπεινώσεσιν αυτές τετρακόσια ἔτη. Hæc autem, καὶ ταπεινώσεσιν αυτές, à folo Ambrolio reddita funt iftud verò, Telpaxócia éтn, obfervat Auguft. quæft. 47. in Exod. col. 436. f. non fic accipiendum effe, tanquam in illa duriffima fervitute quadringentos annos Dei populus fuerit........... Non enim, inquit, quod ait: In fervitutem redi

:

gent eos, & nocebunt illis, ad quadringentos annos refe-
rendum eft, tanquam per tot annos eos habuerint in fervitute;
fed referendi funt quingenti anni ad id quod dictum eft : Pe-
regrinum erit femen tuum in terra non propria...... ut hy-
perbaton bic intelligatur, & ordo verborum fit: Sciendo fcias,
quia peregrinum erit..... in terra non propria; quadrin
gentis annis illud autem interpofitum intelligitur: Et in
fervitutem redigent eos, & nocebunt illis; ita ut ad quas
dringentos annos ifta interpofitio non pertineat. Vid. plura
bid. & col. 434. e. vide etiam infr. Exod. 12. 37. 40: cum
Notis.

. 14. Similiter hab. Julius Hilar. 1. de mundi durat.
col. 374. g. Gentem autem cui fervierint, ego judicabo.
Ita quoque in Gr. Auct. verò quæft. Vet. Teft. quæft. 8.
col. 46. f. hab. Ego autem liberabo eos. Junil. Afric. 1. 5. de
partib. div. leg. c. 21. col. 347. h. addit: Et exient inde
cum praparatione magna. Gr. Μετὰ δὲ ταῦτα ἐξελεύσον
ται ὧδε μετὰ ἀποσκευῆς πολλῆς.

. 15. Ambr. 1. 2. de Abr. c. 9. col. 341. d. Tu autem
ibis ad parentes ( al. patres) tuos cum pace, nutritus in fe-
nectute bona. Similiter habet Junil. Afric. 1. 5. de partib.
div. leg. c. 21. col. 348. a. In Gr. fic: Eù di άTTERSÚG
(ed. Compl. πορεύση) πρὸς τὰς πατέρας σε ἐν εἰρήνῃ (Μια
Alex. μετ' εἰρήνης ) τραφεὶς ἐν γήρα καλῷ.

*. 16. Itidem Græcè, nifi excipias hoc, áπosрaqúoovтαι
åde, revertentur buc, pro convertent fe hac. Hieron. quæft.
Hebr. in Gen. to. 2. col. 521. b. Generatione autem quarta
revertentur buc. Ambr. 1. 2. de Abr. c. 9. col. 342. a. Quar
ta autem generat. revertentur. Tichon. reg. 5. col. 61. h.
revertetur buc. Auct. quæft. Vet. Teft. quæft. 8. col. 46. f.

Et

quarta generatione exient inde. Auct. 1. de vit. chr. append. Aug. to. 6. col. 186. b. Nondum repleta funt peccata Amorrbaorum ufque adhuc. Ambrosiast. col. 66. d. Non funt completa peccata, &c. ut fup. Gr. ¿πw yàp dvateπNÚPWVTØL α..... ἕως τὸ νῦν.

2

. 17. Similiter Ambr. 1. 2. de Abr. c. 9. col. 343. e.
Cùm jam fol effet ad occafum, flamma falta eft, & ecce for
nax fumigabunda, & lampades ignis, quæ pertranfierunt per
media divifa illa. Ita quoque in Gr. nifi quòd initio exftat,
entì dè ¿,& in fine, ara μssor Tŵr dixoтoμnμáTWY TYTWY,
per medium divifionum iftarum. Edit. Compl. pro πsi dì,
hab.enei dù du, ficut Auguft. & Ambr. fupra.
5

[ocr errors]

*. 18. Gr. Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνη διέθετο Κύριος τῷ Απ Сpaμ dialúxur, reyor, &c. ut in textu Lat. Eadem iterum refert idem Auguft. quæft. 21. in Jofue, to. 3. col. 589.e. præter hoc, flumen magnum, flumen Euphratem. Similiter habent vet. Iren. Interp. 1. 5. c. 32. p. 332. a. & Ambr. 1. 2. de Abr. c. 10. col. 344. c. Semini tuo dabo terram banc, à flumine Egypti ufque ad flumen magnum Euphra

tem.

#. 19. Ita rurfum Auguft. quæft. 21. in Jofue, col. 589. e. præter hoc, Cetmonæos; at in Gr. Keduralus, ut fup. in textu.

& infra.

« ZurückWeiter »