,f 20. Levate oculos veftros, & videte qui venitis 21. Quid dices cùm vifitaverit te? tu enim do- 22. Quòd fi dixeris in corde tuo : Quare veInf. 30. nerunt mihi hæc? Propter multitudinem iniquitatis tuæ revelata funt verecundiora tua, pollutæ funt plantæ tuæ. 14. 23. Si mutare poteft æthiops pellem suam, aut pardus varietates fuas: & vos poteritis benefacere, cùm didiceritis malum. 24. Et diffeminabo eos quafi ftipulam, quæ vento raptatur in deferto. 25. Hæc fors tua, parfque menfuræ tuæ à me, dicit Dominus, quia oblita es mei, & confifa es in mendacio : 26. unde & ego nudavi femora tua contra faciem tuam, & apparuit ignominia tua, 27. adulteria tua, & hinnitus tuus, fcelus fornicationis tuæ: fuper colles in agro vidi abominationes tuas. Væ tibi Jerufalem, non mundaberis poft me ufquequo adhuc ? NOVA. cuifti eos adversùm te, & erudifti in caput tuum: VERSIO ANTIQUA. Ibid. 593. Ibid. 593. 23. Si æthiops mutaverit pellem fuam, & par- Hieron. 1.2.cons. dus varietatem fuam: & vos poteritis facere bo- Pelag. 10. 4. 5 30. b. num, cùm didiceritis mala. 25. Hæc fors tua, & pars inobedientiæ tuæ ad- Hieron. in Jer. 13. versùm me..... & fperafti in mendacio : col. 594. d. 26. & ego nudabo & revelabo pofteriora tua contra faciem tuam:a nunc videbitur ignominia tua, a Ambrof. 1. de Abr. c. 7. col. 331. 27. & adulterium tuum, & hinnitus, & aliena- ". tio fornicationis tuæ: fuper colles in agro vidi b Hieron. in Jer abominationes tuas. Væ tibi Jerufalem, quia non 13.col. 595. es mundata poft me: ufquequo adhuc ? NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. . 17. Hieron. ibid. in abfcondito... plorabit anima veftra: five juxta LXX. à facie fuperbia ; & fupra: à facie fuperbiæ, five injuria : & poft pauca: Plorans plorabit Jerufalem, five, Plorans plorabit, & deducet oculus meus lacrymam, quia captus eft grex Domini. Græc. 'Ear de μn axsouтS, κεκρυμμένως κλαύσεται ἡ ψυχὴ ὑμῶν ἀπὸ προσώπε ὕβρεως: και κατάξεσιν οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν διάκρυα, ὅτι (υνετρίβη τὸ ποίμνιον Κυρίω. . 18. Ita in Græco. Hieron. addit: Verbum Hebraicum gebira, Aquila & Symm, dominatricem, & dominam interpretati funt, quod LXX. putaverunt geburoth, potentesque dixerunt. *. 19. Græc, ἀποικίπη Ιέδας, (υνετέλεσαν ἀποικίαν τε nelar translatus eft Judas, confummaverunt tranfmigrationem perfectam. *. 22. Græc. παραδειγματιθῆναι τὰς πτέρνας (ε, με deboneftentur calcanei tui. i. #. 23. Ambr.1.6. Hexa. col. 118. c. Si mutabit æthiops pellem fuam, & pardus varietatem fuam. Itidem Hieron. *.25. Græc. Ούτως ὁ κλῆρός (ε, και μερὶς το άπει . 26. Hieron. ubi fup. Verfioni Lat. ex Hebr. alte- ,remiam de fermonibus ficcitatis. 2. Luxit Judæa, & portæ ejus corruerunt, & obfcuratæ funt in terra, & clamor Jerufalem afcendit. 3. Majores miferunt minores fuos ad aquam : venerunt ad hauriendum, non invenerunt aquam, reportaverunt vafa fua vacua : confufi funt & afflicti, & operuerunt capita fua. XIV. VERSIO ANTIQUA. Hieron. in bung 2. Luxit Juda, & portæ ejus vacuæ factæ funt, & contenebratæ funt fuper terram, & clamor Je- loc. col. 595.6.4. rufalem afcendit. 3. Majores ejus miferunt juniores fuos ad aquam: venerunt ad puteos, & non invenerunt aquam, reportaverunt vafa fua vacua. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. *. 3. Gr. fimiliter : Καὶ οἱ μεγιςῶνες αυτῆς· ἀπέσειλαν εχ εὕρεσαν ὕδωρ, κι ἀπέσρεψαν τὰ ἀγγεῖα αυτῶν κενά. operuerunt capita fua; fed hæc non leguntur in Græco, Hieron, ubi fup. Ibid. 595.f. Ibid. 596. . Cap VERSIO ANTIQUA. 4. Etopera terræ quoniam defecerunt, quia non erat pluvia fuper terram, confufi funt agricolæ, operuerunt capita fua. 5. Et cervæ in agro pepererunt, & reliquerunt: quia non erat herba. 6. Et onagri fteterunt in rupibus, traxerunt ventum quafi dracones, defecerunt oculi eorum, quia non erat fenum. 7. Si iniquitates noftræ reftiterint nobis..... quoniam multa funt peccata noftra..... tibi peccavi mus. VULGATA NOVA. 4. Propter terræ vaftitatem, quis non venit pluvia in terram, confufi funt agricolæ, operuerunt capita fua. 5. Nam & cerva in agro peperit, & reliquit: quia non erat herba. 6. Et onagri fteterunt in rupibus, traxerunt ventum quafi dracones, defecerunt oculi eorum, quia non erat herba. 7. Si iniquitates noftræ refponderint nobis: Domine fac propter nomen tuum, quoniam multæ funt averfiones noftræ, tibi peccavimus. 8. Exfpectatio Ifraël, salvator ejus in tempore tribulationis : quare quafi colonus futurus es in terra, & quafi viator declinans ad manendum ? 9. Quare futurus es velut vir vagus, ut fortis qui non poteft falvare? tu autem in nobis est Domine, & nomen tuum invocatum eft fuper nos, ne derelinquas nos. 10. Hæc dicit Dominus populo huic, qui dilexit movere pedes fuos, & non quievit, & Domino non placuit: Nunc recordabitur iniquitatum eorum, & vifitabit peccata eorum. 11. Et dixit Dominus ad me : Noli orare pro Sup.7. populo ifto in bonum. 16.11. 12. Cùm jejunaverint, non exaudiam preces 14. eorum : & fi obtulerint holocautomata, & victimas, non suscipiam ea : quoniam gladio, & fame, & pefte confumam eos. 13. Et dixi, A a a, Domine Deus: Prophetæ dicunt eis: Non videbitis gladium, & fames Sup. 5. non erit in vobis, fed pacem veram dabit vobis 12. in loco ifto. Inf.23. 17. 14. Et dixit Dominus ad me: Falsò prophe- Inf. 29. tæ vaticinantur in nomine meo: non mifi eos, 9. & non præcepi eis, neque locutus fum ad eos: vifionem mendacem, & divinationem, & fraudulentiam, & feductionem cordis fui prophetant vobis. 15. Idcirco hæc dicit Dominus de prophetis, qui prophetant in nomine meo, quos ego non mifi, dicentes: Gladius, & fames non erit in terra hac: In gladio & fame confumentur prophetæ illi. 16. Et populi, quibus prophetant, erunt projecti in viis Jerufalem præ fame & gladio, & non erit qui fepeliat eos; ipfi & uxores eorum, filii & filiæ eorum : & effundam fuper eos malum fuum. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. sar, y exáxuvar Tas xegaràs auтr. In Hexapl. Orig. ita ex Theodot. fub afterifcoruar καὶ ἐπεκάλυψαν τὴν κεφαλὴν αυτό. . 4. Hieron. ibid. fic pergit: propter terræ vaftitatem, five & opera terræ quoniam defecerunt, quia non venit, five non erat pluvia fuper terram, &c. ut fup. Græc. initio habet : Καὶ τὰ ἔργα τῆς γῆς ἐξέλισεν, ὅτι ἐκ ἦν ὑετὸς, *Kúrencar of recpyol, &c. ut in Lat. . 5. Ad verbum è Græco. Hieron. ubi fup. fic habet pro more: Nam & cerva, five cervæ, in agro peperit, five pepererunt, reliquit, five reliquerunt: quia, &c. . 6. Græcè ipfo initio deeft ; reponitur verò inf. ante traxerunt: fed poft paulò tollitur rò quafi dracones; quod tamen in quibuídam Græc. & apud Theodoretum additur, fi Nobilio fides; cæt. ad verbum quadrant. .7. Græc. Ai aμaptías yμær ártésnoar μir, &c. ut fupra. At in Compl. Ei ai quapríαι, &c. . 8. Itidem Græcè, nifi id excipiatur ult. eis xatάxv pa, ad diverforium, loco ad manendum. .9. Eadem rurfum in Græco, præter hæc duo le viffima, й, aut, pro &, poft dormiens; & ỳ Cù, & tu, Nunquid eris ut bomo dormiens, & ficut vir qui non poteft pro tu autem. Vigil. Tapf. 1. 3. de Trin. p. 223. a. legit falvus fieri? Gr. C. Fulg. fragm. 31. cont. Fab. p. 630. fimiliter addit: tu in nobis es Domine, & nomen tuum invocatum eft fuper nos. . 10. Primus verficulus ex Hilario; reliqua fuppeditat Hieron. ab hoc, & non pepercerunt: item fup. hab. quia dilexit, five dilexerunt, movere pedes fuos: fingula conveniunt cum Græco, præter unum placuit fibi, pro quo evés woer, profperavit in Ms. Alex. Hudoxnoer ;*in Compl. ev'dónuoer. . 11. 12. Græc. eadem fonat. *. 13. Græc. Καὶ εἶπα· Ὁ ὧν Κύριε. . 15. Eadem exftant Græcè, præter vocem, sud, falfa, fubnexam his, in nomine meo. V. 16. Itidem Græcè. *.17. Grzc... Καταγάγετε ἐπ' ὀφθαλμὸς ὑμῶν δάκρυα. &c. Deducite fuper oculos veftros lacrymas, &c. ut fup. 2.5. : 1. Reg. 9. Infirmata eft quæ peperit feptem, defecit anima ejus occidit ei fol, cùm adhuc effet Amos, dies: confufa eft, & erubuit : & refiduos ejus in gladium dabo in confpectu inimicorum eorum, 8.9. ait Dominus. 10. Væ mihi mater mea: quare genuifti me, NOVA. vorandum & diffipandum : Hieron. epift. ad Cypr. to. 2.696. a. 5 in Jer. 15. col. 599. d. 4. & dabo eos in fervorem univerfis regnis terræ: propter Manaffem filium Ezechiæ regis Juda, fuper 4. Reg. 21.7.12. omnibus quæ fecit in Jerufalem. 5. Quis enim miferebitur tui Jerufalem ? aut quis contriftabitur pro te? aut quis ibit ad rogandum pro pace tua? VERSIO ANTIQUA. 6..... nequaquam ultra dimittam eos. 7..... in portis populi mei..... Hieron. in Jer. 15. sol. 600.c. Cypr. 1. 2. Test. 9. Exterrita eft quæ parit, & tæduit anima ejus: 10. Heu me mater: ut quid me peperisti, vi- Ambros. 1. 2. de . . Hilar. prolog. in Pf. n. 4. Nec fi ftet Moyfes, Samuel. Græc. Ἐὰν τῇ Μωυσῆς, καὶ Σαμεήλ προ προσώπε μ..... Eaπóseinov, reliqua Græca ufque ad v. 6. non multùm difcrepant à Vulgata; quod etiam affirmare poffumus de aliis multis hujus libri, à quibus Latinè referendis fecundum ed. LXX. ideo fe abftinuiffe videtur Hieronymus, quòd Verfiones duæ cùm ex Hebræo, tum ex LXX. plerumque inter fe convenirent. Hoc iterum & fæpiùs monemus, ne Verfio noftra vetus mutila nimis & imperfecta effe videatur. *. 6. Hoc Hieron. teftatur habere LXX. loco T laboravi rogans, quod legitur in Vulg. nunc etiam Græcè, και εκέτι ανήσω αυτές. .7. Ita Græc. habet, non in portis terra, ut in Vulg. *.9. Græc. Εκενώθη ἡ τίκτεσα ἑπτὰ, ἀπεκάκησεν ἡ ψυχή αυτῆς· ἐπέδυ ὁ ἥλιος αυτῇ, &c. ut in Lat. fup. præter unum sis páxœear, pro in gladio. Iren. 1. 4. C. 33. p. 274. a. legit : Exinanita eft quæ parit, tæduit anima ejus occidit sol ei, cùm adhuc medius dies effet : con fufa eft, improperium paffa eft (Gr. i wreidin:) reliquos eorum in gladium dabo in confpectu inimicorum eorum. La&t. l. 4. Inftit. c. 19. p. 582. Exterrita eft qua parit, taduit animam: occidit fol ei, cùm adhuc medius dies effet confufa eft, & maledicta: reliquos eorum in gladium dabo in confpectu inimicorum meorum: sed vitiosè meorum ; nam in Gr. conftanter, avräv. Hieron, in Ifai. 54. col. 390. e. Vacua faita eft qua pariebat feptem, defecit & anima ejus occidit ei fol adbuc meridie: & in Matth. 27. to. 4. 139. b. occubuit fol cùm adhuc media effet dies : & in Jerem. 15. col. 600. f. ita fecund. Hebr. & LXX. Infirmata eft, five abjecit, aut vacua facta eft, qua peperit feptem, five plurimos..... cùm adbuc effet dies, aut medius dies: fubinde addit: Sæpe diximus verbum Hebraicum faba, vel feptem, vel juramentum fonare, vel plurimos; unde diverfa eft interpretatio, Aquilâ, LXX. & Theodotione feptem transferentibus, Symmacho plurimos. V. 10. Hac tota conveniunt cum Gr. nifi quòd loco caufam dicentem judicii in omni terra, hab. ♪ıxa?óusvor, x ས་གན VERSIO ANTIQUA. Ambrof. ubi fup. rum caufam dicentem judicii in omni terra? non * Hieron. in Jer. 15. profui, neque profuit mihi quifquam: a fortitudo col. 601. f. 602. mea defecit in his, qui maledicunt mihi. Auguft. 1. 2. cont. 11. Fiat Domine dirigentibus illis, fi non aftiti tibi in tempore afflictionis eorum, & in tempore tribulationis eorum in bona contra inimicum. 12. Si cognofcet ferrum, & operimentum æneum? 15. Domine memor efto mei, & vifita me, litt. Petil. to. 9. & innocentem me fac ab infectantibus me, non 290. d. e. in longanimitate: fcito quomodo acceperim de te improperium 16. ab his, qui fpernunt fermones tuos : confumma illos, & etit verbum tuum mihi in jocunditatem & gaudium cordis mei : quoniam vocatum eft nomen tuum in me, Domine omnipotens. 17. Non fedi in concilio eorum laudantium, fed timebam à facie manus tuæ: fingulariter fedebam, quoniam amaritudine repletus fum. 18. Ut quid qui me contriftant, prævalent in me? plaga mea valida eft, unde fanabor? facta eft mihi ut aqua mendax, quæ non habet fidem. Aut. 1. de xlii. 19..... fi eduxeris pretiofum à vili, quafi os man. ap. Ambrof. meum eris..... VULGATA NOVA. virum rixæ, virum difcordiæ in univerfa terra ? 11. Dicit Dominus : Si non reliquiæ tuæ in 13. Divitias tuas & thefauros tuos in direptionem dabo gratis in omnibus peccatis tuis, & in omnibus terminis tuis. 14. Et adducam inimicos tuos de terra, quam nefcis: quia ignis fuccenfus eft in furore meo, fuper vos ardebit. 15. Tu fcis Domine, recordare mei, & vifita me, & tuere me ab his qui perfequuntur me, noli in patientia tua fufcipere me : fcito quoniam fuftinui propter te opprobrium. 16. Inventi funt fermones tui, & comedi eos, & factum eft mihi verbum tuum in gaudium & in lætitiam cordis mei : quoniam invocatum eft nomen tuum fuper me, Domine Deus exercituum. 17. Non fedi in concilio ludentium, & glo- Pfalm. riatus fum à facie manus tuæ: folus fedebam, quo- 1. 1. & niam comminatione replesti me. 25.4. 18. Quare factus eft dolor meus perpetuus, Inf. 30. & plaga mea defperabilis renuit curari? facta eft 15. mihi quafi mendacium aquarum infidelium. 19. Propter hoc hæc dicit Dominus : Si convertêris, convertam te, & ante faciem meam ftabis : & fi feparaveris pretiofum à vili, quafi os meum eris : convertentur ipfi ad te, & tu non convertêris ad eos. 20. Et dabo te populo huic in murum æreum, fortem ; & bellabunt adversùm te, & non prævalebunt : quia ego tecum fum ut falvem te, & eruam te, dicit Dominus. 21. Et liberabo te de manu peffimorum, redimam te de manu fortium. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. Naxeiro or Tάon Ty, i. e. qui judicer, 5 difcernar omni .11. Totidem verba in Græco, præter unum xaxar, . 12. Græcè, Ei wwDnGetαι diduegs, &c. Si cognof cetur ferrum, &c. ultimòque additurus C8, fortitudo tua; Theodoret. hab. Tú C, & conjungit cum feqq. fortitudinem tuam, & thefauros, &c. . 14. Ita Græcè, addito uno xúxxą, in circuitu, ad verbum faciam. . 15. Itidem Græcè. Vulgata ipfo initio hab. Tu fcis, fed hoc Hieron. in eund. loc. 602. f. teftatur ap. LXX. non legi. *. 16. Eadem funt in Græco, nifi excipias verbum EIXENиTαι, invocatum eft, pro vocatum eft. Item ap. Hieron. in hunc loc. 602. f. ita è LXX. ab his, qui reprobant "E me, T factum eft verbum Domini ad dicens : των, & fermones tuos: confume eos, & erit mihi. . 18. Rurfum Aug. 1. de unit. Eccl. to. 9. 381. a. Ut quid qui contriftant me, prævalent? plaga mea valida eft, unde fanabor? facta eft mihi ut aqua mendax, non babens fidem: & epift. 108. to. 2. 307. c. faci funt mibi ficut aqua mendax, non habens fidem. Cypr. epift. 73. p. 131. b. Ut quid qui contriftant me, prævalent? plaga mea folida eft, unde fanabor? dum fit, faila eft mihi quafi aqua mendax, non habens fidem. Ita quoque in Græco eft, adjuncto uno μỸ, ad prævalent. Item ap. Hieron. in hunc loc. ex ed. LXX. Quare qui contriftant me, confortantur ? plaga mea fortis, unde curabor? facta eft mihi quafi aqua mendax, non habens fidem. Auct. 1. cont. Fulg. Donat. append. to. 9. Aug. col. 5.d. Ut quid injuriantes me, pravalent? plaga mea folida falta eft, unde fanabor? facta ef mihi ficut aqua mendax, non habens fidem. . 19. Græc. idem fonat : in confequentibus etiam vix differt à Vulg. #. 21. Ita rurfum Græcè. CAPUT XV I. VULGATA I... 8. Vide Not. NOVA. 2. Non accipies uxorem, & non erunt tibi filii & filiæ in loco ifto. 3. Quia hæc dicit Dominus fuper filios & filias, NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M. ✰✰. I..... 8. Hi verfus octo & in Vulgata, & in Gr. vix quidquam diverfum reddunt. 19. 10. Et cùm annuntia veris populo huic omnia confoleris eos: quia abftuli pacem meam à populo 6. Et morientur grandes & parvi in terra ista: 7. Et non frangent inter eos lugenti panem ad confolandum fuper mortuo : & non dabunt eis potum calicis ad confolandum fuper patre fuo & matre. 8. Et domum convivii non ingrediaris, ut fedeas cum eis, & comedas & bibas: VERSIO ANTIQUA. 9..... Et auferam de civitatibus Juda, & de qua- Cypr. 1. 2. Teflim, driviis Jerufalem vocem lætantium, & vocem p. 293. 4. gaudentium, vocem sponsi, & vocem sponsæ. VULGATA 10... 15. Vide Not. Sup. 5. verba hæc, & dixerint tibi: Quare locutus eft Do- 11. Dices ad eos: Quia dereliquerunt me patres 12. Sed & vos pejus operati eftis, quàm patres veftri ecce enim ambulat unufquifque poft pravitaVULGATA NOVA. 16. Ecce ego mittam pifcatores multos dicit Dominus, & pifcabuntur eos : & poft hæc mittam eis multos venatores, & venabuntur eos de omni monte, & de omni colle, & de cavernis petrarum. 17. Quia oculi mei fu per omnes vias eōrum : NOVA. tem cordis fui mali, ut me non audiat. Et ejiciam vos de terra hac, in terram, quam 15. fed, Vivit Dominus, qui eduxit filios Ifraël de terra Aquilonis, & de univerfis terris, ad quas ejeci eos : & reducam eos in terram fuam, quam dedi patribus eorum. VERSIO ANTIQUA. a 16. Ecce ego mittam pifcatores multos, & pifcabuntur illos..... " & multos venatores, & venabuntur eos fuper omnem montem, & fuper omnem collem..... 18. Et reddam primùm duplices iniquitates, & peccata eorum : quia contaminaverunt terram meam non funt abfconditæ à facie mea, & non fuit occul- in morticinis idolorum fuorum, & abominationibus fuis VULGATA NOVA. 19. Domine fortitudo mea, & robur meum, & mendacium poffederunt patres noftri, vanitatem, impleverunt hæreditatem meam. VERSIO ANTIQUA. Tertul. 1.4. ndo. Marc. p. 702.4. a Ambrof. in Pf. 118.col. 1035.f. 19. Domine fortitudo mea & adjutorium Aug. 1.13. cont. meum, & refugium meum in die malorum: ad Fauft, 10, 8.256.b. te gentes venient ab extremo terræ, & dicent: Quam falfa poffederunt patres noftri fimulacra, & non eft in eis utilitas! NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M. . 9. Julius Firm. 1. de errore prof. relig. c. 20. p. 172. c. Et auferam de civitatibus Judæ, & de urbibus Jerufalem, vocem lætantium, vocem fponfi, & vocem fponfa. Grec. Ἰδὲ ἐγὼ καταλύω ἐν τῷ τόπο τέλε ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν, καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ὑμῶν, φωνὴν χαρᾶς, και φωνὴν εὐφροσύνης, φωνήν νυμφίω, και φωνήν νύμφης 1. . Ecce ego abire facio de loco ifto coram oculis veftris, & in diebus veftris, vocem gaudii, 5 vocem lætitia, vocem fponfi, vocem fponfa. . 10..... 15. Hi verfus omnes tam in Vulgata, quàm in Gr. unum pene & idem fonant. fit primùm, & in LXX. editione prætermissum ; deest quo . 19. Eadem leguntur Græcè, præpofito uno Cu, tu, voci 2. fortitudo; fubinde eft, & vμées, in diebus, ac in Compl. & ἡμέρᾳ, ut fup. Idem Auguft. 1. I. de conf. Evang. to. 3. col. 17. f. & l. 18. de civit. Dei, c. 33. to. 7. 515. g. 516. a. ita legit: Domine Deus meus, & refugium meum in die malorum ad te gentes venient ab extremo terra, dicent Verè mendacia coluerunt patres noftri fimulacra, & non eft in illis (to. 3. 18. d. in quibus non eft) utilitas : fimiliter 1. de fide refur. to. 6. 146. f. detractis his, refug. meum in die malorum; item in Pf. 94. to. 4. 1030. c. d. habet: ad te gentes venient..... Verè mendacia coluerunt, &c. In Collat. Carthag. p. 392. fic: Domine virtus mea, & adjutorium meum, & refugium meum in diem malorum ad te gentes venient ab extreme terra, dicent: Quam falfa poffederunt patres noftri ido . 16. Græc. habet rosimo, mitto, pro mittam; & .17. Hieron. in hunc . col. 607. a. ait : Quod hic de Hebraico pofuimus,· non funt abfcondita ea à facie mea, in LXX. non habetur; cæt. Græca Vulgate refpondent pene ad verbum. . 18. Ad hoc Vulg. Et reddam primum, Hieron. in comm. col. 607. a. dicit : Sciendum quod in Hebr. pofitum p. 607. d. fimiliter ex edit. LXX. ad te gentes venient ab |
