Exod. 10.23.

Exod. 7. 22.

8.7.

VERSIO ANTIQUA, QUÆ ET VULGATA NOSTRA.

29. Ingrati enim fpes tanquam hybernalis fupervacua.

glacies tabefcet, & difperiet tanquam aqua

I.

NOTE.

*. 19. In Mfs. S. Germ. S. Theod. & Corb. 2. legitur fides, loco fpes; at in Gr. exπls.

CAPUT

VERSIO ANTIQUA, QUE
tua Domine,

Magna funt enim judica tua: propter

hoc indifciplinatæ animæ erraverunt.

2. Dum enim perfuafum habent iniqui poffe dominari nationi fanctæ : vinculis tenebrarum & longæ noctis compediti, inclusi sub tectis, fugitivi perpetuæ providentia jacuerunt. 3. Et dum putant fe latere in obfcuris peccatis, tenebrofo oblivionis velamento difperfi funt, paventes horrendè, & cum admiratione nimia perturbati.

4. Neque enim quæ continebat illos fpelunca, fine timore cuftodiebat: quoniam fonitus defcendens perturbabat illos, & perfonæ triftes illis apparentes pavorem illis præf

tabant.

5. Et ignis quidem nulla vis poterat illis lu-
men præbere, nec fiderum limpida flammæ
illuminare poterant illam noctem horrendam.
6. Apparebat autem illis fubitaneus ignis,
timore plenus : & timore perculfi illius, quæ
non videbatur, faciei, æftimabant deteriora
effe
quæ videbantur :

7. & magicæ artis appofiti erant derifus,
& fapientiæ gloriæ correptio cum contume-
lia.

8. Illi enim qui promittebant timores & perturbationes expellere fe ab anima languente, hi cum derifui pleni timore languebant.

XVII.

ET VULGATA NOSTRA.

babat: tranfitu animalium & ferpentium fibi

9. Nam etfi nihil illos ex monftris pertur

latione commoti, tremebundi peribant : & aerem, quem nulla ratione quis effugere poffet, negantes fe videre.

10. Čùm fit enim timida nequitia, dat teftimonium condemnationis : femper enim præfumit fæva, perturbata confcientia.

II. Nihil enim eft timor nifi proditio cogitationis auxiliorum.

12. Et dum ab intus minor eft exfpectatio, majorem computat infcientiam ejus caufæ, de qua tormentum præftat.

13. Illi autem qui impotentem verè noctem, & ab infimis, & ab altiffimis inferis fupervenientem, eumdem fomnum dormientes,

14. aliquando monftrorum exagitabantur timore, aliquando animæ deficiebant traductione: fubitaneus enim illis & infperatus timor fupervenerat.

15. Deinde fi quifquam ex illis decidiffet, cuftodiebatur in carcere fine ferro reclufus.

16. Si enim rufticus quis erat, aut paftor, aut agri laborum operarius præoccupatus effet, ineffugibilem fuftinebat neceffitatem.

17. Una enim catenâ tenebrarum omnes erant colligati. Sive fpiritus fibilans, aut inter fpiffos arborum ramos avium fonus fua

NOTE.

V. 3. Græc. initio hab. Aarbarev yap voμiCorles, & fub fin. ivdaxuaC, Spetris, loco cum admiratione nimia.

.4. quoniam fonitus defcendens, &c. Græc. xa de καταράσσοντες αυτές περιεκόμπεν, και φάσματα ἀμειδήτοις κατηφῆ προσώποις ἐνεφανίζετο. fed fonitus cum impetu defcendentes ipfis abftrepebant, & vifiones trifles mæftis vultibus apparebant.

. 5. Gr. delet illis, ante lumen; & in fine habet Tur suyvur exeivur vuxla. Mf. S. Germ. I. triftem illam noctem horrendam.

#.6. Mf. S. Germ. cum Corb. 2. extremò hab. qua non videbantur, fed malè; Græcè, rà Caswóμha.

. 7. Mf. Corb. 1. hab. appofiti erant derifui, & fapientin gloria, &c. Græc. μαγικῆς δὲ ἐμπαίγματα κατέκειτο τέχνης, καὶ τῆς ἐπὶ φρονήσει ἀλαζονείας έλεγχος ἐφύριο, al. puless i. e. magica autem artis illufiones jacebant, 5 jadantia de fapientia erat correptio cum contumelia. Mf. Sangerm. & fapientia gloria correptio contumelia.

. 8. Mfs. S. Germ. & Corb. duo, legunt turbationes, è Gr. Tapaxas; fubinde Gr. tollit fe; extremòque hab. οῦλοι καταγέλασον εὐλάβειαν ἐνόσον. i. e. hi ridiculo timore languebant.

*.9. Vulg. ex monftris perturbabat, Græc. ταραχώδες ipócs, turbulentum terrefaciebat; in nonnullis al. libb. eft Trexlades. Mis. SS. Theod, & Germ, n. 4. addunt in

fine, nempe poft verbum videre, feqq. frequenter enim præoccupant, peffimâ redarguente confcientia.

. 10. Non condemnationis hab. Mf. Corb. 1. fed condemnationi; Sangerm. n. 15. condemnata; Gr. xaradınaCouvn; fubinde loco enim, Gr. hab. dè, autem; & paulò fup. voci timida, præponit rò, idles, propriè. Notavimus fup. in Mfs. SS. Germ. & Theod. anteponi ista: frequenter enim præoccupant, peffima redarguente confcientia ; verùm hæc in Mf. Corb. 2. poftponuntur his ult. conturbata confcientia ; at in Græco verba ifta utrobique defunt. In Mf. S. Theod. fic legitur: Cùm fit enim timida nequitia, data eft in omnium condemnationem : femper enim,

&c.

*. 11. Sic eft in Græco, præter ista, râv año 2010μs Bontnμátor, auxiliorum quæ à cogitatione, loco cogitationis auxiliorum. In Mfs. SS. Germ. & Theod. necnon Corb. duobus ita: Nihil enim eft timor nifi præfumptionis adjutorium, proditio cogitationis auxiliorum.

. 12. Mfs. Sangerm. S. Theod. & Corb. duo: Et dum ab intro..... majorem putat fcientiam ejus caufæ, &c. Corb. 1. computat. Mf. S. Theod. in fine habet, de qua augmentum praftat. Grzc. Ενδοθεν δὲ ἦσα ἥτλων..... πλείονα λογίζεται τὴν ἄγνοιαν τῆς παρεχέσης τὴν βάσανον αἰτίας· Εε dum ab intra minor..... majorem computat infcientiam præbentis tormentum caufæ.

cis.

. 13. Vulg. & ab infimis, & ab altiffimis inferis. Gr. é áðurál är μuxŵr, & ex impotentis inferni spelun

*. 14. Grac. τὰ μὴ τέρασιν ἠλαύνοντο φαντασμάτων, τὰ δὲ τῆς ψυχῆς παρελύοντο προδοσία, &c. ut fup.

#. 15. Mfs. Sangerm. & Corb. 2. Deinde fi quicunque ex illis decidiffet, &c. Græc. Ell' TWS O'S JUTOT BY ἐκεῖ καταπίπτων, ἐφρεμεῖο εἰς τὴν ἀοίδηρον εἱρκτὴν κατακλει Dis. πείς.

. 16. Mf. S. Theod... aut paftor, aut agricola horum operarius, &c. Græc. Εἴτε γὰρ γεωργὸς ἦν τις, ἢ ποιμὴν, yap ἢ τῶν κατ ̓ ἐρημίαν ἐργάτης μόχθων, προληφθεὶς τὴν διμσάλυκτον, &c. Mf. Corb. 1. fcribit ineffugabilem.

#. 17. A Mfs. S. Germ. & S, Theod. abeft vox arbe

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

vis, aut vis aquæ decurrentis nimiùm,

18. aut fonus validus præcipitatarum petrarum, aut ludentium animalium curfus invifus, aut mugientium valida beftiarum vox, aut refonans de altiffimis montibus Echo; deficientes faciebant illos præ timore.

19. Omnis enim orbis terrarum limpido

illuminabatur lumine, & non impeditis ope-
ribus continebatur.

20. Solis autem illis fuperpofita erat gravis
nox, imago tenebrarum, quæ fuperventura
illis erat. Ipfi ergo fibi erant graviores tene-

bris.

NOTE.

rum, ficut à Corb. 1. & Græco; extremò Græcè, fulμòs
ὕδατος πορευομένε βίᾳ, rythmus aqua decurrentis vi, loco
vis aqua decurrentis nimiùm.

*. 18. Græc. ή κλύπος απηνῆς καταῤῥιπλομένων πετρῶν
ἢ σκιρτώντων ζώων δρόμος αθεώρητος, ἡ ὠρυομένων ἀπεηνςάτων
θηρίων φωνή, ή αντανακλωμένη ἐκ κοιλοτάτων ὀρέων Ηχώ παρ
ρέλυσεν αυτὸς ἐκφοβόντα.

. 19. Mfs. Sangerm. & Corb. 2. hab. luminabatur. lumine; dein Corb. 1. & non impeditus, &c. Græc. veτό, κατελάμπελο φωτί, και ανεμποδίσοις συνείχετο ἔργοις.

*. 20. Græc..... εἰκὼν τὸ μέλλοντος αυτές διαδέχεται σκό 785. ἑαυτοῖς δὲ ἦσαν βαρύτεροι σκότες i. e. imago tenebrarum, qua fuperventura illis erant. Ipfi autem, &c.

Exod. I. 10.23.

Exod.

CAPUT

VERSIO ANTIQUA, QUÆ
Anctis autem tuis maxima erat lux, &

Shorum quidem vocem audiebant, fed

figuram non videbant. Et quia non & ipfi ea-
dem paffi erant, magnificabant te:

2. & qui ante læfi erant, quia non læde-
bantur, gratias agebant : & ut effet differen-
tia, donum petebant.

3. Propter quod ignis ardentem colum14. 24. nam ducem habuerunt ignotæ viæ, & folem Pfalm. fine læfura boni hofpitii præftitifti.

77. 14.

39.

104.

Exod.

4. Digni quidem illi carere luce, & pati carcerem tenebrarum, qui inclufos cuftodiebant filios tuos, per quos incipiebat incorruptum legis lumen fæculo dari.

5. Cùm cogitarent juftorum occidere in1. 16. & fantes : & uno expofito filio, & liberato, in traductionem illorum, multitudinem filiorum Exod. abftulifti, & pariter illos perdidifti in aqua

2.3.

14.27. valida.

6. Illa enim nox ante cognita eft à patribus noftris, ut verè fcientes quibus juramentis crediderunt, animæquiores effent.

7. Sufcepta eft autem à populo tuo fanitas quidem juftorum, injuftorum autem exter

XVIII.

ET VULGATA NOSTRA.
minatio.

8. Sicut enim læfifti adverfarios: fic &
nos provocans magnificafti.

9. Abfconsè enim facrificabant jufti pueri bonorum, & juftitiæ legem in concordia difpofuerunt: fimiliter & bona & mala recepturos juftos, patrum jam decantantes laudes.

10. Refonabat autem inconveniens inimicorum vox, & flebilis audiebatur planctus ploratorum infantium.

11. Simili autem poena fervus cum domino afflictus eft, & popularis homo regi similia paffus.

12. Similiter ergo omnes, uno nomine mortis, mortuos habebant innumerabiles. Nec enim ad fepeliendum vivi sufficiebant : quoniam uno momento, quæ erat præclarior natio illorum, exterminata eft.

13. De omnibus enim non credentes propter veneficia, tunc verò primùm cùm fuit exterminium primogenitorum, spoponderunt populum Dei effe.

14. Cùm enim quietum filentium contineret omnia, & nox in fuo curfu medium iter NOTE.

. 1. Græcè, loco & horum quidem, &c. ita: ☎r pwrùr πολύ ακέοντες, μορφὴν δὲ ἐχ ὁρῶντες, quorum quidem vocem audientes, figuram autem non videntes. In Mfs. S. Germ. & S. Theod.& borum quidem vocem inimici audiebant. Itidem in Corb. 2. fed vox inimici, addita videtur fecunda manu : fubinde in Sangerm. Corb. 2. & S. Theod. præponitur per, voci eadem, tolliturque pronom. ult. te; In Mf. S. Theod. legitur, per eandem. In Gr. fic: TI Ŵ or xaxeiros sæewór, Beroar, quanápisov. 671 dè, &c. quoniam quidem & illi pali erant, magnificabant: & quia, &c.

४४

*. 2. Gr. ὅτι δὲ ν βλάπτεοι προηδικημένοι, εὐχαρισῦσιν, &c. & quia non nocent ante læfi, gratias agunt, &c. Ms. S. Theod. addit, & ut effet differentia, te Deum petebant ; Gr. και το διενεχθῆναι, χαριν ἐδέοντο.

*. 3. Mf. S. Germ. cum Corb. 2. Propter quod igni ardentem columnam, &c. Corb. 1. & S. Theod. Propter quod igni ardente columnam, &c. Gr. Ανθ' ὧν πυριφλεγῆ ςύλον, dein, duyov s árrásy, &c. abfque med. verbo habue

. 8. Græcè, loco Sicut enim... fic & nos, &c. ita, rap..... Tεlw nμas, &c. Quo enim..... hoc nos &c. fed in Mf. Alex. & Compl. es yap: poft paulò in Mís. S. Theod. S. Germ. & Corb. duob. fic nos.

π.9. Græc. Κρυφῇ γὰρ ἐθυσίαζον ὅσιοι παῖδες ἀγαθῶν, τὸν τῆς θειότητος νόμον ἐν ὁμονοία διέθεντο τῶν αὐτῶν ὁμοίως καὶ ἀγαθῶν καὶ κινδύνων μεταλήψεθαι τὰς ἁγίες, πατέρων ήδη Togaraμextórtær aires. i. e. Abfconsè enim facrificabant jufti pueri bonorum, & divinitatis legem in concordia difponebant: tandem fimiliter & bona & pericula recepturos fanctos, patribus jam præcinentibus laudes. Mfs. Sangerm. & Corb. duo, ferunt, percepturos juftos, patri jam ( Corb. 1. patrias) decantantes laudes; Mf. S. Theoder. patri omnium decantantes laudes; editio etiam Compl. hab. Педаvaμénwories aïrus. Sup. verò idem Mf. S. Theod. jufti pueri bonorum operum, & juftitiæ legem, &c. fed vox ista, operum, non legitur in aliis.

. 10. Græcè fimpliciter, oix?pà pépelo, & flebilis
difpergebatur, loco & flebilis audiebatur planctus; in Mf.
etiam Alex. ac ed. Compl. fubjicitur porn, vox.

*. II. Græc. Ὁμοίᾳ δὲ δίκη δῆλος ἅμα δεσπότῃ κλαπείς,
nuolus BαGNET Tà άuтà TáXwr.
και δημότης βασιλεῖ αυτὰ πάχων.

*. 12. Græc. Ομοθυμαδὸν δὲ πάντες ἐν ἑνὶ ὀνόμαζι θανά
τε........ ἐπεὶ πρὸς μίαν ῥοπὴν ἢ ἐντιμοτέρα γένεσις αυτῶν διεφθά

Exod. 12. 30.

Num. 16.46.

haberet,

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

15. omnipotens fermo tuus de coelo à regalibus fedibus, durus debellator in mediam exterminii terram profilivit,

16. gladius acutus infimulatum imperium tuum portans, & ftans replevit omnia morte, & ufque ad cœlum attingebat ftans in ter

ra.

17. Tunc continuò vifus fomniorum malorum turbaverunt illos, & timores fupervenerunt infperati.

18. Et alius alibi projectus femivivus, propter quam moriebatur, caufam demonftrabat mortis.

19. Visiones enim, quæ illos turbaverunt,
hæc præmonebant, ne infcii, quare mala pa-
tiebantur, perirent.

20. Tetigit autem tunc & juftos tentatio
mortis, & commotio in eremo facta eft mul-
titudinis: fed non diu permanfit ira tua.
21. Properans enim homo fine querela de-

precari pro populis, proferens fervitutis fuæ fcutum, orationem & per incenfum deprecationem allegans, reftitit iræ, & finem impofuit neceffitati, oftendens quoniam tuus eft famulus.

22. Vicit autem turbas, non in virtute corporis, nec armaturæ potentia, fed verbo ilfum, qui fe vexabat, fubjecit, juramenta pa& teftamentum commemorans.

rentum,

23. Cùm enim jam acervatim cecidiffent fuper alterutrum mortui, interftitit, & amputavit impetum, & divifit illam quæ ad vivos ducebat viam.

24. In vefte enim podêris, quam habebat, Exod. totus erat orbis terrarum : & parentum ma- 28.6. gnalia in quatuor ordinibus lapidum erant fcul& magnificentia tua in diademate capitis illius fculpta erat.

pta,

25. His autem ceffit qui exterminabat, & hæc extimuit: erat enim fola tentatio iræ fufficiens.

NOTE.

. 15. Fauftin. presb. cont. Arian. p. 645. h. omnipotens fermo tuus exfiliens de regalibus fedibus, &c. Vigil. Tapf. cont. Varimad. p. 746. a. omnip. fermo tuus exfiliens de regalib. fedibus venit. Cerealis adv. Maximin. c. 5. p. 672. c. omnip. fermo tuus Domine, exfiliens à regal. fedibus tuis, in mediam exterminii terram profilivit. Ms. Corb. I. pariter addit Domine. In Mf. S. Theoder. omnip. fermo tuus exfiliens de cœlo, &c. Gr. Vulgate refpondet. . 16. Græc. extremò habet:&ears whi HOSTETO, BECunes ♪ éπi rus, & cælum quidem tangebat, defcenderat autem in terram; Mf. S. Germ. cum Corb. 2. ftans in ter

ram.

*. 17. Grac. Τότε παραχρῆμα φαντασίαι μὲν ὀνείρων δεινῶς · ἐξετάραξαν αυτὸς, &c. Tunc continuo vifus quidem fomniorum graviter turbaverunt illos, &c. ut fupra ; in Ms. Alex. ac ed. Compl. New, non Jews.

. 18. Mfs. S. Germ. & Corb. duo, delent ult. vocem mortis; deeft pariter in Græco.

. 19. Græcè, Tтo megeμúru Car, boc præmonebant ; cæt. ut fupra.

. 20. Mf. S. Theoder. Tetigit autem timor & juftos tentatio, &c. Gr."Halo de inalar Telex, &c. ed. Compl. "Hyalo de TÓTE, &c. In Mf. Sangerm. deeft ult. vox na, nempe poft ira; in Gr. pariter pyn, abfque feq. V. 21. Mfs. S. Germ. & Corb. 2. & S. Theod. Pro

perans enim homo fine querela propugnavit, proferens servitutis fua fcutum, orationem 5 per incenfum deprecat. alligans, &c. Gr. Zweúcas yàp arùp аμεμTICS TOREμаXNOE, TÒ TÜS ἰδίας λειτεργίας ὅπλον, προσευχὴν κ θυμιάματος ἐξιλασμόν και μiCas, arlésn Tâ buμa, y téCAS ÉTÉluxe Tṛ Cuμpopâ, &c. ut fup.

V. 22. MI. S. Germ. Vicit autem turbas, non virtute corporis, nec armaturâ potentiæ, fed verbo vexatorem fubjecit, juramenta parentum commemorans. Similiter in Corb. 2. & S. Theod. nec armaturâ potentia, fed verbo vexatorem fubjecit; item in Corb. 1. fed verbo vexatorem fubjecit. In Græco: Ενίκησε δὲ τὸν ὄχλον, εκ χύν τε ζώμα 7ος, εχ όπλων ἐνεργείᾳ, ἀλλὰ λόγῳ τὸν κολάζοντα υπέταξεν, όρκες πατέρων, και διαθήκας επομνήσας.

W. 23. Græc. Σωρηδόν γὰρ ἤδη πεπτωκότων ἐπ' ἀλλήλων νεκρῶν, μεταξὺ τὰς, ανέκοψε τὴν ὀργήν, και διέχιζε την πρὸς τὸς ζῶντας ὁδόν.

V. 24. Poft vocem podêris, Græcè non fubjicitur quam habebat; ultimò etiam non additur ibid. fculpta erat; at in Mfs. Sangerm. S. Theod. & Corb. duob. eft erat fcrip

ta.

. 25. Mfs. S. Germ. & S. Theod. Hac autem his ceffit, qui, &c. Corb. 2. His ceffit qui.... erat autem fola, &c. Græc. T&Tоis siğer & oxolpeúar, Tauтα de spolйbucar й yàp póm й, &c. in Mf. Alex. & Compl. polútu.

Exod. 14. 5.

1.

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.
Mpiis autem ufque in noviffimum fine
mifericordia ira fupervenit. Præfciebat
enim & futura illorum:

2. quoniam cùm ipfi permififfent ut fe edu-
cerent, & cum magna follicitudine præmifif-
fent illos, confequebantur illos poenitentia

acti.

3. Adhuc enim inter manus habentes luctum, & deplorantes ad monumenta mortuorum, aliam fibi affumpferunt cogitationem infcientiæ: & quos rogantes projecerant, hos tanquam fugitivos perfequebantur :

. I. Similiter in Græco eft.

4. ducebat enim illos ad hunc finem digna neceflitas: & horum, quæ acciderant, commemorationem amittebant, ut quæ deerant tormentis, repleret punitio:

5. & populus quidem tuus mirabiliter tranfiret, illi autem novam mortem invenirent.

6. Omnis enim creatura ad fuum genus ab initio refigurabatur, deferviens tuis præceptis, ut pueri tui cuftodirentur illæfi.

7. Nam nubes caftra eorum obumbrabat, & ex aqua, quæ ante erat, terra arida apparuit, & in mari rubro via fine impedimento,

NOTE.

V. 2. Mfs. S. Germ. S. Theod. & Corb. ambo : quoniam ipfi cùm reverfi effent ut fe ducerent, &c. uterque Corb. & S. Theod. extremò leg. confequebantur illos pœnitentia aius. Gr. ὅτι αὐτοὶ ἐπιςρέψαντες τὸ ἀπεῖναι, και με Τα σπεδῆς προσέμψαντες αυτές, διώξει μεταμεληθέντες.

*. 3. Mfs. S. Germ. & Corb. 2. hab. luctus, non hulum ; & inf. projecerunt, loco projecerant; in Corb. I. etiam projecerunt. In Gr. ébanov, uti fup. Tàérou.

#.4. Mf. S. Theoder..... commemorationem mittebant, ut, &c. Sangerm. memorationem amittebant, ut eam, quæ deorat tormentis, replerent punitionem, Corb, 2. ut qua doc

rant torm. replerent punitione. Gr..... durusiar vélarer,
ἵνα τὴν λείπεσαν ταῖς βασάνοις, προσαναπληρώσωσι κόλασιν.
*. 5. Grac. και ο μύς λαός σε παράδοξον ὁδοιπορίαν περά-
en, &c.
.6. Vulg. ad fuum genus ab initio ; Græc. Er is le véves
Tánir ärwber, in fuo genere rurfus defuper, &c.

*.7. Græc. Ἡ τὴν παρεμβολὴν σκίαζεσα νεφέλη, ἐκ δὲ προύφεςῶτος ὕδατος, ξηρᾶς ἀνάδυσις γῆς ἐθεωρήθη, ἐξ ἐρυ Opas, &c. Nubes caftra obumbrabat, & ex aqua, quæ ante erat, terra arida emerfio apparuit, ex rubro mari, &c. ut fupra. Mf. S. Germ. hab. adumbrabat..... I ex mari rubro,' &c, item Mr. S. Theod. & ex mari rubro.

VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA.

& campus germinans de profundo nimio :

8. per quem omnis natio tranfivit, quæ tegebatur tua manu, videntes tua mirabilia &

NOTE.

ROMAN. CORRECTIONUM AD EDIT. VULGATAM DELECTUS,

Auctore FRANCISCO LUCA Brugenfi.

SAPIENTIÆ.

V. II. Sit autem fortitudo noftra lex juftitiæ. Temeritas fcribarum miris modis hic graffata; pro juftitiæ, id eft, tus dixaicoúrus, fere fcripfit contrarium, injuftitiæ, iniquitatis.

CAP. III. . 1. Et non tanget illos tormentum mortis. Non fcribas malitiæ pro mortis.

Gen. 19. 11.

. 2. Et æftimata eft afflictio exitus illorum. Sequitur 3. Et quod à nobis eft iter, exterminium. f. æftimatum eft:id eft: Illorum ex humanis difceßus, habitus eft pro exterminio feu exitio. Hoc alii libri miris modis corrumpunt, dum non folum pro nominativo exterminium, legunt genitivum exterminii, verùm etiam duas ejufdem bujus loci corruptiones copulantes, fcribunt: Et ab itinere justo abierunt in exterminium, & quod à nobis eft iter exterminii.

V. 15. Et quæ non concidat radix fapientiæ. Praferendus eft conjunctivus concidat indicativo concidit..

✯. 16. Filii autem adulterorum in inconfummatione erunt. Uni voci inconfummatione, compofita ex præpofitione in, nomine confummatione, præponenda eft præpofitio in, ita ut fit in inconfummatione pro quo quidam codices, eodem fenfu, legunt participium inconfummati. Nam vitanda eft lectio, quæ contenta unico in, effert voces duas in confummatione.

. 19. Nationis enim iniquæ, diræ funt confummationes. Ut genitivus nationis non eft mutandus in nominativum nationes, ita nec nominativus confummationes in genitivum confummationis.

cla

CAP. IV. . 3. Et fpuria vitulamina non dabunt radices altas. Pro fpuria vitulamina, quòd alii libri legunt adulterinæ plantationes, altera interpretatio eft, eaque rior, tefte D. Auguftino lib. 2. de dotr. Chrift. cap. 12. . 6. Ex iniquis enim fomnis, filii qui nafcuntur, teftes funt nequitia adversùs parentes. Ut plurima hujus libri loca Romani Patres feliciffimè reftituerunt, quod videre licet ; ita inter cætera bunc, ubi pro omnes nota univerfitatis, qui error plerofque omnes codices invafit, repofuerunt, quod rectum eft, 5 Graco confentaneum, fomnis, id eft, Varas, pofitum pro concubitu : quemadmodum infra 7. . 2. idem Sapiens, ex delectamento fomni conceptum fe dicit.

. 12. Et inconftantia concupifcentiæ tranfvertit fenfum fine malitia. Non facilè mutes vocem inconftantia, quæ fignificat inftabilitatem, in instantia, quæ, demptâ unâ fyllaba, follicitationem declarat.

. 15. Quoniam gratia Dei & mifericordia eft in fanctos ejus. Alii libri fubaudiunt omiffum verbum fubftantivum eft.

. 18. Videbunt & contemnent eum. Non eft hic repetenda conjunctio enim.

CAP. V. V. 9. Et tanquam nuncius percurrens. Legendum eft percurrens, quod eft tranfcurrens, non præcurrens, quod eft, ante currens.

. 11. Aut tanquam avis. Non omittas adverbium tanquam.

Ibidem. Argumentum itineris. Non fubjicias pronomen illius, quod alii codices.

. 17. Et brachio fancto fuo defendet illos. Non præponas præpofitionem in nomini brachio; ut nec conjunctionem & ei quod fequitur: Accipiet armaturam zelus illius.

. 21. Acuer autem duram iram in lanceam. Etiam noftra antiqua manufcripta legunt duram, quod eft rigidam, pro eo quod alii libri diram, quod eft crudelem, id eft, feribunt u vocalem quintam pro i tertia.

. 22. Et tanquam à bene curvato arcu. Dua diciuncula funt, à præpofitio, 5 adverbium bene, non unum nomen habenæ.

. 23. Et à petrofa ira plenæ mittentur grandines. Scribenda eft diphthongo fyllaba ultima, ita ut fit nomen plenæ, non adverbium plenè.

. 24. Et ad eremum perducet omnem terram iniquitas illorum. Nominativus iniquitas, non eft commutandus cum genitivo iniquitatis.

CAP. VI. V. 6. Quoniam judicium duriffimum his qui præfunt, fiet. Non eft præponenda præpofitio in pronomini his.

*. 8. Non enim fubtrahet perfonam cujufquam Deus. Pro Deus, multi boni codices legunt Dominus: porro qui eft omnium dominator, quod fubjiciunt non pauci libri, optimi quique omittunt. Legantur Notationes noftra.

*. 11. Qui enim cuftodierint jufta juftè, juftificabuntur. Quadruplex fuit boc loco multorum codicum error: unus, quod pro adjectivo neutro jufta, fcriberent fubftantivum femininum juftitiam ( quanquam hic minutus: ) Alzer, quòd nomini jufta five juftitiam, fuperfluè adjungerent pronomen ejus : Tertius, quòd præpofito commate fen incifo, adverbium juftè jungerent verbo fequenti, non, ut oportet, præcedenti: Poftremus, quòd juftificabuntur, verbum compofitum ex juftus & facio, commutarent cam verbo fimplici judicabuntur.

Sequitur: Et qui didicerint ifta, invenient quid refpondeant. Cave ne pronomen ista corrigas fuppofito nomine jufta.

V. 17. Et in viis oftendit fe illis hilariter, & in omni providentia occurrit illis. Nomini viis non eft addendum

pronomen fuis; nec prafentia oftendit, occurrit, mutanda funt in futura, oftendet, occurret.

V. 22. Si ergo delectamini fedibus. Ut nomini sedibus non eft præponenda præpofitio in, ita non eft poftponendum nomen perpetuis.

CAP. VII. . 1. Et ex genere terreni illius qui prior factus eft. Servandus eft genitivus terreni, non fubstituendus ablativus terreno.

V. 16. Et operum fcientia & difciplina. Malè multi libri, fublato pofteriori &, fcribunt cafum fecundum scientiæ, pro primo.

. 17. Ut fciam difpofitionem orbis terrarum. Non mutes fingulare in plurale difpofitiones.

. 18, Viciffitudinum permutationes, & commutationes temporum. Legendum eft potiùs commutationes temporum, quod eft varietates, quàm confummationes, quod eft fines. Porro quod fubjiciunt plerique libri, morum mutationes & divifiones temporum, fpurium effe, & ex altera verfione noftræ adjectum, multis aliis præterea mendis admiffis, docuimus in Notationibus.

V. 22. Quem nihil vetat, benefaciens. Alii libri ita fcribunt, ut unica bic proprietas fancti Spiritus declaretur. mutatis, quarto cafu relativi quem in primum qui, & participio benefaciens in infinitivum benefacere : Qui nihil vetat benefacere. Sed Romana corre&io, que duas proprietates dat intelligendas, unam, quem nihil vetat, quod eft, expeditus, qui probiberi non poteft; alteram, benefaciens, quod eft, beneficus, fincera eft loci fcriptura.

. 23. Intelligibilis, mundus, fubtilis. Patres meritò pratulerunt nominativos accufativis intelligibiles, mundos, fubtiles.

CAP. VIII. . 2. Hanc amavi & exquifivi à juventute mea. Non addas pronomen eam verbo exquifivi. V. 12. Tacentem me fuftinebunt. Non mutes accufativum tacentem in ablativum.

. 17. Quoniam immortalitas eft in cognatione fapientiæ. Triplex mendum ex his verbis à Romanis Correctoribus eft fublatum : Unum, quòd adjectivum immortalis, quod eft in plerifque libris, commutaverint cum fubftantivo immortalitas: Alterum, quod pro cogitatione, quod eft meditatione, fcripferint cognatione, id eft, affinitate: Tertium, quòd rejecto nominativo fapientia, receperint genitivum fapientiæ.

v. 21. Et hoc ipfum erat fapientiæ fcire. Secundus cafus fapientiæ, non eft mutandus in primum fapientia, multoque minus addendum eft adjectivum fumma.

CAP. IX. . 6. Nam & fi quis erit confummatus. Non eft omittenda conjunctio nam.

. 18. Et fic correctæ fint femitæ eorum. Retinendum eft adverbium fimilitudinis fic, non mutandum in conjunc tionem conditionalem fi.

CAP. X. . 1. Hæc illum qui primus formatus eft à Deo pater orbis terrarum. Pro formatus, quidam codices habent factus, quidam fictus: fed adulterinum eft prorfus quod in nonnullis eft, fornicatus. Rurfus nominativum pater, quidam libri vertunt in ablativum patre, quafi ad Deum referatur, fed malè.

V. 2. Et eduxit illum à delicto fuo. Quod fubjiciunt multi libri & eduxit illum de limo terræ, fpurium eft, omnino jugulandum. Lege Notationes noftras.

. 3. Ab hac ut receffit injuftus in ira fua. Ab non ad; hac femininum, non hoc; ut vel cùm, non negatio non; receffit, quod eft defecit, non præceffit, quod eft anteceffit, legendum eft: funt enim ha librorum quorumdam corruptela.

Sequitur: Per iram homicidii fraterni deperiit. Infignis correctio, que fraterni genitivus adjectivi nominis, reftitutus eft pro fubflantivi, five nominativo fraternitas, five ge nitivo fraternitatis, qui plerofque omnes codices invaferant.

. 4. Propter quem cùm aqua deleret terram. Non mutes mafculinum quem in neutrum quod nec pro nominativaqua fcribas accufativum, quomodo quidam : Cùm aquam deleret de terra.

Ibidem. Per contemptibile lignum juftum gubernans. Quidam codex, omiffa præpofitione, 5 mutato quarto cafus in primum, fcribit: Et contemptibile lignum juftus gubernans; fed prave.

V. 5. Hæc & in confenfu nequitia, cùm fe nationes contuliffent. Servanda funt voces, nequitiæ, quod eft malitiæ ; & contuliffent, quod eft congregaffent ; non furroganda. fuperbiæ, quod eft arrogantia, & extuliffent, feu elevaffent.

Ibidem. Et in filii mifericordia fortem cuftodivit. Duplex fcriptura vitium, utrumque inolitum, hinc abftulerunt Correctores: Ablativum pluralem filiis, fuppofitum in locum genitivi fingularis filii, & accufativum mifericordiam, furrogatum pro ablativo mifericordiâ.

. 6. Hæc juftum à pereuntibus impiis liberavit. Cave fcribas nomen parentibus, pro participio pereuntibus à aut filiis pro impiis.