29. Filii autem Ifraël perrexerunt per medium ficci maris, & aquæ eis erant quafi pro muro à dextris & à finiftris :

VULGATA NOVA.

31. Et viderunt Ægyptios mortuos fuper littus maris, & manum magnam quam exercuerat Dominus contra eos: timuitque populus Dominum, & crediderunt Domino, & Moyfi fervo ejus.

NOVA.

30. liberavitque Dominus in die illa Ifraël de manu Ægyptiorum.

VERSIO ANTIQUA.

31..... Vidit autem Ifraël manum magnam quæ Aug. Locut. 73.1. fecit Dominus Egyptiis.....

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
*. 22. Gr. Καὶ εἰσῆλθον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ εἰς μέσον τῆς θα
λάοσης κατὰ τὸ ξηρόν· καὶ τὸ ὕδωρ αυτής ( Μί. Alex. αυτοῖς )
Teixos, &c. Et ingreffi funt filii Ifrael in medium maris
per ficcum aqua ejus ( vel eis) murus, &c. ut fup.
*. 24. Gr. Καὶ ἐπέβλεψε Κύριος ἐπὶ, &c. ut in Lat.
. 25. Ad verbum è Græco.

. 27. Addit Auguft. ibid. Gracus habet: Et excuffit
Dominus Egyptios medium maris: nunc etiam fic legitur
Græcè, abfque in, ante medium; Mf. tamen Oxon. cum
edd. Ald. & Compl. fert, sis μécor tus barάoons.

. 28. Similia prorfus in Græco, nifi excipias vocem, Surau, virtutem, loco exercitum; & in fine 'd'ètis,

ne quidem unus, loco ullus. Tantam Ægyptiorum ftragem
memorat Tertul. 1. de Pœnit. c. 12. p. 170. b. dicens :
Egyptius imperator, qui populum Dei aliquando afflictum
diu Domino fuo denegatum perfecutus, in prælium irruit.....
diffidio maris, quod foli populo perviúm licebat, revolutis
fluctibus perit. Similiter Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c.
43. to. 7. col. 453. f. Ad extremum Ifraëlitas, inquit,
Egyptii in mari rubro, dum perfequuntur, extincti funt.
Illis quippe abeuntibus divifum mare viam fecit : hos au-
tem infequentes in fe rediens unda fubmerfit,
. 31. Ita in Græco ad verbum.

3.345.c.

VULGATA NOVA.

1. Unc cecinit Moyfes & filii Ifraël car-
men hoc Domino, & dixerunt:
Cantemus Domino gloriosè enim magnifi-
catus est , equum & afcensorem dejecit in

mare.

VERSIO ANTIQUA.

I. Unc cantavit Moyfes & filii Ifraël canti- Aug. Locut. 74. ti cum hoc Domino, & dixerunt dicere: 3. 345. f. Cantemus Domino: gloriosè enim magnifi- Ex Mf. cod. S. catus eft, equum & afcensorem dejecit in mare. Michaelis fup. Mofam, vulgo S. Mihiel, & aliis codd. antiq.

NOTA AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 1. Ita ex Auguft. ufque ad verbum Cantemus; nec aliter in Græco, exceptis duobus, e Deo, pro Domino, (al. To Kupiw) & xévortes, dicentes, pro dicere. Obfervat tamen Auguft. ibid. in Græco legi: Et dixerunt dicere ; fic enim habet Græcus, inquit, Kal elav néys. Et quidem Mf. Alex. ac edit. Ald. nunc ferunt,

ETTαY TW XÉYEIV. Quæ fequuntur congruunt cum lat. cod.
S. Mich. nifi excipias verbum, dedikasa, glorificarus
eft, loco magnificatus eft. In Miffali Rom. ad Tract. Sab-
bati S. Cantemus Domino: gloriosè enim bonorificatus eft,
equum afcenforem projecit in mare. Itidem in Breviar.
Mozar. & in Pfalt, Sorb, ac Rom. Thomafii, nec non

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

in Mfs. Corb. & Remenfi. Sic etiam legit Hieron. ep.
ad Euftoch. to. 4. col. 249. a. & ad Fabiol. to. 2. col.
590. a. at epift. ad Sun. & Fret. to. 2. col. 634. b. ait;
Sciendum quod ubicunque in Græco fcriptum eft, glorificate,
Latinus Interpres, magnificate, tranftulerit; fecundùm il-
lud quod in Exodo dicitur: Cantemus Domino; gloriosè
enim magnificatus eft: pro quo in Graco fcribitur, glorifi-
catus eft; fed in Latino fermone fi transferatur, fit indecora
tranflatio. Similiter Auguft. ferm. 363. to. 5. col. 1438. c.
Cantemus Dom. gloriose enim magnificatus eft. Nicetius Spi-
cil. to. 3. p. 7. & Caffiod. in Pf. 105. col. 361. b. Glo-
riosè enim honorificatus eft. Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 7.
col. 330. f. & de Nab. c. 15. col. 584. f. & in Pf. 118,
col. 1017. f. Equum & afcensorem projecit in mare. Aug.
ubi fup. Equum, & equitem projecit in mare. Gr. io
καὶ ἀναβάτην έρριψεν εἰς τὴν, &c.

V. 2. Itidem Græcè. Similiter habet Ms. Remens. præ-
ter hæc intermedia. Hic Deus meus, & honorificabo eum ;
cui accinunt Pfalt. Sorbon. & Rom. Thomafii, cum Mif-
fali Rom. Tract. Sabb. S. In Breviar. verò Mozarab. fic:
Adjutor & protector mibi fuit Dominus in falutem: bic Deus

meus,

honorificabo eum, &c. ut fup. Itidem in Ms. Corb. excepta voce, Dominus , quæ abeft. Apud Ambr. 1. 3. de fide, to. 2. col. 504. b. & Concil. to. 4. col. 1524. C. Adjutor 5 protector factus eft mihi in falutem. Eodem modo legiffe videtur Auguft. fer. 363. to. 5. col. 1438. c. cùm dicat Cantat adjutorem, & protectorem fibi Dominum in falutem, Deum fuum quem honorificat ; & poft pauca : Dicit itaque, Deus patris mei.

. 3. Concinunt Mfs. Remenf. Corb. & Pfalt. Rom. Thomaf. nec abfimile quid in Pfalt. S. Salaberg. Mozarab. Sorbon. & Miffali Rom. præter voculam illi, pro ei. Sic etiam apud Auguft, fer. 363. col. 1438. d. nempe : Magnificamus Dominum, quoniam ipfe conterit pugnas..... & ideo Dominus nomen eft illi. Gr. Kúews ourтpißwr Toxéμ85, Κύριος όνομα αυτῷ.

λαοσαν,

. 4. Sic habet Mf. Remenf. ad verbum: fic etiam Pfalt. Rom. Thomas, præter hoc ult. in rubrum mare. In Gr. fic : "Αρματα φαραω, καὶ τὴν δύναμιν αυτῇ ἔρριψεν εἰς θάἐπιλέκτες ἀναβάτας τριςάτας· κατεπόθησαν ἐν ἐρυθρᾷ Baráson. Currus Phar. & virtutem, feu exercitum, ejus dejecit in mare, electos afcenfores triftatas: fubmerfi funt in mari rubro. At in Mf. Alex. nec non edd. Ald. & Compl. pro xаTEπóbиcar, legitur, xaTETórTICEr, demerfit, ut fup. Mf. Corb. fimiliter: Currus Pharaonis..... electos afcenfores ternos ftatores demerfit in rubro mare. Pfalt. Sorb. Electos af cenfores fternutantes demerfit in rubro mari, al. in rubrum mare: vox quidem, fternutantes, bis legitur in hoc Pfalt. fed mendosè, ut reor, pro ternos ftantes. Mf. Regin. Suec. hab. Ternos ftatores..... in rubro mare. Pfalt. S. Salab. Electus afcenfor eft (vitiosè, pro electos afcenfores) ternos ftantes demerfit in rubro mare. Mozarab. Sternit ftratores, dimerfit in rubro mare. Hieron. in Ezech. 27. to. 3. col. 892. c. fimiliter habet: Currus Pharaonis, & fortitudinem ejus projecit in mare; & fup. in Ezech. 23. col. 857. c. In Exodo legimus, inquit, Electos afcenfores triftatas, pro quibus Latina fimplicitas, ternos ftratores tranftulit. Trifata autem nomen eft apud Gracos, fecundi gradus poft regium dignitatem. Apud Auguft. fer. 363. col. 1438. e. ut fup. Currus Pharaonis, exercitum ejus projecit in mare ; paulòque

poft: Ternos ftratores, inquit, curribus impofuerat..... bec
omnia fubmerfa funt in rabro mari, quæ dictio, fubmerfa
funt, firmatur Græcâ iftâ, κατεπόθησαν.

*. 5. Sic habet Pfalt. S. Salab. cum Ms. Remenfi. Rom.
verò Thomaf. cum Sorbon. Pelagus cooperuit eos, &c. ut
fup. Alt. Sorb. ibid. Pelagus operuit eos, merferunt in prof.
&c. Breviar. Mozarab. Pelagufque operuit eos, dimer fi funt
in prof. &c. Mf. Corb. Pelago cooperuit eos, merferunt in
prof. &c. Gr. wórtæ exánufer autrs, xatéd voar eis, &c.
πόντῳ ἐκάλυψεν αυτές, κατέδυσαν
Concinit Auguft, fer. 363. col. 1438. f. dicens : Rubro pe-
lago omnes hoftes operuit: & infra : Hoftes noftri devenerunt
in profundum tanquam lapis.

. 6. Accinunt magno confenfu Pfalt. Corb. Sorbon,
Rom. Thomaf. & Remenf. quibus fuffragatur August fer.
363. col. 1439. a. ad verbum. Sic etiam legit Ambrof.
1. 3. de Spir. S. col. 667. e. At infra, col. 669. e. & l.
2. Hexa. col. 23. f. bis: Dextera manus tua..... dextera
manus tua. S. Leo, fer. 27. p. 84. f. Dextera tua Dom.
glorificata eft in virtute. Caffiod. verò in Pf. 89. col. 307.
b. addit: Dextera manus tua, Domine, confregit, &c. Sic
etiam ferebat Mf. S. Mich. manus tua, fed fortaffe non fine
mendo, quod correximus ex al. Cœleftin. 1. ep. 22. to. I.
Conc. 1196. a. cum Breviar. Moz. Dextera tua
mine, glorif. eft in virt, dextera manus tua confregit, &c.
abfque altero, Domine. Gr. 'H Aεžiά or Kúcie, dedóžao,
ται ἐν χύϊ, ἡ δεξιά σε χεὶρ Κύριε, &c. ut fup.

Do

#.7. Pfalt. Rom. Thomaf. Et per multitudinem majeftatis tua contrivifti adverfarios: mififti iram tuam, & comedit illos, &c. ut fup. Itidem Mf. Remenf. & Sorb. præter unum, conteruifti, pro contrivifti, Sorb. conterruisti alt. Sorbon. ibid. Et per multitudinem gloriæ tuæ contrivifti adverfarios, &c. ut fup. In Corb. Et per multitudinem majeftatis tuæ contenuifti adverfarios, mififti..... 5 comedifti cos tanquam ftipula. Pfalt. S. Salab. & Mozarab. Et præ multitudine majeftatis tuæ conteruifti (Moz. contrevifti) adverfarios: mififti..... comedit eos, &c. Apud Auguft. fer. 363. col. 1439. a. Et multitudine majeflatis

tuæ,

Domine, contrivisti adverfarios : mififti quippe iram tuam, comedit eos tanquam ftipulam. Mf. Regin. Suec. Tanquam fipula ignis. In Gr. Καὶ τῷ πλήθει τῆς δόξης σε συνέτριψας τὲς ὑπεναντίας· ἀπέςειλας τὴν ὀργήν σε· κατέpayer autès as xarάur. In Mf. Alex. ac edit. Compl. narspayer.

. 8. Sic habet Auguft. fer. 363. col. 1439. a. d. cum Mf. Germ. n. 15. ad verbum. Sic etiam Mfs. Corb. Sorb. Remenf. Pfalt. Mozarab. & Rom. Thomaf. nifi quòd loco ira, ferunt omnes iracundia. Similiter in Pfalt. S. Salab. excepto altero, gelaverunt, quod deeft. In alt. Sorbon. ibid. Et fpiritu iracundiæ tuæ &c. Item ap. Ambrof. 1. 3. de Spirit. S. to. 2. col. 669. f. Et spiritu iracundiæ tuæ divifa eft aqua. Apud Auguft. verò quæft. 55. in Exod. to. 3. col. 438. d. conftanter: Per fpiritum ira tua divifa eft aqua. Vigil. Tapf. 1. contr. Varim. p. 749. a. hab. Et per fpiritum iracundia tua divifa eft aqua: gelaverunt fluctus in medio mari. Pfalt. Rom. Thom. In medio maris. Regin. Suec. In medio mare. Gr. Kai Nià πreÚμαλις το θυμα σε διέση τὸ ὕδωρ· ἐπάγῃ ὡσεὶ τεῖχος τὰ ὕδα τα,ἐπάγη τὰ κύματα ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης verbum, ἐπά yn, idem eft ac concrete, feu compacta funt.

#. 9. Ita ferunt Mfs. Germ. Corb. Sorb. Remens, nec

2.

VULGATA NOVA.

dam, dividam fpolia, implebitur anima mea: evaginabo gladium meum, interficiet eos manus

mea.

10. Flavit fpiritus tuus, & operuit eos mare: fubmerfi funt quafi plumbum in aquis vehementibus.

11. Quis fimilis tui in fortibus Domine? quis fimilis tui, magnificus in fanctitate, terribilis atque laudabilis, faciens mirabilia?

12. Extendifti manum tuam, & devoravit

eos terra.

13. Dux fuifti in mifericordia tua populo quem redemifti: & portafti eum in fortitudine tua, ad habitaculum fanctum tuum.

14. Afcenderunt populi, & irati funt: dolo

res obtinuerunt habitatores Philifthiim.

15. Tunc conturbati funt principes Edom, robuftos Moab obtinuit tremor: obriguerunt

omnes habitatores Chanaan.

16. Irruat fuper eos formido & pavor, in magnitudine brachii tui: fiant immobiles quafi lapis, donec pertranfeat populus tuus, Domine, donec pertranfeat populus tuus ifte, quem pof

fedifti.

13. Gubernasti in juftitia tua populum tuum hunc quem redemifti: exhortatus es in virtute tua, in requie fancta tua.

14. Audierunt gentes, & iratæ funt : dolores comprehenderunt habitantes Philistiim.

15. Tunc feftinaverunt duces Edom, & prin
cipes Moabitarum ; apprehendit illos tremor : flu-
xerunt omnes habitantes Chanaan.

16. Cecidit fuper eos timor & tremor, ma-
gnitudine brachii tui: fiant tanquam lapis, do-
nec pertranfeat populus
nec pertranfeat populus tuus, Domine, ufque-
dum tranfeat populus tuus,
Domine, hunc
quem adquififti.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

non Pfalt. Rom. Thomaf. & S. Salab. fic etiam in Breviar. Mozarab. præter hoc, & dominabitur. In alt. Sorb. ibid. Perfequar & comprehendam. Similiter apud Auguft. fer. 363. col. 1439. b. Dixit inimicus : Perfequar & comprehendam, partibor fpolia, replebo anim. meam, &c. ut fup. Gaudent. verò Brix. fer. 6. col. 951. h. & fer. 12. col. 963. e. Dixit inimicus: Perfequens comprehendam, &c. ut fup. Concinit Victor. Vit. 1. 2. de perf. Afr. p. 25. c. ab his, partibor (polin. Gr. Εἶπεν ὁ ἐχθρός: Διώξας και παλήψομαι , μεριῶ σκύλα, ἐμπλήσω... ἀνελῶ τῇ με κυριεύσει ή, &c.

. 10. Ita German. cod. ad verbum, cui accinit Pfalt. Rom. Thomaf. nifi quòd habet merferunt, pro defcenderunt. Ms. Remenf. cum Sorb. Mififti fpiritum meum (Sorb. tuum) 5 cooperuit eos mare; merjerunt tanquam plumbum in aqua validiffima. Similiter in Pfalt. S. Salab. præter hoc, fpiritum tuum, & merfi funt, pro merferunt. In Corb. Mififti spirit. tuum, cooperuit eos mare merferunt tanquam plumbum in aquam validiffimam: in al. Sorbon. Mififti fpiritum tuum, operuit eos mare: miferunt in profundum tanquam plumbum in aqua validifima. In Breviar. Mozar. Misisti spirit. tuum, & cooperuit eos: dimerfi funt in profundum tanquam plumbum in aqua validisfima. Similiter habet Ambrof. 1. 3. de Spir. S. to. 2. col. 669. f. Mififti fpiritum tuum, & cooperuit eos mare: item 1. de myft. col. 328. b. præter unum, operuit. Sic etiam Auguft. quæft. 55. in Exod. col. 438. c. cum verbo cooperuit: at fer. 363. col. 1439. d. Mififti fpiritum tuum, operuit eos mare: defcenderunt tanquam plumbum in aquam validiffimam. Hieron. in Ezech. 22. to. 3. col. 851. f. Demerfi funt quafi plumbum in aqua violentiffima. Mf. Regin. Suec. Merfifti tanquam plumbum. Gr. 'AzésΤειλας τὸ πνεῦμά σε, εκάλυψεν αυτές θάλασσα· ἔδυσαν ὡσεὶ To Móxicos év üdati opop. In Mf. Alex. ac edd. Ald. & Compl. Kai ixánve, &c. ut fup.

. 11. Ita conftanter Pfalt. Rom. Thomaf. S. Salab. & Remenf. quibus accinunt Corb. & Germ, nifi quòd in Corb. deeft fecundum, tibi, & in Germ. vox mirabilis. In Sorbon. fic: Quis fimilis tui in diis, Domine? quis fimilis tui, gloriofus in fanctis, mirabilis in majeftatibus, faciens prodigia? al. ibid. Quis fimilis tibi..... Domine, aut quis fimilis tibi, &c. ut fup. In Breviar. Mozarab. Quis fimilis tibi in diis Domine? quis fimilis tibi, bonorificus in fanctis, mirabilis in majestat, faciens magnalia? Similiter hab. Ambrof. 1. 4. de fide, to. 2. col. 549. e. Quis fimilis tibi in diis, Domine ? Sic etiam Auguft. fer. 363. col. 1439. f. additis his : Quis fimilis tibi, gloriofus in fanitis, mirabilis in majeftat. qui facis prodigia? nec aliter in Græco, nifi excipias voces, edokasμéros, glorificatus, pro gloriofus, Nokas dignitatibus, pro majeftatibus, or faciens, loco qui facis.

. 12. Sic in Mfs. Germ. & Remenf. nec non in Pfalt.

Sorb. Rom. Thomas. S. Salab. & Mozarab. fic etiam in
Corb. detracto,, poft vocem, tuam. Similiter apud
Auguft. tum quæft. 54. in Exod. to. 3. col. 438. b. tum
fer. 363. col. 1439. f. g. Extendifti dexteram tuam ; tranf

voravit eos terra. Item in Gr. Εξέτεινας τὴν δεξιάν σε, και
TÉTIER, &c. at in Mf. Alex. κατέπιε.

*. 13. Ita Mf. German. ad verbum, de quo etiam fub-
ftituimus iftud, in juftitia tua, quod aberat à M. S. Mich.
In Pfait. verò Remenf. Rom. Thom. & Sorbon. nec non
apud Auguft. fer. 363. col. 1440. a. fic: Gubernasti juftitiâ
tuâ populum tuum hunc, quem liberafti: exhortatus es in
virtute tua, & in refectione janda tua. Itidem in Pfalterio
Corb. & S. Salab. præter hoc, juftitiam tuam, pro in juf-
titia tua; præterea fol. Corb. habet, exhortatus eft. Bre-
viar. Moz. Gubernasti juftitiâ tuá pop. quem liberafti: con-
folatus es virtute tua, in refectione janda tua. Gr. Q♪n
σας τῇ δικαιούνη σε τὸν λαόν σε τότον ὃν ἐλυτρώσων πα-
pexáxicas Tivi ou sis xalárva avórov. Deduxifti juf-
titiâ tuâ..... quem redemifti: advocafti fortitudine tua ad di-
verforium fanitum tuum.

. 14. Similiter hab. Ms. Germ. præter unum, Filiftim, pro Philiftiim. Accinunt Pfalt. Rom. Thom. Rem. Corb. & Sorb. nifi quòd ferunt, inhabitantes Philiftiim : in al. Sorb. & in Mozarab. apprehenderunt inhabitantes Philiftim. In Pfalt. S. Salab. Audierunt gentes, 5 irati funt: dolores comprehenderunt inhabit. Philiflim. Apud August. ser. 363. col. 1440. e. Audierunt gentes, & irate funt: dolores com prebenderunt habitatores Philiftiim. Græc."Hxt Car..... dives

έλαβον κατοικέντας Φυλισιείμ.

. 15. Concinit Mf. Germ. ad verbum. Sic etiam ha→ bent Pfalt. Rom. Thom. Remenf. & Sorbon. exceptis his : Apprehendit eos timor; tabuerunt omnes inhabitantes Chanaan: al. Sorbon. defluxerunt omnes inhabit. Similiter in Corb. defluxerunt; reliqua verò ut in Mis. Germ. & S. Mich. In Brev. Moz. fic: Tunc feftinav..... 5 princip. Moabitum; apprehendit illos timor, & fluxerunt omnes inhabit. &c. Mf. Regin. Suec. apprehendit eos tremor, &c. Apud Auguft. fer. 363. col. 1440. e. Tunc feftinaverunt duces Edom, principes Moabitarum: apprehendit eos tremor, ta→ buerunt omnes inhabitantes Chanaan, nec aliter in Græco. Poft verbum autem feftinaverunt, Auguft. addit, id eft conturbati funt, Gr. forevoar, al. vero εθορυβήθησαν, είνα multuati funt.

. 16. Itidem in Mf. Germ. præter hæc, lapides, pro lapis, & hic quem adquififti, pro hunc quem, &c. In Pfalt. Sorb. Corb. Rem. & S. Salab. Decidat fuper eos timor, S tremor magnitudinis brachii tui : fiant tanquam lapis, donec tranfeat populus tuus, Domine, ufquedum pertranfeat (Corb. tranfeat) populus tuus hic (Pfalt. S. Salab. bune, cum Mf. Reg. Suec.) quem adquififti. In Breviar. Moz. Decidat fuper eos timor 5 tremor, à magnitudine brachii tui; fiant tanquam lapis, donec tranfeat..... ufquedum pertranfeat populus tuus ifte, quem liberafti. Sorb, etiam al. habet, quem liberafti. Plalt. Rom. Thomaf. Decidat fuper eos..... magnitudinis brachii..... donec tranfeat, ufquedum pertranfeat populus tuus hic, quem acquififti. Lucif. Cal. de non parc. in de. del. col. 232. d.Decidat fuper eos timor, 5 tremor magnitudinis brachii tui : fiant tanquam lapides, donec tranfeat populus tuus hic, quem acquififti. Auguft. fer. 363. col. 1440, e. Incumbat in eos tremor, & timor magnitudinis

VERSIO ANTIQUA.
17. Inducens plantato eos in montem hære-
ditatis tuæ, in præparatam habitationem tuam
quam præparafti Domine : fanctificationem Do-
mine, quam paraverunt manus tuæ.

18. Domine, qui regnas in æternum, & in
fæculum, & adhuc.

19. Quia introiit equitatus Pharaonis cum curribus & afcenforibus în mare : & adduxit fuper eos Dominus aquas maris: filii autem Ifraël tranfierunt per ficcum in medio mari.

20. Sumpfit autem Maria prophetis, foror Aaron, tympanum in manu fua : & exierunt poftea omnes mulieres cum tympanis & choris.

21. Præcedebat autem eas Maria, dicens:. Cantemus Domino, gloriosè enim honorificatus eft, equum & afcenforem projecit in mare. 22..... & non inveniebant aquam, ut biberent.

VULGATA NOVA.

17. Introduces eos, & plantabis in monte hæreditatis tuæ, firmiffimo habitaculo tuo quod operatus es Domine : fanctuarium tuum Domine, quod firmaverunt manus tuæ.

18. Dominus regnabit in æternum & ultra.

19. Ingreffus eft enim eques Pharao cum curribus & equitibus ejus in mare : & reduxit fuper eos Dominus aquas maris: filii autem Ifraël ambulaverunt per ficcum in medio ejus.

20.

Sumpfit ergo Maria prophetiffa, foror Aaron, tympanum in manu fua: egreffæque funt omnes mulieres poft eam cum tympanis & choris,

21. quibus præcinebat, dicens : Cantemus Domino, gloriosè enim magnificatus eft, equum & afcenforem ejus dejecit in mare.

22. Tulit autem Moyfes Ifraël de mari rubro, & egreffi funt in defertum Sur: ambulaveruntque tribus diebus per folitudinem, & non inveniebant aquam.

23. Et venerunt in Mara, nec poterant bibere aquas de Mara, eò quòd effent amaræ : unde & congruum loco nomen imposuit, vocans illum Mara, id eft, amaritudinem.

24. Et murmuravit populus contra Moyfen, dicens : Quid bibemus ?

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
quæ ftatuit in faculum fæculi?

brachii tui: fiant tanquam lapides, donec tranfeat populus
tuus, Domine, donec tranfeat populus tuus hic, quem ad-
quififti. Grac. Ἐπιπέ(οι ἐπ' αὐτὲς τρόμος και φόβος (Μί.
Alex. cum editt. Ald. & Compl. pólos y TρÓμOS) μEVÉDi
βραχίονός σε απολιθωθήτωσαν, ἕως παρέλθη ὁ λαός σε Κύριε,
ἕως ἂν παρέλθη ὁ λαός σε ἔτος, ὃν ἐκτήσω. Μf. Alex. ὃν
ἐλυτρώσω.

. 17. Similiter habet Mf. Germ. excepto verbo præpa-
raverunt, loco paraverunt : fic etiam in Corb. præter hæc
Sandimonium, Domine, quod præparaverunt, &c. In Pfalt.
S. Salab. Induces, plantas eos in montem hæreditatis tuæ, in
præparato babitaculo tuo, quod præparasti, Domine: fandimo-
nium tuum, Domine, quod praparavit manus tua. Sorbon.
1. Induces plantans eos in montem hæreditatis tuæ, firmissi-
mo habitaculo tuo, quod præparasti, Domine; fandimonium
tuum, Domine, quod præparaverunt manus tuæ. Al. Sor-
bon. Induc & planta eos in monte hæredit. tuæ, in præparato
habitaculo tuo, quod præparafli, Domine ; fan&uarium tuum
Domine, quod præparaverunt manus tua. Itidem in Pfalt.
Rom. Thomaf. præter hoc, in montem pro in monte, &
fanctimonium, loco fan&uarium. In Mf. Regin. Suec. In
monte hæreditatis tuæ, in præparata habitatione tua quam, &c.
In Remenfi, Induc (1. manu, 2. inducet ) planta eos in mon-
te, &c. ut in Rom. præced. In Breviar. Mozar. fic : Induc
planta eum in montem hæreditatis tuæ, in praparata babi-
tatione tua, quam præparafti tibi, Domine; fanctuarium
tuum, quod præparaverunt manus tua. Apud Ambrof. in
Pf. 43. col. 891. c. Inducens plantato eos in montem hære-
ditatis tuæ, in præparatum habitaculum tuum. Mox ita:
Potens, inquit, ut induceret Dominus populum fuum in
illa virtutis plantaria..... atque in eo præpararet fibi fua fanc-
tificationis habitaculum. Similiter apud Auguft. fer. 363.
col. 1441. a. Introducimur, inquit, atque plantamur in
monte hæreditatis Domini..... hac præparata eft habitatio Do-
mini; templum enim Dei fandum eft, & fanctificatio domûs
ejus, quæ ab ipfo eft..... fecutus enim ait: Quæ præparave-
runt manus tua. In Græc. ECayayar xalagútsvoor duTr's
εἰς ὄρος κληρονομίας σε, εἰς ἕτοιμον κατοικητήριόν σε,
ὃ και
τηρτίσω ( Mr. Alex. κατηργάσω ) Κύριε ἁγίασμα Κύριε, ὃ
ἡτοίμαζαν αἱ, &c.

. 18. Sic in Pfalt. Rom. Thom. Rem. & Corb. ad ver-
bum: fic etiam in Germ. Mozar. & S. Salab. præter hoc,
Et in faculum faculi 5 adhuc : in 1. Sorbon. Domine, qui
regnas..... & in faculum adhuc ; in al. Sorbon. Dominus re-
guans in at. & fuper faculum, & adbuc. Apud Auguft. fer.
363. col. 1441. a. Domine, qui regnas femper, & in fem-
piternum, & adhuc. Non diffimulabo in Mf. S. Mich. fcrip-
tum effe pugnas, pro regnas, quod repofui auctoritate
cæterorum. In Græco etiam, Kueus BaСinsúær Tov aiwra,
ET' alwra, T. Dominus regnans faculum, & in fa-
culum, & ultra. In editione Complutenfi, BaCinsÚwr
is alway. Addit Auguft. fup. Eft ne quid ultra quàm
in fempiternum ? Quis hæc dixerit? Cur ergo addidit, Et
adhus? & infra: An quia regnat Deus femper in cœleftibus,

21

. 19. Mf. Germ. Quia introibit (1. introivit) equitatus, &c. ut fup. Mf. Rem. cum Pfalt. Rom. Thomaf. Mozar. & S. Salab. Quia introivit (Moz. intravit ) equitatus Phar. cum quadrigis & afcenforibus in mare : & induxit fuper eos..... filii autem Ifr. ambulaverunt per ficcum per medium mare. Corb. Quia intravit equitat. Phar. cum quadrigis & afcenforibus in mare : & induxit..... aquam maris: filii autem Ifr. ambulav. per ficcum in medio mare. Sorb. I. Quia introivit equit. Phar. cum quadrigis & afcenf. in mare:

induxit..... aquas maris: filii autem Ifraël ambulav, per ficcum per medium mare: Sorb. al. Quoniam introivit equit. Phar. cum curribus & afcenf. in mare : & induxit..... filii autem Ifr. ambulav. per aridam in medio mari. Mf. Reg. Suec. in medio mare. August. ser. 363. col. 1442. a. Quia intravit equit. Phar. cum curribus & afcenfor. in mare; 5 adduxit fuper eos Dom. aquas maris ; filii autem Ifr. ambulav. per ficcum per medium mare. Ita quoque in Græco, nifi excipias feqq. rò dop, aquam, pro aquas, & in fine ¿πopsúθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ τῆς θαλάασης.

то

#. 20. Græc. Aabica de Maciàμ й Tegpйlis, &c. ut in Lat. nifi quòd loco poftea, hab. oπiow duτйs, poft eam. Ambrof. in Pf. 1. to. 1. col. 739. a. Maria quoque, inquit, tympanum fumens, cæteras hortabatur, &c. & l. de exhort. virg. to. 2. col. 289. f. Sumite, inquit, & vos, ficut fumpfit Maria foror Moyfis & Aaron, tympanum in manibus veftris, &c. S. Petr. Chryfol. fer. 146. col. 958. 2. Maria foror Aaron, fumens tympanum in manu fua, dixit, &c. Item Auguft. fer. 363. col. 1442. a. Hoc cantavit Moyfes & filii Ifrael; boc Maria prophetissa & filia Ifraël cum ea..... Hoc fignificare..... intelligitur tympanum quod affumpfit Maria, &c.

. 21. Ambrof. in Pf. 1. col. 739. a. Maria..... cæteras hortabatur, dicens : Cantemus Domino; gloriosè enim honorificatus eft, &c. ut in textu. Similiter I. de exhort, virg. col. 289. f. ab hoc, Cantemus. Sic etiam Petr. Chryfol. fer. 146. col. 958.a. Gloriosè enim honorificatus eft. Auguft. verò fer. 363. col. 1442. b. Cantemus Dom. gloriosè enim magnificatus eft, equum & equitem projecit in mare. Grzc. Ἐξῆρχε δὲ αὐτῶν Μαριάμ, λέγεται "Ασωμεν τῷ ἐνδόξως δεδόξαςαι,ἵππον και αναβάτην, &c. V. 22. Itidem in Græco.

...

. 23. Anon. apud Ambrof. to. 2. col. 6. c. Venerunt autem in Marah, & non potuerunt bibere aquam de Marah. Ambrof. 1. de myft. to. 2. col. 328. d. 338. f. & l. 2. de Sacram. col. 357. d. Merrha, inquit, fons amarissimus erat. Similiter hab. S. Paulin. poëm. 17. p. 64. Merrha Marah. Græc. Ἦλθον δὲ εἰς Μερρα, καὶ ἐκ ηδύναντο πιεῖν (Mf. Alex. cum edd. Ald. & Compl: wie wp) x Meppas, wixpor rap ur, &c.

, non

. 24. Non dicens, inquit Auguft. fed dicentes ; ex pluribus enim populus conftat. Græc. Kaldieyoyfuler ò ræds émi Mausn, xévorles, &c. Mfs. Alex, & Oxon, cum edit. Ald. xalà Maven.

Sap. 11.

2.

I.

I..... & venerunt omnis fynagoga filiorum If- Aug. Locut, 77, 8 raël in eremum.

Profectique de Framin defertum in, eremum.

Rofectique funt de Elim, & venit omnis multitudo filiorum Ifraël in defertum Sin, quod eft inter Elim & Sinai : quintodecimo die menfis fecundi, poftquam egreffi funt de terra Ægypti.

2. Et murmuravit omnis congregatio filiorum Ifraël contra Moyfen & Aaron in folitudine.

3. Dixeruntque filii Ifraël ad eos: Utinam mortui effemus per manum Domini in terra Ægypti, quando fedebamus fuper ollas carnium, & comedebamus panem in faturitate : cur eduxiftis nos in defertum iftud, ut occideretis omnem multitudinem fame?

4. Dixit autem Dominus ad Moyfen: Ecce, ego pluam vobis panes de cœlo: egrediatur populus, & colligat quæ fufficiunt per fingulos dies: ut tentem eum utrùm ambulet in lege mea, an

non.

3.345.8.

Ibid. Locut. 78.

2. Murmurabant omnis fynagoga filiorum Ifraël adversùs Moyfen & Aaron. 3..... Utinam obiiffemus percuffi à Domino Tertul, adv. Pfych. in terra Ægypti, quando fuper ollas carnium fe- p. 983.c. debamus, & panes in plenitudinem comedebamus ; quoniam eduxifti nos in hæc deferta ad interficiendam fynagogam iftam fame.

4. Dixit autem Dominus ad Moyfen: Ecce, Aug. quæft. 58. in ego pluam vobis panes de cœlo : & exięt popu- Exod.. 3.439.. lus, & colliget unius diei in diem, ut tentem illos fi ambulabunt in lege mea, an non.

VULGATA

5. Die autem fexto parent quod inferant : & fit
duplum quàm colligere folebant per fingulos dies.
6. Dixeruntque Moyfes & Aaron ad omnes filios
VULGATA NOVA.

7. & manè videbitis gloriam Domini: audi-
vit enim murmur veftrum contra Dominum : nos
verò quid fumus, quia muffitaftis contra nos?

8. Et ait Moyfes : Dabit vobis Dominus vefpere carnes edere, & manè panes in faturitate: eò quòd audierit murmurationes veftras quibus

NOVA.

Ifraël : Vefpere fcietis quòd Dominus eduxerit vos de
terra Ægypti :

VERSIO ANTIQUA.

7. Manè videbitis gloriam ; dum exaudiet mur- Aug. Locut. 80. 1. murationem veftram fuper Deum..... 3. 346.4.

8..... propter quod exaudivit Dominus mur- Aug. quæft. 58, in murationem veftram, quam vos murmuratis ad- Exod. 439. d. versùm nos, nos autem quid fumus? non enim NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

V. 1. Auguft. addit: Non dixit, venit, quia fynagoga ex pluribus conftat. Similiter in Græco, Kai abocar wära, ut fup.

. 2. Eadem eft ifta locutio, inquit August. quia fynagoga ex pluribus conftat. Attamen in Græco nunc legitur, NisroyTule wäsα, &c. in fing. Tertul. 1. contra Pfych. p. 983.c. In Moyfen & Aaron mufitavit.

. 3. Similiter Hieron. 1. 2. contra Jovin. to. 4. p. 2. col. 208. a. Utinam obiffemus percuff à Deo in terra Egypti, quando fuper ollas carnium fedebamus! & in Ofe. 7. to. 3. col. 1285. b. Utinam effemus in terra Egypti, ubi fedebamus fuper ollas carnium ! Græc. Οφελον ἀπεθάνομεν πληγέντες ὑπὸ Κυρία ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ὅταν ἐκαθίσαμεν (Mf. Oxon. ότε ἐκαθήμεθα ἐπὶ τῶν λεβήτων τῶν κρεῶν, καὶ ἐπίομεν άρτες εἰς πλησμονήν· ὅτι ἐξηγάγετε ἡμᾶς εἰς τὴν ἔρημον ταύτην, ἀποκτεῖκαι παραν τὴν συναγωγὴν ταύτην ἐν λιμῷ.

*. . 4. Ita rurfum habet Auguft. locut. 79. de Exod. col. 345. g. usque ad hoc, 5 exiet: nec abfimile quid Græ

cè, excepto verbo, vw pluo; fequitur infra: Kal exeu-
βεται ο λαός, και συλλέξεσι τὸ τῆς ἡμέρας εἰς ἡμέραν, όπως
@pάow, &c. ut in Lat. Similiter Ambrofius ep. 68. col.
1060. f. Ecce ego pluo vobis panes, dicit Dominus: at epist.
8. col. 784. c. Ecce ego pluam vobis panes de cœlo. Auct. I.
de monte Sina, apud Cypr. p. 498. Exeat populus ifte,
colligant fibi diurnum in diem; & tentabo eos an poffint legem
meam fuftinere, an non ? vid. etiam Tertul. I. de Pat. c. 5.
p. 200. b. ubi loquitur de Manna efcatili pluvia.

*. 7. Addit Auguft. Id eft, quia murmuratis fuper
Deum, quod tantùm valet ac fi diceret, adversùs Deum.
Deinde notandum, inquit, novo modo hîc exauditionem dic-
tam non precantium, fed murmurantium. Huc redeunt
ifta Mifal. Rom. ad Introit. vigil, Nativit. Hodie cietis
quia veniet Dominus..... & mane videbitis gloriam ejus. In
Gr. Και πρωι όψεθε τὴν δόξαν Κυρία ἐν τῷ εἰ ακέσαι τὸν
volvoμòr uμar ETTI TW OEW, &C.
γογγυσμὸν ὑμῶν Θεῷ,

#. 8. Gr. Mà tò siCaxtoaι Kúeur, &c. ut in Lat,