Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

VULGATA NOVA.

& nunc revertar ut prælier adversùm principem Perfarum: cùm ego egrederer, apparuit princeps GræcoVULGATA NOVA.

rum veniens.

VERSIO ANTIQUA.

21..... & non eft qui me adjuvet, nifi Mi- Aut. L. de promiff. apud Profp. c. 4. P.

21. Veruntamen annuntiabo tibi quod expreffum eft in fcriptura veritatis : & nemo eft ad- chael princeps vefter. Apocal, jutor meus in omnibus his, nifi Michael princeps

12.7.

Ifai. 19.

16.

vefter.

[blocks in formation]

E

[ocr errors]

Juxta editionem Vulgatam ufque ad finem libri una putatur vifio, quæ anno tertio Cyri regis Perførum apparuit Danieli. Porro juxta Hebraicam veritatem feparata funt quæ fequuntur, fcripta ordine prapoftero.

CAPUT
U T
VULGATA

Go autem ab anno primo Darii Medi ftabam ut
confortaretur, & roboraretur.

2. Et nunc veritatem annuntiabo tibi. Ecce adhuc
tres reges ftabunt in Perfide, & quartus ditabitur opi-
bus nimiis fuper omnes : & cùm invaluerit divitiis fuis,
concitabit omnes adversùm regnum Græciæ.

3. Surget verò rex fortis, & dominabitur poteftate multa, & faciet quod placuerit ei.

VULGATA NOVA.

6. Et poft finem annorum fœderabuntur: filiaque regis Auftri veniet ad regem Aquilonis facere amicitiam, & non obtinebit fortitudinem brachii, nec ftabit femen ejus : & tradetur ipfa, & qui adduxerunt eam, adolefcentes ejus, & qui confortabant eam in temporibus.

NOVA.

X I.

4. Et cùm fteterit, conteretur regnum ejus, & dividetur in quatuor ventos cœli; fed non in pofteros ejus, neque fecundùm potentiam illius, qua dominatus eft: lacerabitur enim regnum ejus etiam in externos, exceptis his.

5. Et confortabitur rex Auftri : & de principibus ejus prævalebit fuper eum, & dominabitur ditione: multa enim dominatio ejus.

VERSIO ANTIQUA.

6. Et poft annos illius commifcentur....

VULGATA

[blocks in formation]

8. Infuper & deos eorum, & fculptilia, vafa quoque pretiofa argenti & auri, captiva ducet in Ægyptum ipfe prævalebit adversùs regem Aquilonis.

9. Et intrabit in regnum rex Austri, & revertetur ad terram fuam.

10. Filii autem ejus provocabuntur, & congregabunt multitudinem exercituum plurimorum : & veniet properans, & inundans : & revertetur, & concitabitur, & congredietur cum robore ejus.

11. Et provocatus rex Auftri egredietur, & pugnabit adversùs regem Aquilonis, & præparabit multitudinem nimiam, & dabitur multitudo in manu ejus. 12. Et capiet multitudinein, & exaltabitur cor ejus, & dejiciet multa millia, fed non prævalebit. 13. Convertetur enim rex Aquilonis, & præparabit multitudinem multò majorem quàm priùs : & in fine temporum annorumque, veniet properans cum exercitu magno, & opibus nimiis.

14. Et in temporibus illis multi confurgent adversùs regem Auftri: filii quoque prævaricatorum populi tui extollentur ut impleant visionem, & corruent.

15. Et veniet rex Aquilonis, & comportabit aggerem, & capiet urbes munitiffimas: & brachia Auftri non fuftinebunt, & confurgent electi ejus ad refiftendum, & non erit fortitudo.

NOVA.

16. Et faciet veniens 16. Vide Not. fuper eum juxta placitum

fuum, & non erit qui ftet contra faciem ejus : & ftabit in terra inclyta, & confumetur in manu ejus.

17. Et ponet faciem fuam ut veniat ad tenendum univerfum regnum ejus, & recta faciet cum eo : & filiam feminarum dabit ei, ut evertat illud: & non ftabit, nec illius erit.

18. Et convertet faciem fuam ad infulas, & capiet multas : & ceffare faciet principem opprobrii fui, & opprobrium ejus convertetur in eum.

Et convertet faciem fuam ad imperium terræ fuæ, & impinget, & corruet, & non invenietur. 20. Et ftabit in loco 20... Vide Not. ejus viliffimus, & indignus decore regio: & in paucis diebus conteretur, non in furore, nec in prælio.

21. Et ftabit in loco ejus defpectus, & non tribuetur ei honor regius : & veniet clam, & obtinebit regnum in fraudulentia.

22. Et brachia pugnantis expugnabuntur à facie ejus, & conterentur : infuper & dux fœderis.

23. Et poft amicitias, cum eo faciet dolum : & afcendet, & fuperabit in modico populo.

24. Et abundantes & uberes urbes ingredietur : & faciet quæ non fecerunt patres ejus, & patres patrum ejus: rapinas, & prædam, & divitias eorum diffipabit, & contra firmiffimas cogitationes inibit: & hoc

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
*. 6. Hieron. ibid. fic habet: Et poft finem annorum fœ-
derabuntur, (five ut Theodotio interpretatus eft) Et poft an
nos illius commifcentur : Gr. hod. fimiliter: Kai METÀ TÀ
ἔτη αυτό (υμμιγήσονται.

V. 16. Hieron. ubi fup. col. 1 125. f. ad hoc Vulg. in
terra inclyta, ait, five ut LXX. interpretati funt, volun-
tatis, hoc eft, qua complaceat Deo : & inf. ad hoc, & con-
fumetur, addit, five perficietur. Græc. hod. Kai To
ὁ εἰσπορευόμενος πρὸς αὐτὸν κατὰ τὸ θέλημα αυτό.....

SÚBETαι & Tŷ Vị tổ Zabei, ǹy texedúœ7αι ở tậy xeipì au78. Rurfum Hieronymus: Pro terra inclyta, quod interpretatus eft Aquila, quem nos in hoc loco fecuti fumus, Theodotio ipfum Hebraicum verbum pofuit Zabir (inf. 1132. c. Sabai) pro quo Symmachus vertit terram fortitudinis.

. 20. Hieron. in commentar. col. 1126. e. relato y.. 20. ut legitur in Vulg. poft pauca fubdit: LXX. interpretati funt: Et ftabit de radice ejus plantatio, id eft de germine ejus & femine, percutiens dignitatem imperii :

[ocr errors]

191.c.

Hieron. in Dan. II. col. 1123.8.

Auct. op. imp.in Matt. hom. 49. P.

210.4.

ufque ad tempus.

Caffiod. in Pfal. 9. p. 40. b.

VULGATA NOVA.

25. Et concitabitur fortitudo ejus, & cor ejus adversùm regem Auftri in exercitu magno : & rex Auftri provocabitur ad bellum multis auxiliis, & fortibus nimis & non ftabunt, quia inibunt adversus eum confilia.

:

26. Et comedentes panem cum eo, conterent illum, exercitufque ejus opprimetur : & cadent interfecti plurimi.

Hieron. in Dan.

27. Duorum quoque regum cor erit ut malefaciant, & ad menfam unam mendacium loquentur, & non proficient: quia adhuc finis in aliud tempus.

28. Et revertetur in terram fuam cum opibus multis: & cor ejus adversùm teftamentum fanctum, & faciet, & revertetur in terram fuam.

29. Statuto tempore revertetur, & veniet ad Auftrum : & non erit priori fimile noviffimum. VERSIO ANTIQUA.

35. Et de eruditis cadent multi.....

30. Et venient fuper eum Trieres & Romani : & percutietur, & revertetur, & indignabitur contra testamentum fanctuarii, & faciet: reverteturque, & cogitabit adversùm eos, qui dereliquerunt teftamentum fanctuarii.

31. Et brachia ex eo ftabunt, & polluent fanctuarium fortitudinis, & auferent juge facrificium : & dabunt abominationem in defolationem.

32. Et impii in teftamentum fimulabunt fraudulenter: populus autem fciens Deum fuum, obtinebit, & faciet.

33. Et docti in populo docebunt plurimos: & ruent in gladio, & in flamma, & in captivitate, & in rapina dierum.

34. Cùmque corruerint, fublevabuntur auxilio parvulo: & applicabuntur eis plurimi fraudulenter.

[blocks in formation]

VULGATA NOVA.

35. Et de eruditis ruent, ut conflentur, & eligantur, & dealbentur ufque ad tempus præfinitum quia adhuc aliud tempus erit.

36. Et faciet juxta voluntatem fuam rex, & elevabitur, & magnificabitur adversùs omnem deum & adversùs Deum deorum loquetur magnifica, & dirigetur, donec compleatur iracundia perpetrata quippe eft definitio.

NOVA.

38... Vide Not.

38. Deum autem Maozim in loco fuo venerabitur: & Deum, quem ignoraverunt patres ejus, colet auro,& argento, & lapide pretiofo, rebufque pretiofis. VULGATA NOVA.

39. Et aget hæc ut muniat præfidia cum deo 11. col. 1132. a. alieno: & cum eis oftenderit, multiplicabit honorem, & dominari eos multis faciet, & terram dividet gratis.

Caffiod. in Pfal. 51.p.178.a.

1

VULGATA

40. Et in tempore præfinito præliabitur adversùs eum rex Auftri, & quali tempeftas veniet contra illum rex Aquilonis in curribus, & in equitibus, & in claffe magna, & ingredietur terras, & conteret & pertranfiet.

41. Et introibit in ter- 41... Vide Not.

VERSIO ANTIQUA.

39. Et faciet ut muniat Maozim cum Deo alieno, quem cognovit, & multiplicabit gloriam, & dabit eis poteftatem in multis, & terram dividet gratuitò.

NOVA.

ram gloriofam, & multæ corruent hæ autem folæ falvabuntur de manu ejus, Edom, & Moab, & principium filiorum Ammon.

42. Et mittet manum fuam in terras : & terra Agypti non effugiet.

43. Et dominabitur in occultis auri & argenti, & in omnibus cupiditatibus Ægypti.....

VULGATA NOVA.

43. Et dominabitur thefaurorum auri & argenti, & in omnibus pretiofis Ægypti : per Lybiam quoque, & Æthiopiam tranfibit.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

& in paucis diebus conteretur abfque ira, & prælio. Gr.
hod. Καὶ ἀναςήσεται ἐκ τῆς ῥίζης αυτῷ φυτὸν τῆς βασιλείας,
ἐπὶ τὴν ἑτοιμασίαν αυτό παραβιβάζων, πράοσων δόξαν βασιλείας
καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἔτι βυντριβήσεται, καὶ ἐκ ἐν προσώ-
¿è & Tonéuw. Et furget de radice ejus planta regni, ad
præparationem ipfius transferens, faciens gloriam regni:
in diebus illis adhuc conteretur, & non in faciebus, neque

ποις,

in bello.

[ocr errors]

*. 35. Græc. Καὶ ἀπὸ τῶν (υνιέντων ἀπενήσεσι, τῇ πυ-
pwoal, &c. Et de intelligentibus infirmabuntur, ad conflan-
dum, &c.

* W. 36. Græc. κι ὁ βασιλεὺς ὑψωθήσεται, και μεγαλυνθήσεται
ἐπὶ πάντα θεόν· και λαλήσει υπέρογκα, &c. & rex exalta-
bitur, & magnificabitur adversùs omnem deum: & loquetur
ingentia, &c. In Mf. Alex. ac ed. Compl. i TVTA JEÙr,
καὶ ἐπὶ τὸν Θεὸν τῶν θεῶν, καὶ λαλήσει, &c.

. 37. Hieron. in hunc loc. col. 1131. d. ait: Pro eo
quod nos interpretati fumus, & erit in concupifcentiis fe-
min arum, LXX. tranftulerunt, & concupifcentiis mulie-
rum non fubjacebit. Gr. hod. Καὶ ἐπὶ πάντας θεὸς τῶν
πατέρων αυτό 8 (υνήσει και επιθυμία γυναικῶν· καὶ ἐπὶ πᾶν
Dear & Curúce, &c. i.e. Et fuper omnes deos patrum fuo-
rum non intelliget : 5 concupifcentia feminarum : & fuper
omnem deum non intelliget. Mf. Alex. cum ed. Ald. hab.
wular; Compl. si vμlar. Addit Hieron, infra:
ἐπὶ

Quia verò in Hebraico pro eo quod nos diximus, & erit in concupifcentiis feminarum, ambigue pofitum eft, dicente Aquila, qui verbum expreft e verbo : Καὶ ἐπὶ Θεὸν πατέρων αυτό 8 υνήσει, καὶ ἐπιθυμίαν γυναικῶν, κ ἐπὶ πάντα Deur & Curser id eft, Et fuper Deum patrum fuorum non intelliget, & fuper concupifcentiam feminarum, & fuper omnem deum non intelliget: quibus verbis intelligitur habere eum concupifcentiam feminarum, & non habere: vide fis quæ fequuntur.

. 38. Hieron. ubi fup. col. 1131. d. ait : Pro Deo Maozim, quod habetur in Hebraico, Aquila tranftulit Deum fortitudinum, LXX. Deum fortiffimum.

V. 39. Hieron. ibid. teftatur ita interpretatum effe Theodotionem: & infra: Pro prafidiis, inquit, Confugia interpretatus eft Symmachus. Hodie ita legimus Græcè: Kai ποιήσει τοῖς ὀχυρώμασι τῶν καταφυγῶν μετὰ θεῖ ἀλλοτρίας και πληθυνεί δόξαν, καὶ ὑποτάξει αυτοῖς ποινές, κ γῆν διελεῖ & Awogis i. e. Et faciet munitionibus confugiorum cum deo alieno, & multiplicabit gloriam, & fubjiciet ipfis multos, & terram dividet in donis.

.41. Hieron. ad hoc Dan. & multi (Vulg. multa ) corruent, addit: pro quo interpretatus eft Symmachus, & multa millia corruent; Theodotio, & multi infirmabuntur; nunc etiam Græcè, πολλοὶ ἀπενήσεσι.

.43. Similiter in Gr. nifi excipiatur vox duμnteis,

[ocr errors]

44.

VULGATA NOVA.

Et fama turbabit eum ab Oriente & ab. Aquilone : & veniet in multitudine magna ut conterat & interficiat plurimos.

45. Et figet tabernaculum fuum Apadno inter maria, fuper montem inclytum & fanctum: & veniet ufque ad fummitatem ejus, & nemo auxiliabitur ei.

VERSIO ANTIQUA.

45. Et figet tabernaculum fuum in Aphedano Hieron. in Dan, inter maria, in monte Saba fancto: veniet ufque 11. col. 1134. c. ad partem ejus.....

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.

defiderabilibus, pro cupiditatibus.

. 45. Hieron. ibid. ait ita vertiffe Theodotionem : & fup. col. 1133. b. Porphyrium arguens, montem, inquit, inclytum idcirco præteriit, quia fecutus eft Theodotionis interpretationem, qui ait, inter media maria fuper montem Saba fanctum &c. Item infra ait: Apedno, verbum compofitum eft : quod fi dividas, intelligi poteft θρόνε αυτό, id eft, folii fui: & eft fenfus: Et figet tabernaculum fuum, & thronum fuum inter maria, fuper montem inclytum Sanctum fubinde, relatis variis interpretationibus Symmachi, Theodotionis, & Aquila, addit: foli LXX. omni fe nominis quæftione liberantes, interpretati funt : Et ftatuet tabernaculum fuum tunc inter maria, & montem voluntatis fanctum : & veniet hora confummationis ejus

[blocks in formation]

:

quos Apollinarius fecutus de nomine Apedno omnino conti-
cuit. Interpretationem autem Theodotionis nos hîc & fup.
prætulimus in textu, quia tefte Hieronymo, Danielem non
juxta LXX. Interpretes, fed juxta Theodotionem Ecclefiæ om-
nes tam Græcorum quàm Latinorum legebant. Hodie etiam
habetur Græce: Καὶ πήξει τὴν σκηνὴν αὐτῇ Εφαδανῶ ἀνα
μέσον τῶν θαλαασῶν, εἰς ὄρος Σαβαεὶν ἁγιον ἥξει ἕως μέρες
auT8, in si ῥυόμενος αυτόν. Et fget tabernaculum
fuum Ephadano in medio marium, in monte Sabain fanito:
veniet ufque ad partem ejus, & non eft qui eruat eum. Multi
fcribunt Apasar Notandum etiam cum Hieronymo, quòd
P litteram Hebræus fermo non habeat, fed pro ipfa utatur
phe, cujus vim Gr. 9 fanat. In ifto tantùm loco apud He-
bræos fcribatur quidem phe, fed legatur p.

CAPUT

N tempore autem illo confurget Michael princeps magnus, qui ftat pro filiis populi tui: & veniet tempus quale non fuit ab eo ex quo gentes effe cœperunt ufque ad tempus illud. Et in tempore illo falvabitur populus tuus, omnis qui inventus fuerit fcriptus in libro. Et multi de his qui dormiunt in terræ pulMatth. vere, evigilabunt : alii in vitam æternam, & 25. 46. alii in opprobrium ut videant femper. Joan. 5.

2.

3. Qui autem docti fuerint, fulgebunt quafi 29. fplendor firmamenti : & qui ad juftitiam erudiunt multos, quafi ftellæ in perpetuas æternitates.

7.

Sap. 3.

4. Tu autem Daniel claude fermones, & figna, librum ufque ad tempus ftatutum : plurimi pertranfibunt, & multiplex erit fcientia.

I.

X. I I.

VERSIO ANTIQUA.

IN tempore illo confurget Michael princeps Aut. 1. de promiss magnus, qui ftat pro filiis populi tui: & erit p. 4. ap. Profp. p. tempus tribulationis qualis non fuit ex quo nata 106. e. eft gens fuper terram ufque ad tempus illud. Et Auguft. 1. 20. de in tempore illo falvabitur populus tuus, omnis civit. Dei, c. 24. to. 7.606.b.657.d. qui inventus fuerit fcriptus in libro.

2. Et multi dormientium in terræ aggere, exfurgent: hi in vitam æternam, & hi in opprobrium, & in confufionem æternam.

3. Et intelligentes fulgebunt ficut claritas firmamenti: & ex juftis multis, ficut ftellæ in fæcula.

a

4..... muni fermones & figna librum ufque Cypr. l. 1. Teftim.

ad tempus confummationis, quoad discant mul-
ti, & impleatur agnitio.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

V. I. Eadem exftant Græcè, nifi quòd voci tribulationis, additur Gaífis, tribulatio, qua tamen voce carent edd. Ald. & Compl. fubinde in Rom. ed. deletur, ante in tempore, ficut inf. rò inventus fuerit; at in Mf. Alex. eft : Καὶ ἐν τῷ καιρῷ..... ὁ ευρεθεὶς ὁ γεγραμμένος, &c. in Ald. etiam & Compl. evpeteis. Apud Ambrof. 1. de fide refurr. col. 1151. e. Et in tempore illo falvabitur omnis plebs tua, quæ fcripta eft in libro. Ap. Fulg. verò 1. 3. de verit. prædeft. c. 4. p. 484. Et in tempore illo falvus erit populus tuus, omnis qui invenietur fcriptus in libro.

V. 2. Itidem Græcè. Auguft. huic voci, aggere, fubdit, vel ficut alii interpretati funt, in terræ pulvere; Græcè nunc, & yusxual, vel ut in edit. Compl. ix sxMales Xauα rus propriè, terra aggefta moles. Ambrof. 1. 2. de fide ref. to. 2. p. 1151. e. legit: Et multi dormientium in terra folis (Mfs. plur. in terris defossi,) una apertione exfurgent: bi in vitam æternam, 5 hi in opprobrium, &in confufionem perpetuam: at in Pf. 1. to. 1. 762. d. Multi, qui fedent in tumulo terra, exfurgent : isti in vitam aternam, & isti in opprobrium 5 confufionem æternam. Hilar. in Pf. 52. col. 91. d. & refurgent ; alii quidem in vitam, alii autem in confufionem æternam. Hieron, in Ifai. 26.col. 224. d. Multi dormientium in terra pulvere, refurgent hi in vitam æternam, & hi in opprobrium & confufionem fempiternam : vide etiam in Jer. 13. col. 594. a. Item in Ezech. 37. col. 959. f. Multi, qui dormiunt in terra pulvere, refurgent: ifti in vitam at. 5 ifti in opprobr. & confuf. aternam : & in Matth. 22. to. 4. 106. d. Multi dormientium de terra pulvere confurgent : alii in vitam, alii in opprobr. & confus. æternam : & l. 3. in ep. ad Gal. to. 4. 316. f. Plurimi dormientium de terra pulvere furgent: ki in vitam æternam, & hi in opprobrium, in confuf. æternam : & l. 3. in ep. ad Ephef.col. 375. f. Et multi dormientium de limo terra exfurgent: hi in vitam æternam, & hi in oppr. &c. Fulg. refp. cont. Arian. p. 64. Et multi dormientium in terra foffura, in opertione, exfurgent : hi

in vitam æternam, & hi in opprobr. 5 confufionem per-
petuam. Caffiod. in Pf. 95. p. 323. c. Et multi dormien=
tium in terra, per fiffuras exfurgent hi in vitam æter-
nam, hi in opprobrium & confufionem.

de

. 3. Hieron. in comm. col. 1135. f. ait : Hunc locum
Theodotio, Vulgata editio ita expreffit: Et intelligentes
fulgebunt quafi fplendor firmamenti: & de juftis plurimi,
quafi ftella in aternum, & ultra. Nunc etiam ita legimus
Græcè, hoc excepto, aπò ræv dinαlwr Tŵr Tomar,
juftis plurimis, non plurimi. Hieron. addit: Nunc juxta
Theodotionem dicitur, quòd docti fimilitudinem cœli habeant ;
& abfque doctrina jufti, ftellarum fulgori comparentur : tan-
tùmque fit inter eruditam fanctitatem, & fan&tam rufticitatem,
quantum cælum diftat 5 ftellæ. Iren. 1. 4. c. 26. p. 262. e.
rectè è Gr. Intelligentes fulgebunt quemadmodum claritas fir-
mamenti: à multis juftis, ficut ftellæ in facula, & adbuc.
Ambrof. in Pf. 1. col. 762. d. legit: Et intelligentes fplende-
bunt ficut fplendor cæli : 5 de juftis multi, ficut ftellæ luce-
bunt & 1. de fide ref. to. 2. 1151. e. Et intelligentes fplen-
debunt ut fplendor firmamenti : 5 ex juftis multi, ficut ftella
in facula: vide etiam ep. 43. col. 971. d. Hieron. in Ec-
clef. to. 2. 751. c. Intelligentes fermones meos fulgebunt
ut luminaria cæli : & l. 3. in ep. ad Gal. to. 4. 316. f.
Intelligentes fulgebunt ficut fplendor firmamenti; paulòque
post: : multi ficut ftella in fempiternum: fimiliter 1. 3. in ep.
ad Ephef. col. 375. f. exceptis his, & ex juftis multi, ficut
ftellæ in æternum. Fulg. refp. cont. Arian. p. 64. 65. Et
intelligentes fplendebunt ut fplendor firmamenti: 5 ex juftis
multi, ficut ftella in facula: & l. 3. de verit. præd. c.
P. 484. Qui ad juftitiam erudiunt multos, fulgebunt quafi
ftella in perpetuas aternitates; ut in Vulg.

4.

. 4. Græc. ipfo initio hab. Kai Cù Aarın, deinde, upeator T8s adres, &c. ut in Lat. fup. nifi quòd pro difcant, hab. faxa, doceantur; paulòque poft, Truevre, multiplicetur, loco impleatur. Cypr. ibid. poft vocem agnitio, proximè addit : quoniam cùm fiet difperfio,

p. 277. d.

[ocr errors]

VULGATA

5. Et vidi ego Daniel, & ecce quafi duo alii ftabant: unus hinc fuper ripam fluminis, & alius inde ex altera ripa fluminis.

VERSIO ANTIQUA.

NOVA.

6. Et dixi viro, qui erat indutus lineis, qui ftabat fuper aquas fluminis: Ufquequo finis horum mirabi

lium?

[blocks in formation]

VULGATA NOVA,

Apocal.

7. Et audivi virum, qui indutus erat lineis, qui ftabat fuper aquas fluminis, cùm elevaffet dexteram & finiftram fuam in cœlum, & juraffet 10.5. per viventem in æternum, quia in tempus, & tempora, & dimidium temporis. Et cùm completa fuerit difperfio manus populi fan&ti, complebuntur univerfa hæc.

8. Et ego audivi, & non intellexi. Et dixi: Domine mi, quid erit poft hæc?

9. Et ait: Vade Daniel, quia claufi funt, fignatique fermones ufque ad præfinitum tempus.

NOVA.

11. Et à tempore cùm ablatum fuerit juge facri ficium, & pofita fuerit abominatio in defolationem, dies mille ducenti nonaginta.

12. Beatus, qui exfpectat, & pervenit ufque ad dies mille trecentos triginta quinque.

[blocks in formation]

VULGATA NOVA.

13. Tu autem vade ad præfinitum : & requiefces, & ftabis in forte tua in finem dierum.

Hucufque Danielem in Hebrao volumine legimus. Qua fequuntur ufque ad finem libri, de Theodotionis editione translata funt.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

cognofcent omnia bac; quæ verba tam in Gr. quàm in Vulg.
non leguntur, nifi inf. ✯.7. Attamen Iren. 1. 4. c. 26.
p. 262.a. legit cum Cypr. muni fermones, & figna librum
ufque ad tempus confummationis, quoadufque difcant mul-
ti, 5 adimpleatur agnitio; ftatimque, in eo enim cùm per-
ficietur difperfio, cognofcent omnia bac.

obftructi funt, quoadufque intelle&ores intelligant, & albi inalbentur: fed hæc poftrema pertinere videntur ad fequentem . 10.

. 13. Similia leguntur Græcè, hoc adjuncto, ex, hora, poft vocem dies; deeft verò inf. To requiefces; in Mf. tamen Alex. eft, ara@auen, y avasion. fed abfque præced., cujus loco habetur tioiv, funt. Apud Iren. 1. 5. c. 34. p. 334. a. fic: Et tu veni, & fta in forte tua in confummatione dierum. Hieron. in comm. relatis his verbis: Tu autem Daniel vade ad præfinitum:

#.7. Itidem Græcè, nifi quòd pro in confummanda, eft & TW CUVEXE @nvas; ap. Iren. . 4. fup. in eo enim cùm perficietur difperfio, &c. ap. Cypr.quoniam cùm fiet difperfio, &c. loco verò fcient, edit. Caffiod. hab. fient, fed aperto mendo, ni fallor, quod emendare non dubitavimus è Gr. yv-requiefce, & ftabis...in fine dierum : continuò addit: Pro orlar; ap. Iren. etiam & Cypr. fup. cognofcent omnia bac. quo Theodotio ita interpretatus eft: Tu autem vade, & . 9. Similiter in Græco; additur etiam sw xaip Té- requiefce; & refurges in ordine tuo in confummatione dierum. Cas, ufque ad temporis finem, ut in Vulg. Apud Iren. 1. I. c. 19. p. 91. c. fic: Recurre Daniel, hi enim fermones

[blocks in formation]

4. Erat autem Joakim dives valde, & erat ei pomarium vicinum domui fuæ: & ad ipfum confluebant Judæi, eò quòd effet honorabilior omnium.

5. Et conftituti funt de populo duo fenes judices in illo anno: de quibus locutus eft Dominus: Quia egreffa eft iniquitas de Babylone à fenioribus judicibus, qui videbantur regere populum.

6. Ifti frequentabant domum Joakim, & veniebant ad eos omnes qui habebant judicia.

7. Cùm autem populus revertiffet per meridiem, ingrediebatur Susanna, & deambulabat in pomario viri fui.

8. Et videbant eam fenes quotidie ingredientem, & deambulantem : & exarferunt in concupiscentiam ejus : 9. & everterunt fenfum fuum, & declinaverunt oculos fuos ut non viderent cœlum, neque recordarentur judiciorum juftorum.

10. Erant ergo ambo vulnerati amore ejus, nec indicaverunt fibi viciffim dolorem fuum :

NOVA.

Dixitque alter ad alterum :

13. Eamus domum, quia hora prandii eft. Et egreffi recefferunt à fe.

14. Cùmque revertiffent, venerunt in unum : & fcifcitantes ab invicem caufam, confeffi funt concupifcentiam fuam : & tunc in communi ftatuerunt tempus, quando eam poffent invenire folam.

15. Factum eft autem, cùm obfervarent diem aptum, ingreffa eft aliquando ficut heri & nudiuftertius, cum duabus folis puellis, voluitque lavari in pomario: æftus quippe erat :

16. & non erat ibi quifquam, præter duos fenes abfconditos, & contemplantes eam.

17. Dixit ergo puellis : Afferte mihi oleum, & fmigmata, & oftia pomarii claudite, ut laver.

18. Et fecerunt ficut præceperat : clauferuntque oftia pomarii, & egreffæ funt per pofticum, ut afferrent quæ jufferat: nefciebantque fenes intus effe abfconditos.

19. Cùm autem egreffæ effent puellæ, furrexerunt duo fenes, & accurrerunt ad eam, & dixerunt:

11. erubefcebant enim indicare fibi concupifcentiam fuam, volentes concumbere cum ea: 12. & obfervabant quotidie follicitiùs videre eam. NOTE AD VERSIONEM

*

« Hæc Susannæ historia, fi Flaminio Nobilio fides, in omnibus vetuftis libris eft principium Danielis, quemadmodum etiam apud S. Athanafium in Synopfi. Et in multis infcribitur Daniel, ut in noftra; in quibufdam Σ8κάννα, Sufanna ; in aliquo Διάκρισις Δανιήλ, Judicium Daniel. In ed. verò Compl. ficut in Vulg. Danielis eft caput XIII. » De hoc & fequenti capite ita differit Hieron. præf. in comment. p. 1074. b. Hoc noffe debemus inter cætera, Porphyrium de Danielis libro nobis objicere, idcirco illum apparere confitum, nec haberi apud Hebræos, fed Graci fermonis effe commentum, quia in Sufanna fabula contineatur, dicente Daniele ad Presbyteros, άTÒ Tŷ Kivy Xioα, ǹ and Tô πpiry πploa, quam etymologiam magis Græco fermoni convenire, quim Hebrao; cui & Eufebius, & Apollinarius pari fententia refponderunt, Sufanna, Belifque, ac Draconis fabulas non contineri in Hebraico, fed partem effe prophetia Abacuc, filii Jefu de tribu Levi ; ficut juxta LXX. Interpretes in titulo ejufdem Belis fabula ponitur: Homo quidam erat facerdos, nomine Daniel, filius Abda, conviva regis Babylonis : cùm Danielem, & tres pueros de tribu Juda fuiffe, Sanda Scriptura teftetur. Unde & nos ante annos plurimos cùm verteremus Danielem, has vifiones obelo prænotavimus, fignificantes eas in Hebræo non haberi. Præfat. etiam in hanc Dan. Verfionem, to. I. col. 990. ait : (Daniel) apud Hebræos nec Susanna habet biftoriam..... nec Belis draconifque fabulas, quas nos quia in toto orbe difperfa funt, veru antepofito, eafque jugulante, fubjecimus; ne videremur apud imperitos magnam partem voluminis detruncaffe. Jam verò quamvis fragmenta illa duo hiftorica, ut & hymnus trium puerorum, non reperiantur in fonte Hebraico, eamque ob caufam fignata fuerint obelis ab Hieronymo ; quia tamen in editione LXX. exftabant, necnon in Theodotionis translatione Græca; totoque orbe difperfa erant, ut ait Hieronymus ipfe ; eaque finceritatem ac pietatem fpirant; jure ac meritò de Theodotionis editione, poftpofita nimirum editione LXX. ut diximus fup. fubjuncta fuere ab Hieronymo, & ab Ecclefia funt recepta. Nec obfiftere debet hoc Hieronymi dictum, Sufanna, Belifque ac draconis fabula: Fabula enim non tantùm fumitur pro re commentitia, feu falfa, aut ficta hiftoria, fed etiam pro narratione qualibet, five five falfa à fando dicitur, ut ait Varro; unde fabulari, & confabulari ; & apud Plautum fabulari falsa. Eodem etiam fenfu fabula ufurpatur ab Hieronymo aliis

vera,

:

ANTIQUAM.

in locis, v. g. epift. ad Caftrucium, to. 4. col. 801. f. 802.a. in qua, ut eum confoletur de cæcitate oculorum, allatis nonnullis ex Evangelica hiftoria, &c. extremò ait: Et ne veteres replicando hiftorias longum faciam, & excedam menfuram epiftola, brevem tibi fabulam referam, qua infantia mea temporibus accidit. Hæc autem fabula, narratio erat mutui congreffus, & colloquii Antonii cum Didymo, fimili privatione oculorum afflicto, quæ quidem narratio vel fabula, cùm accidiffet temporibus infantia Hieronymi, procul dubio commentitia minimè erat aut ficta. Eodem fenfu pariter adhibetur vox illa fabula à Clemente Alexandrino apud Eufebium, 1. 3. hift. Ecclef. cap. 23. de Johanne apoft. "Axtoor, inquit, utor, & μûter, anà ὄντα λόγον περὶ Ἰωάννα τὸ ἀποςόλο παραδεδομένον, και μνή μn teшunayμéror i. e. Aufculta fabulam, imo non fabulam, fed verifimam hiftoriam de Joanne apoftolo, quæ nobis fideliter tradita, memoriæ ftudiosè commendata eft: quafi dicat: Aufculta fabulam, non quidem fictam aut falfam, fed veriffimam. Præterea Hieronymus 1. loco fup. cit. fragmenta illa hiftorica, non tantùm fabulas appellat, verùm etiam Vifiones: Unde, inquit, & nos..... cùm verteremus, has Viliones obelo pranotavimus : & verò in quibufdam libb. tefte Nobilio, hiftoria Belis & draconis ita infcribitur: "Opaois 16. id eft, Vifio duodecima. Ad Sufannæ autem hiftoriam quod attinet, eam, fi non totam, faltem bona ex parte mutuamur à Lucifero Calaritano, quæ fanè apud ipfum valde paucis differt à Græco. Eidem etiam textui Græco optimè refpondet Vulgata noftra, quod non mirum videri debet, cùm ab ipfo velut ex fonte, tum Sufannæ, tum Belis & draconis fequens hiftoria proximè fluxerit. Præter Luciferum Cal. alii etiam Scriptores bene multi Sufannæ hiftoriam memorant, videlicet Iren. Cypr. Hilar. Ambr. Auguft. &c. ex quibus hic proferuntur teftimonia de eadem etiam meminit Auct. epift. de bono pudic. apud Cypr. p. v. b. quem vide.

. 1. Græc. Vat. fimiliter: Kal árùp oixŵr år Balıawr, orμa auтw 'Iwaxelμ. λῶνι, καὶ ὄνομα αὐτῷ Ἰωακείμ.

*. 2. Græc. Καὶ ἔλαβε γυναῖκα, το όνομα Σωσάννα (Με. Alex. Σωσάννα, ) θυγάτηρ Χελκία, καλή σφόδρα, και φο Coμérn Tòv Kúelov i. e. Et accepit mulierem, cui nomen Sofanna, filia Chelcie, pulchra valde, & timens Dominum. Ed. Compl. hab. xaxùr..... y pobrμérur, ut in Lat. fup. . 3. Itidem Græcè, detracto verbo erant.

P. 312.6.

ין

« ZurückWeiter »