3

VULGATA NOVA.

quid qui cadit, non refurget? & qui averfus eft,

non revertetur?

5. Quare ergo averfus eft populus ifte in Jerufalem averfione contentiofa? Apprehenderunt mendacium, & noluerunt reverti.

6. Attendi, & aufcultavi: nemo quod bonum eft loquitur, nullus eft qui agat pœnitentiam super peccato fuo, dicens: Quid feci? omnes converfi funt ad curfum fuum, quafi equus impetu vadens ad prælium.

7. Milvus in cœlo cognovit tempus fuum, turtur, & hirundo, & ciconia cuftodierunt tempus adventus fui: populus autem meus non cognovit judicium Domini.

8. Quomodo dicitis: Sapientes nos fumus, & lex Domini nobifcum eft? verè mendacium operatus eft ftylus mendax fcribarum.

9. Confufi funt fapientes, perterriti & capti funt: verbum enim Domini projecerunt, & fapientia nulla eft in eis.

Not.

quia à minimo ufque ad maximum omnes avaritiam
fequuntur: à propheta ufque ad facerdotem cuncti
faciunt mendacium.

11. Et fanabant contritionem filiæ populi mei ad
ignominiam, dicentes: Pax, pax: cùm non effet

VULGATA NOVA.

14. Quare fedemus? convenite, & ingrediamur civitatem munitam, & fileamus ibi: quia Dominus Deus nofter filere nos fecit, & potum dedit nobis aquam fellis: peccavimus enim Do

mino.

15. Exfpectavimus pacem, & non erat bonum; tempus medelæ, & ecce formido.

16. A Dan auditus eft fremitus equorum ejus, à voce hinnituum pugnatorum ejus commota eft omnis terra : & venerunt, & devoraverunt terram, & plenitudinem ejus; urbem, &

habitatores ejus.

12. Confufi funt, quia abominationem fecerunt : quinimo confufione non funt confufi, & erubefcere nefcierunt: idcirco cadent inter corruentes, in tempore vifitationis fuæ corruent, dicit Dominus.

13. Congregans congregabo eos, ait Dominus : non eft uva in vitibus, & non funt ficus in ficulnea, folium defluxit : & dedi eis quæ prætergreffa funt. VERSIO ANTIQUA.

14. Quare fedemus? convenite, & ingrediamur Hieron. in Jer. &n civitates munitas, & projiciamur ibi: quia Do- col. 571.f. minus nofter abjecit nos, & potum dedit nobis aquam fellis.....

Iren. 1. 5. c. 30

16. Ex Dan audiemus vocem velocitatis equo-
rum ejus, à voce hinnitûs decurfionis equorum p. 329. a.
ejus commovebitur tota terra : & veniet, & man-
ducabit terram, & plenitudinem ejus ; & civita-
tem, & qui habitant in ea.
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

ep. 7. p. 193. Nunquid qui cadit, non refurget? aut qui
averfus eft, non revertetur? S. Pacian. epift. 1. p. 306.
g. Nonne qui ceciderit, refurget? qui averfus fuerit,
convertetur? ita rurfum paræn. ad pœnit. p. 317. g. ex-
cepto uno averfatus fuerit. Græc."ÔTI TáĴe xén! Kúes
Μὴ ὁ πίπτων, ἐκ ἀνίςαται ; ἢ ὁ ἀποςρέφων, ἐκ ἀνασρέφα
Mf. Alex. 8x spé↓; Hieron. in Jer. 8. col. 569. f.

non avertetur?

. 5. Ambrof. in Pf. 36. col. 800. c. alludens dicit :
Va iis qui avertuntur averfione impudenti, dicit Dominus.
Grac. Διατί απέσρεψεν ὁ λαός με ὗτος (in Mf. Alex. &
Compl. deeft με ) αποςροφὴν ἀναιδή, και κατεκρατήθησαν ἐν
τῇ προαιρέσει αυτῶν, καὶ ἐκ ἠθέλησαν τῇ ἐπιτρέψαι ; Quare
averfus eft populas meus hic averfione impudenti,
mati funt in propofito fuo, & noluerunt reverti ?

confir

*.7. Lactant. I. 4. Inftit. c. 11. p. 575. Cognovit tem-
pus fuum turtur, & birundo, & ruris pafferes cuftodierunt
tempora introitus fui, &c. ut in textu. Ambrof. ep. 23.
col. 883. c. Turtur, & birundo, agri passeres agnoverunt
tempora introitus fui: & l. 6. Hexa. col. 119. f. Turtur,
hirundo, agri pafferes cuftodierunt tempora introitus fui:
populus autem meus non cognovit judicia Domini; Mfs. fex
hab. tempora nidi fui. Hieron. in hunc loc. 570. d. ait:
Pro milvo, quem interpretatus eft Symmachus, LXX. &
Theodotio ipfum verbum Hebraicum pofuere afida..... pro
eo autem quod nos pofuimus ciconiam..... LXX. agri paf-
feres interpretati funt. Græc. Kai dolda i Tw years
ἔγνω τὸν καιρὸν αὐτῆς, τρυγών, τα χελιδών, αγρό εργ
Bíα spúnazar naipus eisódwv (Mf. Alex. siódy) UT
δὲ λαός με ὗτος ἐκ ἔγνω τὰ κρίματα Κυρίε.

των

cæt. ut in Lat. fupra: ad hoc autem è Cypr. metatura falfa
fcriba, Fellus Oxon. ep. hæc notat : « Sed cùm arundine non <<
modò fcriberent veteres, fed & metirentur, pro ftylo fcri- «

bæ, metatura substituebatur : ex contortis arundinibus fu- «
niculus menforum Zach. 2. 1. Koiríor rewμETenór appella- «
tur. » Theodoret. oxovov interpretatur funiculum, & ha-
reditatem, fi Nobilio fides.

. 9. Concordat Græc. ed. Rom. nifi quòd pro trepi
daverunt, hab. érоúlnoar, & territi funt ; & loco ver-
bum, Tor voμor, legem; fed Mf. Alex. cum Ald. & Compl.
Tor Ayor. Item fupra in Compl. deeft, ante errońJusar.

#. 10. 11. 12. Hieron. in hunc loc. 570. f. Propterea dabo mulieres, five uxores eorum externis, agros eorum hæredibus: quia à minimo ufque ad maximum omnes avaritia ftudent: à propheta ufque ad facerdotem cuncti faciunt mendacium, five iniquitatem. Et fanabant, &c. de Vulg. At in Græco priora tantùm exftant, videlicet: AlarT διώσω τὰς γυναῖκας αυτῶν ἑτέροις, και τὲς ἀγρὸς αὐτῶν τοῖς xxnogróμois fubfequentia verò defunt tota ufque ad . 13. Et verò leguntur fup. c. 6. . 13. 14. 15. tam in Gr. quàm in Vulg. ipfa. Editio tamen Compl. hic Vulgatæ congruit.

*. 14. Græc fimiliter : Ἐπὶ τί ἡμεῖς καθήμεθα ; συνάχ Onte, in sich Eis TÀS TÓXELS Tàs oxupas, y aπoppipaWWU ÉXEÏ· ÖTIÓ DEòs åæéppover úμãs, &c. ut in Lat. fup. Ita verò Hieron. habet de more: Quare fedemus? conven. & ingred. civit. munitam, five civitates munitas, & fileamus ibi, five projiciamur ibi: & infra 572. b. ad v. 16. ita loquitur: Non igitur ut fupra, LXX. tranftulerunt: Dixit populus Ingrediamur civitates munitas, fed civitatem

.8. Græc. initio hab. Ils pete" "OT! Copol comunitam, &c.
йμsis; Quomodo dicetis: Quia fapientes fumus nos? extre-
mòque, Kairos feud is reaμualsvar, juncus mendax fcribis;

. 16. Eadem leguntur Græcè, præter pauca & levia. nimirum, con, commota eft, pro commovebitur; item

Hieron. in Jer. 8. col. 572.c.e.

Ambr. 1. de lapfu virg. col. 313.d.

Gildas Sap. 1. de

excid. Britann. to.

8. p. 712.g.

Hieron, in Jer. 8. col. 573.c.

NOTE AD VERSIONEM

fup. loco velocitatis, & decurfionis, eft úruros, & ix-
πασίας, quæ vertuntur à Nobilio fremitus, & equitatis;
infra demum tollitur, ante o, civitatem. Hieron.
in hunc loc. 572. b. Verfionem unam alteri fic opponere
pergit: A Dan auditus eft fremitus equorum ejus, à voce
binnituum pugnatorum ejus, five equitatus commota eft
omnis terra: & venerunt, & devoraverunt, five, & ve-
nient, & devorabunt terram, & plenitudinem ejus; ur-
bem, babitatores ejus: tum addit: Non igitur ut fu-
pra (. 14.) LXX. tranftulerunt: Dixit populus : In-
grediamur civitates munitas, fed civitatem munitam, ut
fignificet Jerufalem denique nunc infert urbem, & ha-
bitatores ejus. Defcribitur autem à Dan per Phænicem ve-
niens cum exercitu Nabuchodonofor, in quo loco fluvius Jor-
danis oritur: & qua LXX. futura, Hebraicum pro veritate
rei jam facta commemorat.

. 17. Ita Hieron. ibid. Quia ecce ego mittam vobis fer-
pentes regulos, five peffimos, aut ut LXX. tranftulerunt,

I.

ANTIQUAM.

mortiferos, &c. ut fupra. Edit. Rom. Aiót id yw αποςέλλω εἰς ὑμᾶς ὄφεις θανατόντας, οἷς ἐκ ἔσιν ἐπάται

korral vas wiara, abfque hoc med. ait Dominus.

. 18. Confonat Græc. nifi quòd ultimò hab. acрɣHévus, deficientis, pro deficietis, quod fortaffe mendum eft noviffimæ edit. Ad hæc autem Vulgatæ verba : dolor meus fuper dolorem, in me cor meum mærens, Hieron. addit : pro quo, ut fupra diximus, LXX. fuperiori fententia, qua dita funt copularunt, ut ponerent : & mordebunt vos, ait Dominus, infanabiliter : cum dolore cordis veftri deficietis. In Hebraico autem, non tam dolor eft, qui Græcè dicitur d♪óvu, quàm μsidíaμa, quod nos interpretari poffumus ridum oris dolore contracti, & habentem risus fimilitudinem.

. 22. Itidem Græcè. Ita quoque hab. Hieron. in Jerem. 22. col. 628. f. 629. a. & in Ezech. 27. col. 886. f. excepta voce curatio, loco fanitas ; in Gr. ass. Idem Hieron. in Ezech. 47. col. 1058. b. legit: aut medici non funt ibi? quare non afcendit fanatio filiæ populi mei?

CAPUT

VERSIO ANTIQUA.

Uis dabit capiti meo aquam, & oculis meis
fontem lacrymarum? & plorabo in die &

QUis meo

nocte interfectos populi mei.

2. Quis det mihi in folitudine manfionem noviffimam, ut relinquam populum meum, & recedam ab eis....

I.

IX.

Q

VULGATA NOVA.

Uis dabit capiti meo aquam, & oculis meis fontem lacrymarum? & plorab odie ac nocte interfectos filiæ populi mei.

2. Quis dabit me in folitudine diverforium viatorum, & derelinquam populum meum, & recedam ab eis? quia omnes adulteri funt, cœtus prævaricatorum.

3. Et extenderunt linguam fuam quafi arcum mendacii & non veritatis: confortati funt in terra, quia de malo ad malum egreffi funt, & me non cognoverunt, dicit Dominus.

4. Unufquifque fe à proximo fuo cuftodiat, & in omni fratre fuo non habeat fiduciam : quia omnis frater fupplantans fupplantabit, & omnis amicus fraudulenter incedet.

5. Et vir fratrem fuum deridebit, & veritatem non loquentur: docuerunt enim linguam fuam loqui mendacium : ut iniquè agerent, laboraverunt.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

. 1. Similiter Ambrof. 1. de lapf. virg. col. 317. b. Quis dabit capiti meo aquam, & oculis meis fontem lacrymarum? Sic etiam Auguft. in Pf. 21. to. 4. 94. b. & l. 2. cont. ep. Parmen. to. 9. 33. a. Item Ennod. 1. 1. ap. Sirm. to. 1. p. 1391. b. excepta voce fletuum, loco làcrymarum; Græc. Maxpúar. Siricius PP. epift. 1. to. 1. 629. d. Quis dabit capiti meo aquam, aut oculis meis fontem lacrymarum? Alebo populum hunc die ac noite. Chromat. Aquil. in Matth. p. 978. d. Quis dabit capiti meo aquam, oculis meis fontem lacrymarum? plorabo hanc plebem die ac note. Græc. Tis user repay me is wp, κ ὀφθαλμοῖς με πηγὴν δακρύων ; και κλαύσομαι τὸν λαόν με στὸν ἡμέρας και νυκτὸς, τὸς τετραυματισμένες θυγατρὸς

Compl. Ass) μ & Ty épúμg satμor Xator, y xαTanet, &c. ut in textu Lat. fubinde cum Vulg. ört πάντες μοιχῶνται, σύνοδος αθετέντων.

*. 3. Græc. Καὶ ἀέτειναν τὴν γλῶσσαν αυτῶν ὡς τόξον Teudos, & misis driver, &c. Et intenderunt linguam fuam ficut arcum: mendacium, & non fides invaluit ; reliqua ut in textu, excepto uno sis xaxà, in mala, ante

exierunt.

. 5. Auguft. in Pf. 139. to. 4. 1558. f. docuerunt linguas fuas loqui mendacium: ut iniquè agerent, laboraverunt: fed hæc citare videtur Auguft. fecundùm Interpretat. Hieronymi ex Hebr. fcilicet Vulg. enimvero Hieron. in hunc Jer. loc. 573. f. utramque Verfionem cum ex Hebr. tum è LXX. fic jungit: docuerunt enim linguam fuam loqui mendacium, five, didicit enim lingua eorum loqui mendacium : deinde : ut iniquè agerent, laborave,

Pfalm.

27.3.

VULGATA NOVA.

6. Habitatio tua in medio doli: in dolo renuerunt fcire me, dicit Dominus.

7. Propterea hæc dicit Dominus exercituum : Ecce ego conflabo, & probabo eos quid enim aliud faciam à facie filiæ populi mei?

VERSIO ANTIQUA.

6. Ufuram fuper ufuram, dolum fuper dolum: Lucif. Cal. ubi fup. noluerunt me noffe, dicit Dominus.

7. Propter hæc hoc dicit Dominus: Ecce ego
comburo eos, & probabo eos :
:
quia sic faciam à
facie malignitatis filiæ populi mei.
8. Sagitta vulnerans lingua eorum, maligna
verba oris eorum proximo fuo loquitur pacifi-
& in femetipfum detinet inimicitiam.
9. Nunquid in his *vifitabo, dicit Dominus?
aut in gentem talem non vindicabit anima mea?

8. Sagitta vulnerans lingua eorum, dolum locuta eft: in ore fuo pacem cum amico fuo loquitur, & occultè ponit ei infidias.

9. Nunquid fuper his non vifitabo, dicit Dominus? aut in gente hujufmodi non ulcifcetur

anima mea ?

10. Super montes affumam fletum ac lamen

tum, & fuper fpeciofa deferti planctum : quoniam
incenfa funt, eò quòd non fit vir pertranfiens:
& non audierunt vocem poffidentis: à volucre
cœli ufque ad pecora tranfmigraverunt & recef-
ferunt.

1. Et dabo Jerufalem in acervos arenæ, &
cubilia draconum : & civitates Juda dabo in de-
folationem, eò quòd non fit habitator.

12. Quis eft vir fapiens, qui intelligat hoc, & ad quem verbum oris Domini fiat ut annuntiet iftud, quare perierit terra, & exusta sit quafi defertum, eò quòd non fit qui pertranfeat?

ca,

* Supp. non.

10. Super montes accipite luctum, & fuper fe- Ambrof. 1. 3. de mitas defertas planctum : quia defecerunt, eo quòd fide, col. 517. f. non fint homines: non acceperunt vocem fubftantiæ: à volatilibus ufque ad jumenta expaverunt & defecerunt.

11. Et dabo Jerufalem in tranfmigrationem..... Hieron. in Jer. 9.

col. 574. f.

12. Quis homo fapiens, & intelligens hæc?.... Vigil. Tapf. 1. 4. de Trin. p. 247.c.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. runt, five iniquè egerunt, & non intermiferunt ut converterentur. Græc. anverar & μn azńswol, μeμátuxer γλώσσα αυτῶν λαλεῖν ψευδῆ· ηδίκησαν, και ε διέλιπον το ἐπιςρέψαι.

. 6. Hieron. ubi fup. fic pergit : Habitatio tua in medio doli: in dolo, five Ufura fuper ufuram, & dolus in dolo renuerunt, five noluerunt: & inf. 574. a. repetitis his, Habitatio tua in medio doli: in dolo, fubdit: five, ut LXX. tranftulerunt: Ufura fuper ufuram, & dolus fuper dolum. Sic etiam hodie in Græco eft, adjunctis his quæ leguntur fup.

*. 7. Græcè ita: AITYTO Tá♪e Xéyei Kúes I πυρώσω αυτές, και δοκιμῶ αυλές· ὅτι ποιήσω από προσώπε πονηρίας θυγατρός, &c. In Compl. τί ποιήσω, al. ὅτι τί. Hieron. in Jer. 9. col. 574. b, hab. de more: Propterea hæc dicit Dom..... Ecce ego conflabo, five igne examinabo, & probabo eos quid enim aliud faciam à facie filia..... five, quid faciam à facie malitiæ filiæ populi mei? ✯. 8. Eadem funt in Græco, præter duo, óxa, dolofa, loco maligna ; & à cauт@ exe, in fe ipfo habet, pro in femetipfum detinet.

.9. Græc. in principio habet, MÀ ÉTI TÉTOS & TIexitquai, Nunquid fuper his non vifitabo; paulòque poft, cu raw TulÝTų, in populo tali, loco in gentem talem; cæt. ut fupra.

. 10. Hieron, in Jer. 9. 574. d. Verfionem utramque fic intermifcet: Super montes affumam, five affumite flerum & lamentum, & fuper fpeciofa, five femitas deferti planctum : quoniam incenfa funt, five defecerunt, eò quòd non fit vir, five homo pertranfiens : & non audierunt vocem poffidentis, five fubftantiæ: & poft pauca: Pro poffidente, LXX. tranftulerunt substantiæ..... & fubftantia

bic, non pro vola, hoc eft, effentia, accipitur, fed pro opi-
bus, atque divitiis. Victor Vit. 1. 3. de perfec. Afric. p.
34. b. legit: Super montes accipite plan&um, & fuper Je-
mitas deferti luctum quia defecerunt, eò quòd non fint
homines non audierunt vocem fubftantia à volatilibus
cæli ufque ad pecora. Similiter hab. Vigil. Tapf. 1. 5. de
Trin. p. 247. c. ad verbum: at 1. cont. Varimad. p. 736.
e. ita Super montes accipite planctum, & fuper femitas deferti
lamentationem: quia defecerunt, eò quòd non fint homines:
quia audire noluerunt vocem fubftantia mea : à volucribus cœli
ufque ad jumenta mente exciderunt. Ita quoque in Græco,
præter pofteriora, quia audire noluerunt, &c. pro qui-
bus fic : ἐκ ήκεσαν φωνὴν ὑπάρξεως· ἀπὸ πετεινῶν τε εραν
και ἕως κτηνῶν ἐξέςησαν, ᾤχοντο.

V. 11. Hieron. ubi fup. Et dabo Jeruf, in acervos are-
næ, five in tranfmigrationem. Gr. cum textu Lat, concinit.
*. 12. Græc. Τις ὁ ἄνθρωπος ὁ (υνετὸς, καὶ συνέτω τοτο ;
Quis eft homo intelligens, & intelligat boc ?

v. 15. Hieron. in hunc loc. 575. d. huic Vulg. voci, abfinthio, fubdit, vel anguftiis, è Gr. dvάynas.

. 17. A Græco abeft verbum intelligite; Hieron. tamen addit pro more, contemplamini, five intelligite: item poft paulò, properent, five loquantur; Gr. plsykάdwoar.

. 18. Hieron. ibid. fic pergit: feftinent, & affumant Super nos, five fuper vos lamentum: deducant oculi noftri, five veftri lacrymas, 5 palpebra noftra, five veftræ defluant aquis. Græc. textui Lat. confonat ad verbum, nifi hoc excipias ult. peírw &♪'wp, fluant aquam, prodefluant aquis.

*. 19. Hieron. fubdit: Quoniam vox lamentationis audita eft de Sion, five in Sion; & infra, dejecta funt, five abjecimus tabern, noftra, Græc. etiam huic textui congruit

Inf. 23.15.

Hieron. in Jer, 9. col. 575. f.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

tium nolite incedere..... quia timent illa in perso- Cypr. ubi fup. nis fuis :

3. quia legitima gentium vacua funt : lignum de faltu excifum, opus fabri, & conflatum.

4. Aurum & argentum fpeciosè compofita funt: in martulis & in clavis confirmaverunt illa ; & non movebuntur,

5. quia confixibilia funt.

9. Argentum appofitum eft à Tharfis, venit Cypr. ubi fup. aurum Moab : opera artificum omnia : hyacinthum & purpura veftient eam.

* Tollentes tollent ea, quia non prodient: nolite timere ea, quia malum non faciunt, & bonum non eft in illis.

11. Sic dicite: Dii, qui coelum & terram non fecerunt, intereunt à terra, & de fub cœlo ifto.

NOTE AD VERSIONEM

lite metuere, quia timent ea faciebus fuis. Mr. Alex. loco
μανθάνετε, hab. περεύεται, cum Cypr.

. 3. Confonat Græc. nifi quòd fcribit μaraia, vana,
pro vacua; additque ésir, eft, ad lignum; ultimòque hab.
Xavevμa, conflatio, non conflatum.