Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

VERSIO ANTIQUA.

Ex Aug. 1. 11. de efcam, & quia placer oculis videre, & decorum Gen. ad litt. t. 3.p. eft cognofcere: & fumens de fructu ejus, edit; 1. col. 275. 289. & dedit viro fuo fecum, & ederunt.

292.

7. Et aperti funt oculi amborum, & agnoverunt quia nudi erant, & confuerunt folia fici, & fecerunt fibi campestria.

8. Et audierunt vocem Domini Dei deambulantis in paradifo ad vefperam, & abfconderunt fe Adam & mulier ejus à facie Domini Dei in medio ligni paradifi.

9. Et vocavit Dominus Deus Adam, & dixit illi: Ubi es?

10. Et dixit ei: Vocem tuam audivi deambulantis in paradifo: & timui, quia nudus fum & abfcondi me.

11. Et dixit illi: Quis nunciavit tibi quia nu-
dus es, nifi à ligno quod præceperam tibi tantùm
ne ex eo manducares, ab eo edisti?

12. Et dixit Adam: Mulier, quam dedifti me-
cum,
hæc mihi dedit de ligno, & edi.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small]

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

mulier quia bonum eft lignum in escam, & quia bonum eft 1136. d. Vocem deambulantis in paradifo Adam audivit.
oculis ad videndum & cognofcendum, & fumpfit fructum de Ambrof. I. de Parad. to. 1. col. 176. c. Et audierunt vocem
tigno illo, manducavit, & dedit viro fuo: 5 accepit A- Domini Dei deambulantis in paradiso ad vefperam; quæ ite-
dam, manducavit: at 1. 14. de civit. Dei, to. 7. c. 17. rum refert in Pf. 39. col. 865. d. e. additis his Abfconde-
col. 369. a. Vidit mulier quia bonum lignum in efcam, runt fe ambo à facie Domini. Denique Hieron. quæft. Hebr.
5
quia placet oculis ad videndum ; & l. 11. de Gen. ad lit. col. to. 2. p. 510. prolatis iifdem: Et audierunt vocem Domini
289. d. Viditque bonum ad efcam, & decorum ad afpectum: Dei ambulantis in paradifo ad vefperam; fubdit: In plerif-
& l. 1. de nupt. & concup. to. 10. col. 283. a. addit: Su- que codicibus Latinorum pro eo quod hic pofuimus ad vefpe-
mens de fructu ejus, edit, dedit viro fuo fecum, & ede- ram, poft meridiem habet; quia To Seixivór, Græcum fer-
runt. Ambrof. 1. de Parad. to. 1. col. 174. e. Et vidit monem ad verbum transferre non poffumus.
mulier quia bonum eft lignum ad manducandum, & quia
gratum oculis ad videndum, & fpeciofum eft ad intuendum.
Et poft pauca Accipiens de fructu ejus, manducavit, &
dedit viro fuo fimul, & manducaverunt ambo. Item fup.
col. 158. e. Manducaverunt ambo. S. Paulin. ep. 30. p.
191. a. Vidit mulier arborem, quia bona ad manducandum,
& grata erat oculis ad videndum. Gaud. Brix. de Machab.
p. 967.b. Et vidit mulier fructum ligni quia gratus eft ad
afpectum, & dulcis ad efcam; & accepit, manducavit, &
dedit viro fuo. Philaftr. Brix. 1. de Hæref. p. 716. f. Vidit
oculis fuis arborem & fruitum ejus, quia bona afpectu, &
fuavis vifus extendens manum guftavit, &c. Gr. Kal
εἶδεν ἡ γυνή, ὅτι καλὸν τὸ ξύλον εἰς βρῶσιν, καὶ ὅτι ἀρεσὸν
Tois opfarμois ideir, y apaîór is! Tỡ xararoñoar nalica
άTO TY XαρTY AUTE, spare i es wie i Tu avspi auтus
μετ' αυτῆς, καὶ ἔφαγον ( al. ἔφαγεν.)

~

то

*.7. Eadem refert idem Auguft. 1. 14. de civit. Dei, to. 7. c. 17. col. 369. b. Sed addit, pro campeftria, quofdam Interpretes pofuiffe, fucciniloria, quam vocem ufurpat ipfe tract. 7. in Joh. to. 3. col. 351. a. ficut & l. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 664. f. ubi hoc modo legit: Et aperti funt oculi eorum,& tunc fcierunt quia nudi erant; & fumpferunt fibi folia fici, & fecerunt fibi fuccinctoria, vel ut infr. col. 678. b. præcinctoria. Lib. etiam 1. Locut. to. 3. col. 325. d. habet ut fup. Aperti funt oculi eorum, non amborum ; ficut etiam 1.11. de Gen. ad. lit. col.290.a. At vocem amborum, retinet l. 1. de nupt. & concup. to. 10. col. 283. a. Similiter habet Ambrof. 1. de Parad. col. 158. e. & 174. f. Et aperti funt oculi corum, & cognoverunt quòd nudi effent: & infra, col. 175. a. addit: Et affuerunt folia ficus, & fecerunt fibi fuccinctoria. Item S. Petr. Chryfol. fer. 106. to. 7. p. 929. e. Et cognoverunt quia nudi funt, & confuerunt folia fici, & fecerunt fibi fuccinctoria. Vox etiam fuccinctoria admittitur ab Auct. I. de promiff. apud Profp. part. 2. c. 9. col. 133. c. In Gr. Kai διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν δύο (Mr. Oxon. αυτῶν τῶν δύο) καὶ ἔγνωσαν ὅτι γυμνοί ήταν και έβραψαν φύλλα συκῆς, καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς περιζώματα.

[ocr errors]

. 8. Nonnulla diffimilia habet idem August. infra, col. 291. a. d. nempe verbum ambulantis, loco deambuLantis; & paulopoft ifta, à facie Domini in medio ligno quod eft in paradifo. Lib. vero 2. de Gen. contr. Manich. to. I. col. 664. f. ita legit: Et cùm audiffent vocem Domini deambulantis in paradifo ad vefperam, abfconderunt fe Adam & mulier ejus ab ante faciem Domini Dei, ad illam arborem qua erat in medio paradifo ; fed Gr. priori textui confonat ad verbum. Vet. Iren. Interp. 1. 5. c. 17. p. 313. d. habet: Audivit enim Adam vocem Domini Dei. Tertul. contr. Prax. p. 851. c. ait: Deum in paradifo ad vefperam deambulaffe. Item Hilar. 1. 12. de Trin, col.

Eccli. 25.33. 1. Tim, 2.14.

.9. Ita conftanter Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. col. 664. f. nifi quòd geminat vocem Adam, fcribendo, Adam ubi es? Concinunt Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4 col. 182. f. Tertul. 1. 2. contr. Marc. p. 653. c. 714. b. & contr. Pfych. p. 984. b. Ambrof. in Pf. 36. & 39. col. 787. a. 865. d. & 1. de Parad. col. 176. f. Nec non Eucher. quæft. in Gen. p. 840. g. Similiter habet Hilar. in Pf. 1. & 119. col. 26. b. 372. c. poftpofita voce Adam, hoc modo, Ubi es Adam ? fic etiam Tertul. contr. Prax. p. 851. b. At in Gr. ut fup. 'Afàu, el; al. tamen, einer duT, 118 ei; al. einer dur Kúpics, 11887;

. 10. Auguft.infra,col. 291. f.Refpondit ergo Adam: Vocem tuam audivi in paradifo, &c. omillo verbo, deambulantis: atl. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 665. a. legit: Et dixit ille: Vocem tuam audivi, Domine, in paradifo, timui, & abfcondi me, quia nudus fum. Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 182. f. Et dixit: Vocem tuam audivi, Domine, in paradifo, & timui, quoniam nudus fum, & abfcondime. Similiter habet Ambrof. 1. de Jofeph. c. 5. to. I. col. 493. a. deleto, Domine. In Gr. fic: Kal sitter duT@ Tus parus or й×α TEρITTATYTOS BY TO Tαрas slow, spoßúbur, "oti yuperós ei, expúßur al. Kai sier Adap Tйs paris, &c. al. Kal site Tйs, &c. fubinde in Mf. Oxon. deeft vox TepiaT&VTOS.

[ocr errors]

. 11. Idem Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. col. 664. f. Et dixit Dominus Deus: Quis nunciavit tibi, quia nudus es, (infr. col. 675. a. quòd nudus esses ) nifi quia ab illa arbore de qua dixeram tibi, ex illa fola non (infr. ne) manducares, ex illa manducafti? Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 182. f. Et dixit illi Deus: Quis tibi indicavit, quia nudus es, nifi de ligno de quo præceperam tibi, de hoc folo ne manducares, ex eo manducafti? Similiter Ambrof. 1. de Parad. to. 1.col. 173. c. Ait Deus ad Adam : Quis tibi indicavit quoniam nudus es, nifi de ligno à quo præceperam tibi ab hoc folo ne manducares, manducafti? Gr. Kai sirev dura ὁ Θεός· Τίς ανήγγειλέ τοι ὅτι γυμνὸς εἴ, εἰ μὴ ἀπὸ τὸ ξύλο ἐνετειλάμην σοι τότε μόνο μὴ φαγεῖν, ἀπ' αὐτὸ ἔφαγες ; In Mf. Alex. deeft, i sós, poft sier dute.

. 12. Similiter habet idem Aug. 1. 14. de civit. Dei, to. 7. col. 366. c. præter unum, à ligno, pro de ligno. Et verò l. citato de Gen. ad lit. col. 292. c.legit, à ligno: at 1. 14. de civit. Dei, col. 364. a. omiffo, de ligno, legit: Mulier quam dedifti mecum, ipfa mihi dedit, 5 manducavi. Lib. verò 2. de Gen. contr. Manich. to. I. col. 664. f. fic Et dixit Adam: Mulier quam dedifti mihi, dedit ut ederem, manducavi. Lucif. Cal. Bibl. PP. Lugd. to. 4. col. 182. f. Et dixit Adam: Mulier quam dedifti, ipfa miki dedit de ligno, & manducavi. Gr. Kai sine d'Adau H yurù üv ëdwxas μer' qμỸ, ävтn mor édœexer dæò tô qúay, y payor.

VULGATA NOVA.

13. Et dixit Dominus Deus ad mulierem: Quare hoc fecifti? Quæ refpondit: Serpens de cepit me, & comedi.

14. Et ait Dominus Deus ad ferpentem: Quia fecifti hoc, maledictus es inter omnia animantia, & beftias terræ fuper pectus tuum gradieris, & terram comedes cunctis diebus vitæ tuæ.

15. Inimicitias ponam inter te & mulierem, & femen tuum & femen illius: ipfa conteret caput tuum, & tu infidiaberis calcaneo ejus.

16. Mulieri quoque dixit: Multiplicabo ærumnas tuas, & conceptus tuos : in dolore pa1. Cor. ries filios, & fub viri poteftate eris, & ipfe do34.34 minabitur tui.

17. Adæ verò dixit : Quia audisti vocem uxoris tuæ, & comedifti de ligno, ex quo præce

VERSIO ANTIQUA.

13. Et dixit Dominus Deus mulieri: Quid Ex Aug. 1. 11. de hoc fecifti? Et dixit mulier: Serpens feduxit me, & manducávi.

14. Et dixit Dominus Deus ferpenti: Quia fecifti hoc, maledictus tu ab omnibus pecoribus, & ab omnibus beftiis, quæ funt fuper terram: fuper pectus tuum & ventrem tuum ambulabis, & terram edes omnes dies vitæ tuæ.

15. Et inimicitias ponam inter te & inter mulierem, & inter femen tuum & femen ejus : ipfa tibi fervabit caput, & tu fervabis ejus calcaneum.

16. Et mulieri dixit: Multiplicans multiplica bo triftitias tuas, & gemitum tuum: in triftitiis paries filios, & ad virum tuum conversio tua, & ipfe tui dominabitur.

17. Adæ autem dixit: Quia audifti vocem mulieris tuæ, & edifti de ligno, de quo præcepeNOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

*. 13. Ita Auguft. è Græco. Sic iterum 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 664. f. deleta voce, Dominus, quæ etiam deeft in editt. Gr. Ald, & Compl. Lucifer. Cal. pro S. Achan. Bibl. PP. Lugd. to.4. p. 182. f. legit: Et dixit Deus mulieri: Quid hoc fecifti? Et dixit mulier : Serpens perfuafit mihi, manducavi. Similiter habet Ambrof. 1. de Elia & jej. to. 1. c. 4. col. 538. d. Serpens perfuafit mibi, &c. at l. de Parad. col. 177.e. Serpens decepit me, &c. & I. de inftit. virg. to. 2. col. 255. e. Serpens traduxit me ; fed vet. Iren. Interp. 1. 3. c. 23. p. 222. a. cum August. Serpens feduxit me. Gr. Ὁ ὄφις ἠπάτησέ με.

P.

*. 14. Hæc omnia fimiliter habentur in Græco, fi tollas
vocem, tuum, poft ventrem, quæ à Græco abeft. Eadem
refert Auguft. lib. fup. citato col. 292. f. nifi quòd initio
delet verbum, dixit; paulòque poft legit: Quia fecifti
tu boc: at 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 665. a.
fic habet: Et dixit Dom. Deus ferpenti : Quia hoc fecifti,
maledictus tu ab omni pecore, & omni genere beftiarum pectore
ventre repes,
terram manducabis omnibus diebus vita
tua. Vet. Iren. Interp. l. 3. c. 23. p. 221. c. Et dixit Deus
ferpenti: Quoniam fecifti hoc, maledictus tu ab omnibus peco-
ribus, & ab omnibus beftiis terra. At Cypr. 1. 2. Teftim.
288. c. Tunc dixit Deus ad ferpentem: Quia tu boc fecifti,
maledictus tu ab omni genere beftiarum terra: pellore tuo &
ventre repes, erit tibi terra cibus in omnibus diebus vita
Bue. Lucif. Cal. Bibl. PP. Lugd. to. 4. col. 182. g. Quia
su fecifti boc, maledictus tu ab omnibus pecudibus, & ab om-
mibus beftiis terræ, quæ funt fuper terram; super peilus & ven-
trem tuum repes, 5 terram edes omnibus diebus vita tua.
Ambrof. 1. de fug. fæc. c. 7. to. I. col. 433. f. Maledictus
zu ab omnibus pecoribus terræ: & infra, col. 434. b. Super
pectus tuum ventrem ambulabis, & terram edes omnes dies
vita tua. Lib. verò de Parad. col. 179. a. Supra pectus
tuum, in uxro tuo ambulabis, & terram manducabis om-
nibus diebus vita tua: at. l. 1. de Pænit. to. 2. col. 408.a.
legit. cum Cypr. Erit tibi terra cibus. S. Hieron. quæft.
Hebr. to. 2. p. 510. b. ad hæc : fuper pectus tuum & ventrem
tuum ambulabis, notat, ventrem à LXX. Interpretibus addi-
tum fuiffe; deinde fic pergit: Terram manducabis. Auct.
quæft. Vet. Test. q. 31. col. 52. b. cum Lucifero Supra
pectus ventrem tuum repes, & terram edes omnibus diebus
vita tua. Item Auct. op. imp. in Matth. hom. 45. p. 192.
a. Super ventrem tuum, & fuper pectus tuum repes, £5 ter-
ram manducabis omnibus diebus tuis. Auct. I. de præd. ap.
Profp. part. I. c. 3. col. 93. c. Terram manducabis omnibus
diebus vita tua.

. 15. Idem Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1.
col. 665. a legit: Et inimicitiam ( infr. inimicitias ) ponam
inter te mulierem, & inter femen tuum, & inter femen il-
lius: ipfa tuum obfervabit caput, & tu ejus calcaneum : &
I. 1. Locut. to. 3. col. 326. a. dicit: Quod habent multi co-
dices: Inimicitiam ponam inter te & mulierem; Graci ha-
bent, in medio tui & in medio mulieris; quod locutionis
eft..... boc & in eo quod fequitur, In medio feminis tui, & in
medio feminis ejus. Vet. Irenæi Interp. 1. 4. c. 40. p. 287.
d. Et inimicitiam ponam inter te & inter mulierem, & inter
femen tuum, & inter femen mulieris : ipfe tuum calcabit ca-
put, & tu obfervabis calcaneum ejus. Eadem repetit infr. 1.
5.c. 21. p. 318. a. præter hæc: Inter femen tuum, & fe-
men ejus; ipfe tuum obfervabit caput, 5 tu obfervabis ejus
calcaneum. Item Cypr. 1. 2. Testim. p. 288. c. Et ponam
inimicitiam inter te 5 mulierem, & inter femen ejus; ipfe
tuum obfervabit caput, & tu obfervabis calcaneum ejus. Si-
militer habet Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. p. 182. g. Et ini-
micitiam ponam inter te mulierem, inter femen tuum,

& inter femen ejus; ipfe tuum obfervabit caput, & tu ejus
obfervabis calcaneum. Auguftino favet Ambrof. 1. de fug.
fac. c. 7. col. 434. ubi fic: Et inimicitias ponam inter te
& inter mulierem, femen tuum, 5 femen mulieris ; ipfa
tibi obfervabit caput, & tu illius calcaneum. Hieron. quæst.
Hebr. to. 2. p. 510. b. Ipfe fervabit caput tuum, 5 tù fer-
vabis ejus calcaneum : & in Ifai. 58. to. 3. p. 434. E.
Tt
obfervabis caput ejus, & ille obfervabit tibi calcaneum: & in
Ezech. 47. p. 1055. a. Tu ejus obfervabis caput, & ipfe ob-
fervabit tuum calcaneum. Auct. op. imp. in Matth. hom.
45. p. 192. a. Ecce pono inimicitias inter te mulierem,
& inter femen tuum, & femen illius. S. Gregor. 1. 2. in
Job. c. 36. p. 36.b. Ipfa tuum obfervabit caput, & tu cal-
caneum ejus. Tertul. I. de hab. mul. c. 7. p. 259. a. legiffe
videtur, calcabit. Gr. Kai expar bnow ara μécor of
ἔχθραν θήσω ανα μέσον τῇ
ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς, καὶ ἀνὰ μέσον το σπέρματός τε, και
arà μécor TỸ оTTÉρμATES AUTUS durós (al. dutó) OF TYPUCEL
(ed. Compl. téipúcei ) xeqaxùr, à où Tuphosis duty #lép-

[ocr errors]

. 16. Vix quicquam Græco fimilius. Eadem refert
idem Auguft. 1. 15. de civit. Dei, c. 7. to. 7. col. 386. d.
e. At. lib. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 665.b. fic
habet: Et mulieri dixit : Multiplicans multiplicabo dolores
tuos 5 fufpiria tua, & in doloribus paries filios tuos, & ad
virum tuum converfio tua, & ille tui dominabitur: & infr.
col. 676. f. In doloribus paries filios, & erit tibi converfio
ad virum tuum, & ipfe tui dominabitur. Tertul. 1. de hab.
mul. c. 1. p. 257. b. In doloribus & anxietatibus paries,
ad virum tuum converfio tua, & ille dominabitur tui. Cypr.
de hab. virg. p. 180. b. & lib. 3. Testim. p. 315.c. Multi-
plicans multiplicabo triftitias tuas, & gemitus tuos ; & in trif-
titia paries filios, & erit converfio tua ad virum tuum, & ipfo
tui dominabitur. Ambrof. 1. de inftit. virg. to. 2. col. 255.
c. In triftitia paries filios, & ad virum converfio tua, & ipfe
tibi dominabitur. Ambrofiaft. p. 159. e. 274. a. Ad virum
tuum converfio tua, & ipfe tui dominabitur. Hieron. quæft.
Hebr. in Gen. to. 2. habet cum Cypr. Multiplicans mul-
tiplicabo triftitias tuas & gemitus tuos. (In edit Compl.
serayus.) Epift. autem ad Euftoch. to. 4. p. 35. a. cum
Tertul. In doloribus & in anxietatibus paries. Et in ep. ad
Tit. to. 4. p. 427. e. cum Ambrofiaft. Ad virum tuum con-
verfio tua, & ipfe tui dominabitur. Similiter in Capitul.
Baluz. to. 2. p. 314. b. Ad virum tuum erit converfio tua

[ocr errors]

&c.

ipfe dominabitur tui. In Hypognoft. apud Aug. lib. 2.
to. 10. col. 10. c. fic: Mulieri autem dixit Deus: Multi-
plicans multiplicabo mærores tuos, gemitum tuum ; in trif-
titiis paries filios, &c. ut in textu Auguft. Philaftr. Brix.
1. de Hæref. In dolore parturies filios. Auct. quæft. Vet. &
Nov. Teft. q. 127. col. 141. b. legit: Replens replebo
arumnas tuas gemitum tuum; in triftitia paries filios,&c.
ut in textu; at infra: Replens replebo mærores tuos
S. Petrus Chryfol. fer. 44. to. 7. p. 880. b. Multiplicans
multiplicabo triftitias tuas, gemitus tuos ; in triftitia 5 ge-
mitu paries filios. Auct. 1. de Præd. ap. Profp. part. I. c. 4.
col. 93. e. Multiplicans multiplicabo gemitus dolores tuos
in triftitia paries filios. Sedul. Hibern. in 1. Cor. 14. P.547-
g. Sub viri poteftate eris, & erit reverfio tua ad virum tuum
ipfe tui dominabitur.

2)

. 17. Vix meliùs è Græco, nifi quòd in ipfo ante vocem maledicta, additur, à'r' duty spayes, ab eo manducafti, quod omittit fup. Auguftinus. Nonnulla variant apud ipfum l. 1. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 653. b. & lib. 2. col. 665. b. 677.a. ubi fic: Et tunc dixit Dens ad Adam: Quia audifti vocem mulieris tua, & manducafti de ligno,de quo præceperam tibi ex illo folo ne ederes,maledica terr■

Gen, ad litt. t. 3. Pr 1. col. 275. Co inf.col. 292. feq.

[ocr errors]

VERSIO ANTIQUA.

:

Ex Aug. 1. 11. de ram tibi de eo folo non edere, maledicta terra
maledicta terra
Gen. ad litt. t. 3.P. in operibus tuis in triftitiis edes illam omnes
a. col. 275. e. dies vitæ tuæ.
inf. col. 293. feq.

18. Spinas & tribulos germinabit tibi, & edes
foenum agri.

19. In fudore faciei tuæ edes panem tuum donec convertaris in terram ex qua fumptus es: quia terra es, & in terram ibis.

20. Et vocavit Adam nomen mulieris fuæ, Vita: quoniam hæc eft mater omnium viventium. 21. Et fecit Dominus Deus Adam & mulieri ejus tunicas pelliceas, & induit eos :

22. Et dixit Dominus Deus: Ecce Adam factus eft tanquam unus ex nobis, in cognofcendo bonum & malum: & nunc ne aliquando extendat manum fuam, & fumat de ligno vitæ, & edat, & vivat in æternum.

re,

VULGATA NOVA

peram tibi, ne comederes, maledicta terra in opere tuo in laboribus comedes ex ea cunctis diebus vitæ tuæ.

18. Spinas & tribulos germinabit tibi, & comedes herbam terræ.

19. In fudore vultus tui vefcêris pane, donec revertaris in terram de qua fumptus es: quia pulvis es, & in pulverem revertêris.

20. Et vocavit Adam nomen uxoris fuæ, Heva: eò quòd mater effet cunctorum viventium. 21. Fecit quoque Dominus Deus Adæ & uxori ejus tunicas pelliceas, & induit eos :

22. Et ait : Ecce Adam quafi unus ex nobis factus eft, fciens bonum & malum : nunc ergo ne fortè mittat manum fuam, & fumat etiam de ligno vitæ, & comedat, & vivat in æternum.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

erit tibi in omnibus operibus tuis ; & in triftitia 5 gemitu tuo (al. deeft, tuo) manducabis ( vel edes ) ex ea omnibus diebus vita tua. Et in Hypognoft. 1. 2. apud Auguft. to. 10. col. 10. c. Et Ada dixit: Quoniam audifti vocem mulieris tux, manducafti de ligno, de quo præceperam tibi de hoc folo ne manducares, maledicta terra in operibus tuis ; in mæroribus manducabis ex illa omnibus diebus vitæ tua. Apud. Cypr. 1. 3. Teftim. p. 320. b. Tunc dixit Dominus ad Adam : Quia exaudifti vocem uxoris tuæ, & manducafti ex illa arbode qua fola præceperam tibi ne manducares, maledica terra erit in omnibus operibus tuis; in triftitia & gemitu edes ex ea omnibus diebus vita tua. Itidem 1. de op. & eleem. p. 250. c. exceptis his : Quia audifti vocem mulieris. Sic etiam Hilar. habet in Pf. 51.col. 74. f. Quia audifti vocem mulieris tua: & in Pf. 59. & 66. col. 137. d. 188. a. fic pergit: Maledila terra in operibus tuis; in doloribus edes eam omnibus diebus vitæ tuæ. Ambrof. 1. de fide refur. to. 2. col. 1144.a. legit: Quoniam audifti vocem uxoris tua, & manducati de ligno, de quo præceperam tibi ab co folo ne manduca res, maledicta terra in operibus tuis; in triftitia manducabis fructum ejus omnibus diebus vitæ tuæ: at in Pf.43.col. 917.c. habet in omnibus operibus tuis : & l.de Parad.to. 1.col.180. b. addit: In triftitia manducabis eam omnes dies vitæ tua. Auct. quæft. Vet. & N. Teft. ap. Auguft. to. 3. q. 127. col. 141. f. Quoniam audifti vocem mulieris tua, & edifti de ligno, de quo præceperam tibi ne ederes ex eo; maledicta terra in operibus tuis, in mæroribus tuis edes ex ea omnibus diebus vita tua. Auct. 1. de promiff. & præd. Dei ap. Profp. part. I. c. 5. col. 94. C. Ada autem dixit Deus: Quoniam audifti vocem mulieris tuæ plufquàm me, & tetigifti de arbore, de qua fola præceperam tibi ne manducares ex ea, manducafti; maladita terra in operibus tuis ; fpinas, &c. Solus nempe ex Latinis Patribus Græcum reddidit, veτειλάμην σοι τέτε μόνο μὴ φαγεῖν, ἀπ' αὐτῷ ἔφαγες, feu cum al. d'aure, abfque payss, ut legit fup. Auctor. quæft. Vet. & N. Teft. quæ verba, five απ' αυτό, five απ' αυτῇ ἔφαγες, deerant in Latinis codd. tempore Auguftini. Ιὰ nempe commemorat S. Doctor 1. 1. Locut. to. 3. part. 1. col. 326. b. his verbis: Quod habent multi Latini codices: Quia audisti vocem mulieris tuæ & edifti de ligno de quo præceperam tibi de eo folo non edere: Graci habent, edifti de ligno de quo præceperam tibi, eo folo non edere ex eo: Alii autem Interpretes Graci habent, manducasti, vel edifti: ut ita fit fenfus fecundùm ipfos : Quia audifti vocem mulieris tua, edifti de ligno, de quo præceperam tibi eo folo non edere, ex eo edifti. Hieron. quæft. Hebr. to. 2. p. 51o. c. addit: Maledicta terra in operibus tuis, licet Mis. plures ferant, in opere tuo. Auct. op. imp. in Matth. hom. 16. p. 85.b. Maledica terra in operibus tuis. Eucher. Lugd. quæft. in Gen. p. 840. h. in operibus fuis.

[ocr errors]

*. 18. Eadem profert Auguft. fupra l. 3. col. 155. f. & infra, col. 293. g. uno excepto, pariet, vel edet, pro germinabit. Lib. verò I. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 653. b. legit: fpinas & tribulos ejiciet tibi, edes pabulum agri tui: fic etiam infr. lib. 2. col. 665. b. 677.a. præter verbum germinabit, vel pariet, loco ejiciet & l. 6. op. imp. tom. 10. col. 1331. a. pariet terra tibi. Cypr. de op. & eleem. p. 250. c. & l. 3. Teftim. p. 320. b. Spinas & tribulos ejiciet tibi, 5 edes pabulum agri. Hilar. in Pf. 66. col. 188.a. Spinas 5 tribulos generabit tibi. Auct. quæft. Vet. & N. Teft. ap. Auguft. to. 3. q. 127. col. 141. f. Spinas & tribulos germinabit tibi. Similiter Ambrof. 1. de fide refur. to. 2. col. 1144. a. additis his : Et edes pabulum agri. Item in Pf. 43. to. I. col. 917. c. germinabit ; at 1. de Parad. col. 180. f. Manducabis fænum agri. Hypognoft. ap.

Auguft. to. 10. 1. 2. col. 10. c. Germinabit tibi, & edes fœnum agri. Auct. verò lib. de promiff. & præd. Dei ap. Profp. 1. 1. c. 5. p. 94. c. fic habet: Spinas trib. paries tibi, in triftitia gemitu edes pabulum agri tui. Gr. 'Axáv Easy Tρißones avarene (edit. Compl. άvatexe) cos, par Tor Xóptor To άype.

de

. 19. Similiter habet idem Auguft. 1. 1. & 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 653. b. 665. b. præter. feqq. In fudore vultus tui edes..... donec revertaris in terram, qua, &c. Itidem l. 6. op. imp. to. 10. col. 1331. a. & quæft. 24. in Jofue, to. 3. col. 591. f. excepto uno unde, pro de qua. Sic etiam in Pf. 7. to. 4. col. 31. c. fed infra col. 37. e. ita exorditur: In labore manducabis panem tuum. Vet. Irenæi Interp. l. 5. c. 16. col. 312.d. In fudore vul◄ tûs tui manducabis panem tuum, quoadufque convertaris in terram, ex qua fumptus es. Cypr. 1. de op. & eleem. p. 250. c. & l. 3. Teftim. p. 320. b. In fudore vultus tui edes panem tuum, donec revertaris in terram de qua fumptus es &c. Ambrof. de fide refur. col. 1144. a. Cum fudore vultûs tuż manducabis panem tuum, donec revertaris in terram de qua adfumptus es: atinfra legit, in fudore, ficut in Luc. 1. to. 1. col. 1264.a.Reliqua verò,terra es, in terram ibis,paffim legit ut fupra. Sic etiam Tertul. I. de refur. carn. p. 568. c. 573. a. nec non Hilar. in Pf. 66. & 142. col. 188. a. 550. b. Vide etiam Ambrof. in Pfal. to. 1. col. 755. a. 1009. e. 1033.c. Similiter habet Hieron. in Ifai. 3. to. 3. col. 31. f. In fudore vultûs tui comedes panem tuum, donec revertaris in terram de qua fumptus es : & in ep. ad Cypr. to. 2.col. 698.a. ut fup. Terra es, 5 in terram ibis : at in Ecclef. to. 2. col. 736. b. Non ibis, fed reverteris. In Hypognoft. 1. 2. ap. Auguft. to. 10. col. 10. c. In fudore vultus tui edes panem tuum, donec revertaris in terram de qua fumptus es; quia terra es, in terram ibis. Itidem Auct. 1. de promiff.

præd. ap. Profp. l. 1. c. 5. p. 94. c. excepto verbo manducabis, pro edes, & quoniam, pro quia. Similiter in Gr. Ἐν ἱερῶτι το προσώπε σε φαγῇ... ἕως τὸ ἀποςρέψαι σε εἰς τὴν γῆν ἐξ ἧς ἐλήφθης· ὅτι γῆ εἰ, ε εἰς γῆν ἀπελεύσῃ.

. 20. Auguft. inf. col. 294. a. Et ipfe Adam..... tunc vocavit nomen mulieris fuæ, Vitam, quoniam ifta eft mater omnium viventium: &1. 2. Gen. contr. Manich. to. 1. col. 665. b. Et tunc Adam impofuit nomen uxori fux, Vita, quia mater eft omnium vivorum. Quam autem Auguft. constanter appellat Vitam, hanc Tertul. 1. de vel. virg. c. 5. p. 311. b. nominat Evam: Eva, inquit, cognominatur perfonali jam vocabulo....... fi enim Eva mater viventium eft, &c. Vide etiam 1. de refur. carn. p. 568. c. & l. de coron. mil. c. 7. p. 290. c. ubi Eva conftanter appellatur. At Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 510. c. Auguftino favet fcribens: Et vo cavit Adam nomen uxoris fua, Vitam, quia ipfa eft mater omnium viventium. Similiter in Gr. Kal exáneoer 'A♪àμ TÒ ὄνομα τῆς γυναικὸς αυτέ, Ζωή, ὅτι μήτηρ πάντων τῶν ζώντων. Mf. Alex. Ti duτù μÝTиp, &c.

. 21. Similiter habet Auguft. infra, col. 294. b. præter vocem Ada, pro Adam. Sic etiam 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 665.b. Et tunc fecit Dominus Deus Ada induit illos. Tertul. I. de refur. carn. p. 568.c. Tunicas pelliceas memorat, ficut & Ambrof. 1. de Elia, jejun. c. 4. col. 538. e. Gr. Kai éπoluce..... T 'A♪áμ, &c. ut in Lat.

.....

[ocr errors]
[ocr errors]

. 22. Eadem exhibet Auguft. infra, col. 294. c. d. c. nifi quòd omittit voces Dominus, ante Deus, & fuam, post. manum. Lib. verò 2. de Gen. cont. Manich. to. I. col. 665. c. & 678. d. f. diffimilia hab. Et dixit: Ecce Adam factus eft tanquam unus ex nobis ad fcientiam cognofcendi bonum & malum : & tunc ne porrigeret manum suam Adam ad arbo

1

Hebr. II.

4.

VULGATA NOVA.

23. Et emisit eum Dominus Deus de paradifo voluptatis, ut operaretur terram, de qua fumptus eft.

24. Ejecitque Adam : & collocavit ante paradifum voluptatis Cherubim, & flammeum gladium atque versatilem, ad cuftodiendam viam ligni vitæ.

VERSIO ANTIQUA.

23. Et dimifit illum Dominus Deus de para- Ex Aug. 1. 11. de
difo voluptatis operari terram, ex qua fumptus Gen. ad litt. to. 3-
eft.
p. I. col. 275. f.

24. Et ejecit Adam, & collocavit eum contra 294.e.
paradifum voluptatis ; & ordinavit Cherubim
& flammeam romphæam, quæ vertitur, cufto
dire viam ligni vitæ.
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

દા

rem vitæ, & fumeret fibi inde, 5 ederet, 5 viveret in æter-
num. Græc. priori textui favet: Kai eimer ó cós ( Mf.
Alex. Κύριος ὁ Θεός) Ιδὲ Ἀδὰμ τῇ γινώσκειν καλὸν......
καὶ νῦν μή ποτε ἐκτείνῃ τὴν χεῖρα αυτέ, και λάβῃ ἀπὸ τὸ ξύλο
τῆς ζωῆς, η φάγῃ, καὶ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. Tertul. 1. 2.
contr. Marc. p. 654. a. & l. contr. Prax. p. 848. c. legit
cum Auguft. Ecce Adam factus eft tanquam unus ex nobis.
Sic etiam 1. de refur. carn. p. 593. a. præter hoc, quafi
unus. Similiter habet Ambrof. 1. de Elia & jej. c. 4. col.
538. d. at 1. de Parad. col. 157. a. Ecce Adam factus eft
tanquam unus noftrùm ; & infra, col. 168. d. Ecce Adam
factus eft tanquam unus ex nobis, ut fciat bonum & malum ;
vel ut ferunt Mfs. tres: Ecce Adam factus es unus ex nobis,
at fcias bonum & malum.

I.

#. 23. Sic in Græco ad verbum. Auguft. verò 1. 2. de

A Da

VULGATA NOVA.

Gen.contr. Manich.col.665.c. paulum diffimiliter : Dimifit
eum Dominus Deus de paradifo fuavitatis, ut operaretur ter-
ram, de qua fumptus fuerat,
5

*. 24. Vix meliùs è Græco, nifi excipias verbum cola
locavit, pro quo in Gr. Karnicer. Hieron. quæft. Hebr. to.
2. col. 511. a. meliùs: Et ejecit Adam, & habitare fecit
contra paradifum voluptatis, & ftatuit (Gr. Tage) Che-
rubim, & flammeam romphaam, quæ vertitur
ad cufto
diendam viam ligni vita. Et in Sophon. 2. to. 3. col. 1667.
d. Statuit Cherubim & flammeum gladium, qui vertitur, ad
cuftodiendam, &c. Auguft. 1. 2. de Gen. contr. Manich.
to. I. col. 665. c. paulò liberiùs: Et ejectus foras de para-
difo, moratus eft contra paradifum voluptatis : & Cherubim,
5 illam flammeam frameam, qua verfatur, pofuit Deus
ad cuftodiendam viam arboris vită.

CAPUT IV.

Dam verò cognovit uxorem fuam He-
vam: quæ concepit & peperit Caïn,
dicens: Poffedi hominem per Deum.

2. Rurfumque peperit fratrem ejus Abel.
Fuit autem Abel pastor ovium, & Caïn agricola.
3. Factum eft autem poft multos dies ut offer-
ret Caïn de fructibus terræ munera Domino.
4. Abel quoque obtulit de primogenitis gregis
fui, & de adipibus eorum : & refpexit Dominus
ad Abel, & ad munera ejus.

5. Ad Caïn verò, & ad munera illius, non
refpexit: iratusque eft Caïn vehementer, & con-
cidit vultus ejus.

6. Dixitque Dominus ad eum : Quare iratus es? & cur concidit facies tua?

7. Nonne fi bene egeris, recipies: fin autem male, ftatim in foribus peccatum aderit? fed fub te erit appetitus ejus, & tu dominaberis illius.

[blocks in formation]

2. Et adjecit parere Abel : & factus eft Abel Ibid. 183.d. 187. paftor ovium, Cain autem operabatur terram. f.

3. Et factum eft poft dies obtulit Cain de fruc- Lucif. Calar. l. 1. tu terræ facrificium Domino.

pro S. Athan. col.

4. Et Abel obtulit & ipfe de primitiis ovium 182. b. 183. 4. fuarum: & refpexit Deus fuper Abel,& fuper munera ejus.

5. Super Caïn verò, & fuper facrificia ejus, non
refpexit: & contriftatus eft Caïn valdè, & con-
cidit vultus ejus.

6. Et dixit Dominus Deus ad Caïn: Quare
triftis factus es? & quare concidit vultus tuus?
7. Nonne fi rectè offeras, rectè autem non di-
vidas, peccafti? Quiefce; ad te enim converfio
ejus, & tu dominaberis illius.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

. 1. Optimè Ambrof. ex Græco, nifi quòd loco, qua concepit & peperit, in ipfo legitur, Kai cumaßyca éтexe. At in Mf. Alex. Kalouvénaßer y étexer. Similiter apud Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 511.a. Et concepit 5 peperit Cain; & dixit: Acquifivi, five poffedi hominem per Deum. Item apud Auguft. 1. 15. de civit. Dei, to. 7. col. 396.a. 399. e. Acquifivi hominem per Deum. Auct. verò quæft. Vet. & N. Teft. ap. Aug. to. 3. q. 81. col. 76. e. legit: Procreavi bominem per Deum. Gr. 'Exтиcápur.

. 2. Auguft. l. 1. Locut. to. 3. col. 326. c. Et appofuit parere fratrem ejus Abel. Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 182. h. 183. a. Factus eft Abel paftor ovium; Cain autem erat operans terram. Ambrof. l. 1. Hexa. col. 13. f. Erat aurem Cain operarius terra. Gr. Καὶ προσέθηκε τεκεῖν τὸν ἀδελφὸν αὐτὸ τὸν ̓Αβελ Κάϊν δὲ ἦν ἐργαζόμενος τὴν

[ocr errors]

#. 3. Ambrof. l.1. de Cain & Ab. c. 7. col.195.f. Et fac-
tum eft poft dies obtulit Cain ex fructibus terra munus Domino.
Huc etiam redeunt quæ Tertul. habet 1. contr. Jud. c. 5.
P. 138. b. Major natu Cain de fructu terræ obtulit munera
Deo. In Gr. fic. Kai évéreto μel' úμécxs üreyns Káïr àñò
ἐγένετο μεθ ̓ ἡμέρας ἤνεγκε Κάϊν ἀπό
τῶν καρπῶν τῆς γῆς θυσίαν τῷ Κυρίῳ.

. 4. Tertul. l. adv. Jud. c. 5. p. 138. b. Minor verò
filius Abel de fructu ovium fuarum, ( fupl. obtulit.) tum
addit: Refpexit Deus in Abel, & in munera ejus. Ambrof.
in Pf. 45. & 118. col. 932. c. 1187. d. Refpexit Deus fuper
munera Abel. Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 511. a.
Et refpexit Deus fuper Abel, & fuper munera ejus. Vigil.
Tapf. 1. contr. Varim. p. 750. h. Refpexit Deus in Abel,
& fuper munera ejus. In Gr. fic: Kai "Apex üreye du-
à
TÒS άTO TWY #PWTCTÓKAY TŵV TрobάTOV άUTY, άTo Twν
seátær dutär ny étteïder å Œeòç éπì”Aßen, à êπi rois d'ú-

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

~

что

pas duтỡ. Hoc autem, and TWY SEάTWV AUTŵr, 5 de adi-
pibus earum, nufquam legitur apud Latinos.

. 5. Sic eft in Græco, nifi quòd loco vultus ejus, le-
gitur, T Tрoŵπ duт• at in edit. Compl. 7Ò πPÓOWUTTON
dur. Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 511. a. habet cum
Lucifero, Super Cain autem, & fuper facrificia ejus non
refpexit; contriftatus eft Caïn valdè. Tertul. contr. Jud.
c. 5. p.138.b. In Cain autem, & in munera ejus non re pexit.
Ambrof. in Pf. 45. & 118. p. 932. c. 1187. d. Super Cain
autem munera non refpexit. Vigil. Tapf. 1. contr. Varimad.
p. 750. h. Super Cain autem & munera ejus non refpexit
quæ vox munera, exprimitur Græcè per hanc Fuciais,
quam Lucifer & Hieron. optimè reddunt per facrificia; &
in Mf. Clem. pro ταῖς θυσίαις, legitur, τοῖς δώροις.

.6. Græco quid fimilius? Concinit Auguft. 1. 15. de civit. Dei, c. 7. to. 7. col. 384. f. 385. e. ubi fic: Et dixit Dominus ad Cain: Quare triftis factus es, (vel contriftatus es;) quare concidit facies tua? Tertul. 1. contr. Jud. c. 5. p. 138. b. Et dixit Deus ad Cain: Quare concidit vultus tuus? Itidem Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 511. b. nisi. quòd pro Deus, fcribit, Dominus. Auctor. quæft. Vet. Teft. q. 5. col. 45. a. Quid contriftatus es, ut quid concidit vultus tuus? Auct. Lib. de vocat. Gent. l. 2. c. 13. p. 24. a. Ut quid triftis factus es? ut quid concidit vultus

tuus?

V.7. Eadem verba refert vet. Irenæi Interpres, 1. 4. c. 18. p. 250. d. e. detractâ tantùm voculâ enim, ante vocem converfio. Eadem quoque habet Hieron. quæft. Hebr. to. 2. col. 511. b. abfque enim cui accinit Auct. quæft. Vet. Teft. q. 5. nifi quòd loco, ad te converfio ejus, ponit, apud te converfio ejus; deinde fic: & tu dominaberis ejus. Auct. etiam lib. de vocat. Gent, 1, 2, c, 13. p. 24, 2, textu

Aug. 1. 15. de civ. Dei c. 7. t. 7. 384. f.

Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Arban, col. in campum. 183.4.

VERSIO ANTIQUA.

8. Et dixit Caïn ad Abel fratrem fuum: Eamus Et factum eft, cùm effent ipfi in campo, infurrexit Caïn fuper Abel fratrem fuum, & occidit eum.

9. Et dixit Deus ad Caïn: Ubi eft frater tuus?
Et dixit: Nefcio: Numquid cuftos fratris mei fum
ego?

10. Et dixit Deus: Quid fecifti hoc vox fan-
?
guinis fratris tui clamat ad me de terra.

Aug. 1. 12. contr.
11. Et nunc maledictus tu à terra, quæ ape-
Fauft. t. 8. 231.8. ruit os fuum excipere fanguinem fratris tui de
232. f.

manu tua.

12. Quoniam operaberis terram, & non ad

[blocks in formation]

tris tui de manu tua. 12. Cùm NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

[ocr errors]

Auguftin. congruit ad verbum, hoc tamen excepto, ad te enim erit converfio ejus. Tertul. l. contr. Jud. c. 5. p. 138. b. fic: Quoniam fi rectè quidem offeras, non reflè autem dividas, peccafti, quiefce; ad te enim converfio ejus, & tu dominaberis ejus. Similiter apud Ambrof. 1. de Incarn. to. 2.col.703.c. d. 70.5.b. 706. a. & alibi paffim: Se rectè offeras, rectè autem non dividas, peccafti, quiefce. Accinunt alii plures, nempe Gregor. Mag. 1. 3. in Job, c. 13. col. 82. d. & in Ezech. l. 1. hom. 11. col. 1286. a. Maximus Taurin. Bibl, PP. to. 6. col. 45. g. Facundus Herm. ap. Sirm. to. 2. p. 853. a. & Felix III. in epift. ap. eundem, to. I. p. 779. d. Epiftola verò 14. t. 4. Concil. col. 1091. c. habet: Si rectè offeras, & rectè non dividas, peccafti. S. Paulin. ep. 24. p. 152. a. Si rectè diligis, & non rectè dividas, peccafti. Lucif. Cal. Bibl. PP. to. 4. col. 182. h. 183. a. Quare non rectè obtulisti? Peccafti ; quiefce. Philaftr. Brix. 1. de Hæref. col. 719. h. Peccafti ? quiefce: ad te converfio tua, tu ejus dominaberis. Auct. 1. de promiff. ap. Profp. part. 1. c. 6. col. 95. a. Peccafti, quiefce; ad te converfio ejus, tu dominaberis ejus. In Gr. Our ear optas πрossvernis, optas de un diens, μaρres; nounasor pès sè άTOSPORN AUTỸ, où apsis dure. Porro Hieron. loco fup. eit. quæft. Hebr. obfervat. longè alium effe fenfum textus Hebraici & LXX. Translatorum: allatis nempe verbis Latinis quæ fupra retulimus ex LXX. fubjunctifque his ex Hebræo : Ante fores peccatum tuum fedebit, & ad te focietas ejus; poft pauca fubdit: Quod autem in LXX. Interpretibus fecit errorem, illud eft, quia Peccatum, id eft, Attath, in Hebræo generis mafculini eft, in Graco feminini. Et qui interpretati funt, mafculino illud, ut erat in Hebræo, genere tranftulerunt. Rectè quidem, inquies, fi LXX. Interpretes vocem Hebræam Attath, vel bhattath, peccatum, quæ eft masculini generis, iftâ Græcâ quapria reddidiffent, quæ eft feminini; tunc enim pronomen mafculinum dur, loco durs, errorem creaffet. Verùm quia vox duapría non expressa est à LXX. fed tantùm Aorift. 2. apres, non videtur quomodo masculinum durs obfcuritatem afferre potuerit. Refponfum in promptu eft: ut apta fit Hieronymi obfervatio, neceffe non eft ut vox duaría prolata fuerit à LXX. Sat illis effe debuit quòd, fubaudita voce duapría, pronomen fequens, quod in Hebræo mafculinum eft, relativè ad masculinum Attath, per hoc masculinum, dur, non verò per femininum durus, exprefferint. Porro ipfum illud eft quod ipfis contigiffe videtur. Enimverò pro Attath, i. e. peccatum, male legerunt, bhatatha, peccafti, cùm autem pronomen fubfequens mafculini effet generis in Hebræo, per relat. fcilicet ad vocem mafculinam bhattath, feu peccatum, parum perpenfo verbo, bhattatha feu μapres, quod malè fcripferant, fubauditaque voce, auap Tía, pronomen fequens Hebræo mafculino refpondens τία, malè reddiderunt per iftud dur, unde nata obfcuritas. Non etiam unus auctor fuit Hieronymus hujus explicationis, qua nimirum pronomen ejus ad peccatum referretur. Enimverò Ambrof. l. 2. de Caïn & Ab. t. 7. to. 1. col. 217. f. hunc locum eodem modo exponit: Ideo autem, inquit, ait, quiefce, quoniam non habes quod excufes; culpa ipfus ad te converfio eft ; & poft pauca : In te revertitur crimen quod à te capit..... in te retorquetur improbitas tua: tu princeps es illius. Deinde fic: Bene ait : Tu princeps es illius; etenim impietas mater quadam eft delictorum, &c. Vid. Martianæi noftri Nor. in hunc Hieron. loc. to. 2. col. SII. b.

,

[ocr errors]

.8. Ad verbum è Græco, nifi excipias unum eamus pro quo, dexter, meliùs tranfeamus. Eadem narrat Tertul. 1. contr. Jud. c. 5. p. 138. b. fcribens: Et tunc dixit Cain ad Abel fratrem fuum: Eamus in campum abiit cum eo illic, & interfecit eum. Similiter Ambrof. 1. 2. de Caïn & Ab. c. 8. to. 1. col. 218. a. Eamus in campum. Hieron. verò ep. ad Damaf. to. 2. col. 565. b. Tranfeamus

in campum. Et quæft. Hebr. in Gen. to. 2. col. 511. c. ad hæc: Et dixit Caïn ad Abel fratrem fuum: notat fubaudiri, ea qua loquutus eft Dominus. Tum pergit : fuperfluum ergo eft quod in Samaritanorum, & noftro volumine reperitur = Tranfeamus in campum. Auguft. Locut. 14. de Gen. to. 3. col. 326. c. addit cum Lucif. Et factum est, dum essent in campo, infurrexit Caïn super Abel, & occidit eum.

. 9. Tertul. l. contr. Jud. c. 5. p. 138. b. Et tunc dixio Jefus ad Caïn: Ubi eft Abel frater tuus? Et dixit: Nefcio: numquid cuftos fratris mei fum ego? Victor Tun. ap. Ambr. col. 592. d. Et dixit Dominus ad Caïn: Ubi eft frater tuus? Et dixit Cain: Nefcio ; numquid, &c. ut fup. Vet. Irenæi Interp. l. 3. c. 22. p. 221. a. eadem legit ab hac voce nefcio. Similiter Ambrof. 1. de Parad. c. 14. col. 177. f. Nefcio; numquid ego cuftos fratris mei fum ? Item 1. 2. de Caïn & Ab. c. 9. col. 219. c. Nefcio; numquid cuftos fratris mei ego fum ? Et in Pf. 35. col. 769. e. Numquid ego cuftos fum fratris mei? Apud Hilar. in Pf. 119. col. 372. c. hæc pauca: Ubi eft frater tuus? ap. Hieron. ep. ad Damaf. to. 2. col. 564. 2. Ubi eft Abel frater tuus ? paulòque poft: Nefcio; numquid cuftos fratris mei fum ? Itidem infra, col. 565. b. abfque pronom. ego. Auguft. verò l. 12. contr. Fauft. to. 8. col. 231. f. habet: Numquid ego cuftos fum fratris mei ? Gr. Kal eine Kúpios ó Ocos ( Mf. Alex. sier Θεὸς) πρὸς Κάϊν. Πε ἔσιν Αβελ ὁ ἀδελφός σε ; καὶ εἶπεν, Οὐ γινώσκων μὴ φύλαξ τὸ ἀδελφό με ἐἰμὶ ἐγώ ;

*. 10. Gr. Καὶ εἶπε Κύριος· Τί πεποίηκας ; φωνὴ αίματος 78, &c. ut in textu Lucif. In Mf. Alex. Kai ser sós, & in edit. Compl. Tí étoíneas Tтo ; ut fup. apud Lucif. Similiter habet Tertul. I. contr. Jud. c. 5. p. 138. b. Et dixie ei Deus: Vox fanguinis fratris tui clamat ad me de terra, omiffis his : quid fecifti hoc? Vet. Irenæi Interp. 1. 5. c. 14. p. 310. b. fimpliciter : Vox fanguinis fratris tui clamat ad me. Eadem refert Hilar. in Pf. 118. & 140. col. 352. f. 354. c. Eadem & Ambrof. 1. 1. de Caïn & Ab. to. I. col. 200. f. 218. f. 219. c. 220. d. At in Pf. 118. col. 1211. b.' addit: de terra, ficut & 1. 2. de Caïn & Ab. col. 220. b. fed abfque, ad me. Denique 1. 1. de Abr. c. 6. col. 298. f. & in Luc. I. col. 1280. b. Non legit: vox fanguinis, sed, fanguis fratris tui clamat ad me. Victor. Tun. apud Ambr. col. 592. e. hoc modo:.Quid fecifti ? Ecce vox fanguinis fratris tui clamat ad me de terra. Item Hieron. in Ifai. 26. to. 3. col. 225. d. 226. b. cum Auct. 1. de promiff. & præd. ap. Profp. part. I. c. 6. col. 95. c. Vox fanguinis fratris tui clamat ad me de terra. Optat. verò l. 7. contr. Donat. p. 110.c. Ecce fanguis fratris tui clamat ad me de terra. Itidem Auct. quæft. Vet. & N. Teft. ap. Aug. to. 3. q. 68. col. 69. f. detractâ voculâ, ecce. Auguftinus denique 1. 12. contr. Fauft. to. 8. col. 231. f. legit ut fup. Dicit Deus ad Cain: Quid fecifti? Vox fanguinis fratris tui clamat ad me de terra: fic etiam Adimantus apud Aug. to. 8. col. 115. c. d. præter hoc : & dixit Dominus.

. 11. Tertul. 1. contr. Jud. c. 5. p. 138. b. Propter quod maledicta terra, quæ aperuit os fuum ad excipiendum fanguinem fratris tui: &1. de refur. carn. p. 576. b. Mas ledita (terra) que bauferit fanguinem. Hieron. in Ezech. 27. to. 3. col. 887. d. non abfimili modo: Maledica terra, qua aperuit os fuum, & haufit fanguinem fratris tui: & in Ifai. 26. col. 225. d. 226. b. fic: Qua aperuit os fuum, ut fufciperet fanguinem fratris tui de manu tua. Adimantus ap. Aug. to. 8. col. 115. c. d. paulò diffimiliùs : Nunc maledictus eris à facie terra, quæ abforbuit, & recepit fanguinem fratris tui ex cade manus tua. Ambrof. verò I. 1. de interpell. Job. c. 8. to. 1. col. 635. f. vix discedit ab August. ita fcribens: Maledictus à terra, quæ aperuit os fuum accipere fanguinem fratris tui de manu tua. Gr. Kai vur sixaTápаTOS Cù άTÒ TŰS Jūs, и exare rò sóμa autûs d'égadas TÒ, &c. ut fup.

*. 12. Similiter habet Ambrof, l. 1. de interpell, Job. c.

[ocr errors]
« ZurückWeiter »