anima tua > VULGATA NOVA. 16. Circumcidite igitur præputium cordis veftri, & cervicem veftram ne induretis ampliùs: 17. quia Dominus Deus vefter, ipfe eft Deus deorum, & Dominus dominantium, Deus magnus & potens, & terribilis, qui perfonam non 2.Par. accipit, nec munera. 19.7. Job. 34. 19. Sap.6. Eccli. 35. 18. Facit judicium pupillo & viduæ, amat peregrinum, & dat ei victum atque veftitum : 19. & vos ergo amate peregrinos, quia & 8. ipfi fuiftis advenæ in terra Ægypti. 20. Dominum Deum tuum timebis, & ei foli 15. lius. Aa. IQ. Rom. fervies: ipfi adhærebis, jurabisque in nomine il- 34. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M. V. 12. Hilar. I. loco 266. a. habet, Sed nunc, altero . 13. Ita rurfum Hilar. in Pf. 2. col. 34. b. præter unum hodie, quod delet. In Græco fic: Durdoseda tas ἐντολὰς Κυρίκ τῇ Θεῖ σε, καὶ τὰ δικαιόμηλα αυτό, ὅσα ἐγὼ ¿rtémoμaí sa súμeegy, va so; Ambrof, in Pf. 118. col. 8. Luc. 4. 1012. c. Cuftodias mandata ejus, & juftitias ejus. Hie- Gen. 46. *. 17. Gr. ὁ Θεὸς ὁ μέγας.... ότις 8 θαυμάζει πρόσω πov, &'dè & μù xúby wegr. qui non admiratur faciem, vel perfonam, neque accipiet munus. *. 18. Gr. Ποιῶν κρίσιν προσηλύτῳ, καὶ ὀρφανῷ, καὶ χήρα, yάɣαπä тòv @egońnulov, deras duтw aflor by iμation. i. e. Faciens judicium..... & diligit profelytum, dando ei panem 5 veftimentum. π. 19. Gr. Προσήλυτοι γὰρ ἦτε ἐν γῇ Αἰγύπτῳ. Ald. & Compl. Aiyúnly. V. 20. Itidem Græcè > detracto uno foli; fed in Mf. Alex, ac edit. Compl. eft pór, Ambrof. in Luc. 2. col. 1312. d. legit: Diliges Dominum Deum tuum, & ipfi foli fervies. Mr. Alex. pro pubúcn, timebis, hab. egoxuosis, adorabis. Idem Ambrof. infra, col. 1337. f. addit: &ipfi foli adhærebis: & verò in Græco post xalpevceis, fequitur, & πρὸς αὐτὸν κολληθήση. *. 22. Gr. Ἐν ἑβδομήκοντα ψυχαῖς κατέβησαν οἱ πατέρες σε εἰς Αἴγυπτον νυνὶ δὲ ἐποίησέ σε Κύριος ο Θεός σε ὡσεὶ τὰ asea To Yeary TW 9. Capitul. XLVII. fup. non malè: Cum feptuaginta quinque ( al. feptuaginta ) animabus defcenderunt patres tui in Ægyptum: & fecit te Deus ficut ftellas cæli in multitudine, al. in multitudinem. In Mfs. etiam Alex. & Ox, ac in ed. Ald. non Counxer?a fimpliciter, fed quinorlarle, ut legitur fupra in Genefi, & in Actis Apoftol. 7. 14. De hoc numero pluribus difputat Auguft. in Quæftionibus, ficut Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 543. b. feqq. quæ legenda accuratè, eaque imprimis quæ notavimus fup. ad Genef. c. 46. ✯✯. 26. 27. ex Hieronymo, qui totus illic eft ut probet feptua ginta tantùm animas, non feptuaginta quinque, descent diffe in Egyptum : Hanc rem, inquit, ne videamur adversum Scripturæ auctoritatem loqui, etiam LXX. Interpretes in Deuteronomio tranftulerunt, quòd in feptuaginta animabus ingressus fit Jacob in Ægyptum. Si quis igitur noftræ fenten 12. dio Ifraël. 7. Oculi veftri viderunt omnia opera Domini magna quæ fecit, 8. ut cuftodiatis univerfa mandata illius, quæ ego hodie præcipio vobis, & poffitis introire, & poffidere terram, ad quam ingredimini, 9. multoque in ea vivatis tempore: quam fub juramento pollicitus eft Dominus patribus veftris, & femini eorum, lacte & melle manantem. NOVA. lia ejus, & robuftam manum, extentumque brachium, 3. figna & opera quæ fecit in medio Ægypti Pharaoni regi, & univerfæ terræ ejus, VERSIO ANTIQUA. 4..... quæ fecit virtutem Ægyptiorum......... Aug. Locut, 27, ti 3. 366... 6. & quæ fecerit Dathan & Abiron filiis Capitul. XLVIII. Eliab..... quos aperiens terra os fuum deglutivit Aug. Locut. 28, eos, & domos eorum, & tabernacula eorum..... 366. f. VULGATA 10. Terra enim, ad quam ingrederis poffidendam, non eft ficut terra Egypti, de qua exifti, ubi jacto femine in hortorum morem aquæ ducuntur irriguæ : 11. fed montuofa eft & campeftris, de cœlo exVULGATA NOVA. Sup. 10. 13. Si ergo obedieritis mandatis meis, quæ ego hodie præcipio vobis, ut diligatis Dominum Deum veftrum, & ferviatis ei in toto corde veftro, & in tota anima veftra: 14. dabit pluviam terræ veftræ temporaneam & ferotinam, ut colligatis frumentum, & vinum, & oleum, 15. fœnumque ex agris ad pafcenda jumenta, & ut ipfi comedatis ac faturemini. 16. Cavete ne fortè decipiatur cor veftrum, & recedatis à Domino, serviatisque diis alienis, & adoretis eos: NOVA. pectans pluvias: 12. quam Dominus Deus tuus femper invifit, & oculi illius in ea funt à principio anni ufque ad finem ejus. 13. VERSIO ANTIQUA. Si autem auditu audieritis omnia mandata ejus, quæ ego mando tibi hodie..... 14. & dabit pluviam terræ tuæ in tempore fuo, matutinum & ferotinum..... 15..... & cùm comederis & fatiatus fueris, 16. attende tibi ipfi, ne dilatetur cor tuum, & prævaricemini, & serviatis diis aliis..... VULGATA NOVA. 17. iratufque Dominus claudat cœlum, & pluviæ non defcendant, nec terra det germen fuum, NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. vel 7.4. Græce : Καὶ ὅσα ἐποίησε τὴν δύναμιν τῶν, &c. Mox Aug. ibid. Hoc Interpretes quidam Latini minùs intelligentes noluerunt dicere virtutem, fed virtuti, exercitui, quoniam id quod ait Græcus, Lúvapur, nonnulli exercitum intellexerunt. Sed elegans locutio eft, Quæ fecit virtutem eorum; intelligendum eft quid eam fecit : quoniam ad nihil eam redegit: fed quia pluraliter dictum eft, ideo fubobfcurum eft. > . 6. Græc. initio hab. Kal sa soluce, & quæcunque fecit, loco & qua fecerit ; exinde ad Eliab, addit v P8Cur, filii Ruben; reliqua ut in Lat. fup. Auguftinus hic duas locutiones notandas effe dicit: 1. quòd additum fit eos, cùm fufficere poffet, quod ait fuperiùs, quos: 2. domos eorum cùm dixiffet, addidit, & tabernacula eorum, quafi alias in eremo haberent domos, nifi tabernacula. *.7. Ad verbum è Græco, præter relativum qua, pro quo ooa, quæcunque. . 13. Ad verbum è Græco, detracta voce ejus ; al. tamen additur duty, fi Nobilio fides. #. 14. Mf. Oxon. hab. xaτàxaιpór, pro in tempore fuo; Vat. verò & al. xat'exv, omnes prior, per relat. ad slov, pluviam. Mís. quinque Auguft. hab. fimiliter matutinam & ferotinam, fed malè; nam Aug. proximè addit: Cùm matutinum tempus dies dicatur, nunquid hinc intelligi voluit tempus anni primum ? ferotinum verò minùs Latinum eft; fed non potuit magis propriè de Graco exprimi, quod illi dicunt for: tamen etiam in Latina lingua valgo ufitatum eft, ut dicatur ferotinum, fed quod tardiùs quàm oporteat factum eft; hîc verò tempus anni potiùs intelligi voluit. Hieron. verò in Ecclef. to. 2. col. 780. a. & in Ose. 6. to. 3. 1275. legit: Dabo vobis pluviam temporaneam & ferotinam. *. 15. Gr. Καὶ φαγῶν, καὶ ἐμπληθείς. #. 16. Ad verbum è Græco. Ibid. Locat, 31 Ibid. Locut. 32. Aug. Locut. 33.. 3.367.6. Sup. 6.6. VULGATA NOVA. pereatifque velociter de terra optima, quam Domi- 18. Ponite hæc verba mea in cordibus & in ani- & inter oculos veftros collocate. 19. Docete filios veftros ut illa meditentur, quando federis in domo tua, & ambulaveris in via, & accubueris atque furrexeris. 29. Cùm verò introduxerit te Dominus Deus tuus in terram ad quam pergis habitandam, pones benedictionem fuper montem Garizim, maledictionem fuper montem Hebal : VULGATA NOVA. 20. Scribes ea fuper poftes & januas domus tuæ : 21. ut multiplicentur dies tui, & filiorum tuorum, in terra quam juravit Dominus patribus tuis, ut daret eis quandiu cœlum imminet terræ. 22. Si enim cuftodieritis mandata quæ ego præcipio vobis, & feceritis ea, ut diligatis Dominum Deum veftrum, & ambuletis in omnibus viis ejus, adhærentes ei, 23. difperdet Dominus omnes gentes iftas ante faciem veftram, & poffidebitis eas, quæ majores & fortiores vobis funt. 24. Omnis locus, quem calcaverit pes vef- Jof. 1. 34 ter, vefter erit. A deferto, & à Libano, à flumine magno Euphrate ufque ad mare occidentale erunt termini veftri. 25. Nullus ftabit contra vos : terrorem veftrum & formidinem dabit Dominus Deus vester fuper omnem terram quam calcaturi eftis, ficut locutus eft vobis. 26. En propono in confpectu veftro hodie benedictionem & maledictionem : 27. benedictionem, fi obedieritis mandatis Domini Dei veftri, quæ ego hodie præcipio vobis : 28. maledictionem, fi non obedieritis mandatis Domini Dei veftri, fed recefferitis de via, quam ego nunc oftendo vobis, & ambulaveritis poft deos alienos, quos ignoratis. NOVA. vallem tendentem & intrantem procul. 31. Vos enim tranfibitis Jordanem, ut poffideatis terram, quam Dominus Deus vefter daturus eft vobis, ut habeatis & poffideatis illam. 32. Videte ergo ut impleatis cæremonias atque judicia, quæ ego hodie ponam in confpectu veftro.. 30. qui funt trans Jordanem, poft viam quæ ver- . 20. Ita quoque in Græco. #. 23. Gr. ipfo initio hab. Kal exCanet, additque Tau- *.24. Gr. Καὶ ἀπὸ τὸ ποταμό το μεγάλο ποταμό Εύα N. 25. Ita de Græco, verbum e verbo : addit Auguft. *. 26. In Græco, Ni♪w, do ANTIQUAM. cordant ad verbum. Capitul. LI. fup. fert: Ecce do vobis bodie benedictiones & maledi&iones, nec malè; nam Ms. Alex. & Ald. ed. hab. pluraliter, svaoyías y xatάeas' narᤤ propriè, exfecratio eft, feu imprecatio. . 27. Ad verbum è Græco. Similiter habet Tertul. 1. contra Gnoft. p. 825. b. præter feqq. præcepta..... pracipio, loco mandata..... mando. Græc. aloxas..... Témoμal. : . 28. Ita legit Tertul. abfque interruptione; at in Gr. poft hoc, Kai Tur xalάear, interponuntur ifta sav μὴ ἀκέσητε τὰς ἐντολὰς Κυρία τῷ Θεῷ ἡμῶν, ὅσα ἐγὼ ἐντέλα ropa μ Cμseg, reliqua ut in Lat. fup. exceptis his opeuterles λalpever, euntes fervire, loco ut abeuntes ferviatis; & ddale, noviftis, pro fcitis. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. V. 2. Ita Græcè ufque ad vocem nationes, cujus loco est, éxeï ; at in Ms. Oxon, fic : èxtî và try : tum fequitur, VULGATA NOVA. per montes excelfos, & colles, & fubter omne Sup.7. 12.40. VERSIO ANTIQUA. hæreditate, fuper montes, 3. VULGATA 4. Non facietis ita Domino Deo veftro : elegerit Dominus Deus vef ter de cunctis tribubus veftris, ut ponat nomen fuum 6. & offeretis in loco illo holocaufta & victimas 7. Et comedetis ibi in confpectu Domini Dei veftri: ac lætabimini in cunctis, ad quæ miferitis manum vos & domus veftræ, in quibus benedixerit vobis VULGATA NOVA. II. in loco quem elegerit Dominus Deus vefter, ut fit nomen ejus in eo: illuc omnia, quæ præcipio, conferetis : holocaufta, & hoftias, ac decimas, & primitias manuum veftrarum : & quidquid præcipuum eft in muneribus, quæ vovebitis Domino. NOVA. Dominus Deus vefter. 8. Non facietis ibi quæ nos hic facimus hodie, finguli quod fibi rectum videtur. 9. Neque enim ufque in præfens tempus veniftis ad requiem & poffeffionem, quam Dominus Deus vefter daturus eft vobis. 10. Tranfibitis Jordanem, & habitabitis in terra, quam Dominus Deus vefter daturus eft vobis, ut requiefcatis à cunctis hoftibus per circuitum: & abfque ullo timore habitetis VERSIO ANTIQUA. 11. & erit locus quem elegerit Dominus Deus M. Floriac, n. 10 vefter, invocari nomen fuum ibi: afferetis omnia, quæ præcipio vobis hodie: holocaufta veftra, & facrificia, & decimas veftras, & primitias, & dona veftra : & omnia quæ elegit de manibus veftris, quæcunque voveritis Domino Deo vef. VULGATA NOVA. 15. Sin autem comedere volueris, & te efus carnium delectaverit, occide, & comede juxta benedictionem Domini Dei tui, quam dedit tibi in urbibus tuis: five immundum fuerit, hoc eft, maculatum & debile: five mundum, hoc eft, integrum & fine macula, quod offerri licet, ficut capream & cervum, comedes, 16. abfque efu duntaxat fanguinis, quem fuper terram quafi aquam effundes. 17. Non poteris comedere in oppidis tuis decimam frumenti, & vini, & olei tui, primogenita armentorum & pecorum, & omnia quæ voveris, & fponte offerre volueris, & primitias manuum tuarum : NOVA. 13. Cave ne offeras holocaufta tua in omni loco, quem videris: 14. fed in eo, quem elegerit Dominus, in una tribuum tuarum offeres hoftias, & facies quæcunque præcipio tibi. VERSIO ANTIQUA. 15..... fecundùm defiderium animæ tuæ occi- Adim, ap, Aug, 1. de, & manduca omnem carnem, juxta volupta- 8.128... tem, quam dedit tibi Dominus..... 16. cave autem ne fanguinem manduces, fed effunde tanquam aquam fuper terram. 17. Non poteris manducare in civitatibus tuis Aug. Locut. 36. t decimationem frumenti tui..... 3.367.d. vites qui manet in urbibus tuis: & lætaberis & re- NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. τοῖς θεοῖς αυτῶν, ὃς ὑμεῖς κληρονομεῖτε ἀυτὲς ἐπὶ τῶν ὀρέων π. 3. Grec. Καὶ κατασκάψετε τις βωμὸς αὐτῶν, καὶ Cup- ἀπολεῖται, . 5. 6. Huc redeunt quæ Tertullianus ait 1. contra Jud. c. 5. 138. c. Invenimus præfcriptum populo Ifraeli, ut facrificia nullo in loco offerrentur Deo, quam in terra repromiffionis , quam Dominus Deus daturus effet populo Ifraeli, & patribus eorum ; & introducto Ifraël, celebrarentur facrificia & holocaufa, tam pro peccatis quam pro animabus. Eadem etiam referri poffunt ad v. 13. & 14. inf. . II. Græc. Kai sau o TÓTOS or är exλéla Kuelos ὁ Θεός (ε, ἐπικληθῆναι το όνομα αυτῇ ἐκεῖ· ἐκεῖ οἴσετε πάν τα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν σήμερον, τὰ ὁλοκαυτώματα υμῶν, καὶ τὰ θυζιάματα ὑμῶν, καὶ τὰ ἐπιδέκατα ὑμῶν, καὶ τὰς ἀπαρχὰς τῶν χειρῶν ὑμῶν· καὶ πᾶν ἐκλεκτὸν τῶν δώρων τω . 15. Addit Aug. ibid. Ipfe (Adimantus ) in his ver◄ bis, quæ pofuit de Veteri Teftamento, animadvertere potuit, non ad immoderatam voracitatem pertinere quod dictum eft : Secundùm defiderium, &c. hæc autem fic habentur Græ cὲ :Αm ̓ ἢ ἐν πάσῃ ἐπιθυμία (ε θύσεις, και φαγῇ κρέα, και τὰ τὴν εὐλογίαν Κυρίε το Θεο (ε, ἣν ἔδωκέ Co, &c. Sed in omni cupiditate tua macabis, & comedes carnes, fecundùm benedictionem Domini Dei tui, quam dedit tibi. In confequentibus tamen Auguftinus conftanter legit ut fup. ωχ . 16. Idem valet quod in Græco eft: П To aiμa & φάγεθε, ἐπὶ τὴν γῆν εκχεεῖτε αυτό ως ύδωρ. Tantummodo Janguinem non comedetis; in terram effundetis illum ficut aquam. Capitul. LVI. fup. Attendite ne manducetis fanguinem. . 17. Ita Græcè. Aug. notat dici, non poteris, pro eo quod eft,non debebis, Ambr.in Pf. 118. t. 1. 1181. d. Gen. 28. 14. VERSIO ANTIQUA. 19. Attende tibi ne derelinquas Levitem per omne tempus quo vixeris fuper terram. VULGATA 20. Quando dilataverit Dominus Deus tuus ter'minos tuos, ficut locutus eft tibi, & volueris vefci carnibus, quas defiderat anima tua : 21. locus autem, quem elegerit Dominus Deus tuus ut fit nomen ejus ibi, fi procul fuerit, occides de armentis & pecoribus, quæ habueris, ficut præcepi tibi, & comedes in oppidis tuis, ut tibi placet. 22. Sicut comeditur caprea & cervus, ita vescêris eis: & mundus & immundus in commune vefcentur. 23. Hoc folum cave, ne fanguinem comedas: fanguis enim eorum pro anima eft : & idcirco non debes VERSIO ANTIQUA. VULGATA NOVA. 19. Cave ne derelinquas Levitem in omni animam comedere cum carnibus : 24. fed fuper terram fundes quafi aquam, 25. ut bene fit tibi & filiis tuis poft te, cùm feceris quod placet in confpectu Domini. 26. Quæ autem fanctificaveris, & voveris Domino, tolles, & venies ad locum, quem elegerit Dominus: 27. & offeres oblationes tuas carnem & fanguinem fuper altare Domini Dei tui: fanguinem hoftiarum fundes in altari : carnibus autem ipfe vescêris. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. . 19. Vix meliùs è Græco. . 28. Græcè: Dunáosy, ỳ äxve, wonosis, Obferva, Saudi, & facies, &c. ut fupra. V. 29. Græcè, deeft sú, ante intras, quod tamen eft in Mf. Alex. fubinde poft intras, additur exsi, illuc; paulòque poft, habetur anò C8 o8, à facie tua, pro confpectu tuo: mox ita: xalaxxnegroμúons dutùr, i naToxons, &c. hæreditaveris eam, & habitaveris; sed in Mf. Alex. legitur : κατακληρονομήσεις αυτές, και κατοικήσεις, ut in Lat. fupra; in editt. Ald. & Compl. xaraxanegrounCs αυτές. . 30. Ita Græc. fec. Mf. Alex. ac editt. Ald. & Compl. nifi quòd addunt Taura, ad vocem, eru, gentes: à M. autem Vatic. abfunt hæc, ne exquiras deos eorum, fed legitur in aliis, 8' μù É’XGUTÚOEIS TÙS DES AUTŵv. Tertul. 1. adverf. Gnoft. 825. b. fimiliter habet: Cave tibi, ne fe quaris eas pofteaquam exterminata fuerint à facie tua; no requifieris deos illarum, dicens: Quemadmodum faciunt nationes deis fuis, & ego ita faciam. V. 31. Ita Mfs. Gr. Alex. & Oxon. cum editt. Ald. & Compl. nifi quòd pro odit, hab. susiCnce, feu sμl Cnce odio habuit: Mfs. tamen præd. delent, ante filios, & ponunt, ante igni, cum edit. Aldina. Plus variat Gr. Vatic. à quo abeft vox Domino; exinde poft enim, fic eft, Kupis à épíСnoe, Domini quæ odio habuit ; tum additur &, poft fecerunt, ut & poft comburunt; deleturque &, ante filios. . 32. Ad verbum è Græco, præter hæc, tibi, cuftodi, & fac, pro quibus, vμir Cμer, Tuto puráž Toleir, vobis hodie, hoc cuftodies, vel obfervabis facere; in Mf. tamen Oxon. ac edd. Ald. & Compl. habetur Coí, pro úμïv. Tertul, adv. Gnoft. I. Somnium fomnians, & dederit tibi fignum 825.6.c. vel oftentum, 2. & evenerit, & dixerit : Eamus, & ferviamus diis aliis quos non fcitis: 3. ne audiatis fermonem prophetæ aut fomniatoris illius: quia tentat vos Dominus Deus NOTE AD VERSION . r. Ita in Græco, nifi quòd primarum vocum ordo C. *. 2. Gr. Καὶ ἔλθῃ τὸ σημεῖον ἢ τὸ τέρας,ὃ ἐλάλησε προς XIII. 1. S VULGATA NOVA. I furrexerit in medio tui prophetes, aut qui fomnium vidiffe fe dicat, & prædi xerit fignum atque portentum, 2. & evenerit quod locutus eft, & dixerit tibi Eamus, & fequamur deo's alienos quos ignoras, & ferviamus eis : 3. non audies verba prophetæ illius aut fomniatoris: quia tentat vos Dominus Deus vester, EM ANTIQUA M. Oxon. defunt ifta : καὶ ἔλθη τὸ σημεῖον ἢ τὸ τέρας, fequuntur verò : καὶ λέγων εἴπη· Πορευθώμεν, &c. Lucif. Calara 1. de non parc. in De. del. p. 228. b. fic hab. Et venerit figna faciens aut prodigia, & dixerit ad te, dicens: Eamus, ferviamus diis alienis, quos nefcitis. Aug. verò quæft. 19. in Deut. to. 3. 563. g. ita Græcum reddit ad verbum : Et venerit fignum five prodigium, quod locutus eft ad te, dicens: Eamus, ferviamus diis aliis quos nefcitis. Vide Capitul. viii. fup. #. 3. Diffimilia nonnulla in Græco, ubi fic : Qux dxoú |