Abbildungen der Seite
PDF
EPUB
[blocks in formation]
[blocks in formation]

perfecutorum, nihil fanctitatis habentium. ibid. v.5. CLXI. Vox pænitentia pro peccatis. ibid. v. 11. CLXII. De Domino Christo; qui ideo venit ut libe

raret Ifraël, & populum gentium. ibid. v. 16. CLXIII. De Ecclefia, cui Dominus Chriftus exortus

est in Jerufalem. c. 60. *. 1. CLXIV. Promiffiones Ecclefia facta. ibid. v. 6. CLXV. Vox Domini Christi de se, & de Ecclefia,

& populo, & facerdotibus. c. 61. *. 1. CLXVI. Contra injuftitias, & rapinas. al. de injuftitia, & rapinis. ibid. v. 8. CLXVII. Vox Domini Chrifti de Ecclefia, al. add. & de se ipso. c. 62. . 1. CLXVIII. De Domino Christo, & Ecclefia. ibid. *.

II.

CLXIX. De Domino Chrifto, & passione ejus. c.

63. . 1.

CLXX. Quòd Dominus Chriftus per Moysen trans. vexit populum per rubrum mare. ibid. v. 11. CLXXI. Exomologefis Propheta ad Deum pro populo. ibid. v. 15.

CLXXII. De pænitentia populi, & de panno menstruali. c. 64. *. I.

CLXXIII. Vox Domini Chrifti de passione fua, & contra Judæos de idololatria. c. 65. *. 1. CLXXIV. Non perdere, fed fervare Dominum fervientem fibi, & perdere non servientem. al. Non perderet Dominus servientem fibi, fed non fervientem. ibid. .8.

CLXXV. Mercedes promissa servienti Domino. al. De mercede fervientium Domino, ibid. v. 13. CLXXVI. Promiffio Domini de reformatione Jerufalem; al. addit, & habitavit lupus cum agno. ibid. *. 17. 25.

CLXXVII. Humilem, & quietum diligi à Domino.

al. Quòd humilem & quietum diligit Deus. c. 66.

.2.

CLXXVIII. Increpat Dominus Judæos, qui Dominum Christum non receperunt. ibid. .4.

CLXXIX. Diligentibus Jerufalem omnia bona abundatura, al. abundare. ibid. v. 10.

CLXXX. De die adventûs Domini. al. De adventu futuri diei Domini. ibid. v. 15. CLXXXI. Dominus Chriftus de se, & de Apoftolis, & de populo expulso loquitur. ibid. *. 19.

[ocr errors]

VLS

738

**

PROPHETIA

ISAIÆ.

3.

[merged small][merged small][ocr errors]

Is10 Isaiæ filii Amos, quam vidit super Judam & Jerufalem in diebus Oziæ, Joathan, Achaz, & Ezechiæ, regum Juda. 2. Audite cœli, & auribus percipe terra, quo

Ofe. 11. niam Dominus locutuseft. Filios enutrivi, & exaltavi: ipfi autem spreverunt me.

3. Cognovit bos poffefforem fuum, & afinus præsepe domini fui: Israël autem me non cognovit, & populus meus non intellexit.

[blocks in formation]

A

000

IS10 Isaiæ filii Amos, quam Hieron. in Ifai. vidit contra Judæam, & con- 2. to. 3. col. 21. a. tra Jerufalem.....

2. Audi coœlum, & præbe Cypr. 1. 1. Teftim. aurem terra, quoniam Domi- p. 276.6.

nus locutus eft. Filios generavi, & exaltavi : ipfi
autem me reprobaverunt.

3. Agnovit bos poffefforem fuum, & afinus
præsepium domini sui: Ifraël autem me non cog-
novit, & populus me non intellexit.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUA M.

*. 1. Hieron. ad hunc .col. 6. hæc habet: Pro Juda in quo fignificantur dua tribus, LXX. & Theodotio posuere Judæam quæ totam terram 12. tribuum oftendit: deinde ait : Et pro eo quod nos ex Hebræo vertimus, fuper Judam & Jerufalem, illi interpretati funt, contra Judæam & Jerusalem: & infra in cap. 2. p. 21. a. dicit: In priore vifione, LXX. interpretati funt, quam vidit contra Judæam, & contra Jeruf. &c. Et verò in Græco est: "Ὅρασις ἂν εἶδεν Ἡσαΐας υἱὸς ̓Αμὼς, ἣν εἶδε κατὰ τῆς Ἰνδαίας, ἢ κατά Isρεσαλήμ· Visio quam vidit Ifaias filius Amos, quam vidit contra Judaam, & contra Jerufalem.

V. 2. Eadem sunt in Græco, nisi excipias ult. verbum ἠθέτησαν, pro quo Cypr. ipse de orat. Dom. p. 206. с. hab. fpreverunt. Similiter ver. Iren. Interp. 1. 4. c. 2. & 41. p. 229. a. 288. b. Audi cælum, & auribus percipe terra, quoniam Dom. locut. eft. Filios genui, & exaltavi : ipfi autem me spreverunt. Tertul. 1. 3. cont. Marc. p. 681. a. Audi cælum, & in aures percipe terra: & fup.p.670. c. 674. c. Filios generavi, & exaltavi : at illi me rejecerunt: & l. adv. Jud. c. 3. p. 137. a. Filios generavi, & exaltavi : ipfi autem spreverunt me : item lib. adv. Jud. c. 9. p. 142. b. Filios generavi; at lib. de orat. c. 2. p. 180. b. Filios genui, & illi me non agnoverunt. Lucifer Calaritanus 1. de non parc. in De. del. p. 234. vel 236. g. cum August. 1. 2. de ferm. Dom. in m. to. 3. 206. c. & Hieron. in Ifai. 1. p. 8. f. Filios genui, & exaltavi : ipfi autem me spreverunt : itidem spreverunt apud Cypr. I. de zelo & liv. p. 260. b. at conftanter generavi, ut in textu. Lactantius 1. 4. Instit. c. 11. p. 575. Audi cœlum, & percipe auribus terra, quon. Dom. loc. eft. Filios Tom. II.

genui, & exalt. ipfi autem spreverunt me. Sic etiam apud Hilar. in Pf. 118. col. 343. e. & l. 12. de Trin. col. 1119. a. exceptis his, ipfi autem, &c. quæ non refert. Similiter hab. Ambrof. in Pf. 118. col. 1155. b. 1186. b. 1221. d. Audi cælum, & auribus percipe terra, quoniam Dominus locutus eft : & apud ipsum Auctor l. de fide orthod. Filios genui, & exaltavi. Ita quoque S. Leo, f. 25. p. 80. a. cum his, ipfi autem spreverunt me. Concinit Gaud. Brix. fer. 9. & 10. p. 957. b. 960. a. Sed Optat. 1. 4. cont. Donat. p. 76. c. legit: Audi cælum, & percipe auribus terra: Filios generavi, & exaltavi : ipfi autem me dereliquerunt. Auct. 1. adv. Jud. apud Cypr. p. 574. Audi cælum, & prabe aurem terra, quoniam Dom. locutus eft. Filios genui, & exaltavi, ipfi autem me spreverunt. Hieron. in Ifai. 1. p. 8. f. dicit, pro genui, Symmachum & Theod. pofuiffe enutrivi: & inf. col. 9. c. Melius eft autem, inquit, juxta Hebraicum legere, Filios enutrivi. Ennod.apol. pro Iv. Synod. Conc. to. 4. 1341. c. Filios nutrivi, & exalt. ipfi autem spreverunt me.

#. 3. Eadem referunt Tertul. 1. 3. adv. Marc. p. 670. с. Lactant. 1. 4. Instit. c. 11. p. 575. Leo M. f. 25. p. 80. a. & Gaud. Brix. f. 10. p. 960. a. nifi quòd omnes, præter Lact. scribunt prafepe, non prafepium; & Lact. cum S. Leone, populus meus me non intellexit. In Græco omnia ut in textu, præter pronomen fuum quod deest post possessorem. Hieron. etiam in hunc loc. col. 9. c. ait, pro his: Ifrael non cognovit, populus meus non intellexit, folos LXX. tranftulisse: Ifraël autem me non cognovit, & populus me non intellexit. Sic etiam legit vet. Iren. Interp. 1. 1. p. 90. c. cum Tertul. tum loco cit. tum 1. 4. adv. Marc. p. 719. c. & l. Ttt ij

[ocr errors][merged small][merged small]

VERSIO ANTIQUA.

4. Væ gens peccatrix, populus plenus peccatis, femen nequam, filii scelesti: reliquiftis Dominum, & in indignationem misistis illum sanctum Ifraël.

5...... omne caput in dolore, & omne cor in moeftitia.

6. A pedibus ufque ad caput, non est vulnus, Idem ep. 41. col, neque cicatrix, neque plaga cum fervore: non eft malagma imponere, neque oleum, neque alliga

961.4.

Cypr. 1. 1. Teftim.

P. 278. a.

1

turam.

7. Terra vestra deserta, civitates veftræ igni exustæ: regionem veftram in confpectu vestro alieni comedent eam; & deferta, & fubversa à populis alienis.

8. Derelinquetur filia Sion ficut casa in vinea, & ficut cuftodiarium in cucumerario, quafi civitas quæ expugnatur.

9. Et nifi Dominus sabaoth reliquiffet nobis semen, quafi Sodoma fuiffemus, & quafi Gomorrha similaremur.

VULGATA NOVA.

4. Væ genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini nequam, filiis sceleratis : dereliquerunt Dominum, blafphemaverunt sanctum Ifraël, abalienati funt retrorfum.

5. Super quo percutiam vos ultra, addentes prævaricationem? omne caput languidum, &

omne cor mærens.

6. A planta pedis usque ad verticem, non eft in eo fanitas: vulnus, & livor, & plaga tumens, non eft circumligata, nec curata medicamine, neque fota oleo.

7. Terra veftra deserta, civitates vestræ suc- Inf. 5. cenfæ igni: regionem veftram coram vobis alieni 6. devorant, & desolabitur ficut in vaftitate hoftili.

8. Et derelinquetur filia Sion ut umbraculum in vinea, & ficut tugurium in cucumerario, & ficut civitas, quæ vastatur.

9. Nifi Dominus exercituum reliquiffet nobis Rom.9. femen, quafi Sodoma fuissemus, & quafi Gomor-29. rha fimiles effemus.

NOTÆ AD VERSIONEM

adv. Jud. c. 13. p. 147. c. at 1. 5. adv. Marc. p. 796.
c. habet: Ifraël me non agnovit, & populus meus me non
intellexit: in Mf. tamen Alex. ac ed. Ald. λαός με 8, &c.
absque me. In Actis Mart. S. Phil. ap. Ruinart. p. 417.
fic: Ifraël non me agnovit Dominum omnium. Similiter
Hilar. in Pf. 146. col. 580. a. Agnovit bos possessorem fuum,
& afinus prafepe domini fui: Ifraël verò me non cognovit.
Ita quoque Ambrof. in Pf. 39. col. 866. f. & in Luc. 13.
col. 1452. f. & epift. 23. col. 882. c. at in Luc. 2. col.
1296. a. habet: Agnovit bos possessorem suum, & afina
prafepe domini fui; tum addit: Imo præfepium dixerim,
ficut fcripfit qui tranftulit; nihil enim apud me distat in
verbo, quod non diftat in sensu: ita quoque hab. Cypr.
cum Lactantio, ut notavi fupra: at Cypr. l. de orat. Dom.
p. 206. c. legit præsepe, ficut infra, & populus meus me
non intellexit. August. in Job, to. 3. 662. c. Quoniam
cognovit bos poffefforem fuum, & afinus præsepe domini fui.
Auct. 1. de Judaica incredul. ap. Cypr. p. 569. b. Cogno-
vit bos poffefforem suum, & afinus præfepium domini fui:
Ifraël autem me nefciit, & plebs me non intellexit.

W. 4. Ita rurfum Cypr. 1. de orat. Dom. p. 207. a.
præter unum dereliquiftis. Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan.
Va gens peccatrix, populus plenus delictis, femen malignum,
filii fine lege: dereliquiftis Dominum, & exacerbaftis fanc-
tum Ifraël. Ita quoque in Græco. Apud Tertul. I. adv. Jud.
c. 3. p. 137. a. Va gens peccatrix, populus plenus peccatis,
filii fcelerati: dereliquistis Deum, & in indignationem mi-
fiftis fantum Ifraël : & l. 3. adv. Marc. p. 671. a. dere-
liquiftis Dominum, & in iram provocastis sanctum Ifraël:
& l. adv. Jud. c. 13. p. 147. c. alludens dicit: fed de-
reliquit magis, & ad indignationem provocavit fanctum If-
raël. Ambrofiaft. col. 45. a. Va genti peccatrici, femen
peffimum; & infra, 235. a. rurfus habet, femen pesi-
mum; deinde, reliquistis enim Dominum, & ad iracun-
diam incitaftis fanctum Ifrael. Hilar. in Pfalm. 65. col.
179. a. in iracundiam provocaftis fanctum Ifraël. Auct. 1.
de promifl. p. 1. c. 4. ap. Profp. p. 94. a. femen nequam,
filii fcelefti, dereliquistis Dominum. Hieron. in Amos 5.
col. 1408. e. Va gens peccatrix, populus plenus delictis, fe-
men pessimum, filii iniqui: at in Isai. 1. col. ro. b. ver-
sum hunc profert ex Hebr. quomodo legitur in Vulg. &
addit: Hoc quod in ultimo pofui, abalienati funt retror-
fum, LXX. Interpretes non habent; & pro blafphemaverunt,
fcribitur in eis, ad iracundiam concitaverunt; & pro fe-
mine nequam, semen peffimum, quod cateri sequentes He-
braicum, mereim, interpretati funt, peffimorum: & infra,
pro hoc, quod in Hebraico est, populo gravi iniquitate,
dicit, juxta LXX. legi, populo pleno peccatis.

*. 5. Eadem repetit Ambrof. in Pf. 1. col. 750. e. f. sed 1. de lapf. virg. p. 313. b. legit: totum caput in dolore, & totum cor in mæstitia. Cælestin. PP. epist. 22. to. 1. col. 1199. c. omne caput in dolore, & omne cor in mæstitia à pedibus usque ad caput. Auctor op. imp. in Matth. hom. 38. p. 159. b. omne caput in dolore omne in cor triftitia. Græc. Τί ἔτι πληγήτε, προςιθέντες ἀνομίαν; πᾶσα κεφαλὴ εἰς πόνον, ἐὰ πᾶσα καρδία εἰς λύπην. Quid adhuc percutiamini, addentes iniquitatem ? omne caput in labore, & omne cor in mærore. S. Paulin. epift. 50. p. 267. a. omne cor in dolore à pedibus usque ad caput.

*.6. Rurfus Ambrof. I. de lapf. virg. col. 313. b. A

ANTIQUAM.

[ocr errors]

pedibus usque ad caput, non est malagma imponere : & l. I. offic. col. 5. c. non est malagma apponere, neque oleum, neque alligaturam. Hieron. in hunc loc. col. 11. f. his Vulgatæ verbis non eft circumligata, &c. fubdit: pro quo LXX. transtulerunt : Non est malagma imponere, neque oleum, neque alligaturas : & infra: Pro fafciolis, inquir, quibus Ifraelis nequaquam circumligata funt vulnera, LXX, malagma tranftulerunt: ita rurfum Hieron. in Ezech. 30. col. 918. a. & in Ecclesiast. to. 2.766. c. In epist. verò Orientalium ad Symmach. Conc. to. 4. 1307. hæc leguntur: Non est ulcus aut macula, neque plaga tumens : fed totum ulcus est à pedibus usque ad caput. Græcè, ̓Απὸ ποδῶν ἕως κεφαλῆς, ἐκ ἐςιν ἐν ἀυτῶ ὁλοκληρία, ὅτε τραῦμα, ὔτε μώλωψ, έτε πληγή φλεγμαίνεσα, &c. A pedibus usque ad caput, non est in co integritas, neque vulnus, neque livor, neque plaga tumens, &c. ut in textu, præter vocem ult. plur. καζαδέσμες, alligaturas; fed à MI. Alex. abeft hoc, ἐκ ἐσιν ἐν ἀυτῷ ὁλοκληρία.

*.7. Ita versum integrum reddit Tertul. I. adv. Jud. c. 3. p. 137. a. nifi quòd tollit eam, poft comedent. Græcè ramen, κατεπίεσιν αὐτὴν, deinde fic : & ἠρήμωται, καλεσ τραμμένη ὑπὸ λαῶν ἀλλοτρίων· devorant eam; & defolata eft, subversa à pop. alienis; cæt, ut in Lat. sup. Rurfum Tertul. ibid. c. 13. p. 146. a. legit: Terra vestra deferta, civitates veftræ igni exufta: regionem veftr. in confp. veftro exteri comedent; & deferta, & fubversa erit à populis alienis : & inf. p. 147. a. alludens ait: Terra eorum deferta..... regionem ipsorum in confp. corum extranei devorantes : & 1. adv. Marc. p. 679. c. regionem eorum fub ipforum conspectu extranei devorant. Hilar. in Pf. 124. col. 402. e. Terra vestra deferta, civitates vestra igni concremata : regionem vestram in conspectu veftro exteri comedent; & defolata, & subversa à populis extraneis. Hieron. in Amos 5. col. 1408. e. Terra vestra deferta, civitates veftra igne confumpta: regiones veftras coram vobis alieni comedent: at in Ifai. 5. col. 53. a. regionem veftram in conspectu veßro alieni devorant; & deferta est, atque subversa à populis externis.

*.8. Sic etiam ad verbum legit Tertul. 1. adv. Jud. c. 3. p. 137. a. pofito uno &, post vocem cucumerario: at inf. c. 13. p. 147. c. alludens dicit: Derelicta est filia Sion tanquam specula in vinea, velut in cucumerario cafula; fimiliter 1. 3. & 4. adv. Marc. p. 679. c. 725. c. 735. a. Iren. l. 4. c. 4. p. 231. b. Derelinquetur filia Sion ficut casa in vinea, & velut cuftodiarium in cucumerario. Hilar. in Pf. 124. col. 402. e. Derelinquetur filia Sion ut tabernaculum in vinea, & ficut casa custodiaria in cucumerario. Auct.op. imp. in Mat. hom. 29. p. 121. b. Et derelinquetur filia Sion ficut umbraculum in vinea. Hieron, in hunc loc. col. 12. f. ait cucumerarium à LXX. pomorum cuftodiam vocari; nunc etiam Græcè legitur ὀπωροφυλάκιον ἐν ζικνη ράτῳ· cæt, ut in textu.

.9. Ambrof. J. de Noe, c. 19. col. 257. b. legit cum Gr. Nifi Dominus fabaoth reliquisset nobis semen, ficut Sodoma falli eßemus, & ficut Gomorrha fimiles essemus. Simi liter hab. Hieron. in Joel. 2. col. 1361.c. & Gaud. Brix. fer. 4. p. 949. f. cum Paulo apoft. Rom. 9. 29. excepto hoc ult. fimiles fuissemus, Græc. αμοιώθημλν. Rurfum Hieron. 1. 1. cont. Jovin. to. 4. p. 2. col. 168. Nifi Dominus fabaoth reliq. nob. femen, quafi Sodoma essemus, & fimiles Gomorrha fuissemus. Tichon. reg. 3. p. 55. d. Nifi Domi

Gen. 19. 24.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

11. Quò mihi multitudinem hoftiarum veftrarum, dicit Dominus? plenus fum: holocaufta arietum, & adipem agnorum, & fanguinem taurorum, & hircorum, nolo.

12. Nec fi veniatis apparere in confpectu meo : quis enim exquifivit hæc de manibus veftris? calcare aulam meam non apponetis.

13. Si afferatis fimilaginem, vanum eft: thymiama abominatio eft mihi. Neomenias, & fabbata veftra, & diem magnum non fuftineo :

14. jejunia, & ferias, & neomenias veftras, & festivitates odit anima mea: facti enim eftis mihi in abundantiam, jam non sustineo peccata veftra.

15. Cùm extenditis manus, avertam oculos meos à vobis : & fi multiplicetis precem, non exaudiam vos: manus enim veftræ sanguine ple

næ funt.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.

nus fabaoth reliq. nobis fem. ficut Sodoma essemus. Ad hanc autem vocem, fabaoth, hæc habet Hieron. in hunc loc. col. 13. b. Pro Domino exercituum, quod nos, fecuti Aquilam, in Latinum vertimus, in Hebrao legitur Dominus fabaoth, quod LXX. Interpretes, pro locorum qualitate, dupliciter transferunt, Dominum um virtutum, minum omnipotentem.

aut

aut

Do

. 10. Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 197. g. Audite verbum Domini principes Sodomorum, attendite legem Dei plebs Gomorrha. Ita quoque in Græco. Hilar. ipse in Pf. 118. col. 264. b. habet: attendite legem Dei populi Gomorrba. Ambrof. in Pf. 118. col. 1007. e. Audite principes Sodomorum: quibus alludit Tertul. 1. adv. Jud. c. 9. p. 142. b. dicens: "Αρχοντας Sodomorum, appellat archontas vestros ; & populum vestrum, populum Gomorrha. Tichon. reg. 4. p. 59. g. Audite verbum Domini principes Sodomorum. Similiter hab. Hieron. in Sophon. 2. 1665. e. additque : & attendite in legem Domini populus Gomorrha : contrà in Ofe. 11. col. 1315.c. Audite legem Dei principes Sodomorum, attendite verbum Domini populus Gomorrha.

V. 11. Eadem repetit Hilar. in Pf. 65. col. 183. d. hoc tantùm prætermiffo, dicit Dominus. Iren. 1. 4. c. 17. P. 248. d. Quò mihi multitudinem facrificiorum veftrorum, dicit Dominus ? plenus fum. Tertul. 1. 2. adv. Marc. p. 652. c. Quò mihi multitudinem munerum tuorum ? plenus fum: at paulò fup. leg. facrificiorum : & l. adv. Jud. c. 5. p. 138. c. Quò mibi multitudinem facrificiorum veftrorum, dicit Dominus ? holocaustomata, & facrificia vestra, & adipem bircorum, & fanguinem taurorum nolo. Cypr. 1. 1. Testim. p. 280. a. Quò mihi multitudinem facrificiorum veftrorum, dicit Dom. plenus fum : bolocaustomata arietum, & pinguamina agnorum, & fanguinem taurorum, & hircorum, nolo. Acta mart. S. Phileæ ap. Ruinart. p. 494. Ut quid mihi multitudinem facrificiorum veftrorum, dicit Dominus? plenus fum : bolocaufta arietum, & adipem agnorum, & fanguinem hircorum nolo. Ambrof. 1. 2. de interpel. Dav. c. 9. col. 651. c. Quò mibi multitud. facrificiorum veftrorum, dicit Dominus ? plenus fum : bolocaustomata arietum, & adipem agnorum, & fang. taurorum, & bircorum, nolo. Eadem quoque proferuntur à Donatistis in Collat. Carthag. p. 489. b. nec aliter exstant Græcè, fi excipiatur unum, πλήρης εἰμὶ ὁλοκαυλωμάτων, plenus fum bolocauftis; fed Mf. Alex. habet ὁλοκαύτωμα, per relat. ad fubfeqq. Auguft. fer. 42. to. 5. 209. d. Quò mibi multitud. facrificiorum veftrorum ? Hieron. in Ofe. 5. col. 1267. b. holocausta arietum, & adipem agnorum, & fanguinem bircorum, atque saurorum, nolo: in Vulgata quidem pofuit nolui, sed in hunc Isaiæ loc. col. 14. f. monet pro eo quod eft nolui, LXX. tranftulisse nolo; prafens tempus pro præterito. Attamen Caffiod. in Pf. 101. p. 337. b. legit nolo, licet Vulgatam noftram citet.

V. 12. Tertul. adv. Jud. c. 5. p. 138. c. Nec fi veniatis videri mihi : quis enim exquifivit hæc de manibus veftris ? Græc. &δι ̓ ἂν ἔρχηθε ὀφθῆναί μοι, &c. ut fup. Ambrof. 1. 2. de interpel. Dav. c. 9. p. 651. c. Nec fi veniatis in confpectum meum : quis enim ista requifivit de manibus veftris ? calcare regiam meam non adjicietis. Cypr. lib. 1. Testim. p. 280. a. quis enim exquifivit ista de manib, veftris? Hilar. in Pf. 65. p. 183. d. quis enim hac exquifivit de manibus veftris ? Hieron, in hunc loc. col. 15. b. ad

dit: calcare atrium meum non apponctis. Donatistæ in Collat. Carthag. p. 489. b. Nec fic veniatis in conspectu meo : quis enim exquifivit ista de manibus veftris ? calcare aulam meam non adjicietis.

#. 13. Tertul. 1. adv. Jud. c. 5. p. 138. c. Quoniam etfi attuleritis mihi fimilam, vanum est: incenfum abominatio eft mihi. Acta mart. S. Phileæ ap. Ruinart. p. 494. Nec fi fimilam offeratis. Collat. Carthag. p. 489. b. Si attuleritis fimilaginem, vanum : incenfum abominatio est mihi. Græc, Ἐὰν φέρητε, &c. ut in Collat. Tertul. 1. 1. cont. Marc. p. 626. c. addit: Neomenias veftras, & fabbata, & diem magnum non fuftineo : fimiliter 1. 5. p. 785. b. excepto ult. non fuftinebo. Hieron. in Ezech. 16. col.798. b. Neomenias veftras, & Sabbata, & diem magnum non recipiam: & in Ezech. 45. col. 1043. d. Neomenias veftras, & fabbata veftra, & diem magnum non fufcipio. Auct. 1. cont. Jud. ap. Cypr. p. 574. a. Popule Ifraël, neomenias, fabbatum, & diem magnum non patior. Collat. Carthag. p. 489. b. cum Leone M. fer. 89. p. 175. f. Neomenias veftras, & fabb. & diem magn. non sustineo. Hi autem Scriptores non fubnectunt, quod extremò legitur in Vulg. iniqui funt cœtus veftri; tametfi omnes sequentia verba de v. 14. proximè addant. Græcè pariter : Τὰς νεμηνίας ὑμῶν, ἐὰ τὰ ζάββαλα, ἢ ἡμέραν μεγάλην ἐκ ἀνέχομαι" deinde νηςείαν, &c. nec plura.

. 14. Tertul. 1. 1. adv. Marc. p. 626. c. ferias, & jejunium, & dies feftos vestros odit anima mea: & l. 5. p. 785.b. jejunium, & ferias, & caremon, veftras odit anima mea : & l. 2. p. 652. c. & folemnitates, & dies festos, & veftra fabbata odit anima mea : vide etiam 1. adv. Jud. c. 4. p. 137. c. & de Idol. c. 14. p. 243. c. necnon Hilariuml. 10. de Trin. col. 1073. d. Apud Ambrof. 1. de Incarn. col. 718. e. neomenias, & fabbata vestra odit anima mea. Item ap. Tichon. reg. 7. p. 67. b. fabbata vestra odit anima mea. Ap. Hieron. in Ezech. 16. p. 798. b. jejunium, & otium, & folemnitates vestras odit anima mea: & in Ezech. 45. P. 1043. d. jejunium, & ferias, & neomenias, & folemnitates veftras odit anima mea : & in Ifai. 58. col. 428. a. jejunium, & otium, neomenias, & fabbata, & alias folemnitates veftras odit, &c. & fup. in Isai. 1. col. 15. c. observat LXX. interpretatos esse jejunium, & otium; paulòque poft hæc addit: facti mihi estis in farietatem, nequaquam dimittam peccata vestra; pro quo ult. inquit, interpretatus eft Aquila, laboravi sustinens. Auct. 1. adv. Jud. apud Cypr. p. 574. a. legit: ferias, & jejunium exfecratur anima mea. Collat. Carthag. p. 489. b. jejunium, & ferias, & dies festos veftros odit anima mea : facti enim eftis mihi in abundantia multa, jam non parcam peccatis veftris. Eadem quoque refert Leo M. fer. 89. p. 175. f. usque ad verbum fati. Itidem ap. Gaud. Brix. fer. 11. p. 961. g. præter τὸ ferias veftras. Apud Marten. Anecdot. to. 5. p. 16. a. jejunium, & diem festum veftrum, & Sabbata odit anima mea : feciftis mihi tadium, non dimittam peccata veftra. Cypr. l. 1. Testim. p. 283. a. jam non laxabo pectata veftra. Græcè : νηςείαν, κι ἀργίαν, κα τὰς νεμηνίας ὑμῶν, ἢ τὰς ἑορτὰς ὑμῶν μισεῖ ἡ ψυχή με ἐγενήθητέ μοι εἰς πλησμονὴν, ἐκέτι ἀνήσω τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν.

7. 15. Rurfum Hilar. in Pf. 54. col. 104. f. Et cùm extenderitis manus veftras ad me, avertam oculos meos à vobis: & inf. manus veftræ fanguine plena funt : & in Pf.

VERSIO ANTIQUA.

Hilar. in Pf. 2. n. 16. Lavamini, mundi estote, auferte nequitias
20.col.37.4.
ab animis veftris, à confpectu oculorum meorum:
definite à malitiis veftris,

17. discite bonum facere: exquirite judicium,
liberate injuriam accipientem, judicate orphano,
& juftificate viduam.

18. Et venite, arguamur, dicit Dominus: & si fuerint delicta vestra ut phoænicium, ut nivem dealbabo: fi autem fuerint ut coccum, ut lanam candidam efficiam.

19. Et fi volueritis, & audieritis me, quæ bona funt terræ manducabitis.

VULGATA NOVA.

16. Lavamini, mundi estote, auferte malum 1. Pet. cogitationum veftrarum ab oculis meis : quiefci- 3.11. te agere perversè,

17. discite benefacere: quærite judicium, fubvenite oppreffo, judicate pupillo, defendite viduam.

18. Et venite, & arguite me, dicit Dominus: fi fuerint peccata vestra ut coccinum, quasi nix dealbabuntur: & fi fuerint rubra quafi vermiculus, velut lana alba erunt.

19. Si volueritis, & audieritis me, bona terræ comedetis.

NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM.

140. col. 535. e. Si extendatis manus, avertam oculos meos
à vobis. Tertul. 1. adv. Jud. c. 3. p. 137. a. Et fi exten-
deritis manus, avertam faciem meam à vobis : & fi mul-
tiplicaveritis preces, &c. ut in textu. Similiter apud Lu-
cif. Calar. 1. 1. pro S. Athan. ab hoc, fi multiplicaveri-
tis. Apud Cypr. 1. 1. Testim. p. 283. a. Cum extenderi-
tis manus, avertam faciem à vobis : & fi multiplicaveritis
preces, &c. ut in textu. Apud Ambrof. 1. 2. de interpel.
Dav. c. 9. col. 651. d. Cum extenderitis manus ad me,
avertam faciem meam à vobis. Apud Hieron. in Matth. 27.
p. 136. b. Si levaveritis ad me manus, non exaudiam vos :
manus enim veftra plena funt fanguine. In Collat. Carthag.
p. 489. b. Cùm extenderitis manus, avertam oculos meos à
vobis : & fi multiplicaveritis preces, &c. ut in textu. Ita
quoque in Græco, præter unum ἐὰν πληθύνηζε τὴν δέησιν,
fi multiplicetis orationem. Apud Facund. Herm. Sirm. to.
2. p. 853. hæc leguntur : Cùm multiplicaveritis preces
vestras, avertam faciem meam à vobis : & cùm obtuleri-
tis facrificium mihi, non fufcipiam illud de manibus vef-
tris: nec placabor vobis, quoniam iniqui funt cœtus veftri.
Auct. etiam 1. adv. Jud. ap. Cypr. p. 575. c. alludens
dicit: Adorate Dominum pro meritis fuis, quòd manus ejus
extenderis: licet exaggeres orationem tuam, non exaudit :
manus enim tuæ plena funt fanguine.

7. 16. Hilar. eò loci non habet, definite à malitiis vef-
tris; fed inf. in Pf. 118. col. 369. b. ubi verfum eun-
dem rurfum profert cum hoc additamento. Similiter apud
Iren. 1. 4. c. 17. p. 248. d. Lavamini, mundi estote, au-
ferte nequitias à cordibus vestris, ab (quid. coram) oculis
meis: definite à malitiis veftris: & c. 36. col. 278. c.
Lavamini, mundi estote, auferte nequitias à cordibus vef-
tris: at inf. c. 41. p. 288. c. auferte nequitias ab animabus
veftris (al. animis,) ante oculos meos : quiefcite ab iniqui-
tatibus veftris. Tertul. etiam 1. 2. adv. Marc. p. 651. b.
monet auferri nequitias de anima. Lucif. Cal. 1. 1. pro S.
Athan. p. 197. h. Lavamini, mundi estote, auferte mali-
tias ab inimicis (1. ab animis) vestris, ante oculos meos :
definite à malitiis veftris. Cypr. 1. 1. Testim. p. 283. a.

justificare viduam: & l. 4. p.707.c. leg. judicate pupillo, & juftè tractate viduam: & inf. p. 711.c.724. b. judicate pupillo, & justificate viduam : & l. I. ad uxor. c. 8. p. 276. a. juftè facite vidua, & pupillo. Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 197. h. cum Fulgent. 1. 1. de remiff. pecc. c. 11. Discite bonum facere : inquirite judicium, eripite injuriam accipientem, judicate pupillo, & justificate viduam. Cypr.1. 1. Testim. p. 283. a. Difcite bonum facere : exquirite judicium, confervate eum qui injuriam patitur, judicate pup. & justif. viduam: hæc etiam ult. judicate pup. &c. repetit inf. 1. 3. p. 328. b. itidem Ambrof. I. de parad. col. 176. d. & 1.2. de interpel. Dav. c. 9. col. 651. d. & in Pf. 118. col. 1173. f. 1235. a. & l. de vid. col. 189. d. 201. b. & epist. 24. col. 889. c. hoc autem pofteriori loco fubdit: & eripite injuriam accipientem. Hieron. in Amos 5. col. 1408. e. Discite benefacere : quærite judicium, judicate pupillo, juftificate viduam. Similiter hab. Auguft. in Pf. 103. col. 1177. f. nifi quòd id omittit, quærite judicium : item 1. 13. conf. to. 1. 233. d. hoc excepto, bonum facere.

V. 18. Græcè pariter, Καὶ διεῦτε, διελεγχθώμην, &c. ut fup. fed pro διελεγχθῶμεν, ΜΓ. Alex. hab. διελεγθώμθυ edit. Ald. διαλεχθῶμω ; & Hilar. ipse in Pf. 118. col. 369. b. legit: Et venite, disputemus, dicit Dominus omnipotens. Itidem Iren. l. 4. c. 17. & 36. p. 248. d. 278. c. fed absque ult. voce omnipotens. Ita etiam Hieron, in Amos 5. col. 1408. e. ficut August. 1. 13. confeff. to. I. 233. d. & in Pf. 103. to. 4. 1177. f. & l. 1. cont. Crefcon, to. 9. 399. b. Ita quoque est in Gestis cont. Silvan, tradit. Miscell. to. 2. p. 98. quibus accinit Tertul. 1. 1. ad uxor. c. 8. p. 276. a. at 1. 4. adv. Marc. p. 707. c. legit: Et venite, conciliemur, dicit Dominus. Auct. l. cont. Jud. ap. Cypr. P. 575. c. Et venite, colloquamur, dicie Dominus Deus. Tertul. ubi sup. p. 703. b. addit : fi fuerint delicta vestra tanquam roseum, velut nivem exalbabo: & fi tanquam coccinum, velut lanam exalbabo. Hilar. in Pf. 67. col. 198. a. conftanter leg. phænicium. Cypr. 1. 1. Testim. p. 283. a. Et venite, disputemus, minus : & fi fuerint peccata vestra ut phæniceum, ut ni

dicit Do

Lavamini, mundi estote, auferte nequitias ab animis vef-vem exalbabo : & fi fuerint quafi coccinum, ut lanam inal

tris, à confpectu oculor. meorum: ceffate à nequitiis veftris.
Eadem quoque leguntur apud August. in Pf. 103. col.
1177. f. ficut in Græco. Rurfum Aug. 1. 13. conf. to. I.
233. d. habet: Lavamini..... auf. nequitiam ab animis
vestris, atque à confpectu oculor. meorum : itidem 1. 2. de
fer. Dom. in mon. to. 3. 217. d. præter plur. nequitias.
Ambrof. 1. 2. de interpel. Dav. c. 9. col. 651. d. La-
vamini, mundi estote, auferte malitiam ab animis veftris:
& lib. 1. Hexa. col. 17. b. definite à malitiis veftris.
Hieron. in Amos 5. col. 1408. e. Lavamini, mundi ef-
tote, auferte malitias veftras ab animis veftris. Fulgent. 1.
1. de remiff. pecc. c. II. pag. 367. Lavamini, mundi
estote, auferte nequitias veftras ab animis veftris, è conspectu
oculorum meorum : definite à malitiis veftris: at serm. I. p.
550. Vulgatæ congruit. Auct. op. imp. in Matth. p. 36.
c. fic hab. Lavamini, mundi estote, auferte nequitiam ab
animabus veftris : dicite benefacere : fic etiam hom. 15. p.
81. b. usque ad dicite. In Gestis cont. Silvan. tradit. Mil-
cell. to. 2. p. 98. expellite malignitatem de animis veftris.
Itidem in Actis purg. Cæcil. apud Optat. p. 264.c.cum
hoc inf. projicite malum de medio vestrum. In vita Pauli
Simpl. è Mf. Harlæi : Lavamini, mundi estote, auferte
malitiam de animabus veftris, coram oculis meis: discite, &c.

*. 17. Sic iterum legit Hilar. in Pf. 118. col. 369. b.
præter duo, eruite, pro liberate; & pupillo, pro orpha-
no: nec diffimilia funt in Græco. Apud Iren. 1. 4. c. 17.
p. 248. d. Discite bonum facere : exquirite judicium, eruite
eum qui injuriam patitur, judicate pupillo, & justificate
viduam: & inf. c. 36. p. 278. c. Discite benefacere : ex-
quirite judicium, defendite vim patientem, judicate pupillo,
& justif. &c. Tertul. 1. 2. adv. Marc. p. 651. b. monet
difcere benefacere, exquirere judicium, judicare pupillo, &

babo: item inf. l. 3. p. 328. b. Et venite, disputemus, dicit Dominus: quod etiam habet Ambr. 1. de parad. col. 176, d. & in Pf. 118. col. 1171. c. 1235. a. & l. de vid. col. 189. d. item 1. 2. de interpel. Dav. c. 9. col. 651. d. subnexis his inf. fi fuerint peccata veftra ut phænicium, ut nivem dealbabo: ita rurfum 1. de apol. Dav. col. 696. d. & l. 1. de fide to. 2. 470. d. & l. de Myst. col. 334. a. at in Luc. 9. col. 1414. e. fi fuerint delicta veftra ficut phænicium ut nivem dealbabo. Auct. 1. de XLII. manf. ap. Ambr. p. 12. c. fi fuerint peccata veftra ficut phænicium, quafi nivem dealbabo: & fi fuerint ficut coccinum. velut lanam candida efficiam. S. Pacian. epift. 3. p. 313. b. & fi fuerint peccata veftra ut phænicium, ut nivem dealbabo : & fi ut coccinum, ut lanam candidam ea faciam. Optat. 1. 5. cont. Donat. p. 84. a. & fi fuerint peccata veftra velut coccum, ut nivem inalbabo. Auguft. in Pf. 44. col. 395. f. 469. c. fi fuerint peccata veftra ficut phænicium, tanquam nivem dealbabo: fimiliter l. 12. cont. Fauft. to. 8. 247. d. & l. de Gra. & l. arb. to. 10. 725. d. Fulgentius 1. 1. de remiff. pecc. c. II. Et fi fuerint delifta vestra ut phænicium, ut nivem dealbabo : fi autem ut соссит, ut lanam candidam efficiam.

V. 19. Eadem funt in Græco, deletis vocibus 2. qua, & funt. Rectè Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 197.h. Et fi volueritis, & exaudieritis me, bona terra edetis. Ita quoque Cypr. 1. 1. & 3. Testim. p. 283. a. 319. b. excepto verbo audieritis. Item ap. Tertul. de refur. carn. p. 576. b. bona terræ edetis. Ambr. verò 1. de fug. fæc. c. 6. col. 432. d. legit: qua bona funt terra manducabitis. Fulgent. 1. 1. de remiff. pecc. c. II. Et fi volueritis, & obaudieritis me, qua bona funt terræ edetis: at L 2. de verit. præd. p. 460. Vulgatæ congruit. Prædestin. 1.

« ZurückWeiter »