Deut. 4.

II.

NOVA.

metur, aut confodietur jaculis five jumentum fue-
rit, five homo, non vivet: cùm cœperit clangere
buccina, tunc ascendant in montem.

14. Defcenditque Moyfes de monte ad populum,

13. Manus non tanget eum, fed lapidibus oppri- & fanctificavit eum. Cùmque laviffent veftimenta sua,

15..... Eftote parati tribus diebus, non accedetis Cypr. 1. 3. Teftima

15. ait ad eos: Eftote parati in diem ter-
tium, & ne appropinquetis uxoribus veftris. ad mulieres.
VULGAT A

16. Jamque advenerat tertius dies, & manè in-
claruerat : & ecce cœperunt audiri tonitrua, ac mi-
care fulgura, & nubes denfiffima operire montem,
clangorque buccinæ vehementiùs perftrepebat : &
VULGATA NOVA.

18. Totus autem mons Sinai fumabat: eò quòd defcendiffet Dominus fuper eum in igne, & ascenderet fumus ex eo quafi de fornace: eratque omnis mons terribilis.

19. Et fonitus buccinæ paulatim crefcebat in majus, & prolixiùs tendebatur: Moyfes loquebatur, & Deus refpondebat ei.

20.

NOVA.

timuit populus qui erat in caftris.
17. Cùmque eduxiffet
17..... Vide Not.
eos Moyfes in occurfum
Dei de loco caftrorum, fteterunt ad radices montis.
VERSIO ANTIQUA.

316.b.

18. Sina autem mons fumabat totus propte- Aug. 1. 2. de Trini rea quòd defcendiffet Deus in eum in igne, & 1.8.786.. afcendebat fumus tanquam fumus fornacis : & mente confufus eft omnis populus vehementer.

19. Fiebant autem voces tubæ prodeuntes fortiter valde: Moyfes loquebatur, & Deus refpon

debat ei voce.

VULGATA
Defcenditque Dominus fuper montem Sinai
in ipfo montis vertice, & vocavit Moyfen in cacumen
ejus. Quò cùm afcendiffet,

21. dixit ad eum : Defcende, & conteftare po

VULGATA NOVA.

NOVA.

pulum: ne fortè velit transcendere terminos ad vi-
dendum Dominum, & pereat ex eis plurima multi-
tudo.

VERSIO ANTIQUA.

22. Sacerdotes quoque qui accedunt ad Do- 22. Et Sacerdotes qui accedunt ad Dominum Cypr. epift. 72.

NOTE AD VERSIONE M
VERSIONEM ANTIQUA M.

. 10. Et dixit Dominus ad Moyfen. Ita ex Cypriano
1.2. Teftim. p. 295. b. qui addit cum Auguft. Defcende, 5
teftificare populo, 5 fantifica illos hodie & cras, lavent
veftem fuam. Hieron. ep. ad Fabiol. to. 2. col. 593. a.
Vade ad populum, & fanctifica eos hodie & cras, lavent
veftimenta fua. Apud Marten. Anecdot. to. 5. col. 14. b.
Defcende, teftificare populo, & purifica illos, ut lavent
veftimenta fua. Auguft. verò ep. 55. ad Januar. to. 2. col.
140. e. conftanter ut fup. Defcende, teftare populo, pu-
rifica illos.... 5 lavent veftimenta fua. Græc. Eine dè Kú-
Coo...... Kalabas Naμápтveal Tw..... by ärviour 785.....
διαμάρτυραι ἅγισον
πλυνάλωσαν ἱμάλια. ἱμάτια
urálwoar Tà iμália. Editt. Ald. & Compl. Ta iμária
αυτῶν.

. 11. Ita rurfus apud Auguft. ep. 55. ad Jan. to. 2.
col. 140. e. nec diffimilia leguntur in Græco. Cyp. verò l.
2.Teftim. p. 295. b. hab. Et fint parati in perendinum diem ;
die enim tertio defcendet Dominus in montem Sina. Hieron.
ep. ad Fabiol. to. 2. col. 593. a. Sintque parati in diem
tertium, quia tertia die defcendet Dominus, vidente univerfo
populo, fuper montem Sinai. Anecdot, Marten. to. 5. col.

. 18. Similia Græc. habet, nifi quòd delet, autem poft Sina, & pro mente confufus eft, habet, és, obstupuit. In Mf. Alex. ac edit. Ald. ipfo initio legitur, vò de egs To Zivά. Apud Cypr. 1. 3. Teftim. p. 327. b. Et mons Sina fumabat totus, quoniam defcenderat Deus in eum in igne. Ap. Caffiod. in Pí. 67. p. 220. c. Totus autem mons Sina fumabat, eò quòd Dominus defcendiffet fuper eum. Hilar. quoque 1. 5. de Trin. col. 867. b. alludens dicit: Nunquid non Deus defcendit in montem ?..... Intelligite perfonantes tubas, & lampadum flammas, è monte aftuantem fornacium fumum, & ad adventum Dei confciam bumana infirmitatis trepidationem, &c.

*. 19. Græc. Εγίνοντο δὲ αἱ φωναὶ τῆς σάλπιγγος προ βαίνεται χυρότεραι σφόδρα" Μωυσῆς ἐλάλησεν. ) Με. Alex. cum editt. Ald. & Compl. inάes), • ƒè Oeòç åжexpívalo αυτώ φωνη.

v. 22. Eadem rurfus habet Cypr. tum epift. 64. p. 111. b. tum ep. 68. p.117. c. Ita quoque legit Parmenianus ap.

129.4.

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA
Deum, fanctificentur, ne fortè derelinquat illos minum, fanctificentur, ne percutiat eos.
Dominus.

VULGATA

23. Dixitque Moyfes ad Dominum : Non poterit
vulgus afcendere in montem Sinai : tu enim teftifica-
tus es,
& juffifti, dicens: Pone terminos circa mon-
tem, & fanctifica illum.

24. Cui ait Dominus: Vade, descende afcen

NOVA.

defque tu, & Aaron tecum: facerdotes autem & po-
pulus ne tranfeant terminos, nec ascendant ad Domi-
ne fortè interficiat illos.

num,

25. Defcenditque Moyfes ad populum, & omnia narravit eis.

NOTA AD VERSIONEM ANTIQUAM.

Auguft. 1. 2. contra ipfum, to. 9. col. 32. e. ubi notanda
illa Auguftini verba: Bene quidem de veteribus libris ifta
proponunt. In Græco fic : Καὶ οἱ ἱερεῖς οἱ ἐγγίζοντες Κυρίῳ

TW DEŵ...... μиwolε άtamážḥ är äulær Kúens. Vide Au-
guft. quæft. 23. in Exod. col. 5oo. b.

1

Fulg. 1. de fide orthod. ad Donat. xi

200.

Aug. quæft. 71. in Exod. t. 3. 443. d. e. 444. a, b. e.

VERSIO ANTIQUA.

2. Ego fum Dominus Deus tuus, qui te edu-
de terra Ægypti, de domo fervitutis.
3. Non erunt tibi dii alii præter me.

4.. Non facies tibi idolum, neque ullum fimu-
lacrum, quæcunque in coelo funt furfum, &
quæcunque in terra deorfum, & quæcunque in
aqua fub terra.

5. Non adorabis ea, neque fervies illis ego
Fulg. 1. 1. de re-
mill. pecc. 364. c. fum Dominus Deus tuus, Deus zelans, qui red-
do peccata patrum in filios, in tertiam & quar-
tam progeniem, in his qui oderunt me :

6. & faciens mifericordiam in millia millium
his qui amant, & cuftodiunt præcepta mea.
7. Non affumes nomen Dei tui in vanum:
Aut. quaft. Vet.
Teft. apud Aug. 1, non enim mundabit eum Dominus qui fumit
3.P.45.g. nomen ejus in vanum.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 2. Itidem Græcè. Similiter habet Tertul. 1. contra Gnoft. p. 825. b. Ego fum Dom. Deus tuus, qui te eduxi de terra Egypti. Ambrofiaft. col. 56. e. Ego fum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de Egypto, de domo fervitutis.

. 3. Similiter habet Tertul. 1. contra Gnoft. p. 825.
b. excepta voce dei, pro dii. At Auguft. conftanter dii,
tum ferm. 8. to. 5. col. 41. f. 47. e. f. tum lib. de fide &
op. 1o. 6. col. 174. e. & quæft. 71. in Exod. col. 443. d.
Similiter apud Ambrofiaft. col. 56. e. at infra col. 249. a.
legit: Non fint tibi alii dii prater me: cui lectioni favet
Auct. quæft.Vet.Test. quæft. 7. col. 45. g. Cyprianus verò
ep. ad Demetr. p. 217. c. & l. de exhort. Mart. 164. a.
nec non Fulgent. 1. pro fide Cath. p. 536. hab. Non erunt
tibi dii alii abfque me. Sic etiam Hieron. in Ofe. c. 10.
to. 3. col. 1 30. b. at in Ifai. 45. col. 339. a. Non erunt tibi
dii alieni abfque me. Gr. Οὐκ ἔζονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν
έμδο

. 4. Similiter habet iterum Auguft. 1. de fide, & op.
to. 6. col. 174. e. nifi quòd loco idolum, legit idola; & in
fine, in aqua, & fub terra. Tertul. I. contra Gnoft. p.
825. b. Non facies tibi fimulacrum eorum quæ in calo,
quæ in terra deorfum, & quæ in mari infra terram : at 1. de
Idololat. c. 4. p. 239. b. 240. b. Ne feceritis idolum, neque
fimilitudinem eorum qua in cælo funt, & quæ in terra, 3

qua

in mari : & l. de fpectac. c. 3. p. 213. b. Non idolum coles, &c. Cypr. de exhort. ad Mart. p. 263.c. & Jul. Firm. 1. de errore falf. relig. c. 29. p. 176.g. Non facies tibi idolum, nec cujufquam fimilitudinem. Ambrofiaft. p. 56. e. Et non facies tibi idolum, neque ullam fimilitudinem: & infra, p. 249. a. Non facies tibi fimilitudinem ullam eorum qua funt in cælo furfum, & in terra deorfum. Hieron. in Ifai. 65. to.3.col. 481.a. Non facies tibi idolum, neque fimilitudinem omnium qua in cælo funt, & quæ fuper terram ; at 1. 3. in ep. ad Eph. to. 4. col. 394. f. Non facies tibi idolum, neque omnem fimilitudinem eorum qua in calo furfum, & quæ in terra deorfum, & quæ in aquis fubtus terram. Auct. quæft. Vet. T. quæft. 7. col. 45. g. Non facies ribi ullam fimilitudinem in cælo furfum, & in terra deorfum, neque in aqua quæ eft fub terra; & quæft. 69. col. 70. c. Non facies tibi idolum, neque adoraveris qua in cælo furfum funt, & quæ in terra deorfum. Græc. Ou won CEIS Ccavi εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ ἐρανῷ ἄνα,

ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω, και ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς.
V. 5. Similiter Auguft. 1. de fid. & op. to. 6. col. 174.
e. Non adorabis ea, neque fervies eis. Sic etiam Tertul. 1.
contr. Gnoft. p. 825. b. additis his : Ego enim fum Domi-
nus Deus tuus. Vid. etiam 1. 2. contr. Marc. p. 652. b.
Item fup. p. 650. a. ubi hæc habet: Reddentis in filios pa-
trum delicta. Hieron. 1. 3. in ep. ad Ephef. to. 4. col. 394.
f. legit: Non adorabis ea, 5 non immolabis illis ; ego enim
fum Dominus Deus tuus, Deus zelotes, qui reddo peccata
patrum in filios, ufque ad tertiam & quartam generationem his
qui me oderunt: & in Ezech. 18. to. 3. col. 815. f. Ego
fum Dom..... Deus amulator, qui reddo..... fuper filios
&c. ut fup. Auct. 1. de XL. Manf. ap. Ambr. to. 2. col.
15. b. Ego Dom..... Deus zelotes. Adimantus ap. Auguft.
to. 8. col. 117. f. Ego fum Deus zelans, tribuens filiis ter-
tia quarta generationis parentum peccata, qui me oderunt.
Auct. op. imp. in Matth. col. 19. a. Peccata patrum red-
dam in filios ufque in tertiam & quartam generat. Optat.
denique, 1. 6. contr. Donat. p. 102. c. 103. a. dicit,
Deum mala patrum ufque in quartam progeniem redditu-
rum. Gr. Οὐ προσκυνήζεις αυτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσεις α
Τοῖς· ἐγὼ γάρ ειμι Κύριος ὁ Θεὸς ζηλωτής, ἀποδιδὲς
ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης και τετάρτης γενεάς
τοῖς μισθοί με.

Deut. S. II.

. 6. Hieron. in Ezech. 18. to. 3. col. 815. f. Et facio mifericordiam in millia his qui diligunt me, & cuftodiuns præcepta men. Similiter 1. 3. in ep. ad Ephef. to. 4. col. 394. f. præter mandata, loco præcepta. Auct. quæft. Vet. T. q. 14. col. 48. a. Et faciens mifericordiam in millia millium iis qui diligunt me, & cuftod. præcepta mea. Ita quoque in Græco, præter vocem millium, quæ abeft.

V. 7. Tertul. de Idol. c. 20. p. 246. a. Non fumes no-, men Domini Dei tui in vano : & l. contr. Prax. p. 846. c. Non fumes nomen Dei in vanum. Cypr. 1. 3. Teftim. p. 308. c. Non accipies nomen Domini Dei tui in vanum. Hieron. in Zach. 8. to. 3. col. 1752. a. b. Non affumes nomen Domini Dei tui fuper re vana. Ambrofiaft. col. 249. a. Non fumes nomen Ďom..... in vanum. Auguft. fer. 8. to. 5. col. 47. f. Ne accipias nomen Dom..... in vanum. Auct. Í. de promiff. ap. Profp. part. I. c. 36. col. 117. b. Non accipies nomen Domini tui in vanum ; non enim mundabit Dominus talem. Gr. Οὐ λήψῃ τὸ ὄνομα Κυρία το Θεῖον

8. Memento diem Sabbatorum fanctificare Tertul.adv. Jud.c.

19. Et dixerunt ad Moyfen: Loquere tu no

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

&

25..... Vide Not.

26..... ne pudenda tua reveles fuper illud.

VULGATA NOVA.

audiemus: non loquatur nobis Dominus, ne for

tè moriamur.

20. Et ait Moyfes ad populum: Nolite timere ut enim probaret vos venit Deus, & ut terror illius effet in vobis, & non peccaretis.

Deut.

18.16. Heb. 12

21. Stetitque populus de longè. Moyfes autem acceffit ad caliginem in qua erat Deus. 22. Dixit præterea Dominus ad Moyfen: 18. Hæc dices filiis Ifraël: Vos vidiftis quòd de cœlo locutus fim vobis.

23. Non facietis deos argenteos, nec deos aureos facietis vobis.

24. Altare de terra facietis mihi, & offere- Inf. 27. tis fuper eo holocaufta & pacifica veftra, oves 8. 38.7. veftras & boves in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei; veniam ad te, & benedicam tibi.

25. Quòd fi altare lapideum feceris mihi, non Deut ædificabis illud de fectis lapidibus : fi enim leva- 27, 5: veris cultrum fuper eo, polluetur.

26. Non afcendes per gradus ad altare meum, ne reveletur turpitudo tua.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

Alex. & Oxon. nec non in edd. Ald. & Compl. μmole.
Apud Auguft. verò quæft. 166. in Exod. col. 472. b. fic:
Non loquatur Deus ad nos, ne moriamur.

*. 20. Gr. Καὶ λέγει... Θαρσείτε ἕνεκεν γὰρ τῇ πειρά-
και ὑμᾶς παρεγενήθη ὁ Θεὸς πρὸς ὑμᾶς, ὅπως ἂν γένηται ...
"va più quαplárule. Auct. 1. de XL. manf. ap. Ambr. to. 2.
col. 15. d. rectè : Confidite ; causâ enim tentandi vos, venit
Deus ad vos ut fit timor ejus in vobis, & non peccetis.

. 21. Similiter habet idem Auguft. quæft. 75. in Exod. col. 445. b. Moyfes autem intravit in nebulam, ubi erat Deus. In Gr. Eisúxa de ó rais μampéter, &c. ut in Lat. nifi excipias unum, ropor, loco nebulam ; quod propriè caliginem, vel opacitatem aëris, fignificat. Mf. Oxon. cum edd. Ald. & Compl. initio habet. Eisxe dè mâs ò naós, ftetit autem omnis papulus, ut Auguft. fupra.

. 22. Et dixit Dom. ad Moyfen: Ita ex Auguftino; reliqua ex Tertul. fumpta funt. In Græco fic: Eine dè Κύριος πρὸς Μαυτήν..... Ὑμεῖς ἑωράκαλε, ὅτι ἐκ τῇ ἐρα λελάληκα πρὸς ὑμᾶς.

. 23. Gr. Ou TomCele Ùμir άulois, &c. ut in Lat. al. pir saurois, ficut in fine. Tertul. I. contr. Gnoft. p. 825. b. Non facietis vobis deos aureos & argenteos ; non facieris vobis fecundùm bac. Cypr. 1. 3. Teftim. p. 321. b. Non facietis vobis deos argenteos neque aureo's. Jul. Firm. 1. de error. falf. relig. col. 176. g. Non facietis vobis deos arg. neque deos aureos.

. 24. Eadem prorfus in Græco, præter hoc, và oxonavlíμala vμar, pro holocaufta. Mi, tamen Alex. cum ed. Compl. tollitur. Idem Fulgent. fupra, fragm. 9.

Aug. Locut. 96. I.

8. 3. 347. b.

Ambr. in Pf. 118. 8.1.991.c.

CAPUT

τα

legit: Offeretis fuper illud holocaufta & pacifica veftra: at
in Græco, i by Tа owlиpia iμŵr, ut fup. fequuntur:
πρόβαλα και τις μάχες ὑμῶν ἐν παντὶ τόπῳ, ὃ ἐὰν ἐπο-
νομάζω τὸ ὄνομά με ἐκεῖ, &c. Et oves, & vitulos veftros in
omni loco, ubicunque annominavero nomen meum illic, &c.
Unde Auguft. locut. 94. de Exod. col. 347. a. Quod Gra-
cus habet, inquit, Toroμάow, fupernominavero, aut ad-
nominavero, expreffius dicitur; quod ufitatiùs, cognomi-
navero, nonnulli interpretati funt ; fed non habet necessa-
riam fignificationem, cognominavero: propinquiùs autem
dicitur, cognominavero, quàm nominavero; nam & hoc
aliqui Interpretes dixerunt. Tum addit: Cùm fuperiùs plu-
raliter loqueretur, facietis & immolabitis, dicit, veniam
ad te, tanquam ipfi Ifraël. Hefych. 1. 1. in Levit. c. 3.
col. 60. h. fic legit : Altare de terra facietis mihi, && immo-
labitis fuper eo holocauftomata & pacifica veftra, oves vef-
tras & boves. In omni loco in quo nominatum fuerit nomen
meum, veniam ad te, & benedicam tibi.

. 25. Huc redit quod legitur Anecdot. to. 5. col. 9. c.
Edifica mihi altare de lapidibus non circumcifis, & ferrum
non inities in eis. In Gr. fic: 'Exè JuCiasúpιor ex xilwor
ποιῆς μοι, εκ οἰκοδομήσεις αυτές τμητές· τὸ γὰρ ἐγχειρίδιον
σε ἐπιβέβληκας ἐπ' αυτές, και μεμίανται. 1. e. Sin autem al-
tare de lapidibus facias mihi, non ædificabis eos feitos: cul-
trum enim tuum injecifti fuper eos, & inquinati funt.

*. 26. Gr. Ὅπως ἂν μὴ ἀποκαλύψῃς τὴν ἀχημα βύνων σε é. Ne reveles turpitudinem tuam fuper illud, ( altare.)

2. Si emeris puerum Hebræum, & servierit tibi annis fex.....

XXI.

NOVA.

4. Sin autem dominus dederit illi uxorem, & pepererit filios & filias : mulier & liberi ejus erunt domini fui, ipfe verò exibit cum vestitu fuo.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

V. 1. August. infra Hoc eft: Ha funt juftificationes quas appones coram illis. Gr. Καὶ ταῦτα τὰ δικαιώματα ἃ παραθήκη ἐν ώ τιον αυτῶν. Ad hæc Ambrof. in Pf. 118. col. 991. e. Præmiffum eft, inquit, has juftitias difcere, quas proponit in confpectu filiorum Ifrael. Item Hilar. in eund. Pf. col. 339. c. In justificationibus, quas Moyfes conftituere præceptus eft.

. 2. Auguft. Locut. 96. col. 347. b. Si emeris fervum Hebraum: & quæft. 77. in Exod. col. 446. c. De fervo Hebrao, inquit, præcipiuntur, ut fex annos ferviat, & dimit-_

tatur liber gratis. Item apud Hilar. in Pf. 118. col. 339.
c. Quis ifte fit coemptus Hebræus puer, fex tantùm annis fer-
viturus..... quæ illa fervitus fit, quæ feptimi anni libertas?
In Gr. Ἐὰν κτήση παῖδα Ἑβραῖον, ἐξ ἔτη διελεύζει σοι· τῷ
δὲ ἑβδόμῳ ἔχει ἀπελεύεται ελεύθερος δωρεάν. Si acquifie-
ris fervum Hebræum, fex annos ferviet tibi : feptimo autem
anno abibit liber gratis.

✯✯. 3.4. His alludit Hilar. in Pf. 118. col. 339. d. di-
cens: Qua illa mulier Hebrai? quid illud, ut fine muliero
egrediatur ipfe ?

14.

VERSIO ANTIQUA.

5..... Dilexi dominum meum & uxorem & in- Ambr. ep. 7. 8. 2. fantes, non abibo liber: 780...

6..... pertundet ei dominus auriculam de fu- Aug. Locut. 97. bula: & ferviet ei in fempiternum,

7. Si quis autem vendiderit filiam fuam famulam, non abibit ita ut recedunt ancillæ.

8. Quòd fi non placuerit domino fuo quam non adnominavit eam, remunerabit eam : genti autem exteræ non eft dominus vendere illam, quoniam fprevit in ea.

9. Quòd fi filio adnominaverit eam, fecundùm juftificationem filiarum faciet ei.

10. Quòd fi aliam accipiet ei, quæ opus funt, & veftem, & converfationem ejus non fraudabit.

11. Si autem tria hæc non fecerit ei, exibit gratis fine pretio.

12. Si quis percufferit aliquem & mortuus fue
rit, morte moriatur.

13. Qui
autem nolens, fed Deus tradidit in
manus ejus dabo tibi locum in quem fugiat ibi
qui occiderit.

VULGATA

14. Si quis per induftriam occiderit proximum fuum, & per infidias ab altari meo evelles eum

ut moriatur.

:

VULGATA NOVA.

16. Qui furatus fuerit hominem, & vendiderit eum, convictus noxæ, morte moriatur. 17. Qui maledixerit patri fuo, vel matri, Prov. morte moriatur.

20.9.

20.20.

Matth.

15.4. Marci, 7.10.

NOVA.

15. Qui percufferit patrem fuum aut matrem, morte moriatur.

VERSIO ANTIQUA.

16. Vide fup. Capitula 43. 44. 45.

*.3.347.c.

Aug. quæft. 78. in Exod. i. 3. 446. d.

Idem quaft. 79. 447.8.448. a. Idem Locut. 98. 347.d.

17. Qui maledixerit patri vel matri, morte Ambr.in Luc. 186 morietur.

VULGATA NOVA.

18. Si rixati fuerint viri, & percufferit alter proximum fuum lapide vel pugno, & ille mortuus non
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

abibo.

. 5. Ita in Græco, præter unum axolpixw abeo, pro π. 6. Græc..... και τότε προσάξει αυτὸν ἐπὶ τὴν θύραν ἐπὶ τὸν σαθμὸν, καὶ τρυπήσει ὁ κύριος ἐυλῇ τὸ οὖς τῷ ὀπητίῳ, και διελεύσει αυτῷ εἰς τὸν αἰῶνα. Unde Ambrof. ep. 7. to. 2. col. 780. f. Huic ergo ad limen 5 oftium fuum dominus fuus aurem pertundit, ut meminerit fermonis fui, quo fervitutem elegit. Item Hilar. in Pf. 118. col. 339. c. Quod fit auris foramen ex fubula, fi liber effe nolit? Huic autem dictioni, in fempiternum, addit Auguft. fupra: vel, æternum, quod Græcus habet, inquit, eis Tor alva. Ecce quemadmodum Scriptura multis locis dicit fecundùm hoc verbum Gracum, fempiternum, vel aternum ; & poft pauca: Intelligitur æternum dicum, cujus temporis finis non eft.

in

.7. Optimè è Græco : addit Auguft. infra: Obscuriffimum iftum locum inufitata verba, locutionefque fecerunt..... in ipfo quoque Graco eloquio multùm obfcurum eft..... tamen quid videatur, ut potero aperiam: Si quis autem vendiderit filiam fuam famulam; id eft, ut fit famula, quam oiHÉTи Graci vocant: non abibit ita ut recedunt ancillæ : intelligendum eft: Non fic recedet quomodo recedunt ancilla Hebræa poft fex annos.

ET

*.8. Gr. Ἐὰν μὴ εὐαρεσήσῃ τῷ κυρίῳ αὐτῆς, ἡ αυτῷ καθωμολογήσατο, ἀπολυτρώζει αυτήν, &c. ut in Lat. At in Mf. Alex. legitur, irou xatμonorú Calo 7. In edit. Ald. ἣν οὐ καθωμολογή(αλο αυτήν. In Compl. ἣν αυτός και θωμολογήσατο αυτήν· al. ἣν αυτῷ καθομολογήσατο. Addit Auguft. ibid. Quam non adnominavit eam; id eft, inquit non eam fecit uxorem : & infra: Hoc autem quod diximus : remunerabit eam : quidam Interpretes dixerunt: redimet eam. Quòd fi in Graco dictum effet, àñoλulpáСeται, fcriptum effet, ficut fcriptum eft : & ipfe redimet Ifraël : nam ἀπολυτρώζεται, [criptum eft. In hoc autem loco, ἀπολυτρώCa, legitur, ubi intelligitur quòd accipit magis aliquid quàm pro ea datur, ut redimatur : & poft pauca: Genti autem extera...... quia fprevit in ea ; id eft, inquit, non quia Sprevit in ea, ideo dominus eft vendere illam, id eft, in tantum ei dominabitur, ut etiam exteræ genti eam licitè vendat. Hoc eft autem, fprevit in ea, quod eft, previt eam. Sprevit eam autem, hoc eft, humiliavit cam, id eft, concumbendo,

nec uxorem faciendo. Dixit autem Græcè, vféτnoer, quod nos
diximus, fprevit.

*. 9. Gr. Ἐὰν δὲ τῷ υἱῷ καθομολογή (ήται αυτήν, &c.
ut in Lat. Auguft. ibid. col. 447. c. Hic jam apparere inα
cipit, inquit, quemadmodum fupra dixerit : quam non ad-
nominavit: nam quid eft aliud : ti filio adnominaverit eam:
nifi filio conjunxerit eam uxorem? Quandoquidem dicit : le-
cundùm juftificat. filiarum faciet el, id eft, ut fic tradat
tanquam filiam, dotem fcilicet apponens ei.

કે

7. 10. Gr. Ἐὰν δὲ ἄλλην λαβη ἑαυτῷ, τὰ Λέοντα,
&c. ut in Lat. Auguft. ibid. conftanter: Quòd fi aliam acci-
piet ei, id eft, inquit, non iftam deputaverit uxorem filio
fuo, fed ei aliam accipiat ; deinde : quæ opus funt, &c. id
eft, dabit ei fimili lege qua competunt, quoniam non man-
fit uxor filio ejus, quemadmodum ei davet, fi eam fibi non
adnominaffet, & tamen concumbendo humiliaffet. Quod au-
tem nos diximus: converfationem non fraudabit : Gracus
habet, oμuríar, id eft, locutionem, quo nomine intelligitur
Scriptura boneftius appellare concubitum.

. 11. Ad verbum è Græco, excepto uno, apuci,
argento, pro pretio. Totum autem hoc intelligitur, inquit
Aug. ibid. fi eam ipfe concubitu non humiliaverit, neque
filio fuo conjunxerit, neque alia a filio fuo duita, iftam ejem
cerit: abibit gratis, id eft, fufficiet ei non teneri in fervitu-
te: abibit enim nihil accipiens, &c.

*. 12. Gr. Ἐὰν δὲ παλάξη τις τινά, &c. ut in Lat. al. deeft, A. Hieron. 1. 1. contr. Pelag. to. 4. col.505. b. legit: Si percufferit aliquis quempiam, 5 mortuus fuerit,

morte moriatur.

*. 13. Hieron. 1. 1. contr. Pelag. to. 4. col. 505. b. Sin autem non volens, fed Deus tradidit eum in manibus ejus, dabo tibi locum ad quem confugiat qui occiderit. Gr. Ὁ δὲ ἐχ ἑκὼν, ἀλλὰ ὁ Θεὸς παρέδωκεν εἰς τὰς..... διώρω σοι τόπον ὁ φεύξεται ἐκεῖ ὁ φονεύ(ας. Ambrof. 1. 2. de Cain, c. 4. col. 213. b. Nec is quidem, inquit, qui invitus aliquod fecerit homicidium, extra ministerium est : fi quidem. lex ait de eo, Quia Deus dedit eum in manus ejus. Vid. etiam August. ubi fup.

. 17. Idem Ambrof. in Luc. 8: col. 1392. d. Qui non honoraverit patrem aut matrem, morte moriatur. Græc, ye

t. I. 1490.4.