Sap. 17.

7.

VULGATA
pulum meum ut facrificet mihi in deferto : & ufque
ad præfens audire noluifti.

17. Hæc igitur dicit Dominus In hoc fcies

17..... 21. Vide Not.

NOVA.

tuam fuper aquas Ægypti, & fuper fluvios eorum
& rivos ac paludes, & omnes lacus aquarum, ut
vertantur in fanguinem: & fit cruor in omni terra
Ægypti, tam in ligneis vafis quàm in faxeis.

20. Feceruntque Moyfes & Aaron ficut præce-
perat Dominus : & elevans virgam, percuffit aquam
fluminis coram Pharaone & fervis ejus : quæ verfa
eft in fanguinem.

21. Et pifces, qui erant in flumine, mortui funt: computruitque fluvius, & non poterant Ægyptii bibere aquam fluminis, & fuit fanguis in tota terra Ægypti.

VERSIO ANTIQUA.

22. Fecerunt autem fimiliter & incantatores Aug. quaft. 22, in Ægyptiorum veneficiis fuis ; & induratum eft Exod.1.3.428. a. cor Pharaonis, & non exaudivit eos, ficut dixit Dominus.

I

VULGATA NOVA.

Aaron, converfa eft aqua fluminis in fanguinem; & nemo
poterat bibere aquam, &c.

. 22. Eadem iterum refert Auguft. locut. 36. de Exod.
col. 342. e. Ita quoque in Græco, verbum pro verbo.

CAPUT VIII.

Ixit quoque Dominus ad Moyfen: In

VERSIO ANTIQUA.

I..... Dimitte populum meum, ut ferviant Aug. Locut. 37.

"Dredere ad Pharaonem, & dices ad mihi:

eum Hæc dicit Dominus: Dimitte populum
meum, ut facrificet mihi :

2. fin autem nolueris dimittere, ecce ego
percutiam omnes terminos tuos ranis.

3. Et ebulliet fluvius ranas: quæ afcendent,
& ingredientur domum tuam, & cubiculum lec-
tuli tui, & fuper ftratum tuum, & in domos
fervorum tuorum, & in populum tuum, & in
furnos tuos, & in reliquias ciborum tuorum :
4. & ad te, & ad populum tuum, & ad
omnes fervos tuos, intrabunt ranæ.

5. Dixitque Dominus ad Moyfen: Dic ad
Aaron Extende manum tuam fuper fluvios ac

:

2..... ecce ego ferio omnes fines tuos ranis.

t.

3. 342. f.

Ibid. Locut. 38.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 1. Ita in Græco. Hanc locutionem, ut ferviant, notat Auguft. ibid. Non ut ferviat, inquit, qui loquendi modus non ferè invenitur, nifi ubi res ipfa fingularis pluribus conftat.

. 2. Addit Auguft. ibid. Sic enim habet Græcus elegantiffima locutione, ut rana ipfa, plaga intelligatur, qua feritur terra Ægypti.

. 3. Similia Græcum exhibet, nifi quòd ponit, Kai, poft hoc, cubiculorum tuorum, & pro in domos, éxitos dixes, fuper domos, Mf. verò Alex. cum editt. Ald. & Compl. eis T's ones. Auguft. de his ita differit ibid. Notandum quòd, in domos, &c. cùm dixiffet, accufativum cafum tenuit; & fuper lectos, &c. ubi dixit, fuper, accufativum fimiliter fervavit : in confperfis autem, & in clibanis, ad ablativum fe tranftulit: nam & Græcus mutavit præpofitionem, quam non mutat Latinus. Ille enim habet,

εἰς τὸς οἴκες, in domos : in confperfis autem, ἐν τοῖς φτια
paua ubi mirum fi non etiam fenfus eft, non locutio, ut
in confperfionibus, in clibanis exortas ranas forfitan velit
intelligi, non extrinfecus afcendiffe, vel irruiffe, & quia
eas fluvium eructaturum prædicit, inde implere omnir. Þ
paua autem propriè, farina aquâ fubaita, seu massa &
pafta. 1. Cor. 5. Confperfio dicitur.

#. 4. In Græco mutatur vocum ordo, nempe poft te,
ponitur,irs Jepárolás os, at in editt. Ald. & Compl.
poft tuum, ut fup.

. 6. Vix meliùs è Græco. Obfervat August. ibid. ranam , pro multitudine ranarum, pofitam effe : & infra locut. 72. de Num. col. 361. g. In Exodo, inquit, dictum eft, rana, fingulare pro plurali.

. 7. Ad verbum è Græco, ubi conftanter, dryayor » pro eduxerunt.

Ambr. 1. 1. de

VERSIO ANTIQUA.

9..... Conftitue mihi quando pro te orem, & Cain, c. 9. 1. 1. pro famulis tuis, & pro populo tuo, ut exterminet Dominus ranas.....

199.6.

Aug. Locut. 41. 343.c.

Aug.quaft. 24. in Exod.1.3.428.c.

Aug. Locut. 42. 1. 3.343. c.

Idem Locut. 43. 343.d.

10. Refpondit: Crastina die.....

VULGATA

11. Et recedent ranæ à te, & à domo tua, & à fervis tuis, & à populo tuo : & tantùm in flumine remanebunt.

12. Egreffique funt Moyfes & Aaron à Pharaone : & clamavit Moyfes ad Dominum pro fponfione VERSIO ANTIQUA.

14. Et colligebant eas acervos acervos.....

VULGATA NOVA.

& dixit eis: Orate Dominum ut auferat ranas à me & à populo meo : & dimittam populum ut facrificet Domino.

9. Dixitque Moyfes ad Pharaonem : Conftitue mihi quando deprecer pro te, & pro fervis tuis, & pro populo tuo, ut abigantur ranæ à te, & à domo tua, & à fervis tuis, & à populo tuo : & tantùm in flumine remaneant.

10. Qui refpondit: Cras. At ille Juxta, inquit, verbum tuum faciam : ut fcias quoniam non eft ficut Dominus Deus nofter. NOVA.

ranarum quam condixerat Pharaoni.

13. Fecitque Dominus juxta verbum Moyfi: & mortuæ funt ranæ de domibus, & de villis, & de agris.

18. Fecerunt autem fimiliter & incantatores
veneficiis fuis, ut educerent cyniphes, & non
poterant.....

Hilar. in Pf. 135.
19. Dixerunt ergo incantatores Pharaoni: Di-
485. d.
gitus Dei eft hoc..... induratum eft cor Pharao-
Aug. quaft. 25.in nis.....
Exod. p. 429. b.

2

VULGATA NOVA.

14. Congregaveruntque eas in immenfos aggeres, & computruit terra.

15. Videns autem Pharao quòd data effet requies, ingravavit cor fuum, & non audivit eos, ficut præceperat Dominus.

16. Dixitque Dominus ad Moyfen: Loquere ad Aaron: Extende virgam tuam, & percute pulverem terræ: & fint fciniphes in univerfa terra Ægypti.

17. Feceruntque ita. Et extendit Aaron manum, virgam tenens : percuffitque pulverem terræ, & fa&i sunt fciniphes in hominibus, & in Pf. 104. jumentis omnis pulvis terræ verfus eft in fci- 31. niphes per totam terram Ægypti.

:

18. Feceruntque fimiliter malefici incantationibus fuis, ut educerent fciniphes, & non potuerunt: erantque fciniphes tam in hominibus quàm in jumentis.

19. Et dixerunt malefici ad Pharaonem: Digitus Dei eft hic: induratumque eft cor Pharaonis, & non audivit eos ficut præceperat Dominus.

20. Dixit quoque Dominus ad Moyfen: Confurge diluculo, & fta coram Pharaone : egredietur enim ad aquas : & dices ad eum : Hæc dicit Dominus: Dimitte populum meum ut facrificet mihi,

21. Quòd fi non dimiferis eum, ecce ego immittam in te, & in fervos tuos, & in populum tuum, & in domos tuas, omne genus mufcarum & implebuntur domus Ægyptiorum mufcis diverfi generis, & univerfa terra in qua fuerint.

22. Faciamque mirabilem in die illa terram Geffen, in qua populus meus eft, ut non fint ibi mufcæ: & fcias quoniam ego Dominus in medio

terræ.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

*. 9. Græc. finiliter : Τάξαι πρός με τότε ἔυξομαι περὶ
σε, καὶ περὶ τῶν θεραπόντων σε, καὶ τὸ λαι 68, ἀφανίζαι τις
βατράχες ἀπὸ οὗ, &c.

*. 10. Grzc. Ὁ δὲ εἶπεν· Εἰς ἄνριον, &c.
. 14. Itidem Græcè.

. 15. Græc. habet, 'Idar dè, videns autem, pro &
vidit, deletque, ante ingravatum eft, & pro dixerat,
ponit exános, locutus eft: cætera prorfus fimilia.

. 16. Sic habent Latini, inquit Auguft. ibid. Non, Percute terram. Gracus habet, aggerem terræ ; fi tamen hoc verbo rectè interpretatur quod dictum eft, vò xâμa rus

. 18. Ita quoque in Græco , præter unum Tov oxrípa feyniphen, loco cyniphes: addit Auguft. ibid. Notandum eft, fecerunt, dictum pro eo quod eft, conati funt facere. Quæst. verò 25. in Exod. col. 428. g. fcribit: fcynifes, non cynifes.

. 19. Ad verbum è Græco. Similiter habet Auguft.
quæft. 25. in Exod. to. 3. col. 428. g. Dixerunt Magi ad
Pharaonem: Digitus Dei eft hoc; quoniam non potuerunt
educere feyniphes. Vide feq. apud Aug. ficut apud Hilar. I.
7. de Trin. col. 921. b.

*. 21. Græc. Ἰδὲ ἐγὼ ἐξαποςέλλω ἐπὶ σὲ, κ ἐπὶ
καὶ
τές... καὶ ἐπὶ τὸν... καὶ ἐπὶ τὰς οἴκες ὑμῶν, &c. ut in Lat.
Edit. Ald. dx8s 68, cum Auguft. Nota ab eodem fcribi
cynomyiam, è Græco xuróμuar. At Hieron. epift. ad Sun.
& Fret. to. 2. col. 663. c. ait : Kairóμvia, non, ut Latini
interpretati funt, Mufca canina, dicitur pery, Græcam lit-
teram, fed juxta Hebraicam intelligentiam, per Ni Sorson
debet fcribi, or, ut fit Koróμvia, id eft, omne mufcarum ge-
nus. Auct. 1. de promiff. ap. Profp. p. 117. e. Cynomia,
canina fcilicet muscæ, &c.

༤

*. 22. Græc. Καὶ παραδοξάσω..... τὴν γῆν Γερεμ, ἐφ' йs: &c. ut in Lat, i, e, mirabiliter diftinguam........... terram Ge

Sap. 16.

9.

VULGATA NOVA.

23. Ponamque divifionem inter populum meum & populum tuum : cras erit fignum iftud. 24. Fecitque Dominus ita. Et venit mufca graviffima in domos Pharaonis & fervorum ejus, & in omnem terram Ægypti : corruptaque eft terra ab hujufcemodi mufcis.

25. Vocavitque Pharao Moyfen & Aaron, & ait eis: Ite & facrificate Deo veftro in terra hac.

26. Et ait Moyfes : Non poteft ita fieri: abominationes enim Ægyptiorum immolabimus Domino Deo noftro: quòd fi mactaverimus ea quæ colunt Ægyptii coram eis, lapidibus nos

VERSIO ANTIQUA.

23. Et dabo intervallum inter populum meum, Aug. ubi fup. & inter populum tuum.....

VULGATA

30. Egreffufque Moyfes à Pharaone, oravit Dominum.

31. Qui fecit juxta 31..... Vide Not.

VULGATA NOVA.

32. Et ingravatum eft cor Pharaonis, ita ut nec hac quidem vice dimitteret populum.

NOVA.

verbum illius : & abftulit mufcas à Pharaone, & à
fervis fuis, & à populo ejus : non fuperfuit ne una
quidem.

VERSIO ANTIQUA.

32. Et ingravavit Pharao cor fuum & in ifto tempore, & noluit dimittere populum.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

fem, &c. ut infra, c. 9. v. 4.

π. 23. Gr. Καὶ δώσω διαςολὴν ἀνὰ μέσον τῇ ἐμὲ λαι
arà μésor, &c. Et dabo interftitium inter, &c.

. 25. Auguft. ibid. Quod Latini habent, Euntes im-
molate, &c. Gracus habet : Venientes immolate, &c. nunc
etiam, Jorres Cars. Editt. Auguft. addunt in fine, in
terra bac, fed contra fidem Mís. à quibus abest demonstra-
tiva particula, ficut à Græco. Nolebat enim, inqui Au-
guft. eos ire quò dicebant, fed ut illic in Ægypto immolarent,
volebat. In edit. tamen Ald. legitur, v T Taul.

tum eft, quòd Egyptii paftorem pecorum abominabantur, non
utique propter hominem, fed propter pecora : tum addit : O-
derant ergo Egyptii immolata facrificia.

. 27. Græc. addit, eis Tur pupor, in defertum, post
verbum ibimus; tollit verò Domino, poft immolabimus ;
& in fine habet, xxJánep eine Kúpios μir, ficut dixit
Dominus nobis. Mf. tamen Alex, nec non editt. Ald. &
Compl. ferunt: Kai tú Comer Kupiw tŵ Osŵ nμŵr, xaðá-
περ εἶπεν ἡμῖν, cum Ambrofio.

*. 29. Grzc. Εἶπε δὲ Μωυσῆς· Ὁ δὲ ἐγὼ ἐξελεύο μαι..... καὶ ἀπελεύζεται ἡ κυνόμυια καὶ ἀπὸ τῶν θεραπόντων σε, i and Ty xay, &c. Dixit autem Moyfes: Ego autem exibo...

Mr. Alex. ac edit. Compl. κυνόμυια ἀπὸ ον, καὶ ἀπὸ τῶν θε
par. 68. In Mf. verò Oxon. ac edit. Ald. a Dapaw, y
aπD TWV JEрaπ. 78, ut fup. apud August.

*. 31. Grzc.... Καὶ περιεῖχε τὴν κυνόμυιαν ἀπὸ Φαραώ.
Hilar. 1. 7. de Trin. col. 921.b. Cynomyiam quam immiferat
abigit. Auguft. quæft. 29. in Exod. col. 430. b. Cùm abla-
ta effet locufta, fed erratum aut fcriptoris aut memoriæ eft,
inquit Nobilius in hunc loc.

*. 26. Ita è Græco, verbum de verbo. Addit Auguft.
ibid. Id eft, hæc immolaturi fumus quæ abominantur Æ-
gyptii, propterea in Egypto non poffumus: hoc manifef-abibit cynomyia 5 à famulis tuis, & à populo, &c. In
tant verba quæ adjungit : Si enim immolaverimus, &c. Hoc
non intelligentes quidam Interpretes noftri, fic interpretati
funt, ut dicerent: Non poteft fieri fic: Nunquid abomina-
tiones Ægyptiorum immolabimus Domino Deo noftro ?
cum magis hoc Scriptura dixerit, quia Egyptiorum abomi-
nationes immolaturi funt. Alii verò Latini fic habent: Non
poteft fieri fic: quoniam abominationes Ægyptiorum non
immolabimus Domino Deo noftro. Contrarium fenfum fa-
cit addita particula negativa, cùm Moyfes dixerit: Non
poteft fieri fic: abominationes enim, &c. & ideo in ere-
mum dicebant fe ire velle, ubi Ægyptii non viderent abomina-
tiones fuas. Huc etiam redeunt quæ Ambrof. epift 27. ad
Iren. to. 2. col. 898. b. dicit : Moveri te fignificafi mihi,eo
quòd legeris, Abominanda apud Egyptios immolemus
Deo : fed habuifti quo iftud folveres, quia in Genefi fcrip-

I.

VULGATA NOVA.

. 32. Rurfus Auguft. quæft. 29. in Exod. col. 430. b. Et ingravavit Pharao cor fuum etiam in hoc tempore, & noluit, &c. ut fup. tum addit: Certè nunc non di&um eft : Ingravatum eft cor Pharaonis, fed, Ingravavit Pharao cor fuum. Gr. Καὶ ἐβάρυνε Φαραὼ τὴν καρδίαν αυτῷ καὶ ἐπὶ τί καιρὸ T78, béancer, &c. ut in Las.

CAPUT IX.

Ixit autem Dominus ad Moyfen: Ingredere ad Pharaonem, & loquere ad eum Hæc dicit Dominus Deus Hebræorum : Dimitte populum meum ut facrificet mihi.

VERSIO ANTIQUA.

Aug. de Grat. lib, arb. t. 10.744. b.

I..... Dimitte populum meum ut mihi fer- Aug. Locut, 46. t. viant.

VULGATA

2. Quòd fi adhuc renuis, & retines eos :

NOVA.

3. ecce manus mea erit fuper agros tuos : & fu
NOTA AD VERSIONEM ANTIQUAM.
✯. 1. Itidem Græcè. Vid. August. fup. Not. ad cap. 8. ✯. 1.

3.343.c.

Aug. quæft. 30. in Exod. t. 3.430.c.

Idem quaft. 31. 430.d.

Ambr.1.3. de offic. c. 15. 130. d.

VULGATA camelos, & boves, &

4..... Vide Not.

per equos, & afinos, &
oves, peftis valde gravis.
4. Et faciet Dominus
mirabile inter poffeffio-
nes Ifraël, & poffeffiones Ægyptiorum, ut nihil
omnino pereat ex his quæ pertinent ad filios Ifraël.
VERSIO ANTIQUA.

NOVA.

5. Conftituitque Dominus tempus, dicens: Cras faciet Dominus verbum iftud in terra.

6. Fecit ergo Dominus verbum hoc altera die: mortuaque funt omnia animantia Ægyptiorum: de animalibus verò filiorum Ifraël nihil omnino periit.

7. Videns autem Pharao, quia non eft mortuum de pecoribus filiorum Ifraël ullum; ingravatum eft cor Pharaonis.....

VULGATA NOVA.

7. Et mifit Pharao ad videndum : nec erat quidquam mortuum de his quæ poffidebat Ifraël. Ingravatumque eft cor Pharaonis, & non dimifit populum.

8. Et dixit Dominus ad Moyfen & Aaron : Tollite plenas manus cineris de camino, & fpar gat illum Moyfes in ccelum coram Pharaone.

9. Sitque pulvis fuper omnem terram Ægypti: erunt enim in hominibus, & jumentis ulcera, & veficæ turgentes, in univerfa terra Ægypti.

10. Tuleruntque cinerem de camino, & fteterunt coram Pharaone, & fparfit illum Moyfes in cœlum factaque funt ulcera veficarum turgentium in hominibus, & jumentis :

NOVA.

pulum meum at facrificet mihi.

14. Quia in hac vice mittam omnes plagas meas fuper cor tuum, & fuper fervos tuos, & fuper populum tuum: ut fcias quòd non fit fimilis mei in omni terra.

15. Nunc enim extendens manum, percutiam te & populum tuum pefte, peribifque de terra.

Aug. quaft. 32. in
16. Et propter hoc ipfum confervatus es, ut
Exod. 1. 3.430. f. oftendam in te virtutem meam, & ut annuntie-
tur nomen meum in univerfa terra.

2

VULGATA NOVA.

16. Idcirco autem pofui te, ut oftendam in Rom.9. & narretur nomen meum 17. te fortitudinem meam,

in omni terra.

17. Adhuc retines populum meum : & non vis dimittere eum ?

18. En pluam cras hac ipsa hora grandinem multam nimis, qualis non fuit in Ægypto, à die qua fundata eft, ufque in præfens tempus.

19. Mitte ergo jam nunc, & congrega jumenta tua, & omnia quæ habes in agro: homines enim, & jumenta, & univerfa quæ inventa fuerint foris, nec congregata de agris, cecideritque fuper ea grando, morientur.

20. Qui timuit verbum Domini de fervis Pharaonis, fecit confugere fervos fuos, & jumenta in domos :

21. qui autem neglexit fermonem Domini, dimifit fervos fuos, & jumenta in agris.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
.4. Huic verfui & feq. 6. refpondent ifta Aug. q.33. in
Ex. 431.c. Difcrevit Deus inter pecora Hebræorum, & Egyp-
tiorum, ita ut illinc nullum moreretur, omnia verò ÆEgyptio-
rum pecora morerentur. Gr. Καὶ παραδοξάσω ἐγώ..... ἀνὰ
μέσον τῶν κτηνῶν τῶν Αἰγυπτίων, καὶ ἀνὰ μέσον τῶν κληνῶν τῶν υἱῶν
Ισραήλ..... καὶ ἐτελεύτησε πάντα τα κτήνη τῶν Αἰγυπτίων· ἀπὸ
δὲ τῶν κτηνῶν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐκ ἐτελεύτησεν ἐδέν. i. e. Et
mirabiliter diftinguam ego..... inter pecora Egyptiorum, &
inter pecora filiorum Ifraël..... & mortua funt omnia pecora
Egyptiorum: de pecoribus autem filiorum Ifraël non eft mor-

facta funt ulcera, veficæ effervefcentes, & in hominibus, &
in quadrupedibus. Auct. 1. de promiff. ap. Profp. p. 118.
b. Vefica ebullientes, ulceraque manantia.

suum ullum.

. 7. Similiter habet Græc. præter hoc, άπò Tálv Tr Turcor, de omnibus pecoribus.

*. 8. Grzc. Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ Ααρών, λέγων· Λάβετε ὑμεῖς πλήρεις τὰς χεῖρας αιθάλης καμιναίας, Carw, &c. ut in Lat. Auguftinus infra pro adfpergat, conftanter fcribit, Spargat.

*. 9. Grzc. Καὶ γενηθήτω κονιορτὸς ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν
Air. Et fiat pulvis fuper omnem terram Egypti.

*. 10. Gr. Καὶ ἔπασεν αυτὴν Μωυσῆς εἰς τὸν ερανόν
ἐγένετο ἔλκη φλυκίδες αναζέου(αι, ἔν τε τοῖς ἀνθρώποις,
Év TOÏS TETράTOG. Et afperfit eam Moyfes in cœlum:

. 16. Ambrof. in Pf. 118. to. 1. col. 1197. b. legit : Quia ad hoc ipfum te suscitavi, ut oftendam in te virtutem meam, annuntietur nomen meum in univerfa terra. Similiter Eucher. Lugd. quæft. in Gen. col. 843. h. In hoc ipfum excitavi te, ut oftendam in te virtutem meam. Philaftr. Brix Ad hoc excitavi te, ut oftendam in te virtutem meam. Græc. Καὶ ἕνεκεν τότε διετηρήθης, ἵνα ἐνδείξωμαι ἐν σοὶ τὴν χύν μ, &c. ut in textu Lat. . 18. Ita in Græco

. 19. Eadem commemorat Aug. quæft. 33. in Exod. col. 431. b. dicens : Mandavit Deus Pharaoni, cùm fe facturum magnam grandinem minaretur, ut feftinet congregare pecora fua, & quacunque illi effent in campo, ne grandine intereant. Græc. Νῦν ἐν κατάσπευιν συναγαγεῖν τὰ κτήνη σε, καὶ ὅσα σοι ἐςὶν ἐν τῷ πεδίῳ· πάντες γάρ... τελευ

. 20. Græc. O polyμeros to pîμa, &c. ut in Lat. *. 21. Itidem Græcè, præter hoc, év toïs medios, im