Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Aug. quæft. 10. $59.a. d.

Lucif. Cal. pro S. Atban. 184.c.

VERSIO ANTIQUA.

in monte è medio ignis.

Aug. 1. cont. Adim. 8.8.134.4.

5. Et ego ftabam inter Dominum & vos in tempore illo, annuntiare vobis verba Domini: quoniam timuistis à facie ignis, & non afcendiftis in montem, dicens :

6. Ego fum Dominus Deus tuus.....

7. Non erunt tibi dii alii præter me.

8. Non facies tibi fculptile, neque omnium fimilitudinem eorum, quæcunque funt in coelo furfum, & eorum quæ funt in terra deorfum, & quæcunque funt in aquis fubtus terram.

9. Non adorabis illa, neque fervies eis. Quoniam ego fum Dominus Deus tuus: Deus zelans, reddens peccata patrum in filiis in tertiam & quartam progeniem eis qui oderunt me,

10. & faciens mifericordiam in millibus his qui diligunt me, & his qui cuftodiunt præcepta

mea.

12. Obferva & fanctifica diem, quem præcepit tibi Dominus.

13. Sex diebus laborabis, & facies omne opus

tuum.

14. Septima verò die fabbati epulare Domino Deo tuo nullum faciens opus ipfe tu, aut filius tuus, aut filia tua, aut puer tuus, aut puella tua, bos tuus, & afinus tuus, omnia jumenta tua, & colonus tuus: fic autem quiefcet fervus tuus, & ancilla tua, quemadmodum & tu.

15. Memento quoniam fervus fuisti in Ægypto, & eruit te Dominus Deus tuus in manu poAug. Locut. 18. tenti, & brachio excelfo. Propter hoc conftituit tibi Dominus Deus tuus ut obferves diem fabbati, & fanctificare eum.

de Deut. 366. a.

[blocks in formation]
[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

*. 5. Ad verbum è Græco, præter unum ftabam, pro quo eisuxe, fteteram. Eadem rurfus habet Auguft. Locut. 16. 365. g. 366. a. notatque, dicens pofitum effe, pro cùm diceret, idem obfervat in Quæft. vide fis.

*. 6. Subjungit Auguft. proximè: Et catera, quæ jam verba Dei funt, quæ Decalogus continet.

.7. Ita Græcè fec. Mfs. Alex. & Oxon. nec non ed. Compl. ubi ἕτεροι πλὴν ἐμὲ, nam in Vatic. έτεροι πρὸ Cúπ8 μ8, alii ante faciem meam.

F.8. Nonnulla diffimilia Græce, nempe feqq. (εαυτῷ, pro tibi, dein dwaer, pro fculptile; in Mfs. tamen Alex. & Oxon. ficut in editt. Ald. & Complut. loco ed whor, legitur γλυπτόν ; exinde conftanter, παντὸς, cujufquam, loco omnium, omiffis ambobus eorum, & tribus funt ; demum loco que, conftanter osa, quacunque. Vet. Iren. Interp. 1. 3. c. 6. 181. d. fic habet: Non facies tibi omnem fimilitudinem in Deum, quæcunque in cœlo furfum, & quæcunque in terra deorfum, & quæcunque in aquis fub terra. Cypr. 1. 3. teftim. p. 321. b. Non facies tibi idolum, nec cujufquam fimilitudinem. Auguft. 1. 1. de conf. Evang. to. 3. p. 2. col. 18. b. Non facies tibi idolum, neque cujufquam fimilitudinem, neque in cælo furfum, neque in terra deorfum.

. 9. Ad verbum è Græco, præter hoc, Ti réxva, in filios, pro in filiis.

. 10. Similiter in Græco, uno excepto, sis xiná-
das, in millia, pro in millibus.

. 12. Non mirum fi hæc & feqq. apud August. non
ita conveniant cum Græco, ut verbum è verbo,
pro mo-
re reddita videantur : non enim illa profert S. Doctor de
fuo codice, fed quomodo citabantur ab ipfo Adimanto :
id apertè declarat Auguft. aliquantò poft hoc modo: Hac
omnia verba Veteris Teftamenti, ut eis de Novo adverfetur,
proponit Adimantus: idque clariùs adhuc dixerat fup. cal.
126. c. d. ut obfervavi ad cap. v. v. 23. Veruntamen
quia in ipfis nihil falli reprehendit Auguft. ea ipfa cætc-

9.

Eccli. 3.

Mat. 15.

ris annectere non piguit, maximè cùm alia vix fuper-
fint ex aliis Patribus Lat. Sic autem verficulus ifte legi- 4
tur Grece : Φύλαξαι τὴν ἡμέραν τῶν βαββάτων ἁγιάζειν αυτ Marc.7.
τὴν, ὃν τρόπον ἐνετείλατό σοι Κύριος ὁ Θεός σε. Οbferva diem
fabbatorum fanctificare eam, quemadmodum mandavit tibi Eph. 6.

Dominus Deus tuus.

*. 13. Græc : "Εξ ἡμέρας ἐργᾷ, και ποιήζεις πάντα τα ἔργα στο

[ocr errors]
[ocr errors]

. 14. Nonnulla diffimilia hîc habentur Græcè, en illa: τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμη βαββαλα Κυρίῳ τῷ Θεῷ στον ποιη σεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον ου ... (8, ο παίς ου, και η παι δίσκη ου, ὁ βός σε, καὶ τὸ ὑποζύγιόν σε, καὶ πᾶν κτῆνός 68, εκπρο ζήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοὶ, ἵνα ἀναπαύσηται ο..... καὶ ἡ παιδίσκη 68, καὶ τὸ ὑποζύγιόν σε, ὥσπερ καὶ ού. Die autem feptima fabbata Domino Deo tuo: non facies in ea omne opus tu, .....

..... tua, puer taus, ..... bos tuus, fubjugale tuum, & omne pecus tuum, & advena qui incolit in te ; ut requiefcat.... ancilla tua, & fubjugale tuum, ficut & tu. Ms. Alex. & Compl. delent hîc rò oluyor or. Aug. Locut. 17. to. 3. 366. a. fimiliter habet,& advena qui incolit

in te.

[ocr errors]

*. 15. Gr. Και μνηθήση ὅτι οἰκέλης θα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ કે εξήγαγε σε Κύριος ὁ Θεός σε εκεῖθεν ἐν... κ ω, &c. ut in Lat. Ad hoc autem, ut obferves diem fabbati, & fanétificare eum, pro quo Græcè, se pundase Daι Tür..... CabCάTwv, y áɣázev duт, notat Aug. fup. Si, &, non haberet non videretur inufitata locutio..... aut certè fi ita effet, Ut obferves diem fabbati, 5 fanctifices eum. Adimantus apud August. fup. legit: Idcirco præcepit tibi Dominus cuftodire diem feptimum. Novat. de Trin. p. 1034. a. anterioribus verbis alludens, dicit: Populus filiorum Ifraël de terra Egypti manu valida, 5 brachio excelfo liberatur. Vigil. Tapf. 1. contra Varimad. p. 749. f. fimiliter Scitote, & intelligite quoniam in manu forti, 5 brachio excelfo eduxit vos Dens vefter de medio Egyptiorum. . 16. Sic eft in Græco..

10.

2.

[ocr errors]
[blocks in formation]

19. Furtumque non facies.

[blocks in formation]

VULGATA

21. Non concupifces uxorem proximi tui non
20. Nec loquêris contra proximum tuum falfum domum, non agrum, non fervum, non ancillam
teftimonium.
non bovem, non afinum, & univerfa quæ illius funt.
VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.

22. Hæc verba locutus eft Dominus ad om

nem multitudinem veftram in monte de medio
ignis & nubis, & caliginis, voce magna, nihil
addens ampliùs : & fcripfit ea in duabus tabulis
lapideis, quas tradidit mihi.

23. Vos autem poftquam audiftis vocem de
medio tenebrarum, & montem ardere vidiftis,
acceffiftis ad me omnes principes tribuum, &
majores natu, atque dixiftis:

24. Ecce oftendit nobis Dominus Deus nofter

S. Paulin, ep. 24. p. 164.c.

Ambr. in Pf. 1. ta I. p. 745.b.

[ocr errors]

Mat. 5. 28.
Rom.7.7.

Iren. 1. 4. 6. 15

22. Hi fermones omnes, quos locutus eft Dominus ad omnem fynagogam filiorum Ifraël in 244. . monte, & nihil adjecit : & fcripfit ea in duabus tabulis lapideis, & dedit mihi.

[blocks in formation]

majeftatem & magnitudinem fuam vocem ejus
audivimus de medio ignis, & probavimus hodie
quòd loquente Deo cum homine, vixerit homo.
VULGATA

25. Cur ergo moriemur, & devorabit nos ignis
hic maximus? Si enim audierimus ultra vocem Do-
mini Dei noftri, moriemur.

26. Quid eft omnis caro, ut audiat vocem Dei viventis, qui de medio ignis loquitur ficut nos audivimus, & poffit vivere ?

VULGATA NOVA.

29. Quis det talem eos habere mentem, ut timeant me, & cuftodiant univerfa mandata mea in omni tempore, ut bene fit eis & filiis eorum in fempiternum?

30. Vade & dic eis: Revertimini in tentoria veftra.

31. Tu verò hic fta mecum, & loquar tibi omnia mandata mea, & cæremonias atque judicia quæ docebis eos, ut faciant ea in terra, quam dabo illis in poffeffionem.

32. Cuftodite igitur &

facite quæ præcepit Do

NOVA.

27. Tu magis accede, & audi cuncta quæ dixerit Dominus Deus nofter tibi loquêrifque ad nos, & nos audientes faciemus ea.

28. Quod cùm audiffet Dominus, ait ad me: Audivi vocem verborum populi hujus quæ locuti funt tibi bene omnia funt locuti.

VERSIO ANTIQUA.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

33. fed per viam, quam præcepit Dominus Deus
vefter, ambulabitis, ut vivatis, & bene fit vobis, &
minus Deus vobis: non declinabitis neque ad dexte- protelentur dies in terra poffeffionis veftræ,
ram, neque ad finiftram :

[ocr errors]

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

✰✰. 17. 18. Ita Græcè, Où poveússis. Ouμaxes. Ap. Ambr. verò in Pf. 1. pag. 745. b. fic, inverfo ordine : Non adulterabis. Non homicidium facies. Item in Mf. Oxon. Ou μοιχεύσεις. Οὐ φονεύσεις.

*.22. Paulo diffimilius in Gr. Ταῦτα τὰ ῥήματα ἐλάλη σε Κύριος ( Μί. Οx. & ἐλάλησε ) πρὸς πᾶσαν (υναγωγὴν ὑμῶν ἐν τῷ ὄρει ἐκ μέσω του πυρός σκότος, γνόφος, θύελλα, φωνή μεγάλη, και προσέθηκε και ἔγραψεν αυτὰ ἐπὶ δύο πλάκας afiras, &c. i. e. Hac verba locutus eft Dominus ad omnem Synag. veftram in monte de medio ignis: tenebra, caligo, procella vox magna, & non adjecit: & fcripfit ea fuper duas tabulas lapideas, &c. ut fup. At Iren. iterum infra c. 16. 247. c. fic habet: Hos fermones locutus eft Dominus ad omnem fynag. fil. Ifraël in monte, & nihil adjecit. Capitul. XVIII. fup. Hac verba locutus eft Dominus ad omnem fynagogam Ifraël, &c.

[ocr errors][merged small]

excepto uno videbimus, pro quo sidouer, vidimus.
#. 29. Sic eft in Græco ad verbum. Vide fup. Capi-
tul. XVIII.

. 31. Sic iterum Ambrof. I. 4. de interp. David, c. 9.
to. 1. 670. f. & in Pf. 61. 962. c. al. verò delet hic; Hilar.
fimiliter in Pf. 124. 404. b. Tu autem mecum fta. Hieron.
ep. ad Damaf. to. 4. 154. b. Tu vero hic fa mecum. Gr.
Σὺ δὲ αυτό ςῆθι μετ' εμδ.

[ocr errors]

. 32. 33. Totum pene #. 32. exhibet Capit. XVIII. fup. his verbis: Et nunc facite quæcunque præcepit vobis Dominus, non declinantes in dexteram, neque in finiftram: pro quibus Græcè, Kai quaede TOLET ÖV TрÓTTOV ÉVÉTEÍNαTÓ σοι Κύριος ὁ Θεός σε εκ ἐκκλινεῖτε εἰς δεξιὰ, ὐδὲ εἰς ἀρισ Tepa. Hieron. in Ifai. 57. to. 3. 420. a. Viâ regiâ ambulabis, & non declinabis ad dexteram, neque ad finiftram: & in Ezech. 38. col. 969. f. Neque ad dexteram, neque ad finiftram declinabis, fed via regiâ ingredieris. Græcum addit: κατὰ πᾶσαν τὴν ὁδὸν, ἣν ἐνετείλατό σοι Κύριος..... πορεύεθαι ἐν αὐτῇ, &c. Eadem vidimus fupra, c, 2. .27.

[blocks in formation]

"Hjudicia, que mandavit Dominus Deus vefter tuæ, ut prolongentur dies tui.

Ac funt præcepta, & cæremoniæ, atque tibi, & filiis, ac nepotibus tuis, cunctis diebus vitæ

ut docerem vos, & faciatis ea in terra, ad quam
tranfgredimini poffidendam :

2. ut timeas Dominum Deum tuum, & cuftodias
omnia mandata & præcepta ejus, quæ ego præcipio
VERSIO ANTIQUA.

3. Audi Ifraël, & obferva ut facias quæ præcepit tibi Dominus, & bene fit tibi, & multipliceris ampliùs, ficut pollicitus eft Dominus Deus patrum tuorum tibi terram lacte & melle manantem.

Ambr. in Pf. 1. t. 4. Audi Ifraël, Dominus Deus tuus Deus 1.751.752.a. unus eft.

Vigil. Tapf.l.cont. Varim. 735.a.

Tertul. I. adv. Guoft. 825.6.

5. Diliges Dominum Deum tuum ex toto
corde tuo,
& ex tota anima tua, & ex tota vir-

tute tua.

6. Et erunt verba hæc, quæ ego præcipio tibi hodie, in corde tuo, & in anima tua:

7. & demonftrabis ea filiis tuis, & loquêris eis fedens in domo, & ambulans in itinere, & in quiete, & in vigilia.

8. Et alligabis ea in fignum in manu tua, & erunt monilia ante oculos tuos,

9. & fcribes ea fuper limina in domiciliis tuis & in januis tuis.

10. Cùm autem induxerit te Dominus Deus tuus in terram fluentem lacte & melle.....

12. cave tibi, cùm manducaveris, & faturatus fueris,

13. ne oblivifcaris Domini Dei tui, qui te eduxit de terra Ægypti, & domo fervitutis. Dominum

VULGATA NOVA.

4. Audi Ifraël, Dominus Deus nofter, Dominus unus eft.

5. Diliges Dominum Deum tuum ex toto cor- Inf. 11. de tuo, & ex tota anima tua, & ex tota forti- 13. tudine tua.

6. Eruntque verba hæc, quæ ego præcipio tibi hodie, in corde tuo:

Mat. 22.

37.

Marc.

12.30.

7. & narrabis ea filiis tuis, & meditaberis in Luc. 10. eis fedens in domo tua, & ambulans in itinere, 27. dormiens atque confurgens.

8. Et ligabis ea quafi fignum in manu tua, eruntque & movebuntur inter oculos tuos, 9. fcribefque ea in limine & oftiis domus tuæ.

10. Cùmque introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, pro qua juravit patribus tuis Abraham, Ifaac, & Jacob: & dederit tibi civitates magnas & optimas, quas non ædificafti,

11. domos plenas cunctarum opum, quas non extruxifti, cifternas, quas non fodifti, vineta & oliveta, quæ non plantasti,

12. & comederis, & faturatus fueris

13. cave diligenter, ne oblivifcaris Domini, qui eduxit te de terra Ægypti, de domo servi

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 4. Sic iterum Ambrof. in Pf. 118. to. I. 1238. a. & 1. de parad. to. 2. 155. d. & ep. 7. 782. e. & l. 1. de fide,445. b. At in Luc. 18. & 20. to. 1. 1487. e. & 1505. a. habet: Dominus unus eft. Gr. "Axe 'Ioan, Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν, Κύριος εἷς ἐσι, quod ita reddit ad verbum Capitul. xIx. fup. In Mf. Oxon. non repetitur Kuens: Tertul. etiam adverf. Gnoft. 825. b. legit: Audi Ifraël, Dominus Deus tuus, unus eft. Succinit Iren. l. 4. c. 2. p. 229. c. at l. 5. c. 22. 319. d. legit ut fup. Audi Ifraël, Dominus Deus tuus, Deus unus eft. Similiter Cypr. de orat. Domin. 213. a. cum Auct. quæft. N. Teftam. q. 97. apud Aug. to. 3. p. 87. e. Hilar. verò 1. 4. de Trin. col. 830. c. 836. a. d. 846. d. non repetit Deus; addit verò Aug. 1. 1. de conf. Evang. to. 3. p. 2. 18. b. & l. de mor. Eccl. to. I. 698. e. item ep. 238. ad Pafcent. to. 2. 859. a. nifi quòd pro Deus, hab. Dominus. Similiter hab. Gaud. Brix. f. 16. 968. c. & fer. 9. 958. f. fic: Non enim, inquit, fimpliciter dixit: Audi Ifraël, Deus tuus, unus eft; fed quid? Audi Ifraël, Deus tuus Dominus unus eft. Capitul. Baluz. to. 1. p. 233. Audi Ifraël, quia Dominus Deus tuus, Deus unus eft. Ferrand. Diac. ep. ad Severum, & ad Regin. p. 134. & 168. Audi Ifraël, Dom. Deus tuus, Deus unus eft. Concinit Auct. op. imp. in Matth. p. 139. d. cum Fulg. 1. pro fid. cath. p. 536. & Phœb. Agin. 1. cont. Arian. p. 303. d.

. 5. Eadem rurfus hab. Ambr. 1. de fug. fæc. c. 2. 422. a. Nec differt Gr. nifi hac voce, Navoías, mente, pro corde; at in Mf. Alex. ficut in edd. Ald. & Compl. non, Marcías, legitur, fed xapdías. Item ubique conftanter habetur Kal, ante diliges. Tertul. 1. adv. Gnoft. 825. b. fic hab. Et diliges Dom. Deum tuum ex toto corde tuo, ex tota anima tua, & ex totis viribus tuis fimiliter 1. 5. adv. Marc. 786. a. omiffis tantùm vocibus Dominum, & tuum, quas tamen retinet 1. adv. Jud. c. 2. 136. a. Vet. Iren. Interp. 1. 5. c. 22. 319. d. fic : Diliges Dominum Deum tuum ex tota anima tua. Cypr. 1. 3. Teftim. 311. b. Diliges Dom. Deum tuum de toto corde tuo, de tota anima tua, 5 de tota virtute tua. Aug. 1. de mor. Eccl. to. 1. col. 692. e. Diliges Dom. Deum tuum ex toto corde tuo, 5 ex tota anima tua, & ex tota mente tua. Capitul. fup. xIx. Et diliges..... ex toto corde tuo, & ex tota virtute ina.

#. 6. Ita de Græco, nifi hoc excipias, que ego pracipio, pro quo, oa era evlémoμai, quæcunque ego mando.

[ocr errors]

*. 7. In Gr. fic : Καὶ προβιβάσεις αυτὰ τὸς ὑιές σε, ad verbum, Et informabis, feu, priùs edocebis ea filios tuos ; (in Mf. Oxon. ac ed. Ald. Tois vis) deinde pro loqueris eis, ita, λaxous & autois, vel ut in edit. Compl. ET' duros, in eis ; demum pro in quiete, & in vigilia fic, xolalóμeros diarisqueros, dormiens & exfurgens, quæ idem valent. Ambr. in Pf. 36. 807. f. rectè : Lequêris in illis fedens in domo, ambulans in via, dormitans, refurgens: Hormifdas PP. ep. 25. Conc. to. 4. p. 1468. d. alludens dicit: Narremus ea filiis noftris, ut ea meditentur in cordibus fuis, fedentes in domo, ambulantes in itincre, dormientes atque furgentes.

#. 8. Observant hic editores noviffimi in Mfs. pluribus ac in edit. Vet. Ambrof. legi: Et alligabis ea in finu tuo in Rom. verò edit. & aliquot Mfs. aliis: Et alligabis ea in fignum: item ubi Rom. ed. habet, & erunt immobilia ante oculos tuos ; in vet. ed. ac omnibus omnino Mfs. effe, & erunt monilia: at in Græco conftanter, Καὶ ἀράψεις αυτὰ εἰς σημεῖον ἐπὶ τῆς χειρός σε, καὶ ἔσαι ἀπά λευτον πρὸ ὀφθαλμών στ. In edit. Ald. καὶ ἔσαι ασάλευτα, &c. Unde Hieron. in Matth. 23. to. 4. 108. f. Ligabis ea in manu tua, & erunt immota ante oculos tuos.

*. 9. Gr. Καὶ γράψετε αυτὰ ἐπὶ τὰς φλιὰς τῶν οἰκιῶν ὑμῶν καὶ τῶν πυλῶν ὑμῶν. Et fcribetis ea fuper limina domorum veftrarum & portarum veftrarum. Mf. tamen Alex. cum ed. Compl. hab. pasis fcribes, edit. Compl. ἐν ταῖς φλιαῖς τῶν οἰκιῶν σε, κ τῶν πυλῶν σε. . 10. Gr. hab. Kai sai Tar Et erit quando, pro Cum autem, delet verò fluentem lade 5 melle, cujus loco fubjicit ifta : ἣν ὤμοσε τοῖς πατράσι σε... δεναί σοι πόλεις με váras i narás, &c. quam juravit patribus tuis..... dare tibi civitates magnas & bonas, &c.

[ocr errors][ocr errors]
[ocr errors]

*. 12. Gr. ipfo initio hab. καὶ φαγῶν, καὶ ἐμπληθεὶς abfque præced. cave tibi. Vigil. Tapf. ubi fup. addit ne, poft tibi, quod delevi, quia reponitur à Tertul. . feq. ante oblivifcaris, juxta Græc. Auguft. locut. 19. de Deut. col. 366. b. fic hab. Attende tibi, ne dilatetur cor tuum. Vide Not. feq.

. 13. Primùm exftat Gæcè : @picexe Ceaura, attende tibi ipfi, deinde, μù imán, ne oblivifcaris, &c. ut

[blocks in formation]

21. dices ei: Servi eramus Pharaonis in Ægypto, & eduxit nos Dominus de Ægypto in manu forti : 22. fecitque figna atque prodigia magna & peffima in Ægypto contra Pharaonem, & omnem domum illius, in confpectu nostro,

NOVA.

24. Præcepitque nobis Dominus, ut faciamus omnia legitima hæc, & timeamus Dominum Deum nof trum, ut bene fit nobis cunctis diebus vitæ noftræ, ficut eft hodie.

25. Eritque noftri mifericors, fi cuftodierimus &
23, & eduxit nos inde, ut introductis daret ter- fecerimus omnia præcepta ejus coram Domino Deo
ram, fuper qua juravit patribus noftris.
noftro, ficut mandavit nobis.

NOTÆ AD VERSIONEM

in Lat. fup. nifi quòd hab. x, ex domo, pro & domo,
& oμn, jurabis, pro dejerabis. Auguft. Locut. 19. to. 3.
366. b. præmiffis his: Attende tibi, ne dilatetur cor tuum,
continuò addit:& oblivifcaris Domini Dei tui: & verò in
Mf. Alex. & Ald. edit. fic: Пposexe CEAUTE, μÙ TRATÚV In
(al. @xxture w) xαptix or, y sinan, &c. ita etiam
fert Mf. Oxon. nifi quòd pro, hab. M. Vigil. Tapf.
1. cont. Varimad. p. 735. a. fic: Ne cùm manducaveris.....
oblivifcaris nominis Domini Dei tui. Vet. Iren. Interp. 1.
5. c. 22. 319. d. hæc hab. Hunc adorabis, & buic foli
fervies. Auct. quæft. N. T. q. 91. apud Aug. to. 3. p. 82.
c. Dom. Deum tuum adorabis, & ipfi foli fervies. Sic etiam
Ambrof. 1. de parad. to. 1. p. 178. c. & 1. de fug. fæc.
c. 2. col. 422. b. & 1. 2. de Jac. c. 6. 467. e. & alibi
paffim: 1. verò 2. de fide, to. 2. 487. b. pro ipfi, leg.
illi. Concinit Cypr. tum 1. de lapf. p. 183. b. tum 1. de
exhort. mart. p. 264. a. & l. 3. Teftim. 307. a. Similiter
Aug. 1. de quant. anim. to. I. col. 438. c. & Fulg. 1. pro
fide cath. p. 536. cum Mf. Alex. ubi legitur, goxuru-
σεις, καὶ αυτῷ μόνῳ λατρεύσης, nam in Vatic. & al. exftat
polution, loco wogexures. Sic etiam Tertul. hab. fupra,
& Capitul. xx. quod vide. Extremò Aug. quæft. 17. in

1.

VULGATA NOVA.

ANTIQUA M.

Deut. to. 3. 560. d. hoc addit: & in nomine ejus juratis.
#. 14. Græc. Ou Topsúde ( Mfs. Alex. & Oxon. O
μὴ πορεύσεθε ) ὀπίσω θεῶν ἑτέρων ἀπὸ τῶν θεῶν τῶν ἐθνῶν,
&c. ut in Lat. Capitul. fup. xxi. Non ibitis poft deos
alienos.

των,

. 15. Ita de Græco Vatic. exceptis his, & ne iratus indignetur, & exterminet, pro quibus, μù preis Juma Κύριος ὁ Θεός σε σοί, εξολοθρεύση σε, me iratus furore Deminus Deus tibi, exterminet te. At in Mfs. Alex. & Oxon. ac edit. Compl. μù opriasis Juμwly Kuens, in Ald. ¿py10Juμg Kvens.

#. 16. Sic etiam Capitul. xxII. fup. cum Gr.

. 17. Optimè è Græco, præter unum, cuftodite, pro quo purdosar puran, cuftodiens cuftodies: Gr. Vat. tollit &, poft tui; fed Alex. habet cum editt. Ald. & Compl.

. 18. Ad verbum è Græco, nifi excipias ifta, intrabis,
& hæreditate poffidebis; pro quibus, eixins, xanegroμú-
ons, intres, & hæredites.

V. 20. Similiter in Græco. Vide Capitul. xx11. fup.
Obfervat Aug. cras pofitum effe pro futuro quocunque tem-
pore. Vide Hieron. în Zach. 14. to. 3. 1801. d. vel fup.
Not. in Levit. 23. 41.

CAPUT VII.

Um introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, quam poffeffurus ingrederis, Exod. & deleverit gentes multas coram te, Hethæum, 23.23.5 & Gergezæum, & Amorrhæum, Chananæum, & Pherezæum, & Hevæum, & Jebufæum, feptem gentes multò majoris numeri quàm tu es, &

33.2.

robuftiores te :

2. tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi,

I.

Τ

VERSIO ANTIQUA.

ET erit cùm induxerit teinturas 1.2.im

tuus in terram, in quam intras ibi hæredi-Jof.. 3. 589.c. tare cam tare cam, & abftulerit gentes magnas & multas à confpectu tuo, Cetthæum, & Gergefæum, & Amorrhæum, & Pherefæum, & Chananæum, & Evæum, & Jebufæum, feptem gentes magnas & multas, & fortiores vobis:

2. & tradet eos Dominus Deus tuus in manus

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. I. Nonnulla variant Græcè, nempe feqq. 'Ear de siáry, Si autem induxerit, pro Et erit cùm induxerit; fed Mi. Alex. ac edit. Ald. ferunt, Kalesa, ov Tŵ eiCayaγεῖν. Μί. Oxon. Καὶ ἔσαι ἐὰν εἰσαγάγη, exinde Gr. delet vocem multas, ficut inf. iftam, magnas; at Mf. Alex. cum editt. Ald. & Compl. utrobique hab. μeyana womá,

fic etiam Mf. Oxon. fed loco primo tantùm. Aug. verò
locut. 21. de Deut. col. 366. c. conftanter etiam fecun-
do, feptem gentes magnas & multas; tum addit : Quo-
modo ergo multas, fi feptem? fed multas dixit, multitu-
dinem habentes.

. 2. Ita de Græco ad verbum, excepto ultimo, mi

[blocks in formation]

Inf. 14. 2. Inf. 26. 18.

Aug. quaft. 17. in Judic. 2.601.c.

VULGATA

6. Quia populus fanctus es Domino Deo tuo. Te elegit Dominus Deus tuus, ut fis ei populus peculiaris de cunctis populis, qui funt fuper terram.

7. Non quia cunctas gentes numero vincebatis, vobis junctus est Dominus, & elegit vos, cùm omnibus fitis populis pauciores :

8. fed quia dilexit vos Dominus, & cuftodivit juramentum, quod juravit patribus veftris eduxitque vos in manu forti, & redemit de domo fervitutis, de manu Pharaonis regis Ægypti.

9. Et fcies, quia Dominus Deus tuus, ipfe eft
Deus fortis & fidelis, cuftodiens pactum & mifericor-
diam diligentibus fe, & his qui cuftodiunt præcepta
ejus, in mille generationes:

10. & reddens odientibus fe ftatim, ita ut difper-
dat eos,
& ultra non differat, protinus eis reftituens
quod merentur.

11. Cuftodi ergo præcepta & cæremonias atque
judicia, quæ ego mando tibi hodie ut facias.

12. Si poftquam audie

ris hæc judicia, cftodie

12... Vide Not.

ris ea & feceris, cuftodiet & Dominus Deus tuus pac-
tum tibi, & mifericordiam quam juravit patribus tuis :
13. & diliget te ac multiplicabit, benedicetque
fructui ventris tui, & fructui terræ tuæ, frumento
tuo, atque vindemia, oleo, & armentis, gregibus
VERSIO ANTIQUA.

[blocks in formation]

ovium tuarum fuper terram, pro qua juravit patribus
tuis ut daret eam tibi.

Inf. 12. 3.16. 21.

Exod.

14. Benedictus eris inter omnes populos. Non erit
apud te fterilis utriufque fexus, tam in hominibus 23.26.
quàm in gregibus tuis.

15. Auferet Dominus à 15... 16... 17. Vide Not.
te omnem languorem : &
infirmitates Ægypti peffimas, quas novisti, non infe-
ret tibi, fed cunctis hoftibus tuis.

16. Devorabis omnes populos, quos Dominus Deus tuus daturus eft tibi. Non parcet eis oculus tuus, nec fervies diis eorum, ne fint in ruinam tui.

17. Si dixeris in corde tuo: Plures funt gentes iftæ quàm ego, quomodo potero delere eas?

18. noli metuere, fed recordare quæ fecerit Dominus Deus tuus Pharaoni, & cunctis Egyptiis,

19. plagas maximas, quas viderunt oculi tui, & figna atque portenta, manumque robuftam, & extentum brachium, ut educeret te Dominus Deus tuus: fic faciet cunctis populis, quos metuis.

20. Infuper & crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos, donec deleat omnes atque difperdat qui te fugerint, & latere potuerint.

2.1. Non timebis eos, quia Dominus Deus tuus in medio tui eft, Deus magnus & terribilis:

22..... ne fiat terra deferta, & multiplicentur in te beftiæ feræ.

VULGATA

23. Dabitque eos Dominus Deus tuus in confpectu tuo: & interficiet illos donec penitus deleantur. 24. Tradetque reges eorum in manus tuas, &

VULGATA NOVA.

22. ipfe confumet nationes has in confpectu tuo paulatim atque per partes. Non poteris eas delere pariter ne fortè multiplicentur contra te beftiæ terræ.

NOVA.

difperdes nomina eorum fub cœlo : nullus poterit re fiftere tibi, donec conteras cos.

NOTÆ AD VERSIONEM

ferearis, pro quo xenonle, miferti fueritis ; at in Ms. Alex.
ac editt. Ald. & Compl. exeйons. Lucif. Calar. 1. de non
conv. cum hæret. col. 221. a. fic leg. Non ponetis ad eos ref-
tamentum, neque mifereamini eorum. Aug. Locut. 22. 366.
c. conftanter, non difpones, &c. additque, Cùm de genti-
bus diceret, teftamentum ergo pro pacto pofuit. Vide Capi-
tul. XXIII. fup."

*. 3. In Græco primum, Οὐδὲ μὴ γαμβρεύσητε προς αυτ
Ts. Nobil. vertit, Neque contrahetis affinitatem cum eis ;
reliqua ad verbum ut fupra. Lucif. Calar. loco fup. cit. col.
221. a. addit: Neque tradetis filias veftras nuptum, neque
dabis filio tuo filiam illius; deinde fic : feducet enim, &c.
omiffo priori membro. Aug. Loc. 23. col. 366. c. conftan-
ter è Græco, & filiam ejus non fumes filio tuo; item 1.
1. de conjug. adult. to. 6. col. 399. f. alludens, dicit:
Non accipies uxorem filio tuo à filiabus alienigenarum.

. 4. Ita de Græco verbum è verbo. Similiter habet Lucif. Calar. ubi fupra, col. 221. a. Seducet enim filium tuum à me, & ferviet diis alienis : & irafcetur irâ Dominus in vos, & exterminabit te citò. In Gr. dosku, pro feducet, & touw, pro ira; Juos autem propriè eft animi motus, feu perturbatio illa, quando fanguis circa cor incipit ebullire. Auguft. 1. 1. de conjug. adult. to. 6. 399. f. alludens, addit: Ne traducat eum poft deos fuos, & pereat anima ejus.

ANTIQUA M.

*. 5. Græc. Τις βωμὸς αὐτῶν καθελεῖτε, καὶ τὰς δήλας αυτ τῶν συντρίψειε, καὶ τὰ ἄλλη αυτῶν ἐκκόψετε, καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν καλακαύσελε πυρί. i. e. Aras eorum deftruetis, ftatuas eorum conteretis, lucos..... & sculptilia deorum eorum, &c. ut fup. Vid. Capitul. XXIII. fup.

V. 12. Hic . non malè redditur Capitulo xxiv. fup. Si obfervaveritis præcepta, & juftitias istas ; fervabit & vobis Dominus teftamentum, quod juravit patribus veftris, & benedicet vos. in Græco : Καὶ ἔςαι ἡνίκα ἂν ἀκέτηκε τὰ δι καιώμαλα ταῦτα, και φυλάξητε και ποιήσητε αυτά, και διαφυλά ξει Κύριος ὁ Θεός σε σοὶ τὴν διαθήκην, καὶ τὸ ἔλεος, ὁ ὤμοσε τοῖς πατράσιν ὑμῶν..... καὶ εὐλογήσει (ε, &c.

. 15. Capitul. XXIV. fup. Et expellet omnem languorem à vobis. Græc. Καὶ περιελεῖ Κύριος ὁ... ἀπὸ (ε πά σαν μαλακίαν.

. 16. Capitul. xxv. fup. Non parces gentibus, quas Do minus fubjiciet tibi. Gr. Καὶ φαγῇ πάντα τὰ σκύλα τῶν ἐθνῶν, ο Κύριος ὁ Θεός σε δίδωσί σοι ο φείσεται ὁ ὀφθαλμός σε EdUTCÏS.

. 17. Capitul. xxv. fup. Nec dices ( al. dicas :) Magna gens hac; quomodo potero adversùs eam? Græc. 'Ear δὲ λέγης.... Ὅτι πολὺ τὸ ἔθνος τότο ἢ ἐγώ, πῶς δυνήσομαι ἐξολοθρεῦσαι αυτές;

*. 22. Similiter in Greco, ἵνα μὴ γένηται ἡ γῆ ἔρημος, και πληθυνθῇ ἐπὶ σὲ τὰ θηρία τὰ ἄγρια. Vide Exod. 23. 29.

Exod.

23.28. Jof. 24

12.

« ZurückWeiter »