& in

Ἰωσὴφ ἐν γῇ Αἰγύπτε, ὃς ἔτεκεν ἀν7ῷ AC ενὲθ θυγάτηρ Πε· τεφρῆ ἱερέως Ἡλιοπόλεως, τὸν Μαναση τὸν Ἐφραίμ, quæ Hieron. ibid. indicat, dicens: Ephraim & Manasse, antequam Jacob intraret in Ægyptum..... nati funt de Afeneth Putipharis filia in Egypto: reliqua quæ adnexuimus fupra ex eodem Hieron. concinunt cum Græco ad verbum, nifi quòd pro genuit, Græc. habet TEXE peperit; fubinde, Maxip de, Machir autem, pro & Machir fine, 'Edu, pro Edem; fed in Mf. Alex. legitur 'Eséμ. Totam verò hanc pericopen fuperadditam fuiffe, Hieronymus ipfe teftatur ibid. dicens: Sed & illud quod fupra legimus: facti funt autem filii Manasse, &c. additum eft: fi quidem id quod poftea (#. 26. 27.) legimus, quafi per anticipationem factum effe defcribitur. Neque enim illo tempore, quo ingreffus eft Jacob Egyptum, ejus erant ætatis Ephraim Manaffe, ut filios generare potuerint. Habetur tamen hoc additamentum in omnibus collatis libris, teste Nobilio, & refertur etiam à Philone. Idem quoque agnovit Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 40. to. 7. col. 451. c. cùm dicat: Commemoratur ibi Machir filius Manasse, nepos Jofeph, & ejufdem Machir filius, id eft, Galaad nepos Manaffe, pronepos Jofeph: id eft, & quem genuit Ephram, alter filius Jofeph, id eft, Utalaam, ( al. Tutalaam, vel Uttalaam) nepos Jofeph; & filius ipfius Utalaa, Edem, nepos Ephram, pronepos Jofeph, qui nullo modo effe potuerunt quando Jacob in Egyptum venit, & filios Jofeph nepotes fuos, avos iftorum, minores quàm novem annorum pueros invenit. Mirum fortè videbitur Thaam, alterum Ephraïm filium, cujus meminit Hieron. poft LXX. non commemoratum fuiffe ab Auguftino, maximè cùm ipfe ibid. dicat non tantùm nepotes, fed & pronepotes Jofeph inter illos LXXV. numeratos, & quæft. 152. in Gen. col. 415. g. Jofeph, & filios ejus, non ampliùs quàm octo commemorari, qui numerus, fublato Thaam, ftare non poffet. Non diffimulabimus tamen fupra apud Auguft. loco cit. de civit. Dei, fic legi in editt. Ibi eft & Bareth filius ipfius Utalaa, id eft, nepos Ephram, pro & filius ipfius Utalaa, Edem, nepos Ephram, fed contra fidem Mfs. & LXX. Vide infra not. ad v. 21. 22. 26. 27.

:

. 21. Sequitur in Græco Tol de Beriauír Bara, * Βοχορ, και Ασβήλ· ἐγένοντο δὲ ὑιοὶ Βαλὰ, Γηρά, και Νοεmar, 'Arxis, y Pas, Maupin. Inpà de évérence Tor Αράδ· deinde, Οὗτοι υιοι Ραχήλ, ὃς ἔλεκε τῷ Ἰακώβ, πᾶς Cas ai tuxai Nexaox7. Quærit hic Auguft. quæft. 152. in Gen. to. 3. col. 415. g. Quid fibi velit, quòd cùm Jofeph filii ejus non ampliùs quàm octo commemorentur, (fup.. 20.) Benjamin verò & ejus filii fimul undecim reperiantur non decem novem omnes, ficut funt oito undecim, fed decem 5 odło referantur in fummam. At verò dicendum vel mendofum fuiffe codicem Auguftini, quòd fortaffe illo inter nomina novem filiorum Benjamin, decimi cujufdam nomen malè irrepferit; vel potiùs memoria lapfum ipfum Auguftinum, qui non fatis attenderit, non decem ibid. apud LXX. fed novem tantùm filios Benjamin effe annumeratos, qui omnes unà cum ipfo Benjamin & Jofeph, nec non feptem Jofeph filiis, numerum XVIII. conficiunt, non verò numerum XIX, ut ait Auguftinus. Non prætermittendum tamen id quod legi

tur infra . 27. apud LXX. fcilicet filios Jofeph, qui nati funt ei in Ægypto, fuiffe animas novem; tunc enim non jam animæ decem & octo, fed decem & novem numerandæ effent, quod faveret Auguftino. Verùm præter quàm quòd ibi apud LXX. non numerentur nifi octo animæ pro Jofeph & filiis ejus, tefte ipfo Auguftino, & decem pro Benjamin & novem filiis ejus; in medio femper manet difficultas, nempe quomodo infra . 27. numerentur ex parte Jofeph & filiorum ejus animæ novem, cùm fupra non numerati fint nifi octo; ac præterea quomodo Auguft. eodem loco apertè dicat, Benjamin & filios ejus fimul undecim reperiri, cùm apud LXX. non legantur nifi decem, numerato etiam ipfo Benjamin. Vide infra not. ad v. 27.

ท

π. 25. Græc. Οὗτοι υιοί Βαλλᾶς ν... ἡ ἔτεκε τέλες τῷ Ἰακώβ· πᾶσαι αἱ ψυχαὶ ἑπτά. Hi funt filii Balla quam..... qua peperit iftos ipfi Jacob: omnes anima feptem.

. 26. Eadem exftant Græcè, præter hæc levia, Ca dé, omnes autem, pro omnes ergo; paulòque post, εἰς Αἴγυπτον, οἱ ἐξελθόντες, in Egyptum, qui exierunt pro Egyptum & qua exierunt ; & in fine, maca ai tuxal Enxorras, omnes anima, LXVI. loco anima, LXVI. Eadem refert Ambrof. in Pf. 118. to. I. col. 1011. d. hoc modo: Omnes autem animæ, quæ intraverunt cum Jacob in Egyptum, qua exierunt de femoribus illius, præter mulieress & fexaginta fex. Item 1. de Ifaac, c. 2. to. I. col. 357. c. Omnes anima quæ defcenderunt in Egyptum. Auguft. epift. 190. to. 2. col. 705. d. Omnes autem animæ, quæ introierunt cum Jacob in Egyptum, qui exierunt de femoribus ejus. Similiter quæft. 150. in Gen. to. 3. col. 414. gExierunt de femoribus ejus anima; & quæft. 152. col. 415c. Legitur, inquit, fexaginta fex animas intraffe cum Jacob in Egyptum, exceptis videlicet filiis Jofeph. Et infra f.ait: Cum feptuaginta fex hominibus Jacob in Ægyptum, etiam fecundùm Hebraicam veritatem, perhibetur intrasse. Hefych. 1. 1. in Levit. c. 2. col. 57. g. legit: Cuncta anima que ingreffa funt cum Jacob in Ægyptum, & egreffi de femoribus ejus, abfque uxoribus filiorum, feptuaginta. Addit Hieron. fupra: Quòd, excepto Jofeph 5 filiis ejus, fexaginta fex anima, quæ egreffa funt de femoribus Jacob, introierunt Ægyptum, nulla dubitatio eft. Ita enim & paulatim per fingulos fupputatus numerus approbat, & in Hebræis voluminibus invenitur.

~

. 27. Similia Græc. habet, præter feqq. er y Aiya TW, vel A¡YÚTTY, in terra Egypti; pro in Egypto; (al. tamen ἐν Αἰγύπτῳ, & paulo poft, παραι ψυχαί οίκε Ιαxúc, omnes anima domûs Jacob, loco omnes ergo anima ♬ & in fine, tuxai ibooμnnorlαwérte, anima LXXv. Apud Ambrof. 1. 6. Hexa, to. 1. col. 130, e. fic: Filii autem Jofeph, qui facti funt ei in Ægypto, animæ novem. Omnes ergo anima, qua intraverunt cum Jacob in Ægyptum » feptuaginta quinque. Item 1. de Jofeph, c. 14. col. 510. ca Defcendunt in Egyptum feptuaginta quinque anima'; at in Pf. 40. to. I. col. 871.a. legit: Omnes anima feptuaginta que defcenderunt in Egyptum, non feptuag. quinque. Auguft. verò quæft. 152. in Gen. col. 415. c. ait : Filiis JoJeph annumeratis, inferri: feptuaginta quinque animas fuisse cum quibus Jacob intravit in Egyptum. Similiter habet

Auct. 1. de promiff. apud Profp. part. I. c. 32. col. 114. a. Defcendit autem Jacob in Egyptum cum animabus LXXV. Idem etiam numerus LXXV. legitur fupra in capitulis libro Genefeos præfixis, capit. 75. at in Vulgata, ficut fup. apud Ambrof. in Pf. 40. fimpliciter feptuaginta. Hujus diverfitatis rationem affert Hieron. 1. quæft. Hebr. col. 543. b. c. dicens: Hoc autem quod in LXX. legimus: Filii autem Jofeph, qui nati funt ei in Ægypto, animæ novem: fciamus in Hebræo pro novem, effe duas; Ephraim quippe & Manaffe, antequam Jacob intraret in Egyptum..... fed 5 illud quod fupra legimus (. 20. ) de filiis (quinque) Manaffe & Ephraïm, ..... additum eft, inquit, fi quidem id quod poftea legimus (. 26. 27.) quafi per anticipationem failum effe defcribitur. Neque enim illo tempore, quo ingreffus eft Jacob in Ægyptum, ejus ætatis erant Ephraïm & Manaffe, ut filios generare potuerint. Ex quo manifeftum eft omnes animas, quæ ingreffæ funt Ægyptum de femoribus Jacob, fuiffe feptuaginta: dum fexaginta fex poftea ingreffa funt, repererunt in Egypto tres animas, Jofeph fcilicet cum duobus filiis ejus; feptuagefimus autem ipfe fuerit Jacob. Hanc rem ne videamur adversùm Scriptura auctoritatem loqui, etiam LXX. Interpretes in Deuteronomio tranftulerunt, quod in LXX. animabus ingreffus fit Jacob in Egyptum. Si quis igitur noftræ fententia refragatur, Scripturam inter fe contrariam faciet. Ipfi enim LXX. Interpretes, qui bîc LXXV. animas, per πçónutiv, cum Jofeph 5 pofteris fuis Ægyptum ingreffas effe dixerunt, in Deuteronomio LXX. tantùm intraffe memorarunt. Vid. not. infra ad cap. 10. Deut. . 22. deinde fic pergit Hieron. Quòd fi è contrario nobis illud opponitur, quomodo in Actibus Apoft. in concione Stephani dicatur ad populum, Septuaginta quinque animas ingreffas effe Egyptum, facilis excufatio eft: non enim debuit fanitus Lucas, qui ipfius hiftoriæ fcriptor eft, in gentes Actuum Apoft. volumen emittens, contrarium aliquid fcribere adversùs eam Scripturam, quæ jam fuerat gentibus divulgata. Et utique majoris opinionis, illo duntaxat tempore, LXX. Interpretum habebatur auctoritas, quàm Luca. Eandem difficultatem exponit Auguft. 1. 16. de civit. Dei, c. 40. to. 7. col. 451. a. feqq. his verbis: Ingresse referuntur in ÆgypBum fimul cum ipfo Jacob, feptuaginta quinque homines, annumerato ipfo cum filiis fuis; in quo numero duæ tantùm femina commemorantur, una filia, neptis altera : fed res diligenter confiderata non indicat quòd tantus numerus fuerit in progenie Jacob, die vel anno, quo ingreffus eft in Egyp

tum: commemorati funt quippe in eis etiam pronepotes Jofeph, qui nullo modo jam tunc effe potuerunt. Et poft plura : Introitus Jacob in EÆgyptum, quando eum in Lxxv. animabus Scriptura commemorat non unus dies vel unus annus > fed totum illud eft tempus, quandiu vixit Jofeph, per quem factum eft ut intrarent. Vide etiam quæft. 152. & 173. in Gen. to. 3. col. 415. c. 422. b. Huc etiam redit quæftio altera, eaque difficillima, quam indicavimus fup. ad v. 21. quæque proponitur ab Auguftino, quæft. 152. in Gen. col. 415. g. nempe : Quid fibi velit quòd, cùm Jofeph & filii ejus non ampliùs quàm ollo commemorentur ( sup. #. 20.).... poftea Jofeph cum filiis fuis, non anima oito, fed novem fuiffe dicantur, cùm oto inveniantur. Verùm difficultatem non folvit; tantùm dicit: Hæc quæ indissolubilia videntur, magnam continent fine dubitatione rationem : fed nefcio utrùm poffint cuncta ad litteram convenire, præcipuè in numeris. Vid. not. fup. ad . 20. & 21.

#. 28. Ita de Græco, verbum è verbo. Auguft. quoque Locut. 187. de Gen. to. 3. col. 338. a. legit : Judam autem mifit ante fe ad Jofeph, ut veniret fibi obviam juxta Heroum civitatem; fed addit: Nefcio utrùm Heroum nomen facilè in Scripturis reperiatur. Et quidem in Hebræo nec urbem hic haberi Heroum, nec terram Rameffe, fed tantummodò Gefen, teftatur Hieronymus. Similiter Ambrof. 1. de Jof. c. 14. col. 510. d. huc alludens, dicit : Occurrit illi Judas..... bunc fui venturus Judæorum populus prænuntium mittit.

τα

*. 19. Grec. Ζεύξας δὲ Ἰωσὴφ τὰ ἅρματα αυτό, ανέ τη εἰς (υνάντησιν Ἰσραὴλ τῷ πατρὶ αυτό..... κ ὀφθεὶς αὐτῷ, &c. Unde Ambrof. 1. de Jof. c. 14. col. 510. d. ait: Jofeph occurrit. Similiter Auct. 1. de promiff. apud Profp. part. 1. c. 32. col. 114. a. Occurritque illi Jofeph filius fuus, quem cùm vidiffet, &c.

*. 30. Grzc. Καὶ εἶπεν Ἰσραὴλ ἀποθανέμαι ἀπὸ τῇ νῦν, ἐπεὶ ἑώρακα τὸ πρόςωπον cκ, &c. Aud. l. de promiff ubi fup. Video te, fili, amodò libenter moriar. . 31. Eadem leguntur Græcè.

. 32. Similia Græcum habet, præter unum, Bóas, boloco oves. Obfervat Auguft, ibid. verba ifta, Virs enim pecorum nutritores erant à Scriptore interpofita fuiffe ex perfona fua; vid. quæft. 161. in Gen, apud eundem, to. 3. col. 418. b.

. 34. Itidem Græcè,

VERSIO ANTiqua. 20..... & facta eft Loc.194. terra Pharaoni, 338. d.

Ang.

Sup. 24.

2.

VULGATA NOVA. 20. Emit igitur Jofeph omnem terram Ægypti, vendentibus fingulis poffeffiones fuas præ magnitudine famis. Subjecitque VULGATA NOVA.

25. Qui refponderunt: Salus noftra in manu tua eft: refpiciat nos tantùm dominus nofter & læti ferviemus regi.

26. Ex eo tempore ufque in præfentem diem, in univerfa terra Ægypti, regibus quinta pars folvitur, & factum eft quafi in legem, abfque terra facerdotali, quæ libera ab hac conditione fuit.

27. Habitavit ergo Ifraël in Ægypto, id eft, in terra Geffen, & poffedit eam : auctufque eft, & multiplicatus nimis.

28. Et vixit in ea decem & feptem annis: factique funt omnes dies vitæ illius, centum quadraginta feptem annorum.

29. Cùmque appropinquare cerneret diem mortis fuæ, vocavit filium fuum Jofeph, & dixit ad eum : Si inveni gratiam in confpectu tuo, pone manum tuam fub femore meo: & facies mihi mifericordiam & veritatem, ut non fepelias me in Ægypto:

30. fed dormiam cum patribus meis, & auferas me de terra hac, condafque in fepulcro majorum meorum. Cui refpondit Jofeph: Ego faciam quod juffifti.

NOVA. eam Pharaoni,

21. & cunctos populos ejus, à noviffimis terminis Ægypti ufque ad extremos fines ejus,

VERSIO ANTIQUA.

Idem Locut. 195

VULGATA NOVA. 22. præter terram facerdotum, quæ à rege tradita fuerat eis: quibus & ftatuta cibaria ex horreis publicis præbebantur, & idcirco non funt compulsi vendere poffeffiones fuas.

22. præter terram facerdotum tantùm, 338.0. non poffedit Jofeph...

23. Dixit ergo Jofeph ad populos: En ut cernitis, & vos & terram veftram Pharao poffidet: accipite fe mina, & ferite agros,

24. ut fruges habere poffitis. Quintam partem regi dabitis: quatuor reliquas permitto vobis in fementem, & in cibum familiis & liberis veftris.

VERSIO ANTIQUA.

Ambr. 1. 2, offs t. 2. 89. d.

Ang. Locut. 196. . 3. 338. c.

30..... Vide Not. ad . 29.

. 15. Ad verbum è Græco.

. 16. Eadem funt in Græco, præter unum gépels, afferte, , pro adducite ; in fine etiam additur vμr, ad argentum; fed in edit. Ald. deeft vμar. Vide Ambros. 1. 2. offic. c. 16. col. 89. b.

#. 20. Sic eft in Græco. Ambrof. 1. 2. offic. huc alludens, dicit: Ad poftremum jura terrarum regi adquifivit.

. 22. Ita Græc. habet, nifi quòd addit raú?w, iftam, verbo poffedit: abeft tamen dictio ifta ab aliquor codd. tefte Nobilio. Vid. Ambrof. 1. 2. offic. col. 89. d.e.

ovlαsπтà ти, centum quadraginta feptem anni. Priùs etiam ira fcriptum eft : Επέζησε Ἰακὼβ ἐν γῇ Αἰγύπτῳ δεκαεπlà Ern, Vixit Jacob in terra Ægypto decem & feptem annos. Item apud Ambrof. I. 2. de Jacob, c. 10. col. 471. c. Exacto tempore decem & feptem annorum. Et apud Auguft. quæft. 47. in Exod. to. 3. col. 436. c. fic: Intravit Jacob in Egyptum cùm effet annorum centum triginta; qui anni 130. juncti cum aliis 17. quos vixit Jacob in Egypto, numerum præfatum reddunt annorum totius vitæ ipfius, centum quadraginta feptem.

. 29. Hæc primò leguntur in Græco: "Hyfoar dè ai ἡμέραι Ἰσραὴλ τῇ ἀποθανεῖν, καὶ ἐκάλεσε τὸν υἱὸν αὐτῷ Ἰωσήφ, elev dur, pro quibus August. habet: Moriturus Jacob filio fuo Jofeph dicit; reliqua concordant inter fe quòd pro in confpectu tuo, fubjice, Græc. habet, vartios σε,υπόθες, coram re, fuppone. Denique poft veritatem, Græc. addit: T μÝ μs tápai év AlfÚTTY, ut non fepelias me in Ægypto ; quò fpectant Ambrofii ifta, 1. 2. de Jacob, c. 8. col. 471. b. Vocavit Jofeph filium, & per generationis fux futurum hæredem conftrinxit eum, ne in Egypto fepeli retur acceptaque fide, &c. Similiter habet August. ubi fup. quærens Quid fibi velit à tanto viro tam follicita corporis commendatio ut non in Egypto fepeliretur, fed in terra Chanaan juxta patres fuos? Quæ ultima Græc. ita exprimit ( ✯.30.) 'Amà xoiμn In Coμa, μetà Tŵr walépwr Hög