Abbildungen der Seite
PDF
EPUB
[blocks in formation]

22. Argentum tuum verfum eft in fcoriam: vinum tuum miftum est aquâ.

23. Principes tui infideles, focii "furum : omJerem. nes diligunt munera, fequuntur retributiones. Pu5. 28. pillo non judicant : & caufa viduæ non ingreditur ad illos.

24. Propter hoc ait Dominus Deus exercituum fortis lfraël : Heu, confolabor fuper hoftibus meis, & vindicabor de inimicis meis.

25. Et convertam manum meam ad te, & excoquam ad purum fcoriam tuam, & auferam omne ftannum tuum.

26. Et reftituam judices tuos ut fuerunt priùs, & confiliarios tuos ficut antiquitus: poft hæc vocaberis civitas jufti, urbs fidelis.

27. Sion in judicio redimetur, & reducent eam in juftitia :

28. & conteret fceleftos, & peccatores fimul : & qui dereliquerunt Dominum, confumentur.

29. Confundentur enim ab idolis, quibus facrificaverunt : & erubefcetis fuper hortis, quos elegeratis,

30. cùm fueritis velut quercus defluentibus foliis, & velut hortus abfque aqua.

31. Et erit fortitudo veftra, ut favilla ftupe, & opus veftrum quafi fcintilla: & fuccendetur utrumque fimul, & non erit qui exftinguat.

[blocks in formation]

23. Principes tui indicto audientes funt, focii 160.6.
furum, diligentes munera, fectantes retributio-
nem, pupillis non judicantes, & judicium vidua-
rum non attendentes.

230.a.

24. Propter hoc ait Dominus exercituum: Væ Hieron. in Ifai. fortes Ifraël : non ceffabit enim furor meus con- 1. col. 19.4. tra inimicos meos.

25..... Vide Not.

[blocks in formation]

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

3. ap. Sirm. to. I. p. 521. b. habet: Si volueritis, & audieritis me , quæ bona funt terra edetis; at inf. p. 546. c. bona terræ edetis. Pelag. epift. ad Demetriad. p. 8. a. & Gaud. Brix. f. 16. p. 968. c. Si volueritis, & audieritis me , quæ bona funt terra manducabitis. Sic etiam ap. Arnob. in Pf. 146. p. 327. b. excepto verbo edetis. Philaftr. Brix. 1. de hæref. p. 716. d. Et nunc fi volueritis, audieritis me, bona terra manducabitis.

Hieron. in hunc loc. col. 18. a. Maximus verò Taurin.

in homil. p. 48. g. legit: caupones veftri mifcent aquam

vino.

.23. Ad verbum è Græco, fi hoc excipias, indicto audientes funt, pro quo fimpliciter ano, inobedientes funt. Similiter hab. Hieron, in hunc loc. col. 18. c. inobedientes, fed absque funt : tum addit: Pro inobedientibus, Aquila recedentes; Symmachus declinantes interpretatus eft. Tertul. 1. 4. adv. Marc. p. 725. a. ait Deo non placere amantes munera, fectantes retributionem: & fup. P. 722. a. clamantes populum, amantes munera, fellantes retributionem.

. 24. Hieron. in hunc loc. p. 18. f. 19. a. ad hoc Vulg. fortis Ifraël, ait: Pro forti Ifraël, quod omnes fimiliter tranftulerunt, foli LXX. nefcio quid volentes, pofuerunt, Væ fortes Ifrael: & poft pauca: Rurfum & in hoc quod in Hebraico non habetur, ponunt LXX. non ceffabit enim furor meus contra inimicos meos. In Græco hod. ita : Διατ το τάδε λέγει Κύριος ὁ δεσπότης βαβαώθ· Οὐαὶ οἱ χύοντες Ισραήλ ε παύσεται γάρ με ὁ θυμὸς ἐν τοῖς ὑπεναντίοις, και κρίσιν ἐκ τῶν ἐχθρῶν με ποιήσω.

. 20. Idem Hilar. in Pf. 118. col. 343. e. os enim Domini locutum eft hæc. Similiter hab. Novatian. de Trin. p. 1034. a. Tertul. I. 3. adv. Marc. p. 680. a. fic: Si nolueritis, nec audieritis me, machara vos comedet : at 1. adv. Jud. c. 13. p. 147. c. Si nolueritis, nec obaudieritis, gladius vos comedet. Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 197. h. Si verò nolueritis, neque exaudieritis me: gladius vos comedet, os enim Domini locutum eft ifta. Ita quoque in Græco eft. Cypr. 1. 1. & 3. Teftim. p. 283. a. 319.b. Si autem nolueritis, & non audieritis me: gladius vos confumet, os enim Dom. loc. eft ifta. Fulgent. I. 1. de remiss. pecc. c. 11. Si autem nolueritis, neque obaudieritis me: gladius vos comedet, os enim Dom. loc. eft hoc : & l. 2. de verit. præd. c. 4. p. 460. Si autem nolueritis, nec obaudieritis me, gladius devorabit vos. Pelag. epift. ad De-C, upúow eis natapòr• Tus de asturlas aπoxéσw metriad. p. 8. a. Si autem nolueritis, neque audieritis me, gladius vos confumet. Prædeftin. 1. 3. ap. Sirm. to. 1. p. 521. b. Si autem nolueritis, neque audieritis me: gladius vos comedet, os enim Dom. loc. eft hæc. Arnob. in Pf. 146. P. 327. b. Si autem nolueritis, gladius vos comedet; Gr. nales era, devorabit. Philaftr. Brix. 1. de hæref. p. 716. d. Si autem nolueritis, nec audieritis me : glad. vos comedet, os enim Dom, locutum eft.

V. 21. Ita Græcè, præter vocem ult. poreutal bomicida, loco latrones. Auct. op. imp. in Matth. hom. 30. p. 126. a. O quàm facta eft meretrix civitas fidelis Sion! Obfervat Hieron. in hunc loc. col. 17. pro verbo Hebraico jalin, LXX, tranftuliffe dormivit, & requievit, & requiefcet : & infra: Et quanquam, inquit, in Hebraico non habeatur Sion, tamen LXX. ut fenfum manifeftiorem facerent, addiderunt fubinde : Pro juftitia verò in Hebræo fcriptum eft fedec, quod juftum magis fonat quàm juftitiam.

[ocr errors]

V. 22. Græcè, To áprúciov úμãov ádóxμor, &c. ut in textu Lat. Sic etiam ap. Iren. 1, 4. c. 11. p. 241. a. &

W. 25. Græc. fic pergit : Καὶ ἐπάξω τὴν χεῖρά με ἐπὶ

&c. Et inducam manum meam fuper te, & excoquam ad
purum inobedientes autem perdam, &c. Unde Hieron. in
hunc loc. col. 19. b. Pro fcoria, inquit, quod interpre-
tatus eft Symmachus, & Aquila créμqura, id eft, vinacia;
Theodotio fapades, id eft, acinum uvæ..... foli LXX. in-
credulos, vel inobedientes, fenfum magis quàm verba ver-

tentes.

. 26. Vix meliùs è Græco. Similiter hab. Auct. op.
imp. in Matth. hom. 36. p. 156. b. Et conftituam prin-
cipes tuos ficut antea, confiliarios tuos ficut ab initio.
Quam verò hic appellat Hieronymus matrem civitatum,
fupra in Ifai. 1. col. 20. b. vocari dicit metropolim à LXX.
& verò nunc legitur Græcè μnpómonis.

*. 28. Gr. η τριβήσονται οἱ ἄνομοι, καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ
äμa'
ἅμα· καὶ οἱ ἐγκαταλιπόντες τὸν Κύριον, (υντελεθήσονται.

. 30. Ita Græcè, nifi quòd pro deflucntibus foliis, le-
gitur albuxuĩa тa púma, que abjecit folia; & pro
fine aqua, dwp n xwr apud Hieron. in Ofe. 2. col.
1245. e. erunt ficut paradifus aquam non habens.

او

Hieron. 1. 1. cont. Pelag. to. 4. p. 2. col. 501.d.

Hieron. in Ifai. 1. col. 20. f.

[blocks in formation]

Hieron. in Mich.

4. to. 3.1526.A.

I.

VERSIO ANTIQUA.
Ermo, qui factus eft ad Ifaiam, filium
Amos, de Judæa & Jerufalem.

2. Quia erit in noviffimis diebus manifeftus
mons Domini, & domus Dei fuper fummita-
tem montium: & exaltabitur fuper colles, & ve-
nient ad eum omnes gentes.

3. Et ibunt nationes multæ, & dicent: Venite afcendamus in montem Domini, & in domum Dei Jacob, & annuntiabit nobis viam noftram, & ambulabimus in ea: de Sion enim exiet lex, & verbum Domini de Jerufalem.

4. Et judicabit inter gentes multas, & arguet populum plurimum : & concident gladios fuos in aratra, & zibynas fuas in falces: & non fumet gens contra gentem gladium, & non difcent ultra belligerare.

[blocks in formation]

NOTE AD VERSIONEM

. 1. Totus hic Ifaiæ locus fumptus videtur ab Hieronymo ex edit. LXX. præter ro versûs primi de Juda, quod mutuatus eft à textu Hebraico; nos autem correximus, de Judea, auctoritate ipfius Hieronymi, qui ad hunc Ifaiæ verticulum, col. 21. a. b. ita differit: In priore vifione, quam jam expofuimus, ubi LXX. interpretati funt, (cap. I. . 1.) quam vidit contra Judæam, & contra Jerufalem, in Hebraico fcriptum eft, al Juda uJerufalem; & in hac, quæ fecunda eft, in Hebraico fimiliter continetur. Et miror cur LXX. Interpretes in illa dixerint, contra Judæam & Jerufalem, & in hac, de Judæa, & de Jerufalem & poft pauca concludit: Ergo juxta Hebraicum, & in illa vifione, in ifto fermone, quem vidit Ifaias filius Amos, de Juda 5 Jerufalem intelligendum eft, non contra Judæam 5 Jerufalem; uti leg. fup. LXX. c. 1. hîc verò fic habent : Ο λόγος, ο γενόμενος προς Ἡσαΐαν, υιὸν ̓Αμως, περὶ τῆς Ιεδαίας, και περί Ιερυσαλήμ. quæ illa ipfa funt quæ habentur in Lat. fup.

:

ANTIQUAM.

Mich.

4.1.

cedemus in ea: ex Sion enim exibit lex, & fermo Domini
ex Jerufalem : & l. adv. Jud. c. 3. p. 137. b. Et ambu-
labunt multi, & dicent: Venite afcendamus in montem Do-
mini, in domum Dei Jacob: tum de Sion enim exies
lex, verbum Dom. ex Jerufalem: at 1. de anima, p.
501. b. legit, in adem Dei Jacob: & l. 4. & 5. adv. Marc.
p. 697. b. 785. b. & fermo Domini ex Jerufalem. Cypr.
I. 2. Teftim. p. 292. c. Et ambulabunt multi, & dicent:
Venite afcendamus in montem Domini, & in domum Dei
Jacob, nunciabit nobis viam ejus, & ambulabimus in
illa de Sion enim procedet lex, verbum Domini ab Je-
rufalem: itidem l. 1. p. 278. c. de Sion enim procedet lex,
& verbum Dom. de Jerufalem. Auctor 1. de monte Sina
apud ipfum, p. 500. c. de Sion exiet lex, & verbum Do-
mini ab Jeruf. Hilar. in Pf. 14. n. 5. col. 63. b. & di-
cent Venite afcendamus in montem Domini, in ædem Dei
Jacob at in Pf. 121. col. 386. f. Venite afcendamus ad
montem Domini, 5 in domum Dei Jacob, & annuntiabit
nobis viam fuam, & ambulabimus in ea ex Sion enim
exiet lex, 5 verbum Domini ex Jerufalem : vide etiam in
Pf. 52. col. 91. f. Aug.l. 10. de civit. Dei, c. 32. to.7.
269. e. Et ingredientur nationes multa, & dicent: Venite
afcendamus in montem Dom. & in domum Dei Jacob, &
annuntiabit nobis viam fuam, & ingrediemur in ea: ex
Sion enim prodiet lex, & verbum Dom. ab Jeruf. & 1. cont.
Jud. to. 8. 35. b. & dicent: Venite afcend..... & annun-
tiabit nobis viam falutis, & ingrediemur in eam : ex Sion
enim lex prodiet, verbum Domini ex Jerufalem: quæ
ultima rurfus habet l. 18. de civit. Dei, c. 50. col. 532.
c. & l. de op. monach. to. 6. 492. b. Similiter Optat. lib.
3. cont. Donat. p. 50. a. ex Sion prodiet lex, &c. Tertul.
etiam 1. 4. adv. Marc. p. 697. b. dicit prodituram ex Sion
legem, & fermonem Dom. ex Jeruf. Gundobadus rex, ep.
ad Avit. Vienn. Sirm. to. 2. p. 54. b. ex Sion procedet
lex, verbum Dom. ex Jeruf. Avitus ipfe, epift. 19. ad
Gundobad. ibid. ex Sion egredietur lex, 5 verbum, &c.Vigil.
Tapf. 1. cont. Varim. p. 748. g. ex Sion enim prodiet lex,
& verbum, &c. Auct. op. imp. in Matth. hom. 32. p.
135. d. Et venient omnes gentes, 5 dicent: Venite afcen-
damus in montem Domini, & in domum Dei Jacob, &
annuntiabit nobis viam fuam, & ambulabimus in ea: at
fupra hom. 5. p. 48. Afcendamus in domum Dei Jacob, &
oftendet nobis viam fuam, & ambulabimus in ea.

. z. Eodem modo legitur Græcè. Hieron. etiam in
Ifai. 2. col. 21. b. habet: Erit in noviss. dieb. manifeftus
mons Dom. & domus Dei in fummitate montium : & poft
pauca, 22. a. relato loco ut in Vulg. fubdit: LXX. ma-
nifeftum montem Domini, & domum Dei fuper capita mon-
tium, tranftulerunt. Tertul. l. adv. Jud. c. 3. p. 137. b.
dicit, quòd in noviffimis diebus manifeftus futurus effet mons
Domini, & domus Dei fuper vertices montium exalta-
bitur, inquit, fuper colles, venient fuper illum omnes gen-
tes & 1. 3. adv. Marc. p. 678. c. Et erit in novissi-
mis diebus manifeftus mons Domini, & ades Dei fuper fum-
mos montes..... venient ad eum univerfa nationes: vide
etiam 1. 5. p. 785. b. Cypr. 1. 2. Teftim. p. 292.c. Erit
in noviffimis temporibus manifeftus mons Domini, & domus
Dei fuper vertices montium: 5 exaltabitur fuper colles, ve-
&
nient fuper illum omnes gentes. Firmil. ep. ad Cypr. p. 142.
c. Erit in noviffimis diebus manifeftus mons Domini, & domus
Dei fuper vertices montium: Græc. Éπ' axрs Tür оpécor•
at in Mf. Alex. E' axpar. Hilar. in Pf. 14. n. 5. col.
63. b. Et erit in noviffimis diebus manifeftus mons Domi-
ni. Aug. tract. 1. in Joh. 1. to. 3. 835. b. Erit in novif-
fimis diebus manifeftus mons domus Domini, paratus in ca-
cumine montium fimiliter hab. 1. 10. de civit. Dei, c.
32. to. 7. 269. e. fubditque extolletur fuper colles,
venient ad eum univerfa gentes : & l. cont. Jud. to. 8.
35. a. Erit in novissimis temporibus manifeftus mons domus
Domini, paratus in cacumine montium : 5 exaltabitur fu-
per colles, venient ad eum univerfæ gentes: at in Pf.
45. to. 4. 402. a. b. Erit in noviffimis temporibus mani-
feflus mons Domini , paratus in cacumine montium : item
in Pf. 119. omittit vocem domus. Auct. 1. de voc. gent.
1. 2. c. 18. p. 27. f. Quoniam erit in noviffimis diebus
manifeftus mons Domini, 5 domus Dei in cacumine mon-
tium exaltabitur fuper colles, & venient ad eum omnes
gentes. Arnob. de Deo trino, p. 214. g. In noviffimis dieb.
manifeftus erit mons Dom. & venient ad eum omnes gentes.

[ocr errors]

. 3. Ad verbum è Græco, nifi quòd verbo venite, fubjicitur xal; & loco viam noftram, hab. ifòr avrỡ. Idem Hieron, in Ifai. 52. col. 377. e. & in Ezech. 47. col. 1053. c. legit, ex Sion egredietur lex, &c. Iren. 1. 4. c. 34. P. 275. c. ex Sion enim prodiet lex, 5 verbum Domini de Jerus. Tertul. 1. 3. adv. Marc. p. 678. c. Et ibunt multi, & dicent Venite afcendamus in montem Domini, 5 in @dem Dei Jacob, I annuntiabit nobis viam fuam, & in

:

.4. Confonat Græc. detracta una voce multas, post gentes. Idem Hieron. in Ifai. 52. col. 377. e. legit: Et judicabit inter multas gentes ufque in longinquum : & in Ifai. 2. col. 23. b. loco populos multos, ait LXX. tranftuliffe populum multum ; ficut etiam hab. Iren. 1. 4. c. 34. p. 275. c. Rurfus Hieron. epift. ad Sun. & Fret. to. 2. 626. c. legit: concident gladios fuos in aratra, & lanceas fuas in falces: & non fumet gens contra gentem gladium,

non difcent ultra pugnare. Tertul. 1. 4. adv. Marc. p. 697. b. Judicabit inter nationes, & traducet populum plurimum: mox ibid. concidunt machæras fuas in aratra, S fibynas in falces : & fupra 1. 3. p. 679. a. Et judicabit inter nationes, revincet populum amplum: & concident macheras fuas in aratra, & fibynas in falces: & non accipiet gens fuper gentem masharam, & non difcent ampliùs bellare: at 1. adv. Jud. c. 3. p. 137. b. & concident gladios fuos in aratra, 5 lanceas fuas in falces: 5 non accipiet gens fuper gentem gladium, & jam non difcent præliari. Cypr. 1. 2. Teftim. p. 292. c. Et judicabit inter gentes, T.

1

VULGATA NOVA.

5. Domus Jacob venite, & ambulemus in lumine Domini,

6. Projecifti enim populum tuum, domum Jacob : quia repleti funt ut olim, & augures habuerunt ut Philisthiim, & pueris alienis adhæfe

runt.

7. Repleta eft terra argento & auro : & non eft finis thefaurorum ejus :

8. & repleta eft terra ejus equis: & innumerabiles quadrigæ ejus. Et repleta eft terra ejus idolis: opus manuum fuarum adoraverunt, quod fecerunt digiti eorum.

9. Et incurvavit fe homo, & humiliatus eft vir: ne ergo dimittas eis.

10. Ingredere in petram, & abfcondere in foffa humo à facie timoris Domini, & à gloria majeftatis ejus.

11. Oculi fublimes hominis humiliati funt, & incurvabitur altitudo virorum : exaltabitur autem Dominus folus in die illa.

12. Quia dies Domini exercituum fuper omnem fuperbum, & excelfum, & fuper omnem arrogantem : & humiliabitur.

13. Et fuper omnes cedros Libani fublimes, & erectas, & fuper omnes quercus Bafan.

14. Et fuper omnes montes excelfos, & fuper omnes colles elevatos.

15. Et fuper omnem turrim excelfam, & fuper omnem murum munitum,

16. & fuper omnes naves Tharfis, & fuper omne quod vifu pulchrum eft.

17. Et incurvabitur fublimitas hominum, & humiliabitur altitudo virorum, & elevabitur Dominus folus in die illa:

18. & idola penitus conterentur :

VERSIO ANTIQUA.

5. Et nunc tu domus Jacob venite, & ambulemus in luce Domini.

6. Remifit enim plebem fuam, domum Ifraël: quoniam repleta eft ficut ab initio regio eorum auguriis, ficut alienigenarum, & filii multi alienigenæ nati funt illis.

7. Repleta eft enim regio eorum argento & auro: nec erat numerus thefaurorum illorum:

8. & repleta eft terra equis: nec erat numerus curruum illorum. Et repleta eft terra abominationibus operum manuum ipforum : & adoraverunt ea, quæ fecerunt digiti eorum.

9. Et inclinavit fe homo, & humiliavit fe vir: & non remittam illis.

10. Et nunc intrate in petras, & abfcondite vos in terra à facie timoris Domini, & à majeftate virtutis ejus, cùm furrexerit confringere

[blocks in formation]

16. Et fuper omnem navem maris, & fuper omne fpectaculum navium decoris.

3

c. Et curvatus eft. Gr. Καὶ ἔκυψεν άνθρωπος, κ εταπεινώθη
árúp & μù now duтs Mf. Mediol. cum obelo, d'u
TO; unde Hieron. in hunc loc. col. 26. a. dicit LXX.
interpretatos effe, & non dimittam eis.

17. Et humiliabitur, & cadet contumelia ho-
minum, & exaltabitur Dominus folus in illa die:
18. & manibus fabricata omnia abfcondent
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.
redarguet populum multum : & concident gladios fuos in
aratra, lanceas fuas in falces: jam non difcent pu-
gnare. Gundobadus rex ep. ad Avit. Vienn. Sirm. to. 2.
p. 54.b. Et judicabit inter plebes multas, redarguet gentes
validas ufque longè: & concident gladios fuos in aratra, S
lanceas fuas in falces: jam non extollet gens fuper gentem
gladium, jam non ftabunt belligerare. Græcè pro extollet,
eft atera; in Mf. verò Alex. apn. Avitus Vienn. ep. 19.
ad Gundobad. ubi fup. legit : Et judicabit inter medium
gentium, increpabit populos multos: concident gladios fuos
in aratra, lanceas fuas in falces. Vigil. Tapf. 1. cont.
Varim. p. 748. g. Et judicabit in medio gentium, & re-
darguet populum multum.

V. 5. Eadem repetit Aug. 1. cont. Jud. to. 8. p. 36. f. 37. a. 39. d. fublato 5, poft venite. Græcè abfunt tres voculæ tu, & in; at in Mf. Mediol. fic eft, cù cum obelo ; fubinde, και πορευθῶμεν ἐν τῷ φωτὶ Κυρίs. Itidem in edd. Ald. & Compl. Tepeut, ficut in Ald. T. Apud Cypr. 1. 1. Teftim. p. 278. a. venite, ambulemus in lumine Domini: apud Chromat. Aquil. in Matth. p. 981. b. venite, ambulemus in luce Domini.

V. 6. Hæc tota concinunt cum Græco. Hieron. etiam in hunc loc. col. 24. b. c. ait : Pro Philifthiim, Semper LXX. alienigenas interpretati funt: & inf. pro & pueris alienis adhæferunt, iidem, inquit, tranftulerunt, & filii multi alienigena ndti funt eis. Apud Cypr. 1. 1. Testim. p. 278. a. hæc tantùm leguntur: Dimifit enim populum fuum, domum Ifraël. Apud Chrom. Aquil. in Matth. p. 981. b. Dimifit enim populum fuum domus Ifraël.

.7. Ita Græcè ad verbum.

. 8. Mirè concordant omnia cum Græco. Apud Cypr. epift. 64. p. 111. a. adoraverunt eos, quos fecerunt digiti corum: fimiliter ep. ad Demetr. p. 221. b. & ad Fortun. p. 264. b. & 1. de lapf. p. 183. c. Apud Jul. Firmic. 1. de erro. prof. relig. c. 29. adoraverunt deos, quos fecerunt digiti corum.

. 9. Cypr. epift. 64. p. 111. a. Et curvatus eft homo, & humiliatus eft vir: 5 non laxabo illis : itidem epist. ad Fortun. p. 264. b. & 1. de lapf. p. 183. c. ita quoque ep. ad Demetr. p. 221. b. nifi quòd hab. Et incurvatus eft. Julius Firm. de erro. prof. relig. c. 29. p. 179.

V. 10. Vix meliùs Græc. reddi poteft.

. 11. Sic etiam in Græco ad verbum. Apud Vigil. Tapf. 1. cont. Varim. p. 733.g. Et oculi excelfi humiliabuntur, cadent : & exaltabitur Dominus folus in die

illa.

V. 12. Aptè ad Græc, præter hæc ult. & humiliatum ; qui humiliabuntur, pro quibus & μετέωρον και ταπεινωθή Coriai. Tertul. I. 4. adv. Marc. p. 726. b. bene, Dies enim Domini fabaoth in omnem contumeliofum, & fuperhum, in omnem fublimem, & elatum : & humiliabuntur. Cypr. ep. 55. p. 81. a. Dies enim Domini fabaoth fuper omnem injuriofum, & fuperbum, & fuper omnem elatum,

excelfum. Hieron. in Zach. 11. col. 1772. d. Dies Domini fabaoth fuper omnem contumeliofum, & fuperbum, 5 fuper omnem excelfum, atque fublimem.

.13. Ita in Græco, præter hoc ult. Baxáry Basar,
glandis Bafan, loco libani Bafan. f. quidam ofcitanter
fcripfit báre, pro Baxárs. Hieron. in Zach. II. col.
1772. d. Et fuper omnem cedrum Libani excelsam, 5 su-
per omnem arborem quercus Bafan.

#. 14. Græc. ante montem, ponit fuxòr, excelfum;
ὑψηλὸν,
cæt. ut in Lat.

. 15. Hic verfus prætermittitur ab Auguftino: ita verò
in Græco eft : Kai eni márтa πúpyor úfunòr, à ÉTI TIN
Teixes funór Et fuper omnem turrim excelfam, & fuper
omnem murum excelfum.

. 16. Rectè Hieron. in hunc loc.col. 28. e. Pro Tharfis, quod omnes fimiliter tranftulerunt, foli LXX. mare interpretati funt: & infra col. 29. a. Quod fequitur : & fuper omne quod vifu pulchrum eft, LXX. tranftulerunt : & fuper omnem afpectum pulchritudinis navium. Sic etiam hodie legitur Græcè.

. 17. Ita rurfum Aug. 1. 13. cont. Fauft. to. 8. 257. c. nec aliter Græcè, fi fubnectatur iftud, was artρwños, OMnis homo, verbo humiliabitur.

. 18. Sic iterum Aug. 1. 13. cont. Fauft. col. 257. c. unà cum Græco.

Aug. 1. 1. de conf. Evang. to. 3. p. 2. col. 19. c.

[blocks in formation]

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 19. Eadem refert Aug. 1. 13. cont. Fauft. 257. d. præter verbum furrexerit, pro exfurrexerit. Græcè ita eloeνέγκαντες εἰς τὰ σπήλαια, καὶ εἰς τὰς Χισμὰς τῶν πετρῶν, ✈ eis ras opúyaas, &c. inferentes in fpeluncas, & in fcifJuras petrarum, & in cavernas, &c. ut fupra. Auct. I. de promiff. p. 3. ap. Profp. col. 185. b. Abfcondent deos fuos in fpeluncis, cavernis petrarum, neque ibi celabunt eos. Tertul. I. cont. Hermog. p. 420. b. addit, cùm furrexerit confringere terram.

V. 20. Eadem quoque habet Aug. 1. 13. cont. Fauft. 257. d. Græc. addit dure, fuas, ad abominationes ; & pro ult. noxia hab. vuzrepla, vefpertiliones; cæt. ut in textu: fortaffe Interpres Lat. vertit noctuas, ex quo imperitus librarius fecit noxia: & verò Tertul. I. 3. adv. Marc. p. 679. c. legit Ex die qua projecit bomo afpernamenta fua aurea 5 argentea, quæ fecerunt adorandis vanis & nouis: at lib. adv. Jud. c. 13. p. 147. b. Projecit homo abominamenta fua aurea & argentea, quæ fecerunt adorandis vanis &

nocivis ; fed correctum à Pamelio eft noluis. Hieron. in hunc loc. p. 29. e. Pro talpis, inquit, quas nos interpretati fumus, LXX. vana : & poft paulò Vefpertilio autem nocturna avis, que congruum ab eis nomen accepit, runTepís, eò quòd in nelle volitet.

. 21. Ita Græcè, verbum pro verbo.

. 22. Hic verfus abeft in Gr. edit. Rom. unde Hieron. comment. in hunc loc. col. 30. b. dicit: Hoc prætermifere LXX. & in Græcis exemplaribus ab Origene fub afterifcis de editione Aquila additum eft: & poft pauca Tacita, inquit, mecum mente pertraclans, non poffum invenire rationem quare LXX. tam perfpicuam de Chrifto prophetiam in Gracum noluerint vertere: item in Jer. 17. col. 607. f. Quod cur à LXX. prætermiffum fit, nefcio; nifi forfitan pepercerunt populo fuo. In edd. verò Ald. & Compl. hæc fequuntur : Παύσαθε ὑμῖν ἀπὸ τὸ ἀνθρώπε, ὦ ἀναπνοή (Ald. ὃς ἀνασκεῖ ) ἐν μικτῆρι αυτό, ὅτι ἐν τίνι ελογίθη.

[blocks in formation]

. 1. Græc. ipfo initio hab. 'I ; & pro Juda,
'I&Falas; fubinde tollit omnem, ut & inf. omne; cæt. ut
in Lat. Cypr. 1. 1. Teftim. p. 282. c. legit: Ecce itaque
dominator Dominus fabaoth auferet à Juda, ab Jerufalem
valentem validum, valentiam panis, & valentiam aquæ.
Hieron. in hunc loc. col. 31. f. ait juxta LXX. legi, vali-
dum validam: fic etiam legit ipfe inf. col. 36. a. ficut
constanter, ab Jerusalem, & ab Juda. Tertul. verò l. cont.
Jud. c. 13. p. 147. b. ait : Tulit enim Dominus fabaoth
à Judais, ab Jerufalem, & fapientem, &c. vel Abftulit
&
enim Dominus fabaoth à Judan, 5 ab Jerufalem inter cætera,
& prophetam, &c. & l. 5. adv. Marc. p. 788.a. Auferam
Judæa inter cætera, & fapientem, &c. Auct. I. adv. Jud. ap.
Cypr. p. 575. Dom, abftulit ab Jeruf. virtutem panis & aqua.

à

. 2. Hieron. loco cit. omittit fortem; ultimòque hab. fenem, non presbyterum; at comment. in hunc loc. col. 32. f. ait: Pro forti, quod folum eft in Hebræo, duo fimul LXX. tranftulerunt, gigantem, & fortem : & infra 33. b. Quærimus, inquit, juxta Hebraicum, quomodo interpretemur ariolum, quem omnes interpretati funt divinum, exceptis LXX. qui pro hoc conjectorem tranftulerunt : & poft pauca: Senem quoque..... LX X. presbyterum tranf tulerunt. Sic etiam leguntur hac tota in Gr. edit. Rom.

Auct. 1. adv. Jud. apud Cypr. p. 575. habet: fortem, gigantem hominem, bellatorem, judicem, prophetam, I deftinatorem, fenem laudabilem.

. 3. Eadem funt in Græco. Hieron. etiam in hunc loc. col. 34. e. teftatur pro duobus, id eft, honorabili vultu, & confiliario, LXX. unum virum admirabilem confiliarium tranftuliffe : & infra col. 35. e. loco prudentem eloquii myftici, LXX. inquit, interpretati funt, pru dentem auditorem: vide etiam ibid. col. 36. a. Tertul. 1. adv. Jud. c. 13. p. 147. b. memorat prophetam, & fapientem architectum, ablatos à Judæa, & Jerufalem. Auct. 1. adv. Jud. ap. Cypr. p. 575. confiliatorem, & peritum architectum, & prudentem adjutorem.

. 4. Ita de Græco, præter unum dabo, pro quo &TIshow, imponam. Hieron. etiam in hunc loc. col. 36. f. obfervat pro verbo effeminati, LXX. & Theodotionem illufores elle interpretatos.

. 5. Græc. & Vulgata vix differunt inter fe.

. 6. Pene concordat Græcum cum Vulgata, nifi quòd ante domefticum illic habetur particula disjunct. й vel, (in Mf. Alex. ;) & pro ruina, To Spa; unde Hieron. in hunc locum, col. 37.b. ait : Pro ruina Symmachus & Theodotie infirmitatem tranftulerunt, LXX, cibum.

10. 16.

ter, ruina autem hæc fub manu tua.

7. Refpondebit in die

illa, dicens : Non fum me

VULGATA

7... Vide Not.

dicus, & in domo mea non eft panis, neque veftimenVULGATA NOVA.

9. Agnitio vultus eorum refpondit eis : & peccatum fuum quafi Sodoma prædicaverunt, nec abfconderunt: væ animæ eorum, quoniam reddita funt eis mala.

10. Dicite jufto quoniam bene, quoniam fructum adinventionum fuarum comedet.

11. Væ impio in malum: retributio enim manuum ejus fiet ei.

12. Populum meum exactores fui fpoliaverunt, & mulieres dominatæ funt eis. Popule meus, qui te beatum dicunt, ipfi te decipiunt, & viam greffuum tuorum dissipant.

13. Stat ad judicandum Dominus, & ftat ad judicandos populos.

14. Dominus ad judicium veniet cum fenibus populi fui, & principibus ejus : vos enim depafti eftis vineam, & rapina pauperis in domo veftra.

15. Quare atteritis populum meum, & facies pauperum commolitis, dicit Dominus Deus exercituum?

16. Et dixit Dominus: Pro eo quòd elevatæ funt filiæ Sion, & ambulaverunt extento collo, & nutibus oculorum ibant, & plaudebant, ambulabant pedibus fuis, & compofito gradu incedebant :

9.

NOVA.

[blocks in formation]

Confufio vultus eorum reftitit eis: iniqui- Hieron. in Ifai, tatem fuam ficut Sodoma annuntiaverunt, & of- 3. col. 38. b. e. tenderunt : væ animæ eorum, quia cogitaverunt Idem in Ifai. 1. 1.& confilium peffimum contra femetipfos, 3. col. 14. a. 38.e.

10. dicentes: Alligemus juftum, quoniam inutilis eft nobis: itaque fructus operum fuorum comedent.

II..... Vide Not.

[blocks in formation]

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

.7. Hieron. in hunc loc. col. 37. c. ait: Pro medico LXX. tranftulerunt principem : & poft paulò : Refpondebit, inquit, in Hebræo non habetur, fed de LXX. additum eft; in Hebræo enim his, quæ fupra feripta funt, jungitur: in illa die dicet : Non fum medicus. Sed Martianæus nofter ibidem obfervat in Hebræo effe fa, id eft, affumet, quod LXX. optimè verterunt axeitsis, refpondens, juxta phrafim in Evangelio fæpiùs ufurpatam, Refpondens autem dixit. Hoc etiam verbum, refpondebit, legitur apud omnes Interpretes Chald. Syr. & Arab.

bant item in Ifai. 3. col. 38. f. ait : Pro mulieribus, quaś
folus interpretatus eft Symmachus, & Hebraicè dicitur nalim,
Aquila, LXX. tranftulerunt dwart&rîas, qui fignificant
exactores. Auguft. in Pf. 85. to. 4. 916. g. Populus meus,
qui vos felices dicunt, in errorem vos mittunt, & turbant
Jemitas pedum veftrorum : ita rurfum 1. 3. cont. ep. Par-
men. to. 9. 74. c. excepto verbo conturbant, pro turbant :
item ep. 33. to. 2. 62. f. qui vos felices dicunt, in erro-
rem vos mittunt. Ennod. Ticin. ap. Sirm. to. I. p. 741.
a. qui vos laudant, feducunt vos, & fubvertunt femitas pe-
dum veftrorum. Anon. ap. S. Paulin. epift. ad Celanc. to.
2. p. 14. c. Popule meus, qui beatificant vos, feducunt
vos, femitas pedum veftrorum diffipant, al. perturbant.
*. 13. Græc. ̓Αλλὰ νῦν καταςήσεται εἰς κρίσιν Κύριος,

. 9. Priora ifta, Confufio vultus eorum reftitit eis, fic tranftulerunt LXX. tefte Hieronymo nunc etiam ita leguntur Græcè in edit. Rom. cum fubfequentibus, nifi quòd loco iniquitatem fuam ficut Sodoma, est, tur de aμapTlav auTær us Σodóμwr, peccatum autem fuum quafi Sodo-súcs eis xplow tòr aaòr duty. Vigil. Tapf. 1. cont. Vamorum; & pro cogitaverunt, Beléneurlat, confiliati funt: pofteriora etiam ifta, va anima eorum, &c. ufque ad ✯. 11. fimiliter ait Hieronymus referre fe juxta LXX. Apud Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 3. col. 517. b. fic: va anima ipforum, quia cogitaverunt confilium malum adversùm fe. Apud Rufin. in Symb. p. 181. b. va anima eorum, qui cogitaverunt cogitationem peffimam adversùm femetipfes.

V. 10. Eadem funt in Græco. Sic etiam apud Ambrof. 1. de bened. Patr. c. 3. col. 517. b. & 1. 2. offic. col. 76. d. ufque ad vocem itaque. Similiter apud Rufin. in Symb. p. 181. b.

V. 11. Vulgata non longè diftat à Græco.

*. 12. Græc, pro circumfcribunt vos, hab. xaraμurra uas, Nobil. fpoliant vos ; mox ita, of dates, xueisúrar per ultimòque, Toy Tpicor Tw..... Tapáasvo at in ed. Compl. τὰς τρίβες... ἐκταράσσεσι cat. ut in textu. Ambrof. in Pf. 37. col. 827. b. hab. vendiderunt nos, dominantur nobis. Subinde Lucif. Cal. 1. de reg. apoft. p. 220. e. qui vos felices dicunt, in errorem vos mittunt, femitam pedum veftrorum turbant. Itidem Cypr. epift. 28. p. 39. a. rurfumque 1. de lapf. p. 185. c. & l. 3. Teftim. p. 328. c. nifi quòd hoc duplici loco leg. femitas. Hieron. 1. 3. cont. Pelag. to. 4. 544. b. & in Ifai. 9. col. 89. a. Populus meus, qui beatum te dicunt, feducunt te, & femitas pedum tuorum fupplantant : & in Ofe. 4. col. 1260. a. Populus meus, qui beatos vos dicunt, seducunt vos, femitas pedum veftrorum fupplantant: fimiliter 1. 2. cont. Pelag. to. 4. 528. b. necnon in Ezech. 34. col. 944. b. præter fingul. femitam: at 1. 2. cont. Jovin. to. 4. p. 2. col. 227. e. fic: Populus meus, qui vos beatificant, feducunt vos, 5 femitas pedum veftrorum contur

~

rimad. p. 730. f. ftatuet Dominus in judicio populum fuum.
. 14. Confonat Græc. nifi quòd voci presbyteris, jun-
git ra, ut & ifti, archontibus, dur; fubinde fic,
reuploale, incendiftis, & apway, rapina, num. fing. Rur-
fum Tertul. 1. de refurr. carn. p. 573. c, ait venturum in
judicium cum presbyteris, & archontibus populi. Ambrof. in
Pf. 36. col. 811. a. Quoniam ipfe Dominus veniet in ju-
dicium. Rufin. in Symb. p. 181. b. Dominus in judicium
veniet cum fenioribus, & principibus populi. Ennod. Ti-
cin. pro iv. Synodo, Conc. to. 4. p. 1342. d. Dominus
ad judic. veniet cum fenibus populi fui. Vigil. Tapf. 1. cont.
Varimad. p. 730. f. Ipfe Dominus in judicium veniet cum
fenioribus populi, principibus fuis: & inf. p. 739. Ecce
ipfe Dominus in judicium veniet cum fenioribus principibus
fuis. Hieron. in Ifai. 52. p. 377. b. Ipfe Dominus veniet
cum fenioribus populi, & cum principibus ejus : vos autem
quare fuccendiftis vineam meam, & rapina pauperis in do-
mibus veftris? Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 198. a.
vos autem quid fuccenditis vineam meam, & rapina paupe-
rum in domibus veftris ?

. 15. Eadem prorfus in Græco. Apud Lucif. Cal. 1.
1. pro S. Athan. p. 198. a. Quid vos injuriam facitis po-
pulo (Gr. adinette,) & faciem inopum confunditis? Hie-
ron. quoque in hunc loc. col. 39. f. ait LXX interpreta→
tos effe cenfunditis.

2

V. 16. Antecedunt ifta in Græco: Túde xéyi Kúens
'Art'r, Hac dicit Dominus: Pro eo quòd; reliqua ut in
textu, nifi quòd pro nutu, exftat & reúμaow, in nutibus ;
additurque aua, fimul, huic voci, pedum. Hilarius in Pf.
128. col. 433. a. Filiabus Sion, inquit, exprobrat quòd alta
cervice incedant..

« ZurückWeiter »