VERSIO ANTIQUA.

5. Et nequaquam dicent ftulto ut princeps fit: Hieron, ubi fup. nec ultra dicent miniftri tui: Tace:

6. fatuus enim fatua loquetur, & cor ejus vana intelliget, ad perficiendam iniquitatem, & loquendum ad Dominum errorem, ut difpergat animas efurientes, & animas fitientes vacuas faciat.

7. Confilium enim peffimorum iniqua cogitabit, interficere humiles fermonibus iniquis, & diffipare verba humilium in judicio.

8. Pii autem fapientiam cogitarunt, & hoc confilium permanet.

9. Mulieres divites exfurgite, & audite vocem meam: filiæ in fpe audite fermones meos.

10. Dies anni mementote cum labore in spe.....

Tertul. 1. 4. adv. Marc. p. 713. a.

20. Beati qui feminant fuper omnem aquam, Ibid. 270. b. 272. ubi bos & afinus calcant. VERSIONEM ANTIQUAM.

. 5. Græc. initio hab. Kal xÉTI μÙ EiπTWOI, &c. ut in Lat.

. 6. Eadem exhibet Græc. edit. Rom. nifi hoc excipias circa medium, TỸ CurTexεiv äroμa, ad perficiendum iniqua; ultimòque, Tone, faciet ; fed in Mf. Alex. ac edd. Ald. & Compl. Toñoa, faciat. Vigil. Tapf. 1. 3. de Trin. p. 221. b. legit: Stultus enim ftulta loquitur, 5 cor ejus vana intelligit, & confummat iniqua, & loquitur ad Dominum errorem, ad difperdendas animas efurientes; & animas fitientes inanes faciet: ubi autem Vigil. habet ad difperdendas, ed. Rom. fert 78 Mas@ipal; Compl. cum Mf. Alex. διαφθεῖραι.

#.7. Vigil. Tapf. I. 3. de Trin. p. 221. b. ita legit: Confilium enim malorum iniquè cogitavit difperdere humiles in fermonibus iniquis, & diffipare verba bumilium in judicio. Ita quoque eft in edit. Rom. præter hoc, avoμa Bexeuseтal, iniqua cogitabit; in Mf. Mediol. fic: oi Γ. ἐβυλεύσατο ; in Alex. βολεύεται.

*

#. 8. Ita fert Græc. præter unum Curerá, prudentia, loco fapientiam.

.9. Eadem leguntur Græcè. Item apud Ambr. 1. de Nab. c. 3. col. 569. b. Mulieres divites exfurgite ; Gr.

ἀνάςητε.

*. 10. Grzc. Ημέρας ἐνιαυτὸ μνείαν ποιήσαθε ἐν ὀδύνη μer' widos Diei anni memoriam facite in dolore cum fpe. Hieron. inf. in Ifai. 34. Et dierum anni recordamini.

*. 13. Græc. Ἡ γῆ τὸ λαὸ με, ἀκανθα, Terra populi mei, fpina, &c. ut fupra. Apud Symmach. 'El Tur für To λay μs, &c.

. 14. Ita tranftulerunt LXX. tefte Hieron. Ita quoque eft in ed. Rom. detractâ voculâ tua.

*. 18. Ita ex Hieron. qui ait: Cùm populus Chriftianus federit, vel habitaverit in pulchritudine, five ut LXX. tranftulerunt, In civitate pacis, &c. Gr. edit. Rom. textui confonat.

. 20. Similiter in Græco. Item ap. Ambrof. ep. 74. col. 1083. a. Beatus qui feminat fuper omnem aquam, ubi bos afinus calcat. Apud Hieron. ep. 25. ad Marcell. to. 4. p. 2. col. 62. f. Beatus qui feminat fecus omnem aquam, ubi bos afinus calcant : & in Ifai. 1. col. 9. f. Beatus qui feminat fuper omnem aquam, ubi bos calcat, & afinus; & in Ecclef. to. 2. 777. c. Beatus qui feminat fuper aquam, ubi bos afinus calcant; Gr. πateł.

3. Propter vocem timoris obftupuerunt populi á timore tuo, & difperfæ funt gentes.

4. Nunc autem congregabuntur fpolia veftra parvi & magni : quando fi quis congreget locuftas, fic illudent vobis.

5. Sanctus Deus, qui habitat in excelfis : repleta eft Sion judicio & juftitia.

6. In lege tradentur : in thefauris falus noftra: venit fapientia, & difciplina, & pietas à Domino: ifti funt thefauri juftitiæ.

VULGATA

7. Ecce videntes clamabunt foris, angeli pacis amarè flebunt.

8. Diffipatæ funt viæ, ceffavit tranfiens per femitam, irritum factum eft pactum, projecit civitates, non reputavit homines.

VERSIO ANTIQUA.

I.

V

VULGATA NOVA.

E qui prædaris, nonne & ipfe prædaberis? & qui fpernis, nonne & ipfe fpernêris? cùm confummaveris deprædationem, deprædaberis : cùm fatigatus defieris contemnere,

contemnêris.

2. Domine miferere noftri: te enim exfpectavimus: efto brachium noftrum in manè, & falus noftra in tempore tribulationis.

3. A voce angeli fugerunt populi, & ab exaltatione tua difperfæ funt gentes.

4. Et congregabuntur fpolia veftra ficut colligitur bruchus, velut cùm foffe plenæ fuerine

de eo.

5. Magnificatus eft Dominus, quoniam habitavit in excelfo : implevit Sion judicio & justi. tia.

6. Et erit fides in temporibus tuis: divitiæ falutis fapientia & fcientia: timor Domini ipfe eft thefaurus ejus.

NOVA.

9... Vide Not.

9. Luxit, & elanguit terra: confufus eft Libanus, & obforduit, & factus eft Saron ficut defertum : & concuffa eft Bafan, & Carmelus.

10. Nunc exfurgam, dicit Dominus: nunc clarificabor, nunc exaltabor.

11. Nunc videbitis, nunc intelligetis, nunc confundemini: vana erit fortitudo fpiritus veftri, ignis vos confumet.

Hieron. in Ifai. 13. Audient qui longè funt, quæ fecerunt ; 33. col. 274. ex fcient qui appropinquant fortitudinem meam. 14. Recefferunt qui erant in Sion iniqui, apprehendet tremor impios: quis annuntiabit vobis quoniam ignis ardet? quis annuntiabit vobis locum æternum?

15. Qui ambulat in juftitia, & loquitur rectam viam, & odit impietatem & iniquitatem, & manus excutit à muneribus, & obturat aures ut non audiat judicium fanguinis, & claudit oculos ne videant iniquitatem.

VULGATA NOVA.

10. Nunc confurgam, dicit Dominus nunc exaltabor, nunc fublevabor.

11. Concipietis ardorem, parietis ftipulam: fpiritus vefter ut ignis vorabit vos.

12. Et erunt populi quafi de incendio cinis, fpinæ congregatæ igni comburentur.

13. Audite qui longè eftis, quæ fecerim, & cognofcite vicini fortitudinem meam.

14. Conterriti funt in Sion peccatores, poffedit tremor hypocritas : quis poterit habitare de vobis cum igne devorante ? quis habitabit ex vobis cum ardoribus fempiternis?

15. Qui ambulat in juftitiis, & loquitur ve- Pfalm. ritatem, qui projicit avaritiam ex calumnia, & 14.2. excutit manus fuas ab omni munere, qui obturat aures fuas ne audiat fanguinem, & claudit oculos fuos ne videat malum,

16. Ifte habitabit in excelfa fpelunca petræ for-
NOTE AD VERSIONEM

. 1. Græc. hab. vμãs dè, vos autem, loco vos enim ;
pauloque poft, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς, ἐκ ἀθετεῖ, & qui re-
probat vos, non reprobat; cæt. ut in textu. Apud Ambr.
in Pf. 37. col. 829. b. vos nemo faciet miferos. Apud Gild.
Sap. de excid. Britan. p. 712. d. Va tibi qui prædaris,
nonne & ipfe prædaberis? qui occidis, nonne & ipfe occi-
dêris? cùm defiveris pradari, tunc cades.

.2.3. Similia prorfus in Græco funt.

. 4. Eadem exhibet editio Rom. præter hoc, or TpóTev, quomodo, pro quando.

.5. Confonat Græc. nifi quòd hab. & ux, in ex-
telfo; Mf. Alex. bene, & vuxois.

.6. Eadem exftant Græcè, excepto uno exet, illic,
pro venit; in quibufdam tamen libb. eft xe, tefte No-
bilio: infra etiam conftanter pos Tor Kúcur, loco à Do-
mino. Rectè Auguft. 1. 1. cont. adverfar. leg. to. 8. 565.
e. in thefauris falus noftra: ibi fapientia, & difciplina,
pietas ad Dominum: hi funt thefauri juftitia. Leo M.
verò fer. 90. p. 176. d. thefaurus, & falus noftra adve-
nit, fapientia, & difciplina, pietas à Domino: hi funt
thefauri juftitia. Similiter apud Auct. 1. de voc. gent. 1.
1. c. 24. p. 15. b. hoc excepto, in thefauris falus noftra.
Item ap.
Ambr. 1. 6. de Sacr. c. 5. col. 384. d. hi funt
thefauri juftitia.

16. Ifte in excelfis habitabit, munimenta faxoANTIQUAM.

. 9. Hieron. loco cit. col. 273. f. ait pro Basan, tranftuliffe LXX. Galilæam. Ita quoque fert Gr. edit. Rom. . 10. Concordat Græc. ad verbum.

V. 11. A Græco abeft hoc med. nunc confundemini ; & pro intelligetis, eft aidulose, fentietis; cæt. quadrant. In nonnullis libb. eft ainos, fi Nobilio fides; in Mf. verò Alex. ac ed. Compl. ai XurbúseDe.

. 13. Hæc tota concinunt cum Græco, excepto uno fecerunt, pro quo insa, feci; legit Interp. soinsar.

. 14. Sic eft in Græco ad verbum. Item apud Tertul. 1. 4. adv. Marc. p. 727. c. quis annuntiabit vobis locum æternum? Ap. Cypr. 1. 2. Teftim. p. 296. c. quis nunciabit vobis locum illum æternum ?

V. 15. Græcè fimpliciter xaxa, pro & loquitur ; ut & motor avoμlar y aixíar, loco & odit impietat. & iniquitarem ; item βαρύνων, pro & obturat; necnon καμμύων, pra & claudit; ultimòque, ira μù in, &c. ne videat, loco ne videant; cxt. ut in Lat. fupra. Apud Cypr. 1. 2. Teltim. p. 296. c. Ambulans in justitia, & manus abftinens à muneribus, gravans aures ut non audiat judicium fan◄ guinis, & comprimens oculos fuos ne videat injuftitiam.

. 16. Sic iterum legit Hieron. in Ezech. 47. col. 1053. f. at in Matth. 27. to. 4. 141. f. Hic habitabit in excifa Spelunca, &c. Cyprian. i. 2. Testim. p. 296. c. Hic in

1. Cor.

1.20.

VULGATA NOVA.
rum fublimitas ejus : panis ei datus eft, aquæ ejus
fideles funt.

17. Regem in decore fuo videbunt oculi ejus,
cernent terram de longè.

18. Cor tuum meditabitur timorem: ubi eft

VERSIO ANTIQUA.
tiffimæ : panis ei dabitur, & aqua ejus fidelis.

17. Regem cum gloria videbunt oculi veftri,
videbunt terram de longè.

18. Anima veftra meditabitur timorem : ubi

litteratus? ubi legis verba ponderans? ubi doctor funt grammatici? ubi confiliatores? ubi eft qui
parvulorum ?

19. Populum impudentem non videbis, populum alti fermonis: ita ut non poffis intelligere difertitudinem linguæ ejus, in quo nulla eft fapientia.

20. Refpice Sion civitatem folemnitatis noftræ : oculi tui videbunt Jerufalem, habitationem opulentam, tabernaculum quod nequaquam transferri poterit: nec auferentur clavi ejus in fempiternum, & omnes funiculi ejus non rumpentur: 21. quia folummodo ibi magnificus eft Dominus nofter locus fluviorum rivi latiffimi & patentes : non tranfibit per eum navis remigum, neque trieris magna tranfgredietur eum.

:

22. Dominus enim judex nofter, Dominus legifer nofter, Dominus rex nofter: ipfe falvabit

nos.

23. Laxati funt funiculi tui, & non prævalebunt : fic erit malus tuus ut dilatare fignum non queas. Tunc dividentur fpolia prædarum multarum: claudi diripient rapinam.

24. Nec dicet vicinus : Elangui: populus qui habitat in ea, auferetur ab eo iniquitas.

NOTÆ AD

numerat eos, qui nutriunt & parvum & ma-
gnum populum?

19. cui non dedit confilium: neque fciebat pro-
fundam vocem illius, ita ut non audiret populus
contemptus : & non eft audienti intelligentia.

20. Ecce Sion civitas, falutare noftrum oculi
tui videbunt : Jerufalem civitas dives, tabernacu-
la
quæ non movebuntur: nec auferentur paxilli
tabernaculi ejus in fempiternum, & funiculi ejus
non diripientur :

21. quia nomen magnum Domini vobis. Lo-
cus vefter erit; flumina, & rivi latiffimi & fpa-
tiofi: non ingredietur per eam navis agitata remi-
gio.

Hieron. ubi fup.

1

Ibid. 275.

22. Deus enim meus magnus eft: non tranfibit me Dominus judex nofter, Dominus princeps nofter, Dominus rex nofter: Dominus ipfe Ibid. 276. falvabit nos.

23. Disrupti funt funiculi tui, quia non præva-
luerunt : malus tuus inclinatus eft ut dimittat ve-
la. Non elevabit fignum, donec tradatur in vafti-
tatem: multi igitur claudi prædas facient.

24. Et non dicent: Laborabo: populus qui ha-
bitat in eis, dimittetur eis delictum.
VERSIONEM ANTIQUAM.
tum ós vola, &c. At Iren. 1. 3. c. 20. p. 214. b.
ita dividit Ecce Sion civitas, falutare noftrum oculi tuż
videbunt. Tichon.que, reg. 2. p. 51. e. addit: Jerufalem ci-
vitas dives, tabernacula qua non commovebuntur : neque
agitabuntur pali tabernaculi tui in æternum tempus, neque
funes ejus rumpentur.

babitabit in alta fpelunca petra fortis: panis illi dabitur, aqua ejus fidelis. Sic etiam in Græco. Anon. verò ap. Ambrof. col. 5. e. legit: Et fedit in fpelunca petra Ethan.

vis

.17. Concinit Græc. nifi quòd habet e, videbi, pro videbunt. Hieron, etiam in Matth. 27. to. 4. 141. f. legit: Regem cum gloria videbitis. Tertul. 1. adv. Jud. c. 13. p. 146. a. Regem cum claritate videbitis, & oculi veftri videbunt terram de longinquo. Similiter habet Cypr. 1. 2. Teftim. p. 296. c. cum Auct. 1. de promiff. p. 3. ap. Profp. p. 171. c. Regem cum claritate videbitis.

. 18. Eadem exftant Græcè, repetito verbo sil, funt, poft 2. ubi ; iftud autem rpegoueves, Nobil. reddit paffivo eo, nutriuntur, non activo nutriunt, ut fupra: Gr. etiam tollit &, ante seq. parvum. Ap. Tertul. 1. adv. Jud. c. 13. p. 146. a. hæc pauca: Anima veftra meditabitur

*.21. Græcè, Tóπos úμiv esαi, locus vobis erit; paulòque poft, Traveis, lati, pro latiffimi; denique pro non ingredietur, &c. & Tоpevon TaÚTUV Túr ö♪òr, ¿dé πopeúCETαi πROTOV Éxaúror non ibis banc viam, neque ibit navis impellens remigio; cæt. quadrant.

V. 22. Totidem verba in Græco.

✯. 23. Eadem funt in Græco edit. Rom. præter hoc, voar, invaluerunt, loco prævaluerunt; in Mfs. Alex. & Mediol. ac edd. Ald. & Compl. alvos; fubinde in Rom. xaráss, non dimittet, pro ut dimittat ; & loco vaftitatem, ac pradas, bis megroμur, direptionem, aut prædam. Tichon. reg. 2. p. 51. e. legit: Rupti funt funes tui, quia non valuit arbor navis tua : inclinaverunt tua vela: & non tollet fignum, donec tradatur in perditionem. Auct. op. imp. in Matth. hom. 24. p. 105. a. Dirupti funt funes tui, quæ (1. quia ) non valuit arbor ́tua : inclinaverunt vela tua, & non laxabunt vela tua.

.24. Itidem Græcè, adjecto uno yap, enim, ad verbum dimittetur.

CAPUT X X X I
IV.

VULGATA

Ccedite Gentes, & audite, & populi atten-
dite: audiat terra, & plenitudo ejus; orbis,

& omne germen ejus.

2. Quia indignatio Do

mini fuper omnes gentes,

2... Vide Not.

VULGATA NOVA.

4. Et tabefcet omnis militia cœlorum, & complicabuntur ficut liber cœli : & omnis mili

NOVA.

& furor fuper univerfam militiam eorum : interfecit
eos, & dedit eos in occifionem.

3. Interfecti eorum projicientur, & de cadaveri-
bus eorum afcendet fetor: tabefcent montes à fan-
guine corum.

VERSIO ANTIQUA.
4..... & cœlum convolvetur ut liber.....

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. .2. Ubi Vulg. noftra hab. fuper univerfam militiam, Hieronym. in hunc loc. 277. a. teftatur LXX. tranftuliffe numerum earum.

.4. Suffragatur Græcum, Hieronym. etiam ubi fup.

277. b. ad hæc Vulg. verba, & omnis militia eorum de-
fluet, dicit LXX. tranftuliffe, & ftella defluant. In ed. Rom.
και πάντα τα sea πεσεῖται, ὡς φύλλα, &ς.

Tertul. 1. cont. Hermog. p. 420. b.

5. Inebriatus eft gladius meus in cœlo: nunc defcendet in terram, ut perdat ex ea hominem, & jumentum.

VULGATA

6. Gladius Domini repletus eft fanguine, incraffatus eft adipe, de fanguine agnorum, & hircorum, de fanguine medullatorum arietum : victima enim Domini in Bofra, & interfectio magna in terra Edom. 7. Et defcendent unicornes cum eis, & tauri cum potentibus inebriabitur terra eorum fanguine, & humus eorum adipe pinguium :

8. quia dies ultionis Domini, annus retributionum judicii Sion.

&

9. Et convertentur torrentes ejus in picem, humus ejus in fulphur : & erit terra ejus in picem ärdentem.

10. Nocte & die non exftinguetur, in fempiternum afcendet fumus ejus : à generatione in generationem defolabitur, in fæcula fæculorum non erit tranfiens VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.

tia eorum defluet, ficut defluit folium de vinea & de ficu.

5. Quoniam inebriatus eft in cœlo gladius meus: ecce fuper Idumæam defcendet, & fuper populum interfectionis meæ, ad judicium.

NOVA.

per eam.

II... Vide Not.

11. Et poffidebunt illam onocrotalus & ericius : ibis & corvus habitabunt in ea : & extendetur fuper eam menfura, ut redigatur ad nihilum, & perpendiculum in defolationem.

12. Nobiles ejus non erunt ibi: regem potiùs invocabunt, & omnes principes ejus erunt in nihilum. 13. Et orientur in domibus ejus fpinæ, & urticæ, & paliurus in munitionibus ejus : & erit cubile draconum, & pafcua ftruthionum.

14. Et occurrent dæ14... Vide Not. monia onocentauris, & pilofus clamabit alter ad alterum : ibi cubavit lamia, & invenit fibi requiem.

15..... ibi obviaverunt fibi cervi, & viderunt 34. col. 279. f. ex facies fuas:

Lxx.

16. numero tranfierunt; unus ex ipfis non peFiit, nec quæfivit alterum: Dominus enim præcepit eis, fpiritus ejus congregavit eos.

17. Et ipfe dedit eis fortes, & manus illius dividet eis, ut pafcantur in fempiternum, & poffideant in generatione generationum, & requiefcant in ea.

2

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

.5. Similiter ap. eundem Hieron. ep. ad Euftoch, to.
4. p. 2. col. 28. c. & ep. ad Damaf. col. 148. f. Inebria-
tus eft gladius meus in cœlo. Ita quoque fert edit. Rom.
loco verò feqq. additi i Idualar xalancerαι,
v ży
ἐπὶ τὸν λαὸν τῆς ἀπωλείας μετὰ κρίσεως ecce fuper Idumaam
defcendet, fuper populum perditionis cum judicio. Rurfum
Hieron. 1. 2. cont. Pelag. to. 4. 528. f. legit: Quomodo
inebriatus eft in cælo gladius meus, & nunc fuper Idu-
maam defcendet.

V. 11. Eo fpectare videntur quæ Tertul, ait 1. de Idol. c. 23. p. 247. a. Viderimus fi corvus, & milvus, & lupus, canis in Ecclefia erit.

V. 14. Hieron. in eund. loc. col. 279. a. Et occurrent. fibi in ea (juxta LXX.) diverfa damonum phantafmata. In edit. Rom. Και (υναντήσαι δαιμόνια ὀνοκενταύροις, &c. #. 15. Græc. ÉLET Curúrtnoar e'xapor, y eïdor và πрóów

CAPUT

VERSIO ANTIQUA.

za amúr. Vigil. Tapf. 1. 12. de Trin. p. 301. c. occur rerunt fibi cerva, viderunt facies fuas.

V. 16. Vigil. Tapf. 1. 12. de Trin. p. 301. c. numero tranfierunt, & una ex eis non periit; alia aliam non quafivit: quia Dominus mandavit eis, & fpiritus ejus congregavit eas. Vigilio favet Gr. edit. Rom. nifi quòd pro quafivit, hab. Tusar, quafierunt; ultimòque, Cumyaye dvrá at in Mf. Mediol, snoer..... Corúyayer autás fimiliter avrás, in Alex. ac edd. Ald. & Compl.

*. 17. Grac. Καὶ αὐτὸς ἐπιβαλεῖ αὐτοῖς κλήρες, χεὶρ αυτό διεμέρισε, βόσκεπαι· εἰς τὸν αἰῶνα χρόνον κληρο VOμVOSTE JEVεas (in Mfs. Alex. & Mediol. ac edd. Ald. & Compl. εἰς γενεάς ) γονεῶν ἀναπαύονται ἐπ ̓ αυτής. Εt ipfe mitter eis fortes, & manus ejus diftribuit, ut pascantur: in æternum tempus poffidebitis: (in) generationes generationum requiescent fuper eam.

Hilar. in Pf. 54. col. 106. f. 107.a.

2. Florebunt, & exfultabunt deferta Jordanis : gloria Libani data eft ei, & honor Carmeli; & populus meus videbit gloriam Domini, & altitudinem Dei noftri.

3. Invalefcite manus invalidæ, & genua diffo-
NOTE AD VERSIONEM
*. 1. Itidem Græcè, detractâ conjunct. &, ante ex-
fultet. Item apud Hilar. in Pf. 54, col. 106. f. Latare
defertum fitiens, exfultet defertum, floreat tanquam li-
lium fimiliter in Pf. 65. col. 177. c. nifi quod hab. ...
exfultet defertum. Apud Ambrof. 1. de virginit. to. 2.
226. d. Latare fterilis, & exfulta defertum, & floreat ut
lilium.

:

. 2. Græcipitio hab. Kai and, Et efflorebunt; extremò verò collit vocem noftris cæt, ut in textu Lat. Tertul. I. 4. adv. Marc. p. 703.a. legit videbit enim populus fublimitatem Domini, & gloriam Dei. Hilar. in Pf.

.

3. Confortate manus diffolutas, & genua deANTIQUA M.

54. col. 106. f. prima tantùm refert, Et floreant, & exfultent deferta Jordanis ; quæ rurfus hab. in Pf. 65. col. 177. c. excepto uno effloreant: non etiam eò loci adduntur plura apud ipfum, fed utrobique proximè fequitur ; Invalefcite manus, &c.

.3. Sic iterum legit Hilar. in Pf. 65. col. 177. Ca Iren. verò 1.3: c. 20. col. 214. a. Confortamini manus refolutæ, & genua debilia: item 1. 4. c. 33. p. 273. c. dicit: Manus dissoluta, & genua debilia firmabuntur. Tertul, 1.4. adv. Marc. p. 703. b. Convalefcite manus dimissæ, & genua diffoluta: & inf. p. 719, a. Invalefcite manus dimiffa,

4. Dicite pufillanimis: Confortamini, & nolite timere: ecce Deus vefter ultionem adducet retributionis : Deus ipfe veniet, & falvabit vos. 5. Tunc aperientur oculi cæcorum, & aures furdorum patebunt.

6. Tunc faliet ficut cervus claudus, & aperta erit lingua mutorum : quia fciffæ funt in deferto aquæ, & torrentes in folitudine.

7. Et quæ erat arida, erit in ftagnum, & fitiens in fontes aquarum. In cubilibus, in quibus priùs dracones habitabant, orietur viror calami & junci.

8. Et erit ibi femita & via, & via fanta vocabitur : non tranfibit per eam pollutus, & hæc erit vobis directa via, ita ut ftulti non errent

per eam.

9. Non erit ibi leo, & mala beftia non afcendet per/eam, nec invenietur ibi: & ambulabunt qui liberati fuerint.

10. Et redempti à Domino convertentur, & venient in Sion cum laude : & lætitia fempiterna fuper caput eorum : gaudium & lætitiam obtinebunt, & fugiet dolor & gemitus.

VERSIO ANTIQUA...

4. Confolamini modici animi fenfu, invalefcite, & nolite timere: ecce Deus nofter judicium reddet: ipfe veniet, & falvabit nos.

5. Tunc aperientur oculi cæcorum, & aures furdorum audient.

Hilar. ubi fup.

Cypr. 1. 2. Teft. 287. c.

6. Tunc faliet claudus ficut cervus, & plana erit lingua mutorum: quia rupta eft in deserto p. aqua, & rivus in terra fitienti. 7..... erit ibi lætitia avium, & caulæ gregum. Hieron. in Ifai.

35. col. 281. a.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
genua refoluta: & l. de refurr. carn. p. 574. a. ait :
Nec manus arida, & genua diffoluta revaluerunt. Novatian.
1. de Trin. p. 1037. c. Convalefcite manus diffoluta, 5
genua debilia, Cypr. 1. 2. Teftim. p. 287. c. cum Lact.
1. 4. Inftitut. c. 15. p. 578. Confortamini manus refoluta,
genua debilia. Ambrof. I. de Jof. c. 3. col. 489. c.
Convalefcite manus demiffa, & genua diffoluta: item 1. de
fug. fæc. c. 7. col. 432. f. & in Pf. 47. col. 941. c. &
epift. 63. col. 1044. a. Convalescite manus remissæ, &c.
Hieron. in Sophon. 2. col. 1658. e. Confortamini manus
diffoluta,
, genua debilia folidamini : & l. 2. in ep. ad Eph.
to. 4. 354. f. Confortamini manus dimissa, & genua dif-
foluta. In Collat. Carthag. p. 485.c. ex parte Donatift.
Confortamini manus diffolutæ, & genua debilia. Græc.'1-
σατε χεῖρες ανειμέναι, και γόνατα παραλελυμένα.

15. p. 578. Cypr. 1. 2. Teftim. p. 287. c. Collat. Car-
thag. p. 485. c. Auct. 1. de promiff. p. 3. ap. Profp. p.
175. e. & S. Leo fer. 52. p. 122. a. Similiter haber Auct.
op. imp. in Matth. hom. 45. p. 186. c. excepto ult. pa-
tebunt, pro audient.

.4, Ita rurfum legit Hilar. in Pf. 65. col. 177. c. fed
abfque conjunct. &, ante nolite. Iren. 1. 3. c. 20. p. 214.
a. Adhortamini pufillanimes fenfu, confortamini, ne timea-
tis: ecce Deus nofter judicium retribuat, & retributurus eft :
ipfe veniet, 5 falvabit nos. Ita quoque in Græco, Apud
Tertul. 1. 4. adv. Marc. p. 703.b. convalefcite, nec ti-
mete & l. adv. Jud. c. 10. p. 143. c. ecce Deus nofter
judicium retribuit: ipfe veniet, falvos faciet nos. No-
vatian. lib. de Trin. p. 1037. c. Confolamini pufillani-
mes fenfu, convalefcite, nolite timere: ecce Deus nofter ju-
dicium retribuet: ipfe veniet, 5 falvabit nos. Lactant. I.
4. Inftit. c. 15. p. 578. Confolamini qui eftis pufilli ani-
mi, nolite timere, nolite metuere: Dominus nofter judicium
retribuet ipfe veniet, 5 falvos faciet nos. Cypr. 1. 2. Tef-
tim. p. 287. c. Exhortamini qui eftis pufillanimes, nolite
metuere: Deus nofter judicium retribuet: ipfe veniet, &
falvos faciet nos. In Collat. Carthag. p. 485. c. Confor-
tamini qui eftis pufillanimes, nolite timere: Dominus nof
ter judicium retribuet, & ipfe veniet, & falvos faciet nos.
Vide Aug. in Joh. 6. col. 184. e. Auctor 1. de promiff. ap.
Profp. p. 175. e. Exhortamini qui eftis pufillanimes, confor-
tamini, jam nolite timere: ecce enim Deus nofter retribuet
judicium: ipfe veniet, falvos nos faciet. Auct. op. imp.
in Matth. hom. 45. p. 186. c. ipfe veniet Dominus, 5
faluabit nos. In Miffali Rom, ad offert, fer. 4. IV. temp.
Adv. Confortamini, & jam nolite timere: ecce enim Deus
nofter retribuet judicium : ipfe veniet, 5 falvos nos faciet:
& ad Commun. Dom. 3. Adv. Dicite: Pufillanimes con-
fortamini, nolite timere: ecce Deus nofter veniet, &
falvabit nos: Vulg. fcribit vos; at Hieron. in hunc loc.
col. 281. a. monet LXX. tranftuliffe nos.

. 5. Eadem repetit Hilar. in Pf. 65. col. 177. c. nec
aliter in Græco. Apud Iren. 1. 4. c. 33. p. 273. c. ver-
ficulorum ordo invertitur; nempe primo loco legitur:
Quemadmodum cervus, &c. ut
infra; fubinde : Et
aperien
tur oculi cæcorum, &c. ut in textu. Item ap. Tertul. 1.
adv. Jud. c. 10. p. 143. c. 1. loco Tunc infirmi cura-
buntur; deinde: 5 oculi cæcorum videbunt, & aures fur-
dorum audient: & l. 4. adv. Marc. p. 719. a. Tunc pate-
fient oculi cæcorum, & aures exaudient furdorum. Novatian.
verò 1. de Trin. p. 1036. a. & 1037.c. textui Hilar. fuf
fragatur ad verbum. Accinunt Lactant. 1. 4. Inftitut. c.

. 6. Eadem legit Lact. 1. 4. Inftitut. c. 15. p. 578. Nec diffimile Græcum eft, nifi quòd habetur ibi, Tam δὲ ἐναι γλώσσα μαγικάλων, expedita autem erit lingua bala borum; paulòque poft, pápar, vallis, non rivus. Apud Iren. 1. 4. c. 33. p. 273. c. Quemadmodum cervus, claudus faliet, & plana erit lingua mutorum; deinde, & aperientur oculi cacorum, &c. de . præced. Apud Tertul. 1. 4. adv. Marc. p. 719. a. Tunc faliet claudus ut cervus, & clara erit lingua mutorum : & l. cont. Jud. c. 10. p. 143. c. Et claudus faliet velut cervus 5 multorum (1. mutorum) lingua folventur: vide etiam 1. de refur. carn. P. 574. a. Novatianus 1. de Trin. p. 1036.a. & 1037. c. Tunc faliet claudus ficut.cervus, & diferta erit lingua mutorum. Hilar. in Pi, 54. col. 106. f. 107. a. Erudietur lingua mutorum; tunc faliet claudus tanquam cervus : & in Pf, 65. p. 177. c. Et audietur lingua mutorum ; tunc faliet claudus tanquam cervus. Ambrof. in Pf. 48. col. 947. e. Clara erit lingua mutorum. Collat. Carthag. p. 485. c. Plana erit lingua mutorum, & claudus faliet ficut cervus : quoniam rupta eft in deferto aqua, 5 fons in terra fitienti. Auct. verò 1. de promiff. p. 3. ap. Profp. p. 175. e. cum Cypr. Tunc faliet claudus ficut cervus, plana erit lingua mutorum. Succinit Leo M. fer. 52. p. 122. a. Apud Auct. op. imp. in Matth. hom. 45. p. 186. c. fic: & lingua mutorum diferta erit.

.7. Ita tranftulerunt LXX. tefte Hieron. Editio Rom.
habet: 'Exsi sv'pegoúr ópréar, éwaúreis zaráμo, y “an. Ibi
lætitia avium, caule arundinis, & paludes. Ald. waμris
καλάμε, al. ποιμνίων.

. 8. Eadem exftant Græcè, præter vocem unam
axábapros, immundus,
axalapтos, immundus, loco immundum. Hieronymus
in hunc locum, col, 281. a. ait ita tranftuliffe LXX.
neque erit ibi via immunda: qui autem difperfi funt,
tranfibunt per eam, & non errabunt; inf. col. 282. c.
& qui difperfi fuerant; Græcè, oi de Nicowapμśvol.
In Collat. Carthag. ex parte Donatift. p. 485. c. Illic
via munda, & fan&a vocabitur: & non tranfibit illic im-
mundus, neque erit illic via immunda; fequentia defunt.

. 9. Ita Græcè, nifi quòd initio deeft vocula jam ;
ut & inf. ifta, quidquam; at in ed. Compl. eft, &der των
Torpor Anpicor &, &c. fubinde, loco 5 ambulabunt, ita
Gr. ama Topsú Corre. In Collat. Carthag. p. 485. c. Etiam
illic non erit leo, neque ex beftiis malis afcender in illa, neque
invenientur in illa : fed ambulabunt illic redempti↳ 5 electi.

. 10. Eadem funt in Gr. detracto ult. ab illis. Apud Ambrof. in Pf. 38. col. 849. b. fugit dolor, triftitia, S gemitus: & in Pf. 36. col. 797. d. fugiet dolor, gemitus, triftitia item 1. 2. de Abr. c. 5. p. 322. c. fugiet, &c. Fulg. 1. 3. ad Trafim. c. 19. p. 125. legit : gaudium & lætitiam obtinebunt, 5 fugiet ab eis dolor & gemitus. Græc. supogcom xaraлúterαι durys, dwideœ ỏ đêm, KC

H