VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.
Tichon. ubi fup. 17. qui ponit orbem terræ totum desertum, 17. qui posuit orbem desertum, & urbes ejus

civitates destruxit , abductosque non folvit ? destruxit, vin&tis ejus non aperuit carcerem?

18. Omnes reges gentium dormierant in ho 18. Omnes reges gentium universi dormierung
nore, homo in domo sua.

in gloria, vir in domo sua.
19. Tu autem projectus es in montes velut 19. Tu autem projectus es de sepulcro tuo,
mortuus, abominatus cum omnibus qui cecide- quafi ftirps inutilis pollutus, & obvolutus cum his
runt interfe&ti gladio, & descenderunt ad infe- qui interfe&ti sunt gladio , & descenderunt ad fun-
ros. Quomodo venisti?

damenta laci, quasi cadaver putridum.
20. Sicut vestimentum sanguine conspersum

20. Non habebis consortium, neque cum eis in non erit mundum , ita nec tu eris mundus : sepultura : tu enim terram tuam disperdidisti

, tu quia terram meam perdidifti, & plebem meam populum tuum occidisti : non vocabitur in æteroccidisti : non eris in æternum tempus, semen ne num semen pessimorum.

quam.
Hieron. in Ifai. 21. Præpara filios tuos occisioni* peccatis pa 21. Præparate filios ejus occisioni in iniquita-
14. col. 162.

tris tui, ut non consurgant, & pollideant ter te patrum suorum : non consurgent , nec hære.
& impleant terram civitatum.

ditabunt terram , neque implebunt faciem orbis cati.

civitatum.
22. Et insurgam eis , dicit Dominus fabaoth : 22. Et consurgam super eos, dicit Dominus
& disperdam nomen eorum, & reliquias, & fe- exercituum : & perdam Babylonis nomen , & re-
men : hæc dicit Dominus.

liquias , & germen, & progeniem , dicit Domi

* Ed. vitiosè pec. ram ,

nus.

versas gentes.

Ticbon. reg. 4. Po

23. Ponam Babylonem desertum , ut inhabi 2 3. Et ponam eam in poffeffionem ericii, & 60.b.

tent in ea hericii, & erit in nihilum, & ponam in paludes aquarum, & scopabo eam in scopa te-
illud luti voraginem in perditionem : hæc dicit rens, dicit Dominus exercituum.
Dominus sabaoth,
24

dicens: Quomodo dixi, sic erit:& quemad 24. Juravit Dominus exercituum, dicens : Si
modum cogitavi,

non, ut putavi, ita erit : & quomodo mente trac

tavi,
25. sic perfeverabit : Ut perdam Affyrios in 25. sic eveniet : Ut conteram Assyrium in ter-
terra mea, & in montibus meis : & erunt in con ra mea, & in montibus meis conculcem eum : &
culcatione, & auferetur ab eis jugum eorum, & auferetur ab eis jugum ejus, & onus illius ab hu-
gloria ab humeris eorum auferetur.

mero eorum tolletur.
26. Hæc cogitatio, quam cogitavit Dominus 26. Hoc confilium , quod cogitavi super om-
in orbem terræ totum, & hæc manus alta super nem terram, & hæc est manus extenta super uni-
omnes gentes orbis terræ.
27. Deus enim sanctus quod cogitavit , quis 27. Dominus enim exercituum decrevit : &

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUA M.
ř. 17. In edit. Tichonii legitur civitas autem , loco ci- perdidifti & plebem meam occidifti : non manebis in
vitates ; sed aperto mendo , quod correximus : Græcè con aternum tempus, semen nequam : Hieron. locis cit. semen pef-
ftanter , aj tas basis aurg. Cypr.l. 3. Testim. p. 329. a. fimum. Collationi Carthag. Græcum confonat ad verbum.
fimiliter hab. qui ponit orbem terra tolum defertum , è Gr. W.21. Ita Hieron. habet ex ed. LXX. irem sup. col.
ó geis Thy oixxpéruv o'any s'pupor. Hieron. in Isai. 14. p. 160. 114. e. ex eadem edit. Para filios tuos interfectioni , propter
d. qui pofuit orbem terrarum defertum , five , inquit , ut peccata patris tui. In Collat. Carthag. p. 489. c. Fara fa-
juxta Hebraicum , præter LXX. omnes alii tranftulerunt , lios tuos interfici peccatis patris tui , ut non exfurgant. Si-
quafi defertum : & paulò fup. ad hæc Vulgatæ verba , militer ap. Tichon. reg. 7. p. 63. h. & 6s. c. exceptis
vinilis ejus non aperuit carcerem , addit : Jive net LXX. his, interfice peccatis patris tui, ut non refurgant ; sed le-
tranftulerunt : eos qui ducebantur non solvit. In ed. Rom. gendum procul dubio interfici; ver. enim Mis. fæpe mu-
To's y Taywriñ ox f'XOE, E qui in obduftione erant non fol tant į in e. Græcè : 'Ezoluccoy Ta TéxVGC 08 cranrei tais
vit.

αμαρτίαις τε πατρος αυτών ( Mf. Αlex. σε , ) ίνα μν αναςάσι,
. 18. Eadem refert Hieron. in Isai. 14. col. 160. f. ex και κληρονομήσωσι την γην, και έμπλήρωσε την γην πολέμων , al.
LXX. excepto verbo dormierunt : ita quoque est in Gr. ed. TórçarHieron. etiam ibid. col. 114. e, notar dictionem
Rom. Apud Tichon. loco citato , p. 65. b. Omnes reges Hebraïcam significare pofle civitates, & adversarios,
terra dormierunt in honore , &c.

*.22. Eadem prorsus in Græco. .
$. 19. In edit. Tichonii pro interfe&ti , legitur in defer . 23. Hieron. in Ifai. 14. p. 163. b. ita legit ex LXX.
tis, fed manifesto errore typographico ; nec multò meliùs Et ponam Babyloniam defertam , dicit Dominus , ita ut habia
infra, p. 65. b. inferti; nam in Gr., constanter , & xx£Xv tent in ea bericii, Serit in nihili , & ponam eam luti vo-
Tuubrwv, confolis, menda autem id genus frequenter oc raginem in perditionem. Ita quoque est in Gr. ed. Rom.
currunt oculis in Biblioth. nov. PP. Lugdun. Hieron. in deletis tamen his, dicit Dominus , & in ea ; hab. etiam fpu-
Ifai. 14. col. 160. f. Ita legit ex LXX. Tu autem proji mor, defertum, non desertam ; ultimòque addit, Táde né-
cieris in montibus fcut abortivum , abominabilis , invo γει Κύeιος σαβαώθ, ,
lutus cum interfeitis gladio , defcendentibus ad fundamenta X. 24. A Græco abest verbum 1. dicens ; loco verò co-
serra : at inf. col. 161. a. ait : Projectus est autem quafi gitavi, legitur Bebéasupal, confilium cepi ; cæt. ut in Lar.
Sanies , quæ, inquit , Hebraicè dicitur neser ; quam Aquila lup.
ixpa interpretatus eft, cabem videlicet , & pædorem ; quem X. 25. Eadem pene in Græco , nifi quòd jungirur autav,
Symm. e'xtpaka, id eft , abortivum, LXX. mortuum. In eorum , huic voci, gloria ; tollitur verò post seq. humeris ; at
ed. Rom. sic : Südé piphon (v., 7cīs opel cos rexpės , 86 in ed. Compl. habetur harcutar. Observar etiam Hieron.
Τελυγμένος με τα πολλών τεθνηκότων εκκεχεντημένων μαχαίραις, in hunc loc. col. 164. a. pro onus , quod legitur in Vulg.
xatabawórtw sis any in Ald. & Compl. uaxcipą. Nur LXX. transtulile xüdos, id est , gloria.
piam autem id invenitur quod extremò addit Tichon. ¥. 26. Græcè, loco cogitatio, quam cogitavit , legitur
Quomodo venifti ? idem tamen rursus memorat inf. p. 65.c. Á fras', un bebéreu tell, consilium , quod decrevit ; cæt. ut in

X. 20. Eadem repecic Tichonius inf. col. 65. c. Mul textu, hoc detracto ult. orbis terræ; quod tamen fubdit
tùm autem hîc Hebraicum textum & LXX. differre inter Mf. Alex. Ad hoc autem Vulg. Super omnem terram ,

Hie-
se observar Hieron, in hunc loc. col. 161. d. 162. a. Ita ron, in comm. col. 164. d. air : Pro omni terra ,

LXX.
quippe habent LXX. ipso auctore : Quomodo vestimentum universum orbem interpretasi funt.
commiftum fanguine non erit mundum, fic nec tu eris mun ¥. 27. Græc. ipso initio hab.' A ràp, Quæ enim, loco
dns :

: quia terram meam perdidisti, & populum meum in- feq. quod; & pro cogitavit, constanter , FECÉMEU TO!, deo
terfecisi; sup. 114. b.occidift. In Collar. Carthag. p. 489. crevit"; fubinde, durs riviermir, ejus excelfam, loco ila
c. Quomodo veftimentum confperfum in fanguine non erit lam fortem ; cæt, ut in Lat, fupra.
mundum, ita nec su eris mundus : quia terram

VUL G-ATA NOVA,

VERSIO. ANTIQUAM quis poterit infirmare ? & manus ejus extenta : & disperger? & manum illam fortem quis avertet? Tichon. ubi frep. quis avertet eam?

28. In anno, quo mortuus eft rex Achaz, fac 28. Anno, quo mortuus eft rex Achaz, fac Hieron. in Ifai. tum eft onus istud : tum est verbum iftud :

14., col. 164. 29. ne læteris Philifthæa omnis tu , quoniam 29. ne lætemini alienigenæ omnes, contricomminuta eft virga percufforis tui : de radice tum est enim jugum ejus, qui percutiebat vos: enim colubri egredietur regulus, & femen ejus ab- fiquidem ex semine serpentis egredientur genisorbens volucrem.

mina aspidum, & ex geniminibus eorum egre

dientur ferpentes pennati.
30. Et pafcentur primogeniti pauperum, & 30. Et pafcentur pauperes per eum, paupe-
pauperes fiducialiter requiescent : & interire fa res homines in pace requiefcent : interficiet au-
ciam in fame radicem tuam, & reliquias tuas in tem in fame semen tuum, & reliquias tuas oc-
terficiam..

cidet.

VULGATA
31. Ulula porta, clama civitas : prostrata est Phi 32. Et quid responde-
listhæa omnis : ab Aquilone enim fumus veniet , & non bitur nunciis gentis ? Quia
est qui effugiet agmen ejus,

Dominus fundavit Sion, & in ipfo fperabunt pauperes

populi ejus.
NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
*. 28. Hæc & feqq. refert Hieron. secundùm edir. • '. 32. Hieron. in Isai. 14. col. 165.f. moner pro nun-
LXX, ita quoque leguntur hodie in Gr. ed. Rom. ciis, quod hab. Vulg. id eft, angelis , omnes , præter Symo

$. 29. Hxc tora concinunt cum Græco, nisi exceperis machum, reges esse interpretatos : & fup. 117. a. Pro ano,
Tò ex geniminibus , pro quo rursus ta é xgora, fetus; ulti- gelis , inquit, LXX. tranftulerunt reges, unius alepb littera
mò etiam teréleroi ; volantes ,

loco pennati.

errore decepti. W. 30. Vix meliùs è Græco.

NOVA.

32... Vide Not.

1.

1.

Ibid. 167.6

CAPUT X V.
VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA.
Nus Moab. Quia nocte vastata est Ar Erbum contra Moabitidem. Nocte periit Hieron, in Ifaia

V is
Moab, conticuit : quia nocte vastatus
eft murus Moab, conticuit.
bitidis.

167.a.
2. Ascendit domus, & Dibon ad excelsa in 2. Contristamini in vobis, peribit enim Di-

planctum super Nabo, & fuper Medaba, Moab mon, ubi ara est: illuc ascenderis ad plorandum......
Jer. 48. ululavit : in cunctis capitibus ejus calvitium, &
37 omnis barba radetur.
Ezech.

VULGATA

NOVA. 7.18.

3. In triviis ejus accincti sunt sacco : super tecta 6. Aquæ enim Nemrim desertæ erunt , quia aruit
ejus , & in plateis ejus oinnis ululatus descendit in file herba, defecit germen, viror omnis interiit.
tum.

7. Secundùm magnitudinem operis , & visitatio
4. Clamabit Hesebon, & Eleale, usque Jafa au eorum : ad torrentem falicum ducent eos.
dita est vox eorum : fuper hoc expediti Moab ulula 8. Quoniam circuivit clamor terminum Moab: uf-
bunt, anima ejus ululabit libi.

que ad Gallim ululatus ejus , & usque ad Puceum Ehun
5. Cor meum ad Moab clamabit, vectes ejus usque clamor ejus.
ad Segor vitulam conternantem : per ascensum enim 9. Quia aque Dibon repletæ sunt sanguine : ponam
Luith flens afcendet , & in via Oronaim clamorem con enim fuper Dibon additamenta ; his qui fugerint de
tritionis levabunt.

Moab leonem, & reliquiis terræ.
NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
.1. Ista refert Hieron. ex edit. LXX. item inf. 173. persit..... periit.
b. ex iisdem, Verbum contra Moab. In ed. Rom. To's

рица X. 2. Ita rursum Hieron. ex ed. LXX. In Rom. fic :
το κατά της Μωαβίτιδος. Ιn Compl. “Ρήμα κατα τη Μωάς. Λυπείθε εφ' εαυτες, απολείται γαρ και Δντων, ο βωμός
Ubique inf. Toasita...... Tomcito , peribit..... peribit , non υμών έχει αναζήσεθε κλαίειν , &c.

" E .

CAPUT X V I.
VULGATA

NOVA.
Mitte agnum Domine dominatorem terræ, de 3. Ini consilium, coge concilium : pone quasi noc-
Petra deferti ad montem filize Sion.

tem umbram tuam in meridie: absconde fugientes, &
2. Et erit : Sicut avis fugiens, & pulli de nido vagos ne prodas.
avolantes, fic erunt filiæ Moab in transcensu Arnon.
VULGATA
NOVA.

VERSIO ANTIQUA.
4. Habitabunt apud te profugi mei: Moab ef 4. Ecce profelyti per me accedent ad te..... Tertul. 1. 3. ad
to latibulum eorum à facie vaftatoris : finitus est

Marc. p. 178.6.
enim pulvis, consummatus est mniser : defecit qui
conculcabat terram.
5. Et præparabitur in misericordia folium , &

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM
8.4. Græc. Il@ogixuCzoi co vi purades Mwób, Accolent sibi profugi Moab.
Tom. II.

Zzz

VERSIO ANTIQUA.

VULG'ATA 'NOV A.
sedebit super illud in veritate in tabernaculo Da-
vid , judicans & quærens judicium, & velociter

reddens quod juftum eft.
Hieron. in Isai, 16. 6. Audivimus injuriam Moab, contumeliosus 6. Audivimus fuperbiam Moab, superbus eft Jer, 48.
col. 170.

eft valde : fuperbia ejus, & injuria ejus , & furor valde : fuperbia ejus & arrogantia ejus g& indig- 29.
non sicut divinatio tua, non sic.

natio ejus plufquam fortitudo ejus.
7. Ululabit Moab, siquidem in Moab omnes 7. Idcirco ululabit Moab ad Moab, univer-
ululabunt : habitatoribus autem Deseth meditabe- fus ululabit : his, qui lætantur fuper muros codi
ris, & non confunderis.

lateris, loquimini plagas Yuas.
8. Campi Efebon lugebunt , vinea Sabama..... 8. Quoniam fuburbana Hesebon deserta funt,

& vineain Sabama domini gentium exciderunt :
flagella ejus usque ad Jazer pervenerunt : errave-
runt in deserto, propagines ejus relictæ sunt, tran-

fierunt mare.

VULGATA NOVA.
9. Super hoc plorabo in fletu Jazer vineam Sabama : 12. Et erit : cùm apparuerit quod laboravit
inebriabo te lacrymâ meâ Hesebon , & Eleale : quo- Moab super excelsis fuis, ingredietur ad fan&a fua ut
niam super vindemiam tuam, & super meffem tuam obfecret, & non valebit.
vox calcantium irruit.

13. Hoc verbum , quod locutus est Dominus ad
10. Et auferetur lætitia & exsultatio de Carmelo,

Moab ex tunc :
& in vineis non exsultabit neque jubilabit : vinum in 14. & nunc locutus eft

14... Vide Nor.
torculari non calcabit qui calcare consueverat : vocem Dominus , dicens : In tri-
calcantium abstuli.

bus annis , quafi anni mercenarii , auferetur gloria
11. Super hoc venter 11... 12. Vide Not.

Moab super omni populo multo , & relinquetur parmeus ad Moab quasi ci

vus & modicus, nequaquam multus.
chara sonabit, & viscera mea ad murum cocti lateris.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
¥.6. Hæc , & fequentia citantur ab Hieronymo juxta serb : atramen Hieronymus in decursu explanationis conf-
edit. LXX. In edic. Rom. tollitur eft, poft contumelio tanter hab. col. 171. e. Quod in LXX. pofitum eft, habi-
fus; loco verò fuperbia ejus , & feqq. legicur , tù UTSpu- tatoribus Deseth, in Hebraico non habetur , sed pro boc len
Pariæv Enegro ó' x ŠTW5 mi parteia o8 , ex ftes, fuperbiam gitur ares , quod testam, five coctum laterem fignificat.
fuftuli : non fic divinatio tua, non fic : à nonnullis abest $.8. Ita in Græco , excepro ult. Esborrec.
verbum szines ; ed. etiam Compl. adjungit Tür Teppe . 11. 12. Hieron. in hunc loc, col. 173. b. ait :
viar antecedentibus ; legit enim, vleishy opórege TW UT: LXX. interpretati funt , Interiora Propheta quafi mu-
pupariar, contumeliofam valde fuperbiam. In Mf, Mediol. rum renovata à Deo ; & erubefcere eum , id est , Moab, a
ita : unspúpavos coótese, xata το έπαρμα αυτή, και κατα intrare ad aras , 88 ad ea quæ nu falta fint : at verò
Tù imepupariar autě, i tù opyrir ávíg. In ed. Ald. aj v sensum magis , quàm verba reddidise Hieronymum, li-
üles aviš, y si vñvis autõ. At Hieron. I. 3. cont. Pe quet ex his quæ leguntur hodie in edit. Rom. Kai rà
lag. to. 4. 531. c. fic haber : Audivimus fuperbiam Moab, τός με ως τείχος νεκαίνισας. Και έται εις το ντegπιναι ζε,
superbus est valde : altitudinem illius, iš elationem , & glo ότι εκοπίασε Μωαβ επί τοις βωμούς και και είζελεύσεται εις τα χει-
rificationem , inflationem cordis ego cognovi, dicit Do egroiuta avrūs Er interiora mea quasi murum renovasti.
minus: quoniam nequaquam juxta inflatimem ejus , for Et erit in confufionem tuam , quia laboravit Moab in aris ,
titudo illius eft.

88 ingredietur in manufatta fua, &c.
.7. Eadem leguntur Græcè, præter nomen &ée, pro ¥. 14. LXX. pro populo multo, transtulerunt divitiis
Defesh: error oriri potuit ab incuria librarii , qui junxit multis, teste Hieronymo, ubi fup. col. 173. c. nunc etiam
voculam dè , autem , cum feq. !!!, unde factum est De legitur Grace, παντί τω πλέτω τω πολλώ.

1.

CAPUT X V I I.
VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.
Erbum contra Damascum.....
Hieron. in Ifai. 1.

Nus Damasci, Ecce Damascus definet effe
V
17.col. 173. f.

civitas, & erit ficut acervus lapidum in

ruina.
VULGATA

NOVA.
2. Dereli&tæ civitates Aroer gregibus erunt, & re rens fpicas in valle Raphaim.
quiescent ibi, & non erit qui exterreat.

6. Et relinquetur in eo ficut racemus, & ficut ex-
3. Et ceffabit adjutorium ab Ephraim, & regnum cuffio oleæ duarum vel trium olivarum in fummitate
à Damasco:& reliquiæ Syriæ ficut gloria filiorum If- rami , sive quatuor aut quinque in cacuminibus ejus
raël erunt : dicit Dominus exercituum,

fructus ejus : dicit Dominus Deus Ifraël.
4. Et erit in die illa : attenuabitur gloria Jacob, & 7. In die illa inclinabitur homo ad Factorem suum,
pinguedo carnis ejus marcescet.

& oculi ejus ad sanctum Ifraël respicient :
s. Et erit ficut congre-
S... Vide Not.

8. & non inclinabitur ad altaria, quæ fecerunt ma-
gans in messe quod reftite-

nus ejus : & quæ operati sunt digiti ejus non respiciet,
rit, & brachium ejus fpicas leget : & erit ficut quæ- Jucos & delubra.
VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA.
Hieron, in ift. 9. In die illa, erunt civitates tuæ derelictæ , si 9. In die illa, erunt civitates fortitudinis ejus
17. col. 124. b. cut dereliquerunt Amorrhæi & Evæi à facie filio- dereli&tæ ficut aratra, & fegetes quæ dereliétæ
176. f. 177... 6

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
** L.xx.

X. I. Hieron. dicit fic habere LXX. tum subdit : ad valle Raphaim, interpretatos esse vallem duram ; Gr.
dentes de fuo quod s in Moab fecere principio. In ed. Rom. pácarlo sepsą.
Το ρημα το κατα Δαμασκέ. .

*¥. 9. 10. Eadem sunt in Græco, verbum pro

verbo. *.5. Hieron, in hunc loc, col. 176. b. ait LXX. pro

Hieron, ubi fup.

VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA. funt à facie filiorum Ifraël, & eris deserta. rum Ifraël, & erunt deserræ.

10. Quia oblita es Dei falvatoris tui, & fortis 10. Quia dereliquisti Deum falvatorem tuum,
adjutoris tui non es recordata : propterea planta- & Domini auxiliatoris tui non es recordata : ideo
bis plantationem fidelem, & germen alienum se- plantabis plantationem infidelem, & femen in-
minabis.

fidele.
11. In die plantationis tuæ labrusca, & mane 11. Et in die qua plantaveris, errabis: fi autem
femen tuum florebit: ablata est messis in die hære- manè seminaveris, florebit in messem in die hæ-
ditatis, & dolebit graviter.

reditatis, quando sicut pater hominis dat hæredi

tatem filiis suis.

VULGATA NOVA.
12. Væ multitudini populorum multorum, ut mul- ram tempestate.
titudo maris fonantis : & tumultus turbarum, ficut fo 14. In tempore vespè 14... Vide Not:
nitus aquarum multarum.

re , & ecce turbatio : in
13. Sonabunt populi ficut fonitus aquarum inundan- matutino, & non fubfiftet : hæc eft pars eorum qui
tium, & increpabit eum, & fugiet procul : & rapietur valtaverunt nos, & sors diripientium nos.
ficut pulvis montium à facie venti, & ficut turbo co-

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
X. 11. Græcè deeft ipfo initio, & in ; fubinde, pro in die tris ; cæt. ut supra.
bereditatis, &c. legitur : år vi gépę xampaon, ay a's Tatup . 14. Hieron. in hunc locum col. 178. e. ait pro non
o'ripcómy xupósn Tois vicis' C*• i. e. quacunque die haredi- fubfiftet, quod in Vulg. legitur , LXX. transtulisse non
taveris, 85 t.inquam pater hominis hæreditatem diftribues filiis erit. Ita quoque in ed. Rom.

· V Aumina Athiopiæ,

1.

V Æcherming navium alarum trans flumina Hierom, in Last

NOVA.

CAPUT XVIII.
VULGATA NOV A.

VERSIO ANTIQUA.
Æ terræ cymbalo alarum, quæ est trans
Æ terræ

Hjeron, in Ifai,
Æthiopiæ,

28.col.179.exL**, 2. qui mittit in mare legatos, & in vasis pa 2. qui mirtis in mari obsides , & epistolas bipyri fuper aquas. Ite angeli veloces ad gentem blinas super aquam. Ibunt enim nuncii leves ad convulfam, & dilaceratam ; ad populum terribi- gentem excelsam, & peregrinum populum & lem, poft quem non est alius ; "ad gentem exspec- pessimum:qui est trans eum, gens absque pe, tantem & conculcatam, cujus diripuerunt flumina & conculcata : nunc fumina terræ omnis, terram ejus.

3. Omnes habitatores orbis , qui moramini in 3. ficut regio quæ habitatur , habitabitur regio terra , cùm elevatum fuerit fignum in montibus, eorum : quomodo si signum de monte elevetur, videbitis , & clangorem tubæ audietis :

& tubæ vox audiatur.

VULGATA
4. quia hæc dicit Dominus ad me : Quiescam, & omnes bestiæ terræ super illum hiemabunt.
considerabo in loco meo , ficut meridiana lux clara elt, 7. In tempore illo, de-
& ficut nubes roris in die inessis.

feretur munus Domino
5. Ante messem enim totus effloruit, & immatura exercituum à populo divulso & dilacerato ; à populo
perfectio germinabit, & præcidentur ramusculi ejus fal- terribili, poft quem non fuit alius; a gente exspectante,
cibus : & quæ derelicta fuerint , abscindentur, & ex- exípectante & conculcata, cujus diripuerunt flumina
cutientur,

terram ejus; ad locum nominis Domini exercituum ,
6. Et relinquentur simul avibus montium , & bestiis montem Sion.
terræ: & æftate perpetua erunt super eum volucres, &

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
7.1. Aprè ad Græc. præter vocem alarum, pro qua *. 3. Similiter in Græco, prærer feqq. ooel Crueñor.....
ATéP2,995 ; at in ed. Compl. mtepúyw. Apud Ambrof. l. ápoñ, a's Cámarylos para ixrsor især Nobil. quafi fignum
1. Hex. col. 14. b. Væ terra navium penna. Apud Hie de monte levabitur , quasi tubæ vox andibile erit.
ron. in Isai. 2. col. 28. f. Va alis navium , quæ sunt trans $.7. Hieron. in Isai. 18. col. 127. c. ait : LXX. pro
Æthiopiam.

co quod nos diximus , exspectantem, exspectantem, * in
. 2. Græc, initio hab. ó árosénw, qui mittit ; & Hebraico fcriptum eft, sperantem , fperantem ; è contrario
infra, tís aurre salékeiva ; quis ultra illum ? loco qui eft interpretati funt avérzisov, id eft, non sperantem : at in ed.
trans eum ; ultimóque , Fértes, omnia , loco omnis ; cæt. Rom. est foros érailov, gens sperans.
ut in textu.

7... Vide Not.

1.

1.

CAPUT X I X.
VULGATA NOVA.

VERSIO ANTIQUA.
Nus Egypti. Ecce Dominus afcendet su Isio Ægypti. • Ecce Dominus sedet fuper Hieron, in Ifai.
per nubem levem, & ingredietur Ægyp-

a Tichos, reg. 4. p
tum , & commovebuntur simulachra Ægypti à fa- comminuentur manufacta Ægypti à facie illius, 58.6.
cie ejus , & cor Ægypti tabescet in medio ejus. & cor ipsorum minorabitur in illis.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.
. 1. Sic tota leguntur in Græco, præter fut. Et , at in Pl. 43. col. 899. d. Ecce Dominus venit in nube
veniet , pro præs. venit

. Similiter hab. Ambros. in Ps. 118. levi. Hilar. in PS. 96. ap. Marten. Dominus venit in Ægyp-
çol. 1210. d. & l. de exhort. virg. to. 2. 285. e. Ecce to super nubem levem ; & inf. Dominus venit super Ægyp-
Dominus fedet super nubem levem, & veniet in Ægyptum : tum per nubem levem , & confringentur idola #gypti. Auct.

TOIN, II.

Zzz ij

NO V A.

Cap

. XIX. VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA. Tichon. ubi fup. 2. Et exfurgent Ægyptii super Ægyptios : & ex 2. Et concurrere faciam Agyptios adversùs

pugnabit homo fratrem suum, & homo proxi- Ægyptios : & pugnabit vir contra fratrem fuum , mum suum ; & pugnabit civitas contra civita- & vir contra amicum suum, civitas adversùs citem , & exsurget gens super gentem.

vitatem , regnum adversùs regnum. 3. Et turbabitur spiritus Ægyptiorum in ipsis, 3. Et dirumpetur spiritus Ægypti in visceribus & cogitationes eorum dispergam.....

ejus, & confilium ejus præcipitabo : & interrogabunt fimulachra fua, & divinos suos, & pytho

nes, & ariolos.

VULGATA 4. Et tradam Ægyptum in manu dominorum crude- mittentes in flumen hamum, &expandentes rete fuper lium, & rex fortis dominabitur eorum , ait Dominus faciem aquarum emarcescent. Deus exercituum.

9. Confundentur qui 9... 10. Vide Not. s. Et arefcet aqua de mari, & fluvius desolabitur, , operabantur linum, pecatque siccabitur,

tentes & texentes subtilia. 6. Et deficient Alumi 6... Vide Not.

10. Et erunt irrigua ejus flaccentia : omnes qui fana: attenuabuntur, & fic

ciebant lacunas ad capiendos pisces. cabuntur rivi aggerum. Calamus & juncus marcescet : 11. Stulti principes Taneos, sapientes consiliarii

7. nudabitur alveus rivi à fonte suo, & omnis se- Pharaonis dederunt consilium insipiens. Quomodo dimentis irrigua ficcabitur, arescet, & non erit.

cetis Pharaoni: Filius sapientium ego, filius regum an8. Et mærebunt piscatores , & lugebunt omnes tiquorum? VERSIO ANTIQUA.

VULGATA NOVA. Hieron. in llai. ! 2. Ubi sunt nunc fapientes tui? annuntient 12. Ubi nunc sunt sapientes tui? annuntient 30. col. 252.f. tibi, & dicant quid cogitaverit Dominus sabaoth tibi, & indicent quid cogitaverit Dominus exercontra Ægyptum.

cituum super Ægyptum. Idem in Ifai. 13. Defecerunt principes Taneos..... decipient 13. Stulti facti sunt principes Taneos, emar19. col. 184.66 Ægyptum per tribus.

cuerunt principes Mempheos, deceperunt Ægyp

túm , angulum populorum ejus. VULGATA

NO V A. 14. Dominus miscuit in medio ejus fpiritum verti mini exercituum, quam ipse movebit super eam. ginis : & errare fecerunt Ægyptum in omni opere suo, 17. Et erit terra Juda Ægypto in pavorem : omnis ficut errat ebrius & vomens.

qui illius fuerit recordatus, pavebit à facie consilii 15. Et non erit Ægyp

IS... Vide Not.

Domini exercituum , quod ipse cogitavit super eam. to opus, quod faciat ca

18. In die illa erunt 18... Vide Nor. put & caudam, incurvantem & refrenantem. quinque civitates in terra

16. In die illa erit Ægyptus quafi mulieres, & ftu- Ægypti, loquentes linguâ Chanaan , & jurantes per pebunt, & timebunt à facie commotionis manus Do- Dominum exercituum : Civitas folis vocabitur una. VERSIO ANTIQUA.

• VULGATA NOVA. Auguft. de unit.

19. Illo die erit altare Domini in regione Ægyp 19. In die illa erit altare Domini in medio terEccl. io. 9. 367.a. tiorum, & titulus ad fines eorum Domino:

ræ Ægypti, & titulus Domini juxta terminum

ejus 20. & erit in fignum in æternum Domino in

20. erit in signum, & in testimonium Domino regione Ægyptiorum. Quoniam clamabunt ad exercituum in terra Ægypti. Clamabunt enim ad Dominum adversùs eos qui eis pressuram facie- Dominum à facie tribulantis, & mittet eis falvabant, & mittet illis Dominus hominem, qui fal- torem & propugnatorem , qui liberet eos. vos eos faciet : judicans servabit eos.

NOTÆ AD VERSIONEN ANTIQUAM. op. imp. in Matth. p. 32. e. 33. e. Ecce Dominus descen- &ti fuper , pro contra ; cær. ut in textu. dit in Ægyptum, fedens fuper nubem levem , cadent idola *. 13. Itidem in Gr. edit. Rom. Egypti. Auctor l. de promiss. ap. Prosp. p. 171. c. Ecce ¥.15. Edit. Rom. Kai óx ésar Tois Aiyvarious fprcr , sex tuus venit , sedens fuper nubem levem : & inf. p. 185. o trochód xepanair is spoo, ss ápxûr Témos. Hieron. in a. fugient omnia manufatta £gypti. August. I. 8. de civit. hunc . col. 185. b. Pro principio & fine , quod SymDei , c. 23. to. 7. 211. f. 6 movebuntur manufaila Æ- machus , & LXX. tranftulerunt , Theodotio more fuo ipsa vergypti à facie ejus , & cor eorum vincetter in eis ; rectè mo ba Hebraica posuit , chaphphe, sagmon, quod Aquila vebuntur, è Græco Chiudetat.

interpretatur incurvum , atque perversum. 7.2. Græc. in principio hab. Kai in eyepbúoorto, Et ¥. 18. Hieron. in hunc loc. col. 130. f. Pro civitate incitabuntur , loco Et exsurgent ; subinde deler hoc, o solis , inquit, nescio quid volentes LXX. interpretari sunt pugnabit ; sed in MS. Alex. rursus est €7&p64087a1, deinde asedec, quam quidam noftrorum urbem justitiæ interprecum in ipfo , tum in al, πόλις εαί πόλιν, και νόμος έσι νο tatur : vide not. a. Marcianæi nostri , ibid. necnon HieHov, civitas super civitatem, & lex fuper legem, detractis ron. inf. col. 181. f. ult. his , & exfurget gens super gentem ; cæt. ur in textu. ¥. 19. Similiter in Græco, nisi quòd loco Domini , est

$. 3. Ita Græcè, præter unum Braho, confilium , loco tớ Kupico , Domino ; & fub fin. zpoś to becer autás, ad cogitationes.

terminum ejus, loco ad fines eorum. Apud Tichon. reg. $.6. Hieron. in hunc y. col. 183. c. ait : Pro junco , 4. p. 58. e. Die autem illo erit altare Domini in regione papyrum LXX. tranftulerunt , de que charta fit, addentes Egyptiorum , & tituli ad terminos ejus Domino. de suo achi viride , quod in Hebraico non babetur. Similiter *. 20. Græcè Aiyum78, loco Egyptiorum ; paulòque in ed. Rom. ώ παντί έλει καλάμε και πασύρε, και το αχι poft , δια της θλίβοντας αυτός, propter tribulantes eos, το χλωρόν , &c.

loco adversùs eos qui eis pressuram faciebant ; subinde deest *.9. Hieron. in hunc loc. col. 183. c. Pro subtilibus , Dominus ; cæt, ut in textu. Lactant, l. 4. Instir. C. 13. p. byssum LXX. tranftulerunt,

576.88 mittet eis Deus hominem , 88 (al.qui) salvabit eos, Ý. 10. Hieron. in hunc Ý. col. 184. a. Pro lacunis,

judicans fanabit eos ; Gr. bis Cori. Ambr.in Pf.48.col. inquit, LXX. Súlor tranftulerunt , quod genus eft potionis 949. a. mittet illis hominem , qui salvabit eos : & 1. 2. de Saex frugibes aquaque confiitum.

cram.col. 356.c. Eg mittet Dom. hominem , qui falvos faciat Ý.12. Græcė" præponitur , verbo annuntient ; & pro eos : itidem ep.42. col. 968.a. præter verbum penult

. forcogitaverit , habetur Bebóreutai , deliberavit ; paulòque post, ciet, Tichon. reg. 4. p. 58. c. Erit autem in fignum in aier

b.