1.

VULGATA NOVA.

Uod factum eft verbum Domini ad Jeremiam de fermonibus ficcitatis.

2. Luxit Judæa, & portæ ejus corruerunt, & obfcuratæ funt in terra, & clamor Jerufalem

afcendit.

3. Majores miferunt minores fuos ad aquam : venerunt ad hauriendum, non invenerunt aquam, reportaverunt vafa fua vacua: confufi funt & afflicti, & operuerunt capita fua.

. 17. Hieron. ibid. in abfcondito... plorabit anima veftra: five juxta LXX. à facie fuperbiæ ; & fupra: à facie fuperbia, five injuria: & poft pauca: Plorans plorabit Jerufalem, five, Plorans plorabit, & deducet oculus meus lacrymam, quia captus eft grex Domini, Græc. 'Eav de un anÝOUTE, κεκρυμμένως κλαύσεται ἡ ψυχὴ ὑμῶν ἀπὸ προσώπε ὕβρεως: καὶ κατάξεσιν οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν δάκρυα, ὅτι (υνετρίβη τὸ ἐποίμνιον Κυρίε.

. 18. Ita in Græco. Hieron. addit: Verbum Hebraicum gebira, Aquila & Symm. dominatricem, & dominam interpretati funt, quod LXX. putaverunt geburoth, potentesque dixerunt.

w. 19. Græc. ἀποικίθη Ιέδας, (υνετέλεσαν ἀποικίαν τε Relar translatus eft Judas, confummaverunt tranfmigrationem perfeitam.

*. 22. Græc. παραδειγματιθῆναι τὰς πτέρνας (υ, ut deboneftentur calcanei tui.

*. 23. Ambr.1.6. Hexa. col. 118. c. Si mutabit æthiops

NOVA.

cuifti eos adversùm te, & erudifti in caput tuum: nunquid non dolores apprehendent te, quafi mulierem parturientem ?

VERSIO ANTIQUA.

22..... dehoneftatæ funt plantæ tuæ.

*. 2. Itidem Græce, excepta voce, Ιεδαία, pro Ju

da.

· : μεγιςῶνες ἀυτῆς ἀπέςειλαν . 3. Gr. fimiliter Kal of μeyisaves autйs åtéseixar τὰς νεωτέρες αυτῶν ἐφ ̓ ὕδωρ ἦλθοσαν ἐπὶ τὰ φρέατα, καὶ

pellem fuam, & pardus varietatem fuam. Itidem Hieron. in Ezech. 27. col. 886. a. nec aliter Græcè, præter hoc plur. Ta ToxinμαTα autus, varietates fuas.

N.25. Græc. Ούτως ὁ κλῆρός (γ, καὶ μερὶς τῷ ἀπει Beir úμãs éμol• Sic fors tua, & pars inobedientia veftra adversùm me; reliqua ut fup.

. 26. Hieron. ubi fup. Verfioni Lat. ex Hebr. alteram è LXX. fic admifcere videtur: unde & ego nudavi, five nudabo & revelabo femora, & pofteriora tua contra faciem tuam. Græcè ita xay dтоNαrúfw тà оTío∞ Co Ti Tò πрółwπór Co, opfúcetar i atiμía Cr. πρόσωπόν καὶ ὀφθήσεται ατιμία

. 27. Græcè fimiliter:Elα C8, & XPEμETIOμός (δ, καὶ ή απαλλοτρίωσις τῆς πορνείας ζυ· ἐπὶ τῶν βου voor, cv Teis avegis benna Tà Ed exigualá Co. Oval νῶν, καὶ ἐν τοῖς ἑώρακα βδελύγματά (οι Ιερυσαλήμ, ὅτι ἐκ ἐκαθαρίπης ὀπίσω με' έως τίνος ἔτι ; Hieron. etiam fup. hab. fcelus, vel alienatio fornicationis tua fequentia ex ipfo fervanda duximus, cùm à Græco vix difcrepare videantur.

XIV.

VERSIO ANTIQUA.

&χ εὕρεσαν ὕδωρ, καὶ ἀπέτρεψαν τὰ ἀγγεῖα ἀυτῶν κενά. Hieron. fubdit confufi funt & afflicti, five erubuerunt, operuerunt capita fua; fed hæc non leguntur in Græco, & præterquam in edit. Compl. ubi fic : ήχύνθησαν καὶ ἐρυθρία

car, ỳ éxánufær Tas nepard's duta. In Hexapl. Orig. ita ex Theodot. fub afterifco Xúrbпoar cεтрάжиoαν καὶ ἐπεκάλυψαν τὴν κεφαλὴν ἀυτῷ.

. 4. Hieron. ibid, fic pergit: propter terræ vaftitatem, five & opera terræ quoniam defecerunt, quia non venit, five non erat pluvia fuper terram, &c. ut fup. Græc. initio habet : Καὶ τὰ ἔργα τῆς γῆς ἐξέλιπεν, ὅτι ἐκ ἦν ὑετὸς, Kúrencar of recopyol, &c. ut in Lat.

,

. 5. Ad verbum è Græco. Hieron. ubi fup. fic habet pro more: Nam & cerva, five cervæ, in agro peperit, five pepererunt,& reliquit, five reliquerunt: quia, &c.

.6. Græcè ipfo initio deeft ; reponitur verò inf. ante traxerunt: fed poft paulò tollitur rò quafi dracones; quod tamen in quibuídam Græc. & apud Theodoretum additur, fi Nobilio fides; cæt. ad verbum quadrant.

*.7. Græc. Ai aμaptías yμär ártésnoar йμir, &c. ut fupra. At in Compl. Ei ai quapríαi, &c.

VULGATA NOVA.

4. Propter terræ vaftitatem, quis non venit pluvia in terram, confufi funt agricolæ, operuerunt capita fua.

. 8. Itidem Græcè, nifi id excipiatur ult. eis xarάXUpa, ad diverforium, loco ad manendum.

.9. Eadem rurfum in Græco, præter hæc duo le

Sup. 5. 12.

Inf. 23.

14. Et dixit Dominus ad me: Falsò prophetæ vaticinantur in nomine meo : non mifi eos, 9. & non præcepi eis, neque locutus fum ad eos: vifionem mendacem, & divinationem, & fraudulentiam, & feductionem cordis fui prophetant vobis.

17.

16. Et populi, quibus prophetant, erunt projecti in viis Jerufalem præ fame & gladio, & non erit qui fepeliat eos; ipfi & uxores eorum, filii & filiæ eorum : & effundam fuper eos malum fuum.

Thren.

17. Et dices ad eos verbum iftud: Deducant oculi mei lacrymam per noctem & diem, & 1. 16. non taceant: quoniam contritione magna contri- 2. 18. ta eft virgo filia populi mei, plaga peffima vehementer.

ANTIQUAM. viffima, ", aut, pro &, post dormiens ; & à Cù, & tu, pro tu autem. Vigil. Tapf. 1. 3. de Trin. p. 223. a. legit: Nunquid eris ut homo dormiens, & ficut vir qui non poteft falvus fieri? Gr. C. Fulg. fragm. 31. cont. Fab. p. 630. militer addit: & tu in nobis es Domine, & nomen tuum invocatum eft fuper nos.

. 10. Primus verficulus ex Hilario; reliqua fuppeditat Hieron. ab hoc, & non pepercerunt: item fup. hab. quia dilexit, five dilexerunt, movere pedes fuos: fingula conveniunt cum Græco, præter unum placuit fibi quo evés woer, profperavit in Mf. Alex. nudoxncer; in Compl. ev'róxиosv.

, pro

. II. 12. Græc. eadem fonat.
7.13. Græc. Καὶ εἶπα· Ὁ ὦν Κύριε.

V. 15. Eadem exftant Græcè, præter vocem, sud. falfa, fubnexam his, in nomine meo.

Inf. 29.

V. 16. Itidem Græcè.

ν.17. Græc... Καταγάγετε ἐπ ̓ ὀφθαλμὸς ὑμῶν δάκρυα. &c. Deducite fuper oculos veftros lacrymas, &c. ut fup.

8. Multiplicatæ funt mihi viduæ ejus fuper arenam maris: induxi eis fuper matrem adolefcentis vaftatorem meridie : mifi fuper civitates repentè terrorem.

9. Infirmata eft quæ peperit feptem, defecit anima ejus occidit ei fol, cùm adhuc effet Amos, dies: confufa eft, & erubuit : & refiduos ejus in gladium dabo in confpectu inimicorum eorum, ait Dominus.

8.9.

10. Væ mihi mater mea: quare genuisti me,

x où el autós i. e. & fi cælum dabit fatietatem fuam, nonne tu es ipfe? Hieron. ep. ad Princip. to. 2. 693, a. leg. & non eft in eis qui pluat.

X V.

VERSIO ANTIQUA.

I... Si fteterint Moyfes & Samuel contra me.....

. I. Hilar. prolog. in Pf. n. 4. Nec fi ftet Moyfes, & Samuel. Græc. Ἐὰν τῇ Μωυσῆς, καὶ Σαμεήλ πρὸ προσώπο pr..... Caπóseinov, reliqua Græca ufque ad v. 6. non multùm difcrepant à Vulgata; quod etiam affirmare poffumus de aliis multis hujus libri, à quibus Latinè referendis fecundum ed. LXX. ideo fe abftinuiffe videtur Hieronymus, quòd Verfiones duæ cùm ex Hebræo, tum ex LXX. plerumque inter fe convenirent. Hoc iterum & fæpiùs monemus, ne Verfio nostra vetus mutila nimis & imperfecta effe videatur.

. 6. Hoc Hieron. teftatur habere LXX. loco 8 laboravi rogans, quod legitur in Vulg. nunc etiam Græcè, καὶ εκέτι ανήσω αυτές.

. 7. Ita Græc. habet, non in portis terra, ut in Vulg. *.9. Græc. Ἐκενώθη ἡ τίκτεσα ἑπτὰ, ἀπεκάκησεν ψυχὴ ἀὐτῆς· ἐπέδυ ὁ ἥλιος αὐτῇ, &c. ut in Lat. fup. præter unum is μáxarear, pro in gladio. Iren. 1. 4. c. 33. p. 274. a. legit: Exinanita eft qua parit, tæduit anima ejus occidit fol ei, cùm adhuc medius dies effet : con

NOVA.

vorandum & diffipandum :

& dabo eos in fervorem univerfis regnis terræ: propter Manaffem filium Ezechiæ regis Juda, fuper 4. Reg. 21.7.12. omnibus quæ fecit in Jerufalem.

5. Quis enim miferebitur tui Jerufalem? aut quis contriftabitur pro te? aut quis ibit ad rogandum pro

pace tua?

VERSIO ANTIQUA. 6..... nequaquam ultra dimittam eos.

7..... in portis populi mei.....

Hieron. epift. ad Cypr. to. 2.696. a. in Jer. 15. col. 599. d.

Hieron. in Jer. 15. sol.600.c.

fufa eft, & improperium paffa eft (Gr. wreidigu:) reliquos eorum in gladium dabo in confpectu inimicorum eorum. Lact. 1. 4. Inftit. c. 19. p. 582. Exterrita eft qua parit, 5 taduit animam: occidit fol ei, cùm adhuc medius dies effet confufa eft, & maledica: reliquos eorum in gladium dabo in confpectu inimicorum meorum: fed vitiosè meorum; nam in Gr. conftanter, aurav. Hieron. in Ifai. 54. col. 390. e. Vacua faita eft qua pariebat feptem, defecit anima ejus occidit ei fol adhuc meridie : & in Matth. 27. to. 4. 139. b. occubuit fol cùm adhuc media effet dies: & in Jerem. 15. col. 600. f. ita fecund. Hebr. & LXX. Infirmata eft, five abjecit, aut vacua facta est, qua peperit feptem, five plurimos..... cùm adbuc effet dies, aut medius dies: fubinde addit: Sæpe diximus verbum Hebraïcum saba, vel septem, vel juramentum fonare, vel plurimos; unde diverfa eft interpretatio, Aquilâ, LXX. & Theodotione feptem transferentibus, Symmacho plurimos.

. 10. Hæc tota conveniunt cum Gr. nifi quòd loco caufam dicentem judicii in omni terra, hab. dixalor,

10. Et cùm annuntia

veris populo huic omnia Sup. 5. verba hæc, & dixerint tibi: Quare locutus eft Do

19.

minus fuper nos omne malum grande iftud? quæ iniquitas noftra? & quod peccatum noftrum, quod peccavimus Domino Deo noftro?

11. Dices ad eos: Quia dereliquerunt me patres veftri, ait Dominus : & abierunt poft deos alienos, & fervierunt eis, & adoraverunt eos : & me dereliquerunt, & legem meam non cuftodierunt.

12. Sed & vos pejus operati eftis, quàm patres veftri: ecce enim ambulat unufquifque poft pravitaVULGATA NOVA.

16. Ecce ego mittam pifcatores multos dicit Dominus, & pifcabuntur eos : & poft hæc mittam eis multos venatores, & venabuntur eos de omni monte, & de omni colle, & de cavernis petrarum.

confoleris eos quia abftuli pacem meam à populo ifto, dicit Dominus, ifto, dicit Dominus, mifericordiam & miferationes.

6. Et morientur grandes & parvi in terra ista: non fepelientur neque plangentur, & non fe incident, neque calvitium fiet pro eis.

7. Et non frangent inter eos lugenti panem ad confolandum fuper mortuo : & non dabunt eis potum caficis ad confolandum fuper patre fuo & matre.

8. Et domum convivii non ingrediaris, ut fedeas cum eis, & comedas & bibas:

17. Quia oculi mei fuper omnes vias eorum : non funt abfconditæ à facie mea, & non fuit occultata iniquitas eorum ab oculis meis.

VULGATA NOVA.

19. Domine fortitudo mea, & robur meum, & refugium meum in die tribulationis: ad te gentes venient ab extremis terræ, & dicent : Verè

mendacium poffederunt patres noftri, vanitatem, quæ eis non profuit.

NOVA.

tem cordis fui mali, ut me non audiat.

13. Et ejiciam vos de terra hac, in terram , quam ignoratis vos, & patres veftri : & fervietis ibi diis alienis die ac nocte, qui non dabunt vobis requiem.

>

14. Propterea ecce dies veniunt dicit Dominus & non dicetur ultra: Vivit Dominus, qui eduxit filios Ifraël de terra Ægypti,

15. fed, Vivit Dominus, qui eduxit filios Ifraël de terra Aquilonis, & de univerfis terris, ad quas ejeci eos : & reducam eos in terram fuam, quam dedi patribus eorum.

.9. Julius Firm. 1. de errore prof. relig. c. 20. p. 172. c. Et auferam de civitatibus Juda, de urbibus Jerufalem, vocem latantium, vocem fponfi, & vocem fponfa. Græc. Ἰδὲ ἐγὼ καταλύω ἐκ τῷ τόπο τότε ἀώπιον τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν, καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ὑμῶν, φωνήν χαρᾶς, καὶ φωνὴν εὐφροσύνης, φωνὴν νυμφία, Ε φωνήν νύμφης: i. e. Ecce ego abire facio de loco ifto coram oculis veftris, & in diebus veftris, vocem gaudii, & vocem lætitia, vocem fponfi, £5 vocem Sponfa.

T

17. Hieron. in hunc . col. 607. a. ait: Quod hic de Hebraico pofuimus, non funt abfcondita ea à facie mea, in LXX. non habetur cæt. Græca Vulgate refpondent pene ad verbum. . 18. Ad hoc Vulg. Et reddam primum, Hieron. in comm. col. 607. a. dicit: Sciendum quod in Hebr. pofitum Tom. II.

NOVA.

18. Et reddam primùm duplices iniquitates, & peccata eorum : quia contaminaverunt terram meam in morticinis idolorum fuorum, & abominationibus fuis impleverunt hæreditatem meam.

fit primùm, & in LXX. editione prætermissum ; deest quoque hodie in Gr. Tò primùm.

:

. 19. Eadem leguntur Græcè, præpofito uno Cù, tu, voci 2. fortitudo; fubinde eft, & vμéexus, in diebus, ac in Compl. ἐν ἡμέρᾳ, ut fup. Idem Auguft. 1. 1. de conf. Evang. to. 3. col. 17. f. & l. 18. de civit. Dei, c. 33. to. 7. 515. g. 516. a. ita legit: Domine Deus meus, & refugium meum in die malorum ad te gentes venient ab extremo terra, dicent: Verè mendacia coluerunt patres noftri fimulacra, & non eft in illis (to. 3. 18. d. in quibus non eft) utilitas : fimiliter 1. de fide refur. to. 6. 146. f. detractis his, refug. meum in die malorum; item in Pl. 94. to. 4. 1030. c. d. habet: ad te gentes venient..... Verè mendacia coluerunt, &c. In Collat. Carthag. p. 392. fic: Domine virtus mea, & adjutorium meum, & refugium meum in diem malorum ad te gentes venient ab extreme terra & dicent: Quàm falfa poffederunt patres noftri idonon eft in eis utilitas! Apud Hieron, in Jer. 16. p. 607. d. fimiliter ex edit. LXX. ad te gentes venient ab extremis terræ, & dicent: Quomodo falfa poffederunt patres noftri idola, & non eft in eis utilitas? & epift. ad Princip. to, 2. 693. a. Quam falfa poffederunt patres noftri idola ! Græc. Ως ψευδὴ ἐκτήσαντο οἱ πατέρες ἡμῶν εἴδωλα, Apud Ferrand. paræn. ad Regin. Domine fortitudo mea, adjutorium meum in die malorum.

:

P

Qq9q