in eo

pro in

VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA: 3. Et benedixit diei feptimo ; & sanctifica 3. Et benedixit Deus diem feptimum, & fan- Ex Aug. 1. 4.5 5: vit illum : quia in ipfo cellaverat ab omni opere ctificavit eum ; quia in ipfo requievit ab omni- de Gen, ad litt.t. 3. suo quod creavit Deus ut faceret. bus operibus suis quæ inchoavit Deus facere.

p. 1. col. 159. . 4. Iftæ sunt generationes cæli & terræ, quan

Hic eft liber creaturæ coeli & terræ : cùm

181.4.190. f.196. 4.

8.197,4, 1, 6.1974
do creata sunt, in die quo fecit Dominus Deus factus est dies, fecit Deus coelum & terram:
cælum & terram :

5. Et omne virgultum agri antequam oriretur s. Et omne viride agri, antequam efser super
in terra, omnemque herbam regionis priusquam terram, & omne fonum agri, antequam exor-
germinaret : non enim pluerat Dominus Deus tum eft : non enim pluerat super terram Deus ;
super terram, & homo non erat qui operaretur & homo non erat qui operaretur terram :
terram :

6. Sed fons afcendebat è terra , irrigans uni 6. Fons autem adscendebat de terra , & irri-
versam superficiem terræ.

gabat omnem faciem terræ.
7. Formavit igitur Dominus Deus hominem 7. Et finxit Deus hominem pulverem de terra',

de limo terræ, & infpiravit in faciem ejus fpira- & insufflavit in faciem ejus flatum vitæ , & faca
1. Cor. culum vitæ, & factus est homo in animam vi- tus eft homo in animam viventem.
IS.45. ventem,

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
die fexto omnia opera sua quæ fecit ; in die feptimo re col. 663. d. fic habet : Et tunc finxit Deus hominem de li-
quievit ab eisdem omnibus operibus quæ fecerat. Hieron. mno terra ,

& infufflavit , &c. ut in textu. At l. 13. dc ci-
quæst. Hebr. to. 2. p. 509. a. Et confummavit Deus in vit. Dei , cap. 24. to.7. col. 345.c. d. ita legit : Et forman
die sexto opera fua quæ fecit : ubi pro die fexto , inquit , vit Deus hominem pulverem de terra ; deinde liç pergit :
in Hebræo babet diem septimum. Tertul. I. contr. Hermog. Quod quidam planius interpretandum putantes , dixerunt :
P..423. a. Septima die requievit ab operibus. Ambrof. Et finxit Deus hominem de limo terræ ; quoniam fuperiùs
Epist. 44. to. 2. col. 978. f. Requievit ab omnibus operibus dictum fuerat : Fons autem ascendebat de terra , & iniga
fuis in die septima. Gr. textui Augustin. congruit, nisi bat , &c, ut ex hoc limus intelligendus videretur, humore
quòd in ipfo deeft, Deus in , poft requievit ; fed in éd. scilicet , terrâque concretus. Ubi enim hoc dictum eft , con-
Compl. habeur , o xa == QUỐe 6 Otos • mã, kc. tinuò fequitur : Et formavit Deus hominem pulverem de

*. 3. Eadem referuntur ab Auguft. I. 22. de civir. terra , ficut Græci codices babent , unde in Latinam lina Dei, c. 30. to. 7. col. 701. f. excepto ,

guam fcriptura ifta conversa eft. Et l.7.de Gen. ad litt. cola :pfo. Ita quoque in Græco ad verbum. Huc redeunt quæ 211. g. ut sequentia verba confirmer : favit vel fufflavit Tertul. habet, l. contr. Jud. c. 4. p. 137.c. Dicunt 11 in fac. ejus flatum vitæ , hæc addit : Nonnulli enim codia dai, inquit , quòd à primordio Jandificaverit Deus diem ces babent spiravit , vel inspiravit in faciem ejus ; sed cum Septimum, requiescendo in eo ab omnibus operibus fuis qua Græci habeant , freqúoyosv , non dubitatur , favit , vel fufflafecit, Hilar. in Ps. 41. col. 235. f. Et requievit Deus in vit , effe dicendum. Attamen loco cit. de civit. Dei, col. die feptima ab omnibus operibus fuis , qua inchoavit facere. 346. d. e, utrumque admittere videtur dicens : Et finxis Gaud. Brix. ser. 10. p. 959. e. Et benedixit Deus diem Deus hom. pulverem de terra , & infuffiavit , fove inspiravit Septimum, & fan&ificavit eum ; quia in eo requievit ab in faciem ejus spiritum vitæ. Ad hanc autem vocem , fpiomnibus operibus fuis , quæ cæperat Deus facere.

ritum , hæc habet : Non ait Græcus Treuna , fed froúr , quod #.4. Auguft. infra, col. 181. c. habet : Hic eft liber nomen in creatura , quàm in creatore frequentiùs legitur : creatura , vel falturæ cæli & terræ , &c. fed poft pauca unde nonnulli etiam Latini propter differentiam boc vocabupallim, hic eft liber creaturæ cæli, &c. ut in textu. Item 1. 2. lum, non fpiritum , fed Aatum appellare maluerunt.

Atrade Gen. contr. Manich. tó. I. col. 663. d. legit : Hic eft men quælt. 9. in Gen. to. 3. col. 381. g. legit ipfe : Es liber creaturæ cæli & terr& , cùm faltus effet dies , quo fe infufflavit Deus in faciem ejus spiritum vita ; ficut & l. 2. cit Deus cælum terram: & col. 665. f. Faltus eft ergo de Gen. contr. Manich. to. I. col. 668. e. 669. b. ubi loco

, quo die fecit Deus cælum terram. Ambrof. verò in in faciem ejus , habet in eum ; & in fine constanter , anja Luc. 15. to. 1. col. 1464. e. Hic dies generationis cæli et ter mam viventem , non vivam.

Gr. Lærar. Tertul. I. de resur,
ræ,'cùm fa&ta funt ; qua die fecit Deus cælum i terram. carn. p. 568. b. Et finxit Deus hominem limum de terra ,
Gr. Auru vi Bifxos yerécews x para as pūs, öte švéveToo M- infufflavit in faciem ejus flatum vita , y factus est homo
Bé rẻ Touze xs pas & Otos Toy Play o Tà Mr. In ed. (id est limus) in animam vivam. Alio etiam modo cum
Ald. 'yéveto ú uue pae , quæ lectio pofteriorem Augusti- August. legit l. contr. Hermog. p.418.a.b. Et finxit Deus
ni lectionem confirmat. In ed. Compl. & MI. Oxon. deest hom. de limo tertæ , & afflavit in faciem ejus flatum vita ,
vox, mípics, sicur in Lat.

&c. ut sup. & infra p.419.c, Fecit Deus bom. de terra ,
*. 5. Similiter haber Aug. infra , col. 190. f. præter affluvit in fac. ejus fatum , &c. at l. 1. contr. Marc. p.
hæc , antequam exoriretur ; non enim pluerat Deus fup.ter 628.c. Et fecit hominem Deus limum de terra ; semper
ram , nec erat homo qui , &c. at infra col. 196.g. constan autem vocem, vivam in fine retinet , sicut l. 2. p. 647. a.
ter legit, exortum eft ; paulòque poft addit , ut loco præ b. ubi tamen & inter fragm. p.927. c. non affiavit , aut
ced. non enim pluerat Deus..... nec erat homo , &c. col. ve insufflavit, sed Aavit simpliciter ponit , nec non l, de
rò 184. d. 199. a. legit : antequam exoriretur. Eadem anima , p. 490. c. Vet. Irenæi Interp. paululum differt à
profert idem August. 1. 2. contr. Manich. to. 1.col.663. fuperioribus , scilicet l. 5. c. 15. p. 311.e. ubi sic legit :
d. hoc diffimili modo : Et omnia viridia agri , antequam Et sumpfit Dominus limum de terra , & plasmavit hominem,
essent super terram, & omne pabulum ngri , antequam ger. Atl. 4.c. 20. p. 253.b.& l. 5. c. 7. p. 300. d. fic habet :
minaret ; nondum enim pluerat Deus fuper terram

Et plasmavit Deus hominem , limum terræ accipiens, & in-
homo qui operaretur in'ea. At infra, col. 665. f. Et omne fufflavit in faciem ejus flatum vitæ , & fa&us ejt bomo in ani-
viride agri , antequam effent , &c. & lib. Locut. to. 3. col. mam viventem ; seu ut l. 2. c. 34. p. 169. b. in animam
325. b. ad hoc , & homo non erat operari terram , obser vivam. Item Rufin. in expof. fymb. Accipiens Deus limum
vat Latinos codices habere , qui operaretur terram. Vet. terra , plasmavit hominem. Philastr. Brix. l. de Hæres. p.
Irenæi Interp. I. 3. c. 21. p. 218. a. habet : Nondum enim

713.a. Et accepit Dominus terram de limo, 8 plasmavit pluerat Deus, & homo non erat operatus terram. Ambros. hominem quem fecit. Hilar. in Pl. 118. col. 299, e. Et accein Luc. 15. to. 2. col. 1464. e. legic, Et omne viride a pit Deus pulverem de terra, & finxit bominem , paulòque gri: & l. de Noë & Arca c. 24. col. 264. a. alludens di post addit : Et inspiravit in eum spiritum vitæ , & faftus eft cit: Non erat pluvia fuper terram

nec homo terram opera

bomo in animam viventem. Similiter Ambrof. in Pf. 118. batur. Gr.Και πάν χλωρον αγρέ προ τα γενέθαι επί της γης, και col. 1091. e. Accepit Deus pulverem de terra , & plasmavie πάντα χόρτον αγρε προ τε ανατείλαι» και γαρ έβρεξεν ο Θεός hominem. Ar seqq. locis pofteriorem Augustini lectionem επί την γήν , και άνθρωπος εκ ήν εργάζεται αυτήν. Μ. Αlex. έρ admittit , nempe I. de Noë & Arca , c. 24. col. 264. a. zása TUY v.

266. b. ubi sic : De limo terra finxit Deus hominem , sina *. 6. Itidem Aug. infra , & l. 2. de Gen. contr. Mac fufflavit in faciem ejus Spiritum vitæ , & fa&tus eft homo in nich. 10. 1. col. 663. d. & 1. 13. de civit. Dei , to. 7. animam viventem. Similiter in Luc. 2. & 22. col. 1309. f. col. 345. d. nec aliter in Græco.

1524. d. Finxit Deus hom. de limo terræ , & insufflav. in ř.7. Ita Aug. è Græco , verbum pro verbo. Sic etiam fác. ejus flatum vitæ ; at in Ps. 118. col. 1091. d. Inspiiterum legit infra , 1.7.col. 211. e, præter verbum , fla ravit in eum Deus spiritum vita , & fatus eft homo in anim. vit, pro insufflavit ; at col. 213. a. Jufflavit , & in fine viventem , quam vocem Spiritum pariter admittit , l. de animim vivam : lib. verò 2. de Gen, contr, Manich, to, 1. bono mort, c.9. col. 405. d, Hicron, verò in Ifai. 57.60.3.

dies ,

nec erat

>

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA Ex Aug. l. 6. 8. Et plantavit Deus paradisum in Eden ad 8. Plantaverat autem Dominus Deus pará8. de Gen. ad lit. Orientem: & pofuit ibi hominem quem finxe- disum voluptatis à principio : in quo posuit ho*. 3. p. 1. col. 199. rat.

minem quem formaverat, 6. 227. f. 228. 2. 230. f. 231, e.

9. Et ejecit Deus adhuc de terra omne li 9. Produxitque Dominus Deus de humo omgnum pulchrum ad aspectum , & bonum ad ne lignum pulchram visu , & ad vefcendum escam : & lignum vitæ in medio paradisi, & li- suave : lignum etiam vitæ in medio paradisi , gnum fcientiæ dignoscendi bonum & malum. lignumque scientiæ boni & mali.

10. Flumen autem exiit de Eden, quod irri 10. Et fluvius,egrediebatur de loco voluptagabat paradisum, & inde divisum est in quatuor tis ad irrigandum paradisum, qui inde dividitur partes.

in quatuor capita. 11. Ex his uni nomen est Phison ; hoc est

11. Nomen uni Phison : ipse est qui circuit Eccli, quod circuit totam terram Evilath, ubi est au omnem terram Hevilath, ubi nascitur aurum : 24. 35 rum: 12. Aurum autem terræ illius bonum ; & ibi

12. Et aurum terræ illius optimum eft : ibi eft carbunculus , & lapis prasinus.

invenitur bdellium, & lapis onychinus. 13. Et nomen flumini fecundo Geon; hoc eft

1 3. Et nomen fluvii secundi Gehon : ipse est
quod circuit totam terram Æthiopix.

qui circumit omnem terram Æthiopiæ.
14. Flumen autem tertium Tigris ; hoc est 14. Nomen verd Aluminis tertii , Tygris :
quod fuit contra Affyrios. Flumen autem quar- ipfe vadit contra Affyrios. Fluvius autem quar.
tum Euphrates.

tus, ipse est Euphrates.
15. Et sumpsit Dominus Deus hominem quem is. Tulit ergo Dominus Deus hominem, &
fecit, & posuit eum in paradiso, ut operaretur pofuit eum in paradiso voluptatis, ut operare
& cuftodiret:

tur & cuftodiret illum :
NOTÆ AD VÈRSIONEM ANTIQUAM.
P. 423. f. Insufflavit Deus fatum vitæ , & faftus eft homo Gr. Και εξανέτειλεν ο Θεός έτι εκ της γης παν ξύλον ωραίο και
in anim. viventem. Vigil. Tapf. I. 12. de Trin. p. 326.b. εις όρασιν , και καλον εις βρώσιν και το ξύλον της ζωής εν μέσω
Inspiravit Dominus in faciem Ade inspirationem vitæ ; τα παραδείσε , και το ξύλον το ειδέναι γνωςον καλέ και πονηρά.
factus eft homo in anim. viventem ; at sup. p. 324. a. ha ¥. 10. Idem August. 1. 2. de Gen. contr. Manich, to. I.
bet spiravit. Avit. Vienn. ep. 1. p. 4. 6. Fecit Deus hom. col. 663. e. Flumen autem prodiebat ex Eden, & irrigabat pa-
de limo terræ , & infpiravit, &c. ur in Vulg. paulò vero radifum , quod inde dividitur in quatuor partes. Apud Am-
sup. legit : Insufflavit Deus fpiritum in animam vita. Auct. brof. l. de Parad. to. 1. col. 146. c. 150. a. hæc leguntur :
quæft

. Vet. & N. Teft. apud August. to. 3.9. 3. p. 143. e. Fons procedit ex Eden , qui rigat paradifum..... & dividitur Inspiravit Deus in faciem ejus fpiritum vitæ ; at infra, p. bic fons in quatuor initia : & in Pl. 35. col. 774.c. ista : 144. b. subdit : Frequenter tamen aliqui codices non fic ha Hic eft torrens voluptatis , quem in Genefi legimus , fontes bent , quia inspiravie Deus ; sed insufflavit Deus in faciem qui abluit paradisum , & dividitur in quatuor flumina. ejus fpiritum vitæ ; Es factus est homo in anim. viventem. Apud Hieron. in Ísai. 58. to. 3. p.433. f. Fons egrediebatur,

X. 8. Similiter habet August. infra 1. 8. col. 225. C. ex irrigabat omnem faciem paradis , pro quo , inquit , in cepto verbo , finxit , pro finxerat : & poft plura , col. 227. Hebr. Hortus legitur. vid. fup. .6. In Gr. fic : Hotauis f. Plantavit Deus paradisum in deliciis ( hoc eft enim in δε εκπορεύεται εξ Έδεμ ποτίζειν τον παράδεισον εκείθεν Eden ) ad orientem, Eo posuit..... quem finxerat ; & 1. 2. de epopíteto sis Tiscapas dépxás. Gen. contr. Manich. to. 1. col. 663. e. Et tunc plantavit #. 11. Rursum August. 1. 2. de Gen. contr. Manicha Deus parad. in Eden. ad ori...... quem finxerat : & l. 3. de

col. 663. e.

Nomen uni Phison ; hoc eft quod circuit totam doctr. chr. to. 3. col. 62. d. Et plantavit Dominus Deus terram Evilath ; ibi eft aurum. Ambros. I. de Parad. to. I. parad. in Eden , ad orientem...... quem formavit : & Locut. col. 150.b. Nomen est uni Phison ; ( supl. fonti ) hic eft qui 5. to. 3. col. 325.b. Plantavit Deus parad. fecundum orien circuit omnem terram Evilath , ubi est aurum. Vid. etiam sem. Tum addic : Latini habent , ad Orientem. Ver. in Pf. 1. col.755. d. Apud Hieron. quæst. Hebr. to: 2. Iren. Interp. 1. 5.c. 5. p. 298.c. Et plantavit Deus parad. p. 4o9. b. fic : Nomen uni Philon : & in Isai. 13. to. 3. p. in Eden contra orientem , & pofuit ibi hom. quem plasma- 152. d. Ifte est qui circumit omnem terram Evila, ubi est vit. Similiter Ambrof. l. de Parad. to. 1. col. 145.a. ex aurum. In Gr. "Ovocea tõ éri, Diocre gros ó xuxsão tãocer ceptis his : fecundùm orientem..... quem finxit. Denique Thir zür 'Evináto exsi ési tò Xpuoior. Hieron. quæst. Hebr. to. 2. p. 509. a. Et plantavit Domi . 12. Rectè August. è Græco ; eadem profert I. 2. de nus Deus parad. in Eden contra orientem. Pro his verò , Gen. contr. Manich. col. 663. e. Nisi quod pro bonum , contra orientem , notat in Hebræo haberi , ab exordio. legit optimum , (Gr. xanór, ) delecque s , ante ibi , Gr. Kal PÚTEUGEY Ó Osos (Ml. Alex. cum ed. Compl. quod etiam deest in Mss. quibusd. Græcis. Apud Hieron. κύριος ο Θεος) παράδεισον εν Εδέμ κατα ανατολάς» και έθετο in Ifai. 13. to. 3. p. 152. d. Et aurum terræ illius optimum ; ον έπλασε.

Es ibi eft carbunculus,& lapis prasinus ; at quæst. Hebr. ř.9. Nonnulla dissimilia habet idem August. 1. 2. de to. 2. p. 509. b. ubi est carbunculus , &c. Apud Ambrof. Gen. contr. Manich. to. 1. col. 663. e. ubi sic : Et produ- l. de Parad. to. 1. col. 150. b. sic: Terræ autem illius aurum xit adhæc Deus de terra omne lignum formos um ad aspectum,& bonum est , ubi est carbunc. &c. ut supr. bonum ad efcam ; & lignum vitæ plantavit in med. parad. W. 13. Idem August. I. 2. de Gen. contr. Manich. col.

lignum scientiæ boni mali : & 1. 3. de doctr. chr. to. 3. 663. f. 'Et nomen fecundi fluminis , Geon ; boc circuit tocol. 62. d. e. Et produxit Deus adhuc de terra omne lignum tam terram Æthiopia. Ambr. verò l, de Parad. to. 1. col. speciosum, & bonum in efcam, & lignum vitæ in med. parad. 150. b. fic : Et nomen fecundo , Geon ; hic est qui circuit

lign. scientia boni ♡ mali. Porro hæc ultima verba pro omnem Æthiopiam. In Gr. Kai öropa TÕ Totapớ tớ & suvariis codicibus variasse notat Aug. Locut. 6. de Gen. to. Tépw Isőre gtos xuxaño Tācay tùy rör Arboomlas. 3. col. 325. b. c. Quod babent , inquit , multi Latini co *. 14. Gr. Και ο ποταμός ο τρίτος, Τίγρις: έτος και

проdices : & lignum fciendi bonum & malum, vel lignum scien- opevójeros matéværtı ’Accupiwro de horamos ó rétaptis, tiæ boni & mali , vel lignum sciendi boni & mali, fi Evopátus. Mf. Alex. cum ed. Compl. haber simpliciter , quæ

funt aliæ varietates de hac re interpretum ; Græcus habet : Topevómeros. Unde August. I. 2. contr. Manich. col. 663.f. Et lignum ad sciendum cognoscibile boni & mali , quod Er flumen tertium, Tigris ; hoc est quod vadit contra Affyrios ; nefcio utrùm locutionis fit, & non magis certum fenfum ali- Aumen quartum dicitur Euplirates. Similiter Ambros. I. de quem infinuet. Idem Aug. 1. de nat. boni , co. 8. col. 510. Parad. col. 150. b. Et flumen tertium , Tigris ; hic eft qui d. Arborem veritam dicit fic appellatam , dignofcentia vadit contra Assyrios ; 88 Aumen quartum eft Euphrates : & in bonis mali. Novatian. apud Tertul. p. 1035. a. vocat

Pf. 1. col. 755. d. huc alludens , dicit. Ef Tigris fluvius arborem fcientix boni & mali. Hilar. in Pf. 1. n. 9. col. Affyrios præterfluens ; eft & Euphrates in Babyloniam ten20. Cum dixerit , omne lignum specie pulchrum , & ad

dens. efum bonum, productum fuisse à Legislatore", subdit , lignum . 15. Similiter haber idem August. 1. 2. de Gen. contre vite, eg lignum sciendi boni 3 mali à Deo fuisse expositum. Manich. col. 663. f. præter seqq. Quem fecerat...... ut opeAmbrof. l. de Parad. to. 1. col. 147. d. ita legit : Produxit raretur ibi , & cuftodiret eum : sed l. 3. de doctr. chr. to. 3. Deres lignum fpeciofum ad afpeétum, s bonum ad efcam , & col. 62. f. loco fecerat, aut fecit, ponit, finxit. Harum fignum vitæ in paradiso , lignum fcientia boni s malie etiam vocum , at operaretur s cuftodiret , ambiguum notac

morte

VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA:
i6. Præcepitque ei dicens : Ex omni ligno 16. Et præcepit Dominus Deus Adæ dicens : Ex Aug. 1.8.9. do
paradifi comede:

Ab omni ligno, quod eft in paradiso, edes ad ef- Gen. ad litt. t. 3.p.
Cam:

1. col. 235.6. 238. 17. Deligno autem scientiæ boni & mali ne

17. De ligno autem cognoscendi bonum & ":242.fi 243. dec.
comedas : in quocunque enim die comederis ex malum, non manducabitis de illo : qua die aus
eo, morte morieris.

tem ederitis ab eo, morte moriemini.
18. Dixit quoque Dominus Deus : Non est 18. Et dixit Dominus Deus : Non bonum eft
bonum esse hominem folum : faciamus ei adju- hominem effe folum ; faciamus ei adjutorium fe-
torium fimile fibi.

cundùm ipsum
19. Formatis igitur , Dominus Deus, de hu 19. Et finxit Deus adhuc de terra omnes bef-
mo cun&tis animantibus terræ, & univerfis volatili- tias agri, & omnia volatilia cæli ; & adduxit ila
bus cæli , adduxit ea ad Adam , ut videret quid la ad Adam , ut videret quid vocaret illa : &
vocaret ea : omne enim quod vocavit Adam omne quodcunque vocavit illud Adam animam
animæ viventis , ipsum est nomen ejus. vivam, hoc est nomen ejus.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
lib. citato de Gen. ad lit. col. 232. g. his verbis : Neque edes. Auct. verò l. de prædict. apud Prosp. c. 2. p. 93. b
Scriptura dixit : Ut operaretur & cuftodiret paradisum; Ex omni ligno paradisi ederis. Gr..... áno nartos Zúas to
dixit autem , ut operaretur & custodirer. Quanquam fi de εν τω παραδείσω βρώσει φαγη. .
Græco diligentiùs ad verbum exprimatur , ita fcriptum est : $. 17. Paululum dissimilia habet idem Auguft. 1. 2. de
Et accepit Dominus Deus hom. quem fecit , & posuit eum Gen. contr. Manich. to. 1. col. 663. f. De ligno autem
in paradiso operari eum , & custodire. Sed utrùm ipsum scientia boni & mali non edetis ab eo, qua die enim ederitis ab
hominem posuit operari; hoc enim fenfit qui interpretatus eft, ille, morte moriemini : & infra , col. 671. c. Qua die au.
ut operaretur : an eandem paradifum operari , id eft, ut bo tem manducaveritis , morte moriemini : at l. 13. de civit.
mo paradi, em operaretur , ambignė Jonat ; & videtur magis Dei , c. 12. to.7. col. 333. g. Quacunque die ederitis ex
exigere locutio , ut non dicatur, operaretur paraditem, fed morte moriemini : & infra , col. 334. g. 343.a. Qua
in paradiso. Ambiguum tollit iple lib. sup. cit. de Gen. die ederitis , &c. Ita quoque lib. 16. c. 27. col. 440. d. &
contr. Manich. cùm legat, nt operaretur ibi, 85 cuftodiret eum. 1. 1. de pecc. mer. to. 10. col. 3. a. Ver. Irenæi Interpres ,
Ambros. l. de Parad. to. 1. col. 153. e. 154.b. sic habet : 1. 5.c. 23. P. 320. priori Augustiniano textui faver , scri-
Et apprehendit Deus hominem , quem fecit, 5 ponit eum in bens : A ligno autem cognofcendi bonum & malum , ab eo non
paradiso , operari custodire. Vocem autem Dominus , manducabitis ; qua autem die manducaveritis ab eo
quam non exprimit hic Ambrofius, additam illam vult moriemini ; & infra , p. 321. a.

In
qua

die manducabitis
August. 1. 8. de Gen. ad litt. col. 234. b. c. Nullomodo, ex eo , &c. Hoc autem lignum , Tertul. 1. de vel. virg. c. 10.
inquit , vacare arbitror...... quòd ab ipso divini libri bujus P. 313. a. & adv. Pfych. p. 983. a. appellat, arborem agni-
exordio..... usque ad hunc locum , nujquam pofitum eft , tionis boni & mali , & l. 2. adv. Marc. p.645. a. b. addit :
Dominus Deus , fed tantummod), Deus: nunc verò ubi ad Qua die antem ederitis , morte moriemini. Ambrof. I. de Pa-
id ventum eft..... ita Scriptura locuta eft : Et fumpfit Dominus rad. to. 1. col. 154. f. & 170. e. legit : De ligno autem ,
Deus hom..... 3 posuit eum in parad. operari eum , & cuftodie quod est scientiæ boni & mali , non edetis. Qua die autem
re ; & infra col. 235. e. Sumpsit ergo Dominus Deus hom..... manducaveritis ex eo ( al. manducabitis ) morte moriemini.
& pof. eum in parad. operari eum, (hoc eft operari in eo, Eadem repetit I. de elee. & jej. c. 4. col. 538. c. excepto
custodire eum.) Hieron. quæst. Hebr. to. 2. p. 5o9. b. uno, comedetis , pro ederis. Similiter habet Hieron. ep. ad
Et fumpfit Dominus Deus hom.& pofuit eum in parad. volup- Cypr. to. 2. p.697.c. sed in singulari : De ligno autem jeien-
tatis ; tum subdit per hanc vocem voluptatis à LXX. red tiæ boni s mali non comedes. In quocunque enim dic gufta.
dirum Eden. Er verò in Græco etiamnum legitur vox , veris de eo, morte morieris : & quæst. Hebr. to. 2. p. 509.
τρυφής. nempekαι έλαβε κύριος ο Θεος τον άνθρωπον ον έπλασε, c. In quocunque antem die comederis ex eo , &c. Tichonius

έθετο αυτόν εν τω παραδείσω της πρυφής και εργάζεται αυτήν reg. s. pag. 62. a. in plurali ut fup. Qua die guftaveritis ex
και φυλάσσειν. Mf. Oxon. pro έπλασε , habet εποίησε. Edit. arbore , morté moriemini. Anon. de prædict. Dei, apud
verò Ald. omittit râs Tpupis.

Prosp.c. 2. p. 93. b. fic legit : De ligno autem dignofcentiæ
X. 16. Eadem refert infra August. col. 238.e. 242. f. boni 65 mali non edetis ex eo. Qua die autem ederitis , morte
excepto ultimo, efca edes , pro edes ad efcam. Similia legit moriemini. Similiter habet alter Anon.append. Aug. to.s.
li 2. de Gen. contr. Manich. to. 1.col. 663. f. præter hæc : ser. I. col. 1. b. nisi quod post vocem mali, addit , quod
Ex omni ligno..... edes ad efcam. In quibusdam Mss. scrip- eft in medio paradifi : demto ex eo, poft edetis. Auctor
cum olim , efca edes , ipsemer commemorat lib. 1. Locut. verò Quæst. Ver. & N. Test. apud eund. August. q. 127.
to. 3. col. 325. c. Quod babent , inquit, Latini codices; to. 3. col. 140. g. De ligno antem unde dignoscitur bonum
Ex omni ligno , quod eft in paradiso, escæ edes ; non , in * malum , non edetis ex eo : & fup. q. 6. col. 45. f. addit:
paradiso escæ , distinguendum eft , sed escæ cdes ; nam , Qua die manducaveritis , morte moriemini. In Gr. 'ATÓ
escâ edes , dici admittit Latina locutio , quoniam pro dativo de Tô Kúre Tg yırcócxeun xaror ij tornpor και φάγεψε απ'
casu Graco, ablativum in huju/modi locutionibus folent po αυτή ή αν ημέρα φάγντε απ' αυτέ, θανάτω αποθανείθε.
nere. Aut certe ordo verborum eft : Ex omni ligno escæ. X. i8. Itidem Auguft. fup. I. 6. col. 199. g. immutato
Ver. Iren. Interp. I. 5. c. 20. p. 317. b. Sic habet : Ab vocum ordine, non eft bonum esse hominem folum , facia-
omni ligno paradisi efcas manducabitis : at infra, c. 23. p. mus illi , &c. Ita quoque l. 2. de Gen. contr. Manich. to.
320.c. Ab omni ligno quod eft in paradiso , efcam mandu 1. col. 66 3. f. Si excipias unum , fimile fibi , pro fecundùm
cabis, ( al. manducabitis.) Tertul. I. de anima , p. 496.b. ipfum. Apud Tertul. I. de Monog. p. 952. b. lic: Non
Ex omni ligno edetis. Ambrof. l. de Parad. c. 5. to. 1. col. eft bonum homini folum eum effe , faciamus adjutorium illi.
154. f. Et præcepit Dominus Deus Adæ dicens : Ex omni Ambros. verò tum l. de Parad. to. I. col. 165. e. 166. f.
ligno , quod eft in paradiso ad efcam , edes. Deinde quærit cum l. 1. offic. to. 2. col. 36. a. cum August. · Non eft bo-
cur hîc Deus fingulariter dixerit , edes ; ubi autem de ligno num effe hominem folum , faciamus ei adjutor. fimile fibi :
frientiæ boni mali , pluraliter , non ederis, dixerit ; quam & l. de instit. virg. to. 2. col. 254. e. Faciamus ei adjuto-
quæftionem non otiofam putat. Tamen infras c. 12. col. rium secundum se. Auct. I. de prædict. Dei , ap. Prosp. c. 1.
170. e. testatur ipfe Deum dixisse: Ex omni ligno quod eft p.92. c. Et dixit Deus : Non est bonum folum hominem esse,
in parad. edetis ad efcam , ubi duo accurate notanda , pri- faciamus ei adjutorinm fimile illi ( al. fimilem illi ) confilia-
mo verbum edetis plurali numero expreffum, quod tamen τium. Gr. Και είπε κύριος ο Θεός· ου καλον είναι τον άν-
fupra fingulariter dictum contendebat; fecundo illud , ad θρωπον μόνον ποιήσωμεν αυτώ βοηθδν κατ' αυτόν.
escam, postpositum verbo edetis , quod sup. referebat ad X. 19. Eadem retulerat supra August. 1. 6. col. 199. g.
lignum. Auguft. I. 8. fup. cit. de Gen. ad litt. col. 238.e. his tantùm immutatis : Et omne quodcunque illud vocavit
fimiliter observat, Deum dixisse ,

escâ edes non dixisse, Adam..... hoc nomen eft illius. Gr. Kai Tär ö çar e XÓCASOEN
edetis ; quoad alterum , vide sup. locum libri Locut. ex ipso dutò ’Asaklo.... Tŷ To őropece dUTC ( Ms. Alex. autš) reli-
citat. Hieron. ep. ad Cypr. to. 2. p. 697. c. legit : de omni qua ad verbum , ut in Lat. Plurimùm verò absunt

quæ

ha-
ligno , quod eft in paradiso, comedes. Anon. verò apud Au ber idem Aug. l. 2. de Gen.contr. Manich. to. I. col. 663.f.
guít. append. to. 5. ser. 1. col. 1. in plurali : Ex omni lig en verba : Et quæcunque finxerat Deus ex omni genere peco-
10 , quod eft in paradiso, edetis. Auct. quæst. Vet. & N. rum , ex omni genere beftiarum agri, ex omni genere

Teft. ap. Aug. to. 3. q. 127. col. 140. g. Ex omni ligno , volatilium volantium sub cælo, perduxit en ad Adam , ne
quod eft in paradiso ad escam , edes. Gaud. Brix. ser. 10. p. videret quid en vocaret ; quod vocavit en omnia Adam ania
960.g. Ab omni frutligni , quod eft in paradiso ad efcam , m.im vivam , hoc eft nomen ejuso

&c. ut

nunc

VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA:
Ex Aug. 1.9.11. 20. Et vocavit Adam nomina omnibus peco 20. Appellavitque Adam nominibus fuis
de Gen, ad litt., t. 3. ribus, & omnibus volatilibus cæli, & omnibus cun&a animantia , & univerfa volatilia cæli, &
Poids col. 243. 6. beftiis agri: Ipfi autem Adam non est inventus omnes bestias terræ : Adæ verò non inveniebatur
275. the
adjutor limilis ei.

adjutor fimilis ejus.
21. Et immisit Deus ecstasim in Adam, & ob 21. Immisit ergo Dominus Deus soporem
dormivit, & accepit unam coftarum ejus, & ad- in Adam : cùmque obdormisset , tulit unam de
implevit carnem in loco ejus.

costis ejus , & replevit carnem 'pro ea. 22. Et ædificavit Dominus Deus costam 22. Et adificavit Dominus Deus coftam , quam accepit de Adam , in mulierem : & addu- quam tulerat de Adam , in mulierem : & adduxit eam ad Adam.

xit eam ad Adam. 23. Et dixit Adam :Hoc nunc, os ex oflibus 23. Dixitque Adam: Hoc nunc , os ex of 1. Cor, meis, & caro de carne mea : hæc vocabitur fibus meis, & caro de carne mea : hæc vocabi- 11.9.

Epb, s. mulier , quoniam ex viro suo sumpta est. tur Virago , quoniam de viro sumpta est,

31. 24.

Et propter hoc relinquet homo patrem & 24. Quamobrem relinquet homo patrem suum, Marth. matrem, & conglutinabitur uxori fuæ : & erunt & matrem , & adhærebit uxori fuæ : & erunt 19.5. duo in carne una.

duo in carne una.

Mar. 25. Et erant nudi ambo, Adam & mulier ejus , 25. Erat autem uterque nudus, Adam scili- 10.7.

1. Cor, NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.

6. 16, 9. 20. Eadem quoque leguntur fup. apud Aug, 1. 6. pro de. Aud. l. de præd. Dei , ap. Prosp. p. 92.c. hanc col. 200.a. nisi quod pro ipsi autem Adam , fcribit , Ada vocem , formavit , ufurpat pro ædificavit. Kai wxodóautem ; & in fine, similis ipfi , pro ei. In Gr. Tớ del Muser o cos Tù Tingupar, üvéraber árò rõ,

in Lar. 'Atak..... 640105 áută. Quæ etiam antecedunt in eodem Mf. Alex. ac edir. "Compl. ferunt , quod ÓLMGEV xúpies o Græco optimè conveniunt cum Lar. Ac longè diftant ab Ogos, Ald. fimpliciter , Kúpios. ipfo quæ legere pergit August. I. 2. contr. Manich. to. 1. #. 23. Eadem etiam apud August. infra col. 256. c. col. 663. f. 664. c. ubi sic : Et poft hæc vocavit Adam nomi nisi excipias voculam de, pro ex, ante viro fuo. Eadem quoin omnium pecorum , omnium avium creli 88 omnium que l. 2. de Gen. contr. Manich, to. I. col. 664. d. & ita in bestiarum agri: & secundum quod vocavit ea Adam , boc eft Græco ad verbum. Posteriori tamen loco Auguft. poft women eorum usque in bodiernum diem. Ipfi autem Ada verbum sumpta eft , addit : Et hæc erit mihi adjutorium ; nondum fuit adjutorium fimile illi. Apud Ambros. I. de quæ alibi nusquam reperias. Tertul. I. de anima, p.482.b. Parad. to. 1. col. 167. b. lic: Imposuit Adam nomina omni & de resur.carn. p. 569. a. fimiliter habet : Hoc nunc , os ex bus pecoribus & omnibus beftiis agri. Ade autem non est in olibus meis, & caro ex carne men. Ita quoque I. de vel. ventus adjutor fimilis illi. Similiter l. 1. Offic. to. 2. col. virg.c. s. p. 311. a. & l. de anima, p. 487. b. detracta 36. b. ab his : Non est inventus , &c. Apud Tertul. I. de vocula , nunc. Addit etiam : Vocabitur mulier , quoniam ex vel. virg. c. 5. p. 311.a. Omnibus animalibus Adam nomin viro fuo fumpta eft , feu ut I. de vel. virg. p. 312. b. Quia de na imposuit.

viro suo fumpta eft. Hilar. in Pf. 138. col. 518. b. ut supra : . 21. Non sibi constar August. nam supra 1.6. col. Hoc os ex offibus meis , & caro de carne mea. Ambrof, 200. a. legerat : Et injecit Deus mentis alienationem fuper I. de inftit. virg.to.2. col. 258. b. Dixit Adam : Os de Adam , 5 obdormivit, & fumpfit unam de coftis ejus , ad- oflibus meis , caro de carne mea : hæc vocab, mulier

quoimplevit carnem in locum ejus. Lib. verò 2. contr. Manich. niam de viro fuo sumpta eft.

Iridem in Psal. 1. & 37. col. to. 1. col. 664. c. Et immifit Deus soporem in -Adam , 8 743. d. 826. e. præter hoc : Hoc nunc os. Lib. verò 2. in obdormivit , & fumpfit Deus unam de costis ejus , implevit Luc. col. 1310. b. Os de ossibus meis , & caro de carne mea : locum ejus carne. Quod autem vocat August. Soporem, seu hæc vocab. mulier , quoniam de viro fuo adfumpta eft. ecstasim, seu mentis alienationem. Tertul. 1. de anima, p. Hieron, quæst. Hebr. to. 2. p. 509. c. Hoc nunc, os ex of487. b. amentiam dicit : In illum , inquit , Deus amen- fbus...... quon. ex viro sumpta eft , absque vocula fuo. Tum tiam immifit; at infra p. 498.b. 499. a. tum soporem, addit cum Eucherio Lugd. quæft. in Gen.p. 840. c. Non tum ecstalim appellat : Ille fons , inquit , generis Adam videri in Græco e in Latino sonare cur mulier appelletur , ante ebibit Joporem, quàm fitiit quietem : & poft pauca : quia ex viro sumpta fit. Optimè sonat apud Fulgent. ep. 3. fac & in promordio Jomnus cum ecstasi dedicatus ; & mifit C. 4. p. 165. C. ubi fic: Dixitque Adam : Hoc nunc , os ex Deus ecstafim in Adam , & obdormivit. Ambros, 1. de Pa- offibus meis , caro de carne men : hac vocabitur virago, rad.col. 167.c. Et immifit Deus soporem in Adam , & ob- quoniam de viro fumpta eft. Similiter apud Auct. de præd. dormivit. Er in Luc. 2. col. 1309. f. 1310. a. eadem repe Dei ad calc. Prosp. p. 92. c. nec non apud Gaud. Brix. ser. tita periodo , sic pergit : Et dormivit , & sumpfit unam cof- 9. p.956. d. qui ambo cum Fulgentio & Vulgata concortam de latere ejus , & replevit carnem ejus ; quæ ultima ver dant, nisi quòd addunt vocem suo , poft viro. ba sic exhibent Mss. XI. alii verò partim , replevit eam V. 24. Idem August. fupra l. 6. col. 198. f. legit : carne , partim cum edit. replevit locum ejus carne. Hieron. Propter hoc relinquet homo patr. suum, & matrem , & conquæst. Hebr. to. 2. col. 509. c. legit : Et mifit Dominus jungetur uxori sua , & erunt duo (Mss. prope omnes , Deus ecftafim in Adam , & dormivit. Fulgent. verò ep. 3. bo ) in carne una.

Similiter infr. lib. 9. col. 256.e. excepc.4. p. 165.c. Immisit Dominus Deus soporem in Adam , to verbo , adhærebit, pro conjungetur. Lib. verò 2. de cumque obdormisset, tulit unam de coftis ejus , & replevit Gen. contr. Manich. to. 1. col. 664. d. adjungetur ; cæcarnem pro ea. Auct. l. de præd. Dei ap. Prosp. p. 92. c.

textu, ubi deest, suum , poft patrem : & infr. Immifit Deus soporem in Adam, o obdormivit, & fumpfit col. 672. e. nec non quæft. in Jud. to. 3. col. 620. c. unam de coftis ejus. Gaud. Brix. ser. 9. p.956. d. Et inje- Propterea relinquet homo patrem & matrem, & adharebit uxocit Dominus foporem in Adam , obdorm. 5 sumpsit unam ri suæ , & erunt duo in carne una. Itidem Ambros, in Ps. de coftis ejus, & fupplevit carnem in loco ejus. Gr. Kai étébe 39. to. 1. col. 861. e. nisi quòd habet

· propter hoc λεν ο Θεός έκτασιν επί τον 'Αδαμ , και ύπνωσε και έλαβε

loco propterea.

Sic etiam ep. 76. col. 1086. a. & in Luc. μίαν των πλευρών αυτ8, και ανεπλήρωσε σάρκα αντ' αυτής. 16.col. 1471. f. præter voculam ambo,

pro

duo ; ita In ed. Ald. Kúpros dos, poft Telaney, cui lectioni fa que l. 1. offic, to. 2. col. 45. a. cum voce ambo ; fed lib, vent Hieron. & Fulg. fupra.

de vid. col. 210. e. retinet , duo. Nullo autem in loco ad. Ý. 22. Similiter haber August. supra 1. 6. col. 200.. a. dit suum , ad patrem. Eodem modo legit Junil. Afr.l.s. excepto verbo sumpsit, pro accepit ; lib. verò 2. de Gen. c. 19. to. 10. p. 347. cum Auct. l. de præd. Dei ap. Prosp. contr. Manich. to. 1. col. 664. c. paulò dissimiliùs : Et for- p. 92. c. Tertul. verò l. de vel. virg. c. 5. p: 310.c. 311. mavit Deus costum, quam accepit ab Adam, in mulierem ; 8 a. sic : Propterea (al. propter boc ) relinquet bomo patrem Es adduxit illam ad Adam , ut videret quid eam vocaret , quæ matrem , & conglutinabitur mulieri sua; erunt duo in postrema verba , ut videret , &c. alibi non leguntur apud carnem unam. Similiter & l. de anima , p. 487. b. præter Aug. nec apud alios , nec etiam in Græco. Ambros.in Luc. verbum, agglutinabitur , vel ut sup. p. 482. b. adgluti2. col. 1310.a. Et adificavit Dominus Deus costam , quam nabit se uxori sua. At constanter tam locis suprad. quàml, Jumpsit ab Adam, in mulierem. Eadem reponit, l. de Pa de Monog. p.952,b. habet , duo in carnem unam. Similirad.col. 167. d. præter voculam de , pro ab. Vide eriam l. ter in Gr."Ενεκεν τότε καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτά 1. de Abr. c. 6. col. 301.a.& l. de instit. virg. to. 2. col. και την μητέρα , και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτι 258. b.Nec absimili modo Fulgent. ep. 3. c.4. p. 165.c. Et my foortou o dúo sis cápxa piar. In Ms. Alex. ac edit. Ald. edificavit Dom. Deres costam , quam tulerat de Adam , in Τη γυναικί αυτ8, ut in Lat. mul. adduxit , &c. cui accinit Gaud. Brix. ser. 9. p. W. 25. Idem August. 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. 956. d. Nifi quòd haber , fumpfit, pro tulerat , & ab, 1. col. 664. d, nec non l, 14. de civit. Dei , c. 17. 10.7.

am

tera ut in

3

quos

VULCATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA. cet & uxor ejus : & non erubescebant.

& non pudebat illos.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
col. 368. f. legit : Et erant ambo nudi , Adam & mulier p. 219.d. Erant enim utrique nudi, & non confundebantur.
ejus , & non confundebantur. Eadem quoque refere Lucif. Gr. Kai hoor oi dúo gorivoi, ő , T: 'Afère vyvi yurg durs,
Cal. 1. 2. pro š. Athan. p. 212. h. prærer unam partic. à sx » Qúvorto.
tunc , pofitam ante Adam. Vet. Irenæi Interp. I. 3. C. 22.

CAPUT II 1.

I.

2.

II. 3.

VULGATA NOVA.

VERSID ANTIQUA.
Ed & serpens erat callidior cunctis ani Erpens autem erat prudentisfimus omnium Ex Aug. 1. 11. de

mantibus terræ quæ fecerat Dominus Deus. bestiarum quæ sunt fuper terram, quas fe- Gen.ad litt. t. 3. p. Qui dixit ad mulierem : Cur præcepit vobis Deus cit Dominus Deus. Et dixit ferpens mulieri : 1.col. 275, 288,

289
utnon comederetis de omni ligno paradisi? Quid quia dixit Deus : Non edetis ab omni li-

gno paradisi?
Cui respondit mulier : Defructu lignorum , 2. Et dixit mulier serpenti : A fructu ligni ,
quæ funt in paradiso , vescimur:

quod eft in paradiso, edemus :
3. De fructu verò ligni, quod eft in medio 3. De fructu autem ligni, quod eft in medio
paradisi , præcepit nobis Deus ne comederemus, paradisi , dixit Deus, non edetis ex eo , neque
& ne tangeremus illud, ne fortè moriamur.

tangeris illud, ne moriamini.
2. Cor.

4. Dixit autem ferpens ad mulierem : Ne Et dixit serpens mulieri : Non morte mo-
quaquam morte moriemini.

riemini.
s. Scit enim Deus quòd in quocunque die co s. Sciebat enim Deus, quoniam qua die man-
mederitis ex eo, aperientur oculi vestri : & eri- ducaveritis de eo, aperientur vobis oculi: & e
tis ficut di , fcientes bonum & malum.

ritis tanquam dii , fcientes bonum & malum.
6. Vidit igitur mulier quòd bonum esset li 6. Et vidit mulier quia bonum lignum ad

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
7. 1. Eadem repetit Auguft. ibid. col. 276. d. 289. a. ligno, quod eft in paradiso , edemus. Gr. Kai titev v purn'
cum hoc levi discrimine : quæ erant fuper terram , quas των οφει: 'Απο καρπό το ξύλο το παραδεισε φαγόμεθα. In

fecerat Dominus. At in Gr. &TI Tūs gūs, cv troinse : Mr. Alex. 'AT) tartós &ú 18 ti, &c.
reliqua Græca optimè quadrant, fi excipias unum , & pey . 3. Aug. 1.2.de Gen, contr, Manich. to. 1.col. 664. e.
páyute , ne edatis , pro non edetis. Nonnulla dissimilia A frudn autem ligni , quod eft in medio paradifi , dixit Deus
haber idem August. 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. ne edamus , sed neque iangamus , ne moriamur, Ver. Irenæi
664.e. ubi fic : Serpens autem erat fapientior omnium bestia- Intérp. l. 5.c. 23. p. 320. d. priori lectioni favet, his ver-
rum, quæ erant fup. terr. quas fecernt Dominus Deus. Et bis : A fructu autem figni , quod eft in medio paradiso , dixit
dixit serpens ad mulierem : Quare dixit Deus , ne edatis ab Deus : Ex eo non manducabitis , neque tetigeritis , ne moria-
omni ligno , quod eft in paradiso ? Atl. 1. Locut. to. 3. col. mini. Lucif. Cal. 1. 2. pro S. Athan. p. 212. h. De fructu
325. d. legit : Serpens erae prudentilimus omnium bestia- autem ligni , quod eft in medio paradisi , dixit Deus : Non
rum , quod , inquit , multi Latini habent ; tum addit : In manducabitis ex eo sed nec tangetis eum, ne moriamini.
Græco scriptum est , owopétatos , ( Librariorum incuriâ pro Itidem. Ambrof. l. de Parad. to. 1.col. 170. d.e. hoc ex-
ow?pové 5OTS , ) non copótaTOS. ( Ita fcripfimus ex Au- cepto , neque tangeris ex eo, col. 171.b. d. ex eo quidquam ,
gustino awpporésates, vel owopórates, Mss.omnium fide, loco , fed nec tangetis eum. Ita rursum col. 170. f. 171.a.
licet novissimi nostri Fditores BB. cum aliis editt. spreca nisi quòd pro moriamini , ponit , morte moriamini : & col.
eorundem Mss. auctoritate pofuerint in textu juxta LXX. 158. c. 173. c. legit, in medio paradiso: at lib. 1. de Jacob
Oporrectatos ) sw ppar autem temperans dicicur , ficut & vit. beat. to. 1. col. 446. f. fic: De fruitu autem ligni,
copos , Sapiens , & opóriuos , prudens , quæ cria eodem reci- quod eft in medio paradisi , non edetis, neque tangetis illud,
dunt eo loci. Observat enim Auguft. 1. 11. de Gen. ad ne moriamini. Gr. 'Aro de tô xapag of Túar, Ő ÉSivév
lit. col. 276. d. Translato verbo didum eße , prudentiffi- que como tu rupadecv , inter o Osos, ou parede ex' durš
mus , vel ficut plures Latini codices babent, sapientissimus, de ah curage durs, iva un arobárute.
non proprio, quo in bonum accipi folet , fapientia , vel Dei, vel #.4. Ita Aug. è Græco, sicur eciam l. 2. de Gen, contr.
Angelorum , vel anima rationalis abufione quippe nomi- Manich. col. 684. e. 681. e. & in Pr. 29. to. 4.

col.
nis ita fapientia dicitur in malo , quemadmodum in bono as- Similiter haber Ambrof. I. de Parad. col. 174. c. cum
intia..... 'unde nonnulli , ficut in plerisque codicibus, ad Anon. append. Aug.to.5.col. 2. a. Ita quoque vet. Iren.
ufum Latinæ locutionis , non verbiem , fed potius sententiam Interp. 1. 5. c. 23. p. 320. e. Non motte moriemini. Luci-
transferentes, astutiorem omnibus beftiis iftum serpentem, fer verò Cal. 1. 2. pro S. Athan. p. 213. a. Et dixit ferp.
quàm fapientiorem dicere maluerunt. Apud Lucif. Cal. 1. 2. mulieri , non moriemini , absque morte.
pro S. Athan. p. 212. h. Sapientior dicitur. Similiter apud .s. Ita rursum Aug. infra , col. 289. b. præter seqq.
Hieron. quæft. Hebr. to. 2. p. 510. a. Serpens autem erat Adaperientur vobis oc. 88 eritis ficur dii , cognofcentes bonum,
fapientior cunétis beftiis fuper terram , licet in Ifai. 27. to. 3. &c. Item 1. 2. de Gen. contr. Manich. to. 1. col. 664. e.
p. 227. b. legatur, prudentiffimus. Sed apud Ambrof. l. Sciebat enim Deus, quia qua die manducav. ex illo , aperien-
de Parad. to. 1. col. 169. b. 170. d. 173. c. ut sup. Ser tur oculi vestri, eritis ficut dii , fcientes , &c. & infra
pens autem erat fapientior omnium beftiarum qua erane (an- col. 681. e. Sciebat enim Deus , quoniam qua die ederitis ;
tiq. aliquot Mís. quæ repunt ) fuper terram , quas fecit Do- aperientur oculi vestri : at in Pf. 7.10. 4. col. 32. b. sic :
minus Deus. Et dixit ferpens mulieri : Quid utique dixit Manducate , & aperientur vobis oculi , & eritis tanquam dii:
Deus needatis ab omni ligno , quod eft in paradiso ? 'Item in & in Pf. 29. col. 141. d. Guftare , & eritis tanquam dii :
Luc. 4. col. 1350. d. Et dixit ferpens mulieri : Quid uti & l. 3. de lib. arb. to. I. col. 640. Ĉ. Gustate , eritis fi-
que dixit Deus , ne edatis ab omniðigno : at infra in cap. 5. cut dii. Vet. Irenæi Interp. l. 5. c. 23. p. 320. e. fuffra-
col. 1359. Quid utique dixit Deus : Nolite manducare ex gatur Augustino , cùm legat : Sciebat enim Deus , quoniam
omni ligno ? Vet. Irenæi Interp. 1. 5.c. 23. p. 320.c. Quid qua die manducav. ex eo aperientur oculi vestri, 5 eritis ficut
utique ( al. itaque ) dixit Deus, ne manducaveritis ab omni dii, scientes bonum & malum. Iidem apud Lucif. Cal. l.
ligno paradifi? Lucif

. Cal. loco cit. Quid quia dixit Do- 2. pro S. Athan. p. 213. a. præter unum , quacunque die,
minus Deus ne edatis ex omni ligno , quod eft in para- pro qua die. Ambros. 1. de Parad. to. I. col. 174. c. d.
dijo ?

Scit Deus, quia quacunque die manducav. ex eo, adaperien-
W. 2. Idem Aug. I. 2. de Gen.contr. Manich. to. I. col. tur oculi vestri, eritis ficut dii , scientes , &c. Similiter
664. e.legit : Et dixit mulier ad serpentem : Ex omni ligno, Auct. op. imp. in Matth. p. 178. c. Et eritis ficut dii , fciena
quod eft in paradiso , edemus. Ver. Irenæi Interp. 1. 5.c.23. tes , &c. Gr. "Ήθει γαρ ο Θεός, ότι και αν ημέρα φάγατε
P. 320. d. Ab omni ligno paradifi manducabimus. Ambr. at dutê , dicevoix buscrtal vhär oi o'planici, oj wis book
1. de Parad. to. 1. col. 158. c. 170. d. e. Et dixit mulier yerComeYTES, &c.
ferpenti : Ex omni ligno paradifi manducabimus. Lucif. Cal. W. 6. Multa dissimilia apud eund. Auguft. I. 2. de Gen.
1. 2. pro S. Athan. p. 212. h. Et dixit mul. serp. Ex omni contr. Manich, :o, 1; col. 664. e. 'En verba : Et vidit
Tom. I.

с

141. d.