de po

VULGATA NOVA,

VERSIO ANTIQUA.
vocem Judæ , & ad populum fuum introduc
cum ; manus ejus pugnabunt pro eo, & adju-
tor illius contra adversarios ejus erit.

8. Levi quoque ait : Perfe&tio tua, & doctri 8..... Date Levi viros ejus, date Levi mani- Ambr. l. 1.offic.fi na tụa viro fancto tuo, quem probasti in tenta- feftos ejus, date Levi fortem fuffragii fui, & ve. 2.69.6.70. a, ka tione, & judicasti ad aquas contradictionis. ritatem ejus viro fancto, quem tentaverunt in

tentationibus , maledixerunt super aquam con

tradictionis.
Exod. 9. Qui dixit patri fuo , & matri suæ : Nef 9. Qui dicit patri suo , & matri : Non novi
32. 27. cio vos ; & fratribus fuis : Ignoro vos : & nef- te: & fratres fuos non cognovit , & filios suos
Lev. 10. cierunt filios fuos. Hi custodierunt eloquium abdicavit. Hic custodit verba tua , & teftamen-
tuum , & pactum tuum fervaverunt ,

tum tuum observavit.
10. judicia tua ô Jacob, & legem tuam ô if-
raël : ponent thymiama in furore tuo , & ho-
locaustum super altare tuum,
I. Benedic Domine fortitudini ejus, & ope-

1. Benedic Domine virtutem ipfius , opera
ca manuum illius fuscipe. Percute dorsa inimi- manuum ejus suscipe......
corum ejus : & qui oderunt eum, non consur-
gant.

12. Et Benjamin ait : Amantiffimus Domini 12. Benjamin dixit : Dilectus à Domino habi- Ambr. de ben. Patia
habitabit confidenter in eo : quati in thalamo tota tabit fidens : & Deus obumbrabit super eum om-c. 12. 6. 1.530.6
die morabitur , & inter humeros illius requief- nibus diebus, & inter humeros requiescet dile&tus
cet.

à Domino. 13. Joseph quoque ait : De benedictione Do

1 3...... Joseph..... A benedi&ione Domini ter- Ibid. 6. 11. gada mini terra ejus, de pomis cæli , & rore , atque ra ejus, à finibus cæli, & à rore,

& ab abyslis .. abysso subjacente.

fontium deorfum : 14. De pomis fructuum folis ac lunæ :

14. & fecundùm horam factum solis cursum,

& à convenientibus menfibus : IS. de vertice antiquorum montium,

15. & à vertice montiuin ab initio, & à ver-
mis collium æternorum :

tice collium æternorum :
16. & de frugibus terræ , & de plenitudi 16. & ad horam terræ plenitudinis

. Et ab eo
Exod. 3. ne ejus. Benedi&tio illius qui apparuit in rubo, qui visus est in rubo, veniat fuper capur Joseph
2. veniat fuper caput Joseph , & fuper verticem benedi&io, & super verticem ipsius, honorifi-
nazaræi inter fratres fuos.

cus sit inter fratres.
NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
7.8. In Græco fimpliciter : Kai To Asui site Abte de aut matri : Non novi vos : qui filios suos non agnofa
vi dünys aurê , Et Levi dixit : Date Levi manifeftos ejus ; cit. Ipfe autem cognovit testamentum tuum. Auct. I. de pro-
deinde lic: rg diambsvær autê tớ ar fpi tớ ooiw, or speipa misl. part. 2. c. 4. col. 128. e. Qui dicit patri fuo ; 8
σαν αυτον ώ σείρα , ελοιδόρασαν αυτον , &c. ut fup. σ υε matri fua: Nefcio vos; & fratribus fuis : Ignoro illos: fi-
ritatem ejus viro fancto , quem tentaverunt eum in tentatio lios tuos oderunt. li teftamentum tuum fervabunt. Philastr.
ne , conviciati sunt ei super, &c. vel jurgati sunt in eum Brix. p. 723. e. Qui dixerunt patri , & matri : Non no-
fuper , &c. omissis his, Date Levi viros ejus , & date Levi
fortem fuffragii fui. Ambrof. tamen in Pf. 118. to. 1. col. γων τω σατρί, Tə penipi (Ms. Alex. cum edd. Ald. &
1045. a. rursus habet : Date Levi viros ejus , date Levi Compl. τω πατρί αυτό, και τη μητρι αυτή) Ουχ εώρακά σε:
manifestos ejus ; at lib. de exhort. virg. to. 2. col. 286. και τις αδελφές αυτ8 εκ επέγνω, και τες υλες αυτε απέγνω.
c. legiífe videtur , veros ejus, non viros , renitentibus ta (edit. Compl. xx ww. )'Epuraže ta nó poc Co, TW dia-
men Mss. codd. qui omnes constanter ferunr , viros, non Gurur Co diez úpube.
veros ; sed hanc lectionem , veros ejus, admittendam elle $.11. Ad verbum è Græco, nifi excipias , virtutem
saltem eò loci , satis indicant verba proximè addita ab ipfius , pro quo , tùy igür autô, fortitudinem ejus ; deinde
Ambrosio : Quid tam verum, paulòque poft, illud enim fequitur, ta fpze, &c.
verum. Non idem tamen affirmandum crediderim de lo Ν. 12. Grace : Και το Βενιαμίν είπεν: 'Ηγαπημένος υπο
co alcero lib. offic. col. 70. b. ubi editt. omnes corrigunt Κυρία κατασκηνώσε σεποιθώς και ο Θεός σκιάζ4 επ' αυτώ
veros , fpreta auctoritate Manuscriptorum codd. qui ha πασας τας ημέρας, και αναμέσον των ώμων αυτε καλέπαυσε non
bent viros ; illic enim legendum esse viros non veros, sequitur autem,

dilectus à Domino , quod fortè non repe-
probant ista, quæ subjungit Ambros. ibid. Illi ergo viri tivit Ambros, nisi explicationis gratiâ.
ejus , & manifesti ejus , qui nihil in corde doli habeant, *.13. Græc. initio habet : Ka T. PIwong citer dein-
&c. Porro utraque lectio , live veros, live viros, admit de ut in Lat. sup. hoc excepto , drò cpcöm éparg ng pook,
di facilè potuit ab Ambrosio diverfis in locis pro varie- quod Nobilius vertit, à fruilibus cæli rore : apo wpôro.
tate codicum sui temporis : atque etiam l. de exhortat. inquit, dićtio Hebræa , qua fignificat delicias, delicatos
yirg. col. 286. a. nunc legicur : Date Levi veros ejus, da- fruitus ; cpos , propriè annus, tempus, & amo cópcô , ve-
te Levi fortes ejus. Consulendæ funt noiz novæ edit. ad lut ab annuis fru&ibus : Ambrof. verò legisse videtur ato
utrumque locum citat. fupra. Rursum Ambros. epist. 15. opwr, ut nunc etiam exstar in edit. Ald. in Ml. quoque
col. 821. e. legit : Date Levi manifestos ejus , & veritatem Alex. atrò épéwr. Addit Ambros. ibid. Benedictionis hujus
fuam viro fančto: & ep.. 81. col. 1099. f. Date Levi cle- prærogativa defertur à fummitate cæli njque ad extremum
sos ejus : & 1. de bened. Patr. c. 3. col. 517. f. Date Levi
fortem fuffragii fui , & veritatem ejus viro fancto. Hieron, . 14. In Græco fic: Kal xo' par nevrupator nxis
in Malach. 2. to. 3. col. 1818. b. Date Levi doétrinam TÔ, Nobil. Et à fructibus fecundum boram folis converfio-
ejus , & veritatem viro justo.

- num ; xal' úpor autem, hîc sumi potest pro tempeftivis :
W.9. Idem Ambros. epist. 15. to. 2. col. 822. a. le Græc. addit : warto Curót w hur Co, velut à coitionibus
gir: Dixit patri fuo , s matri fuæ : Non vidi te. Vet. Iren. lunarum , aut menpum.
Interp. 1. 4.c. 8. p. 237. b. sic : Qui dicit patri fuo , & ma *.15. Græc. 'ATò xopuous opér cipxūs, Tò xopu-
sri fua : Non novi te : 89 fratres fuos non agnovit, Es filios qûs, &c. ut in Lat. A vertice montium principi, xà vera
fuos abdicavit. Cuftodivit præcepta tua , & teftamentum tice, &c. Mf. Alex. cum edict. Ald. & Compl. initio ha-
tuum fervavit. Cypr. de orar. Dom. p. 206. b. & epist. bet, Kai amo. Ambros, etiam legille videcur infra, da
ad Fortunat. p. 265.c. Qui dicunt patri, & matri : Non dpxãs, non fimpliciter apxús.
novi te : filios fuos non agnoverunt. Hi custodierunt pre W.16. Grαc. Και καθ' ώραν γης σληρώσεως. Και τα δεκ-
cepta tud, teftamentum tuum fervaverunt : fimiliter 1. de τα τα οφένη, εν τη βάτω, έλθοισαν επί κεφαλήν Ιωσήφ, και
opere & eleem. p. 242. b, excepto uno aut matri. Từ Xopuoñs dosages &T Sexpcīs. Et ad horam terræ pie-
Auguft. I. cont. Adim. to. 8. col. 117.e. Qui dicit patri, nitudinis (Nobil. plenitudine, per relat. ad atd. ) Es
Tom. I.

Ddd

terræ.

Patr... 6.522.6.

Idem c. Io. 525.

Idem c.9. 525.b.

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA Ambr. in Pf. 43. p. 17. Primogenitus tauri * decus ejus , cornua 17. Quafi primogeniti tauri pulchritudo 893.4.894.b.895. unicornui cornua ipfius : in ipfis gentęs ventila- ejus , cornua rhinocerotis cornua illius : in ip

bit fimul usque ad extremum terræ : hæc decem fis ventilabit gentes usque ad terminos terræ :
* Supra , decus
fpecies iplius
millia Ephræm:& hæc millia Manasse.

hæ sunt multitudines Ephraim : & hæc millia Mae
nafle.

18. Et Zabulon ait : Lætare Zabulon in exi,

tu tuo, & Islachar in tabernaculis tuis. Idem I. de bened. 19..... merces circa mare inhabitantium.

19. Populos vocabunt ad montem : ibi immolabunt victimas juftitiæ. Qui inundationem maris quali lac sugent , & thesauros abscondi

tos arenarum, Idem , 8. 524.d.

20..... Benedi&us qui ampliavit Gad : ficut leo 20. Et Gad ait: Benedi&tus in latitudine Gad;
requievit , confringens brachia & principes. quasi leo requievit , cepitque brachium & ver-

ticem.
21. Et vidit ab initio fuo , quia ibi divisa est 21. Et vidit principatum suum, quòd in para
terra principum collectorum simul cum princi- te sua do&or effet repositus : qui fuit cum prin-
pibus populorum : justitiam fecit Dominus, ju- cipibus populi, & fecit juftitias Domini, & ju-
dicium cum Ifraël.

dicium suum cum Ifraël. Idem c.7.523. f.

22..... Dan catulus leonis , & effugiet ex Ba 22. Dan quoque ait: Dan catulus leonis, fluet
fan.

largiter de Balan.
23..... Nephtalim satietas accipientium, reple 23. Et Nephthali dixit : Nephthali abundan-
bitur beneditione à Domino : mare & Africum tiâ perfruetur, & plenus erit benedi&tionibus Dom
poflidebit.

mini : mare & meridiem poffidebit.
24..... Benedi&tus à filiis Afer , & erit accep. 24. Aser quoque ait: Benedi&tus in filiis Aser,
tus à fratribus fuis , & intinget'in oleo pedem fit placens fratribus fuis , & tingat in oleo pe-
suum.

dem fuum.
25. Et ferrum & æramentum est calceamen 25. Ferrum & æs calceamentum ejus. Sicut
tum ejus. Et sicut dies tui funt, sic erunt virtutes dies juventutis tuæ, ita & senectus tua.
tuæ,

26. Non est quisquam sicut est Deus tuus in 26. Non eft Deus alius ut Deus rectislimi :
coelo: adjutor tuus , & magnus Dominus firma- ascensor cæli auxiliator tuus. Magnificentiâ ejus
menti,

discurrunt nubes,
27:. & protegens te Deus initii, & per vires 27. habitaculum ejus fursum , & fubter bra-
brachiorum potentium , ejecit à facie tua inimic chia sempiterna : ejiciet à facie tua inimicum ,
cum tuum , dicens : Pereat.

dicetque : Conterere.
28. Et inhabitabit Israël fidens solus super ter 28. Habitabit Israël confidenter , & folus,
ram. Jacob in frumento & vino, & cælum tibi Oculus Jacob in terra frumenti & vini , cælique
cum nebula roris erit.

caligabunt rore.
NOTÆ AD VERSION EM ANTIQUAM.
accepta ei qui visus eft in tubo , veniant fuper caput Joseph, durcis ?'Oru xepatiei öpece d'aos áno čxpx rūs avtat Muprád

jueper verticem glorificatus in fratribus. Ambrof. iterum 'Eppainee aj avtal Xined as Marcasa.
). 2. Offic. to. 2. col. 90. f. fic habet : Qui visus es in ru ν. 19. Grec. Και εμπόeια ααράλιον κατοικίν7ων.
bo, ut venias super caput Joseph, & super verticem ipfius, #. 26. Græcè : Kai tộ Tàs einer Evroyupéros fjerne-
bonorificus inter fratres. (antiq. editt. in rubo veniat.) At τύνων Γά• exinde fic :συντρίψας βegχίονα και άρχνία ,
in Pl. 43. col. 893. e. fic : Qui vifus eft in rubo , veniat fingulariter.
Juper caput Joseph, & super verticem ejus , glorificatus inter *. 21. Grạc. Kai Jer Taeywv durs , Ft vidia pri-
fratres fuos primogenitus : fimiliter infra , col. 894. b. vox mitiam fuam , vel principium , aut principatum fuum , pro
primogenitus , adjungitur antecedentibus. Hilar. bene l. 4. ab initio fuo ; reliqua ut in Lat. sup. nifi quòd pro prin-
de Trin. col. 847. b. Et qua accepta sunt ei qui apparuit cipibus , hab. dpXurois, ducibus, & loco judicium, fic, iģ
in subo , veniant super caput Joseph , so verticem.

xpiou autó, judicium ejus.
¥.17. Idem Ambr. 1. de bened. Patr. p. 528. e. legir: X.22. Græc. Kai tã der eine sar, &c. ut in Lat.
Primogenitus tauri decus ejus , cornua unicornui : in ipfis excepto verbo , érandýcélcs , exiliet , vel profiliet, pro
gentes ventilabit fimul usque ad extremum terræ : ipfe my- effugiet.
riades Ephræm, ipse chiliades Manasses. Ad hæc autem , .23. Rursus Ambros. epist. 38. to. 2. col. 943. d. e.
ipse myriades Ephram , &c, notant editores nostri BB. in legit : Nephtalim satietas accipientium , & replebitur bene-
editt. Am. Era. & cod. Theod. legi : terra, ipse myste- dictione. Græc. Neplani( al. Neplatsive ) winogor Sextr
ria de se fremet , & ipfe , &c. in aliis editt. ipfa myria- B & Metanetútu súrozias capa Kupit. Járcasarny Aiba xayo
des Ephrem , vel Ephraim , & ipfa chiliades Manasses ; à @grophod.
quibus, inquiunt , non longè absunt Mss. nisi in hoc, $. 24. Idem Ambros. epist. 41. col. 961. b. Benedica
quod omnes exhibent, ipfe..... ipfe , excepto Mf. Albino, tus filius Afer, & erit acceptus fratribus suis, &c. ut sup.

est, ipfi..... ipfi , fortè non malè. Mss. criam Colb. Græc. Eurogméros drò téxYW 'Aoup, w Esal dext''S TOTS
& Germ. hab. myriadis..... chiliadis, quæ lectio non est ád enpois avis, Bálld ás éralm, &c. ut fup.
aspernanda. Ambrof. ubi fup. col. 529. a. rursus habet : *. 25. Grec. Σίδηρος και χαλκός το υπόδημα άντε έσαι.
Primogenitus tauri decus ejus , habens cornus unicornui , '225 ai ( Mr. Alex. cum edit. Ald. Kai as ai, Oxon. '16
in quibus gentes ventilabit : & poft pauca addit : decem aj ai) xpeépore Co, v iglús ox. Gaud. Brix, ferm. 5. col.
millia Ephram, bu millia Manasses. Item in Ps. 118. col. 950. g. Ferrum es as calciamentum tuum.
1045. b. Primogenitus tauri decus ejus , cornua unicornui . 26. Gr. Ουκ έσιν ώσπερ ο Θεός το αγαπημένα , ο
cornua ejus : in ipfis gentes ventilabit fimul usque ad fum- & Abaira tri tòp x'eavor Bontós Ço, wg ò peyanom PETùs
mitatem terræ : & 1. 2. offic. to. 2. col. 90. f. fic: Primi- sepsápalos. Non eft ficut Dens diledi , qui afcendit fuper
sivus tauri decus ejus , cornua unicornui cornua ipfius : in cælum , adjutor tuus, & magnificus firmamenti.
* ipfius cornu gentes ventilabit fimul usque ad extremum . 27. Græc. Kai oxetáo C Oss apXh, (Ald. ápxūs)
terra : ipfi decem millia Ephram , ipfi millia Manasses. To gor Bpoxićew asrocor à fxbaxsi åtè cogcute
Vide etiam in Pl. 43. col. 895. c. Tertul. I. adv. Jud. C XI-pov, asyave Aróxoi. Et teger te Dei principatus , &
c. 10. p. 144. a. & l. 3. cont. Marc. p. 677. a. fimili- sub fortitudine brachiorum aternorum : & ejiciet à facie tus
fer haber : Tauri decor ejus, cornua unicornis cornua ejus : inimicum , dicens : Pereas.
in eis nationes ventilabit pariter ad fummum usque ter $. 28. Optimè è Græco , præter hoc ult. cum nebula
ra. August. quæst. 57. in Deut. to. 3. col. 580. c. Pri roris erit, pro quo fimpliciter, Curvspa's opéro, obfcung
megenitus tauri pulchritudo ejus. Græc. Ipwtótimos Taú rum , feu nubilum rore,
και το κάλος αυτή, κέραια μονοκέρω7ος τα κέρατα αυτώ

in quo

VULGATA NO V A.
29. Beatus es tu Israël : quis fimilis tui popule, dius gloriæ tuæ : negabunt te inimici tui, & tu eorum
qui falvaris in Domino ; scutum auxilii tui, & gla- colla calcabis.

A

2.4.

2.

Gen, 12.

2. 20, e.

VULGA Í ANOVA. Sup. 3. 1.

Scendit ergo Moyses de campestribus Moab & Manasse, & omnem terram Juda usque ad mare 27.5 32. super montem Nebo, in verticem Phalga novissimum , 49.

contra Jericho : ostenditque ei Dominus omnem ter 3. & auftralem partem, & latitudinem campi Je
2.Macb.
ram Galaad usque Dan,

richo civitatis palmarum usque Segor.
& universum Nephthali, terramque Ephraim
VULGATA NOVA,

VERSIO ANTIQUA. 4. Dixitque Dominus ad eum : Hæc eft ter 4......Oftendi terram hanc oculis tuis, fed illius Aud. 1. de xliii 7. 15. ra, pro qua juravi Abraham , 'Isaac ; & Jacob, non ingredieris.

manf. ap. Ambr. i, 18.

dicens: Semini tuo dabo eam. Vidisti cam ocu-
lis tuis, & non transibis ad illam.

s. Mortuusque est ibi Moyses servus Domi s. Et defun&tus est Moyses fervus Domini in Hieron. cont. Helvi ni, in terra Moab, jubente Domino :

terra Moab
, per verbum Domini :

1.4. p. 2, 134. a. 6. & sepelivit eum in valle terræ Moab con 6. & fepelierunt eum in Geth prope domum tra Phogor : & non cognovit homo sepulcrum Phegor : & nemo scit sepulcrum ejus usque in ejus usque in præsentem diem.

diem iftum. 7. Moyses centum & viginti annorum erat quando mortuus eft : non caligavit oculus ejus, nec dentes illius moti funt.

8. Fleveruntque eum filii Ifraël in camper 8. Planxerunt filii Israël Moysen diebus trigin- Ambr. de ob. Theoda tribus Moab triginta diebus : & completi sunt ta: & consummati sunt dies luctus.....

t. 2. 1198.b. dies planctus lugencium Moysen. 9. Josue verò filius Nun repletus est spiri 9. Et Jesus filius Nave impletus eft spiritu in- Lucif

. Cal. l. I. tu fapientiæ , quia Moyses posuit super eum ma- telligentiæ , impofuerat enim Moyses manum su- pro s. Atban. 1854 pus luas. Et obedierunt ei filii Ifraël , fecerunt- per eum. Et audierunt eum filii Ifraël, & fece-8. que ficut præcepit Dominus Moysi.

runt fecundùm quod mandavit Dominus Moysi. 10. Et non surrexit ultra propheta in Israël 10. Non furrexit ampliùs propheta in Ifraël ficut Moyses , quem nofset Dominus facie ad fa- ficut Moyses , qui scivit Dominum facie ad fa- 1057.6.

ciem 11. in omnibus fignis atque portentis , quæ 11. in omnibus signis & prodigiis , quæ fecit misit per eum , ut faceret in terra Ægypti Pha- in terra Ægypti..... raoni, & omnibus fervis ejus, universæque terræ illius,

12. & cunctam manum robustam, magnaque mirabilia , quæ fecit Moyses coram universo Ilraël.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM. *.4. Græc. delet hîc, terram hanc , expressam supra; jungitur : « 'Aexbw Meal éri tô 'Iepfórx xarde 'Iterloco verò , fed illius, hab. ry exci, s illuc.

xú in Araboth Moab fuper Jordanem contra Jericho. ř.5. Ita Græcè ad verbum. Rursus Hieron. l. 3. in 9.9. Ad verbum è Græco , excepris his, été luxe..... epist. ad Ephes. to. 4. 409. a. legit : Mortuus eft Moyfes Tas Xriers auro, impofuit.... manus fuas , pauloque poft, famulus Domini , &c. ut fup. Item I. 1. cont. Jovin. to. sicurecer, & exaudierunt , pro audierunt. 4. col. 164. c. Et mortuus est in terra Moab, & fepelivit , ¥. 10. Eadem leguntur Græcè , præter feqq. ör s'yras &c. Similiter Ambrof. l. 1. de Cain & Ab. c. 2. 10. I. Kúenes autór , quem novit Dominus eum , loco qui scivit 186. d. Per verbum Dei mortuus eft. Faver Capitul. cliv. Dominum. Apud Ambrof. etiam l. 1. Hexa. col. 4. a. fisupra.

militer est : Nemo surrexit ampliùs propheta..... quem scivit 7.6. Ita in Græco , exceptis his , fało.... Qorcóp, lo Dominus facie ad faciem : fed notant editor, nostri BB. in co Geth..... Plegor, deinde lic : x, öx sider ydeis, & non Mís. octo antiq. & mel. notæ , ut & in editr. veteribus novit ullus. Idem Hieron. I. 1. cont. Jovin. to. 4. P: legi , qui frivit Dominum ; in Reg. & Rem. qui scivir 164. c. Er sepelivit eum Dominus in valle terre Moab Deum; in Dion, qui scivit Deum faciem ad faciem ; in contra domum Phogor : non cognovit vir fepulcrum ejus Germ. denique, qui vidit Dominum. Capitul. civ. sup. usque in diem hunc. Ambrof. l. 1. de Cain & Ab. c. 2. Et non fuit propheta in Ifraël facut fuit Moyfes. to. 1. 186. d. Quia nemo fcit fepulturam ejus usque in ho- · *11. Græc. voci prodigiis, addir: or aniserasy duten diernum diem.

Kieros concel auta ii m Airú#700, &c. quem mifit eum *. 8. Aprè ad Græcum, nisi quòd poft Moyfen, fub Dominus facere ea in terra Ægypto, &c.

in Israël Ambr.ep.63, t.

ciem ,

moratur.

ratæ.

nùs fincere.

ROMAN. CORRECTIONUM AD EDIT. VULGATAM DELECTUS,

Auctore FRANCISCO LUCA Brugensi.

DEUTERONOMIUM
C dices
A P. I. *.4. Qui habitabat in Hesebon. Quidam co- turum vovebitis in prateritum vovistis.

#.12. Qui in urbibus vestris commoratur. Nequaquam
*. 19. Per cremum terribilem & maximam. Sequitur fcribendum eft plurale commorantur , pro fingulari com-
solitudinem in aliis libris , sed quod meritò judicatum effe
fuperfluere.

15. Hoc est, maculatum & debile. Non eft hoc omita
#.20. Quem Dominus Deus noster daturus eft nobis. tendum quod Interpres explicationis causâ addidit.
Prime persone pronomina non funt mutanda cum fecunde. ¥. 29. Ad quas ingredieris poffidendas. Correctores bio

W.26. Ad fermonem Domini Dei noftri. Idem bîc esto futuruin prætulerunt præfenti ingrederis.
judicium.

CAP. XIII. ř.9. Et poftea omnis populus mittar ma. 28. Ec ad cælum usque munitæ. Hæc videtur La num. Unicam voculam postea , ne diftrabas in duas post tins Interpretis effe fcriptura , munitæ, pro qua alii , mu- te, quidam faciunt.

Cap. XIV. 7.7. Comedere non debetis, ut camelum,
*. 31. Et in solitudine ( ipse vidisti) portavit te Do Correctores , ut omiferunt pronomen hæc , quod alii libri
minus. Hæc eft nuina loci interpunétio , qua periodus hæc præponunt verbo comedere, ita addiderunt adverbium ut an-
incipit ab his verbis , Et in solitudine , relatis ad fequentia , te vocem camelum, sensu clariffimo. Porro hæc pronomen
parenthefi inclufis bäs , ipse vidisti : qua qui pluraliter le- præpofterunt ei quod mox fequitur. Hæc quia ruminant.
gunt , ipsi vidistis ; minus finceram Jequuntur leitionem. . 12. Et halixerum. Non eft omittenda vocalis fecundo

Cap. II. ¥. 12. Ia Seir autem prius habitaverunt Hor-, e, fequens dipbrongum æ : facut non emittitur Levit. 11.4.
rxi. Alii libri feryant terminationem Hebræam , fcribentes 13.
Horrim.

W. 13. Ixion & vulturem. Alii codices legunt diffylla-
*.19. Et accedens in vicina filiorum Ammon. Non bam Ixon.
mutes accedens in ascendens.

*.22. De cunctis fructibus tuis qui nascuntur in terra,
*.20. Gigantes , quos Ammonitæ vocant Zomzom Alii minùs rectè legunt genere feminino, frugibus tuis que,
mim. Trisyllabum eft Zomzommim : repetendum eft enim $.23. De armentis & ovibus tuis. Neutiquam addersa
zom, contra quafdam qui legunt Zommim.

dum eft verbum offeres.
.21. Populus magnus & mulrus & proceræ longiru CAP. XV. . 7. Ad paupertatem venerit. Pro fimplici
dinis. Nullo modo omittendum eft medium illud & multus. venerit, non fubftituas compofitum devenerit.

*¥. 27. 28. 29. Transibimus per terram tuam , publi . 10. In omni tempore. Quidam ex Hebræo correxerumi
câ gradiemur via, &c. Non funt nomina verbaque plura- opere., pro tempore.
lis numeri , qua bis tribus verfibus continentur , mutanda .21. Vel claudum fuerit. Alii præponunt conjundio,
in fingularia , ad hoc ut Hebræo refpondeant, quod quidam nem & : Et vel claudum fuerit.
faciunt.

CAP. XVI. ¥. 4. Non apparebit fermentum. Retinen-
Cap. III. $. 13. Vocatur terra gigantum. Alii pro pra dum eft fubftantivum, pro adjectivo fermentatum.
fenti fcribunt præteritum imperfe&um vocabatur,

¥. 22. Qux odit Dominus Deus tuus. Non commistes
CAP. IV. .6. Ut audientes universa præcepta hæc. neutrum quæ , cum feminino quam, tametfi Hebræa am-
Alii pro neutro univerfa , legunt mafculinum universi, mi- bigua fint.

Cap. XVII. ř.8. Judicium esse perspexeris. Non fcri-
6.10. A die in quo fterifti coram Domino. Pro dua bas profpexeris , quod eft , prævideris , pro perspexeris ,
bus voculis á die , plerique unam legunt, diem. Præpofitio quod eft, videris.
Hebraicè , etfi non exprimatur , subaudienda eft tamen. Ibidem. Lepram & lepram. Nequaquam addenda efl ne-

*.22. Ecce morior in hac humo. Nequaquam mutai gatio pofteriori voci : & non lepram.
dum eft prafens inorior in futurum moriar.

Ibidem. Intra portas tuas. Non fcribas inter, pro intra,
ř.30. Novissimo tempore revertêris ad Dominum. quod eft in.
Nonet addends conjun&tio autem.

$.12. Et decreto judicis. Legenda eft conjunélio &,
*. 33. Sicut tu audisti & vixisti. Spurium eft quod qui non præpofitio ex.
dam fubftituunt vidisti , quod eft , afpexifti , pro vixifti, . 20. Ipfe & filii ejus. Retinendum eft plurale filii,
quod eft, in mortem non incurristi.

non fubftituendum fingulare filius.
*.34. Quæ fecit pro vobis Dominus Deus vester. Non CAP. XVIII. #. 1. Cum reliquo Israël. Non omittas re-
funt commutanda pronomina secunda persona cum prima , liquo , quod interpres fignanter addidit.
nobis, nofter.

CAP. XIX. X. 13. Et auferes innoxium sanguinem. Qui-
7.35. Et non alius præter eum. Non eft fubrogandum dam non intelligentes , innoxium sanguinem pofitum efle pro

in locum pronominis eum, quod multi fa effufore innoxii fanguinis , loco vocis innoxium , fcripferunt
ciunt.

contrarium noxium.
Cap. V. 8. 24. Vocem ejus audivimus. Sic omittunt Cap. XXI. ¥. 5. Et ad verbum eorum omne nego-
antiqui libri conjunctionem enim , quam alii addunt. tium. Nequaquam addas verbum pender, quod quidam li-

*.33. Er prorelentur dies. Non addas pronomen vestri. bri subjiciunt.

Cap. VI. ¥. 4. Dominus Deus noster Dominus unus $.6. Et venient majores natu. Non oportet omittere eft. Pofterius Dominus quidam mutant in Deus , immeritò. futurum venient , nec commutare cum imperativo veniant;

W.7. Et mediraberis in eis sedens in domo tua. Non denique non necesse est addere omnes. funt omittenda media illæ vocula in eis.

7.15. Genuerintque ex eo liberos. Alii fcribunt Ge-
V. 13. Er illi soli fervies. Interpres hîc exprefte vocem fon nueritque ex eis. Sententia eadem una eft , fed prior le&tio
li, qua Hebraicè relinquitur subaudienda.

præfertur.
CAP. VIII. ¥. 13. Armenta boum & ovium greges, . 18. Qui non audiat patris aut matris imperium. Non
Non facilè omittenda eft vox boum.

mutes audiat cam audierit, nec conjunctionem disjunctivam
CAP. IX. X. §. Ingredieris ur poffideas. In aliis , pro aut cum copulativa ac.
futuro ingredieris, eft prafens ingrederis.

CAP. XXII. ¥. 12. Quo operieris. In aliis eft præfens
7.9. Ut acciperem tabulas lapideas, tabulas pacti quod operiris : futurum refpondet Hebræo.
pepigit vobiscum Dominus. Ita repetenda eft vox tabulas , Cap. XXIII. $. 18. Quidquid illud eft quod voveris.
(quim multi codices posteriori loco omittunt) & scribendum Servanda eft fecunda persona fingularis voveris , rejicienda
Dominus , pro Deus , tam juxta Latinos codices antiquos , tertia pluralis voverint.
guam juxta Hebraa.

CAP.XXIV. ¥. 5. Sed vacabit absque culpa domi fuæ.
CAP. X. $. 3. De lignis feriim. Sic fcribunt Hebrai , Ser Cave ne feritas, ut quidam, tertium cafum domui , pro
tim duplici {, alii fimplici Serim.

fecundo domi.
Cap. XI. 7. 10. Ad quam ingrederis poffidendam. Non 7.6. Quia animam suam opposuic tibi. Non eft legen-
muetes præfens ingrederis, cum futuro ingredieris. dum relativum qui, loco conjunttionis quia. Porro opposuit,

Cap. XII. ¥. 3. Dissipate aras corum. Interpres vertit quod eft obligavit feu oppignoravit , eleganter emendatum
masculinum eorum, non femininum earum. Similiter ubi eft ex apposuit , quod eft in aliis exemplaribus , id eft, vom
fequitur : Disperdice nomina eorum de locis illis. Hebræa calis quarta ex prima.
ambigua permittunt utrumque , ut vel ad gentes referas , CAP. XXV. *.7. Non vult frater viri mei suscitare
vel ad Deos.

nomen fratris fui in Ifraël. Alii pro nomen , quod eft öro-
8.11. Quæ vovebicis Domino. Non eff mutandum fu- Hea, foribunt femen, quod eft ró coipheci malé.

1

nomen unum

Seguitur : Nec me in conjugem sumere. Non commutes plurali, & advenæ qui tecum morantur. vocem conjugem, cum voce conjugium.

Ť.19. Et absumar ebria firientem. Pro absumar ,

foue ¥.11. Miferitque manum. Quidam antiqui libri tellunt confumat , multi libri legunt affumat , quod eft, addat feu encliticam conjunčtionem que.

adjungat sibi. Utrumque ex Hebræo verti poteft ; prius pra#. 12. Abscides manum illius. Ita legunt antiqui libri tulerunt Romani Patres, abscides ,'ex abs & cædo, pro abfcindes , ex abs scindo., #. 23. Sulphure & falis ardore comburens. Vocum affiSimile Marrh. 5.$.30. E alibi.

initate decepti quidam , fuppofuerunt nomen solis planeta , CAP. XXVI.4. Suscipiensque facerdos cartallum de in locum nominis salis , qui ex igne & aquæ concretus, hamany tua. Non mutes prengmen fecunda perfonæ tua , in tertiæ bet ipfe ardorem fuum ; mutarunt inquam vocalem pricjus.

mam a in quartam 0. #.11. Et epulaberis in omnibus bonis. Non eft omit *. 29. Ut faciamus universa verba legis hujus. Non tenda ea quæ præmittitur conjuntio &.

omittas tò verba. *. 13. Abstuli quod fanctificarum est de domo mea, Cap. XXX. *. 3. Reducer Dominus Deus tuus captiAdulterinum eft quod alii legunt attuli , quafi dicat se buc vitarem tuam. Alii fcribunt : Reducer te Dominus Deus à domo fua adferre ; cùm è contrario negans le domi fua re tuus de captivitate tua : qui fenfus eft prioris leitionis, tinuiffe , profiteatur fe diftribuifle egenis. Genuina igitur lec *. 12. Et audiamus. Non mutes & in ut. tio eft abstuli, quæ s Hebræo, Chaldao , Græcoque confen *. 19. Quòd propofuerim vobis vitam & mortem. Pro tanea eft.

voce mortem, quidam fubftituerunt vocem bonum , malo . 16. Et cuftodias & impleas. Prius & non eft mutan imitari locum fupra .15., dum in ut.

Cap. XXXI. $.4. Delebitque eos. Alii scribunt præte*.17, Et custodias cæremonias illius. Nec iftud & ver ritum Delevitque , quod Hebræo conforme eft. tendum in ut eft.

$. 21. Ex ore seminis sui. Non mutes tertia perfona *. 18. Et Dominus elegit te hodic. Iftam conjun&tionem pronomen fui , cum fecunda tui. &, quidam vertunt in adverbium demonftrandi en , fed per #. 23. Præcepitque Dominus Josue filio Nun. Non jua fime.

dicaruni Romani Patres omittendam vocem Dominus, taCAP. XXVII. *. 12. Hi ftabunt ad benedicendum po- metfi à multis libris Hebræo consentaneis omittatur, pulo. Cavendus eft vetus error eorum qui legunt Domino, CAP. XXXII. 7.2. Concrescar ut pluvia doctrina mea. id eft, tớ Kupico, pro populo , quod eft , tớ naco, five Ita fcribendum eft ut pluvia , non in pluvia , aut pluviam. plebi.

#.26. Dixi: Ubinam funt. Non præponas & conjuncVersui 25. præponunt quidam codices hanc maledictionem : tionem : Et dixi. Maledictus qui dormit cum uxore proximi sui : & dicet *. 30. Quomodo persequatur unus mille , & duo fuomnis populus , Amen : verùm illa adje&titia 5 Superflua eft. gent decem millia ? Non funt modi potentiales persequatur ,

CAP. XXVIII. ¥.20. Ec perdar velociter. Non addas Es fugent , commutandi cum indicativi præterito imperfecde fub coelo.

to perfequebatur , & præfenti optativi fugarent. ¥. 36. Er regem tuum quem constitueris fuper te. Alii *.35Mea est ultio , & ego retribuam in tempore. minis apre legunt , Et regem quem constirues super te , omif Non addas pronomen : Retribuam eis ia tempore. So pronomine tuum, & conjuntivo verso. in indicativum. $. 37. Et dicet : Ubi funt. Præferendum eft fingulare

7.40. Quia defluent & peribunt. Sic legunt etiam an dicet plurali dicent. tiqui codices , fimplex verbum peribunt , pro compofito de 7.46. Et implere universa quæ fcripta funt legis huperibunt.

jus. Non addas in volumine , ante legis hujus. . 48. Quem immitter tibi Dominus. Non mutes im Cap. XXXIII. 8.9. Et fratribus fuis : Ignoro vos. Non mittet cum emittet , vocalem tertiam cum secunda. mates fecundæ perfona pronomen vos, cum tertia illos.

*.57. Er illuvie secundarum. Pro secundarum, multi 7. 26. Non eft Deus alius ut Deus rectissimi. Quidam fcribunt fecundinarum , qua non eft vox Latina , quod tollunt prius Deus , alii vertunt fecundum cafum re&tiffimi, fciam.

in primum re&isfimus : utrumque primæ le&tioni non abfquo Cap. XXIX. $.6. Quia ego sum Dominus Deus vester. caufa postpofuerunt Correctores Romani.. Nor fubftituas perfonam tertiam ipsc est , pro prima ego #.27. Dicerque : Conrerere. Nec bic fine caufa pratusum.

lere patuum altivo Contere. 11. Et advena qui tecum moratur, Retinendus eft CAP. XXXIV. $. 2. Et omnem terram Juda. Nequanumerus fingularis, quamvis poftus pro eo quem alii legunt quam omittenda eft vox Juda , quod quidam faciunt.

Variæ Lectiones VULGATÆ, rursum ab eodem FRANCISCO Luca observatæ.

DEUTERONOMIUM.
CA.

A P. XII. $. 21. Locus autem ..... si procul fue stercora egeruntur. Pro quarto casu partem , quædam ex
rit. Clarior effet oratio, omissa conjunctione li.

noftris infignibus Mss. habent fextum casum parte : & parte, Cap. XXV. *. 3. Ne fædė laceratus ante oculos tuos supple percutiar te : Et percutiat te ea parte corporis, per abeat frater tuus. Unum MS. pro abeat , legit habeatur , quam ftercora egeruntur , mariscis fcilicet, hæmorrhoidibus , alterum monftrat fignum varietatis : verifimilis eft conje&ura ficis, legendum jaceat.

. 48. Et omni penuria. Verifimiliter conjiciunt quidam Cap. XXVI. ¥. 10. Et adorato Domino tuo. Boni lj- pro ablativo fingulari omni, legendum effe genitivum plubri omittunt copulativum & hoc loco , ut initio proximi ver ralem omnium

: quò facit quòd in infigni Ms. Clarimarisci sûs addunt : Et epulaberis , &c.

fit, & omnium rerum penuriâ, in alio quodam , omnium CAP. XXVIII. ¥. 27. Et parrem corporis per quam penuriarum.