VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA. piet pro galea judicium certum: 20. fumet fcutum inexpugnabile æquita tem : 21. acuet autem duram iram in lanceam, & pugnabit cum illo orbis terrarum contra infenfatos. 22. Ibunt directè emiffiones fulgurum, & tanquam à bene curvato arcu nubium exter κόρυθα κρίσιν ἀνυπόκριτον. minabuntur, & ad certum locum infilient. 23. Et à petrofa ira plenæ mittentur grandines, excandefcet in illos aqua maris, & flumina concurrent duriter. 24. Contra illos ftabit fpiritus virtutis, & tanquam turbo venti dividet illos : & ad eremum perducet omnem terram iniquitas illorum, & malignitas evertet fedes potentium. NOTE. . 20. Similiter in Græco, nifi excipias ult. doórnia, fanctitatem, quod unum & idem. V. 21. Mr. Corb. legit diram iram ( non duram) in lanceam ; Gr. ἀπότομον ὀργὴν εἰς ῥομφαίαν. . 22. A Græco abeft fub fin. exterminabuntur & ; loco verò directè, exftat susoxo: in Mf. etiam Sangerm. directa; fubinde in Mf. S. Theoder. fulgorum, non fulgurum ; Gr. &ραπῶν. *. 23. Græc. Καὶ ἐκ πετροβόλο θυμῷ πλήρεις ῥιφήσονται xáralai, &c. #. 24. Vigil. Tapf. 1. cont. Varim. Spiritus Domini contra illos ftabit, 5 tanq. turbo venti dividet illos. Mf. S. Theoder. tanq. turbido venti dividet illos: 5 ad erem. perduc. omn, terram iniquitatis illorum, &c. Similiter hab. Mf. Corb. 2. terram iniquitatis illorum; Gr. verò, TV sur ávoμía, abfque seq. illorum. VERSIO ANTIQUA, QUÆ ET VULGATA NOSTRA. M Elior eft fapientia quàm vires : & vir prudens quàm fortis. 2. Audite ergo reges, & intelligite, difcite judices finium terræ. 3. Præbete aures vos, qui continetis multitudines, & placetis vobis in turbis nationum : 4. quoniam data eft à Domino poteftas vobis, & virtus ab Altiffimo, qui interrogabit opera veftra, & cogitationes fcrutabitur: 5. quoniam cùm effetis miniftri regni illius, non rectè judicaftis nec cuftodiftis legem juftitiæ, neque fecundùm voluntatem Dei ambulaftis. 6. Horrendè & citò apparebit vobis: quoniam judicium duriffimum his, qui præfunt, fiet. 7. Exiguo enim conceditur mifericordia: potentes autem potenter tormenta patientur. 8. Non enim fubtrahet perfonam cujuf quam Deus, nec verebitur magnitudinem cu- tio. 9. Fortioribus autem fortior inftat crucia 10. Ad vos ergo reges funt hi fermones mei, ut difcatis fapientiam, & non excidatis. 11. Qui enim cuftodierint jufta juftè, juftificabuntur: & qui didicerint ista, invenient quid refpondeant. 12. Concupifcite ergo fermones meos, diligite illos, & habebitis difciplinam. 13. Clara eft, & quæ nunquam marcefcit fapientia, & facilè videtur ab his qui diligunt eam, & invenitur ab his qui quærunt illam. 14. Præoccupat qui fe concupifcunt, ut illis fe prior oftendat. 15. Qui de luce vigilaverit ad illam, non laborabit: affidentem enim illam foribus fuis NOTE. . 1. Hic verficulus abeft à Græco. In Mfs. S. Germ. . 3. Sic habet Lucif. Cal. præter vocem multitudifing. In Gr. 'Erwτloade oi nealûrles Tales, &c. Tichonius reg. 7. p. 64. b. Vulgate congruit, omifsâ voculâ vos; quam retinet Aug. in Speculo. *. 8. Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. habet : Non subtranfiet perfonam cujufque Dominus, nec reverebitur magnitudinem cujufquam: quoniam & pupillum magnum ipfe fecit, & æqualiter cura eft illi de omnibus. S. Paulin. epift. 23. p. 144. c. quoniam ipfe fecit pauperem & divitem, aqualiter illi cura eft pro omnibus. Auct. 1. de promiff. ap. Profp. p. 187. c. pufillum & magnum ipfe fecit, & aqualiter cura eft illi pro omnibus. Auguft. in Speculo: Non enim fubtrabet perfonam cujufquam Dominus, nec reverebitur, &c. ut in Vulg. Ita quoque in Mf. S. Germ. Dominus, nec reverebitur. In Gr. Ou yap πOSENETται πρόσωπον ὁ πάντων Δεσπότης, ἐδὲ ἐντραπήσεται μέγεθος ὅτι μικρὸν καὶ μέγαν..... προνοεῖ περὶ πάλων. . 9. Ita Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. Ap. August. verò in Speculo cruciatus, non cruciatio. Gr. Tois Ne κραταιοῖς χυρὰ ἐφίσαται ἔρευνα. . 4. Eadem prorfus habet Lucif. Cal. 1. 1. pro S. . 6. Ita legit Auguft. in Speculo. Ita quoque Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 195. b. nifi quòd hab. in bis qui prafunt. Similiter apud Cypr. 1. 3. Teftim. p. 328. b. Mf. etiam Corb, leg. in his qui præfunt, &c. Gr. ἐν τοῖς ὑπερέχεσι γίνεται. . 7. Accinunt magno confenfu Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 195. b. Cypr. 1. 3. Teftim. p. 328. b. & Auguft. in Speculo: at Aug. q. 31. in Levit. to. 3. p. 504. d. legit: Exiguo concedetur mifericordia: potentes autem potentiora tormenta patientur. Hieron. in Ifai. 28. to. 3. 242. f. potentes potenter tormenta patientur : fimiliter in Ezech. 16. col. 808. a. & præf. 1. 3. in ep. ad Ephef. to. 4. 378. a. addito uno enim, vel quippe, ad potentes. In Gr. Ὁ γὰρ ἐλάχισος συγίνως ἐς ἐσιν ἐλέες· δυνατοὶ δὲ δυνατῶς ἐγαπήσονται. #. 10. Sic apud Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. præter hac, ô mali tyranni, loco reges. Apud Auguft. in Speculo: Ad vos autem, mali reges, &c. In Gr. Пpòs úμas Túcarro, &c. . II. Auguft. in Speculo legit: Qui enim cuftodie- #.12. Sic Ambrof. in Pf. 1. col. 752. b. & Auguft. in . 15. Ita Aug. in Speculo: at 1. de merib. Eccl. to. Job. 10.10. inveniet. VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA. 16. Cogitare ergo de illa, fenfus eft confummatus: & qui vigilaverit propter illam, citò fecurus erit. 17. Quoniam dignos fe ipfa circuit quærens, & in viis oftendit fe illis hilariter, & in omni providentia occurrit illis. 18. Initium enim illius, veriffima eft difciplinæ concupifcentia. 19. Cura ergo difciplinæ, dilectio eft : & dilectio, cuftodia legum illius eft: cuftoditio autem legum, confummatio incorruptionis eft: 20. incorruptio autem facit effe proximum Deo. 21. Concupifcentia itaque fapientiæ deducit ad regnum perpetuum. 22. Si ergo delectamini fedibus & fceptris, TO ô reges populi, diligite fapientiam, ut in per- 23. diligite lumen fapientiæ omnes qui præ- 24. quid eft autem fapientia, & quemadmodum facta fit referam : & non abfcondam à vobis facramenta Dei, fed ab initio nativitatis inveftigabo, & ponam in lucem scientiam illius, & non præteribo veritatem: 25. neque cum invidia tabefcente iter habebo: quoniam talis homo non erit particeps fapientiæ. 26. Multitudo autem fapientium fanitas eft orbis terrarum : & rex fapiens stabilimentum populi eft. 27. Ergo accipite difciplinam per fermones meos, & proderit vobis. NOTE. 1. 699. c. tollit To de luce. In Gr. O oppioas, extre- . 16. Auguft. in Speculo legit: Cogitare enim de il- то . 17. Ita legit Auguft. 1. de mor. Eccl. to. 1. 699. c. deletâ præp. in, ante omni: at in Speculo illam retinet, habetque fup. circumit quærens, & in viis oftendet; ultimòque, occurrit illis : lib. verò 2. de libero arb. to. 1. 603. e. in viis oftendet fe..... 5 omni provid. occurret illis. S. Paulin. epift. 18. p. 101. a. Qui totum orbem circuit quarens dignos fe... & in viis direitionis oftendit fe bilariter, & omni providentia occurrit: Mf. Corb. & in viis fuis. Similiter in Mf. S. Theod. paulò verò poft, & in omni prudentia occurrit illis; Sangerm. occurret illis. Gr. Vulgate congruit. . 18. Sic ap. Auguft. in Speculo : at 1. de morib. Eccl. to. 1. 699. c. Initium enim illius verissimum, disciplina concupifcentia. Gr. textui favet. . 19. Auguft. in Speculo, & 1. de morib. Eccl. to. I. p. 699. d..... 5 dilectio, cuftoditio legum illius eft : cuftoditio autem legum, confirmatio incorruptionis eft. Similiter apud Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 195. c. cuf I. toditio legum, confirmatio incorruptionis eft. In Græco: . 20. Sic habet Auguft. in Speculo: at 1. de morib. . 21. Concinit Auguft. in Speculo: at 1. de mor. Eccl. p. 699. d. omittit vocem ult. perpetuum, quæ abeft etiam à Græco. in Mf. S. Theod. deducet, Gr. arayet. . 22. Auguft. in Speculo legit : Si ergo delectamini fedibus ftemmatibus, reges populi, &c. ut fup. Mf. S. Germ. fedibus perpetuis & stemmatibus, &c. Mf. S. Theod. fedibus perpetuis & fceptris, reges, &c. Gr. Ei rüdtode ἐπὶ θρόνοις και σκήπτροις, τύραννοι λαῶν, τιμήσατε σοφίαν, &c. . 23. Hic verficulus deeft in Græco. . 24. Eadem funt in Græco, detracta voce Dei. In Mf. Corb. eft quid fit autem fapientia &c. Apud Phabad. Agin. 1. contra Arian. p. 302. c. quid fit fapientia, &c. ut fupra. CAPUT VERSIO ANTIQUA, QUE 2. decem menfium tempore coagulatus fum 3. Et ego natus accepi communem aerem, & in fimiliter factam decidi terram, & primam . 25. Ita rurfum in Græco. . 26. Prior fententia eodem modo legitur apud Julium Hilar. p. 373. h. pofteriorem citat Auct. I. de promiff. c. 35. p. 2. col. 165. c. utraque in Græco eft ur fup. *. 27. Gr. "Ωςε παιδεύεθε τοῖς ῥήματί με, &c. VII. NOTE. . 1. Sic habet Ambrof.' in Pf. 118. to. 1. 1060. d. excepto uno terreno, loco terreni. Mfs. S. Germ. & Corb. ex genere terreno illius, qui priùs finitus eft; Mf. S. Theod. fitus eft; Gr. ✈ guverõs άπóvoros πрwтoжMásɣ• deinde ap. Tichon. reg. 5. p. 60. h. in utero matris figuratus fum caro. . 2. Eadem refert Ambrof. in Pf. 118. P. 1060. d. Mf. verò Corb. extremò hab. & delectamento fomnii convenientis ; alii, fomni convenientis ; quidam, fomnii_conveniente; S. Theoder. foni convenienti; Gr. Væve CUVERθέσης. . 3. Ambrof. in Pf. 118. col. 1060. d. ita legit: Et ego natus baufi communem aerem, & fimiliter in terram decidi, primam vocem fimilem omnibus emifi plorans. Sic etiam in Græco eft, nifi quòd loco fimiliter, exstat TÌ TÙY opomaly, abfque feq. ; & pro emifi, isa, aque; at in ed. Compl. xa. Auctor l. de promiff. ap. Profp. p. 1. col. 94. a. Vulgate congruit, detracto uno & poft terram. . 4. Sic Ambrof. in Pf. 118. ad verbum legit, cum Auct. 1. de promiff. ap. Profp. p. 94. a. à Græco abeft vox magnis. *. 5. Concinit Auct. 1. de promiff. ap. Profp. p. 94. a. Ita quoque legit Ambrof. in Pf. 118. col. 1060. d. fi excipias unum diverfum, pro aliud. Græcè, Oudeis γὰρ βασιλεὺς ἑτέραν, &c. in Mi. Alex. βασιλέων, non βασιλεύς. #. 6. Ambrof. ubi fup. legit: Unus ergo omnibus eft introitus nativitatis ad vitam, & fimilis exitus, Auct. I. de promiff. ap. Profp. p. 1. c. 4. P. 94. a. Unus eft enim omnibus introitus ad vitam, & fimilis exitus. Gr. Mía dè Tárlwv sloodos eis tòv Blov, odos Te ion. ων . 7. Ita legunt Ambrof. in Pf. 43. col. 926. b. & Auguft. cont. Adim. to. 8. 142. d. nec differt Græcum. Obfervandum tamen hunc verfum ap. Ambrof. legi tantum in editis omnibus, non verò in Mss. 6.7. pientiæ : VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA. 16. in manu enim illius, & nos, & fermones noftri, & omnis fapientia, & operum fcientia & difciplina. 17. Ipfe enim dedit mihi horum, quæ funt, fcientiam veram : ut fciam difpofitionem orbis terrarum, & virtutes elementorum, 18. initium, & confummationem, & medietatem temporum, viciffitudinum permutationes, & commutationes temporum, 19. anni curfus, & ftellarum difpofitiones, 20. naturas animalium, & iras beftiarum, vim ventorum, & cogitationes hominum differentias virgultorum, & virtutes radicum, 21. & quæcunque funt abfconfa & improvifa, didici : omnium enim artifex docuit me fapientia: 22. eft enim in illa fpiritus intelligentiæ, fanctus, unicus, multiplex, fubtilis, difertus, mobilis, incoinquinatus, certus, fuavis, amans bonum, acutus, quem nihil vetat, benefaciens, 23. humanus, benignus, ftabilis, certus, fecurus, omnem habens virtutem omnia profpiciens, & qui capiat omnes fpiritus : intelligibilis, mundus, fubtilis. 24. Omnibus enim mobilibus mobilior eft fapientia: attingit autem ubique propter fuam NOTE. . 8. Auguft. cont. Adim. fup. & prapofui illam regnis ( Mss, regimoniis ) 5 fedibus, & honeftatem nihil effe duxi comparationem ipfius: Mf. Corb. nihil esse dixi. Græcum Vulgate confonat. ad . 9. Eadem refert Auguft. cont. Adim. to. 8. 142. d. præter hoc ult. ad illam, loco in confpectu illius : Ġr. ἐναντίον αυτῆς ; præterea idem Græc. habet λίθον ἀτίμητον, loco lapidem pretiofum; ed. verò Compl. altor Timor; hoc autem arluntor, quod in aliis eft, aut mendofum eft, aut fignificat lapidem, qui pretiofus vulgò dicitur, verè effe vilem præ illa: ita Nobilius. . 10. Græc. extremò hab. 7 axolμntor To Ex Taulus pilos. . 11. In Gr. TXTOs, divitia, loco honeftas. . 12. A Græco abeft me ; loco verò feq. ista, eft autŵr, dempta voce omnium, fub finem. Contra Mf. Corb. 1. hab. quoniam omnium mater est. ✯. . 13. In Mfs. Corb. 1. & S. Theod. adjicitur rò bonis illius, verbo communico: ita quoque in Corb. 2. ad marg. al. manu; fed hoc additamento caret Gr. initio quoque ipfo ita legitur ibid. 'Adónas Te "μator, &c. Et fine fictione didici, &c. item inf. conftanter, Tov waỡlor, vitias, loco honeftatem, abfque præced. . di . 14. Mf. Corb. 1. initio hab. Infinitus autem, &c. Græc. verò ut fup. 'Arenas yap, &c. . 15. In Mfs. Sangerm. & Corb. Mihi autem det Deus, &c. è Gr. 'Euoi de dún ó Deos, &c. fed in editt. Ald. & Compl. δέδωκεν, ut in Vulg. Auctor l. de voc. gent. c. 24. p. 15. f. fimiliter addit: quoniam ipfe & fapientia dux eft, & fapientium emendator. Ita quoque in Gr. In Mf. Corb. eft: quoniam ipfe Deus, &c. . 16. Ita legit Auct. 1. de voc. gent. c. 24. p. 15. f. In Mfs. 2. Corb. & S. Theod. ultimò exftat, & operum fcientia difciplina. In Gr. fimpliciter, ἐπισήμη. pyare . 17. Ambrof. in Pf. 118. col. 1082. d. Ipfe enim mihi dedit eorum, quæ funt, cognitionem veram : & 1. 2. de Abrah. c. 7. col. 329. a. Ipfe mihi dedit eorum, quæ funt, fcientiam veram: ut fciam difpofitionem orbis terrarum virtutem elementorum : quibus refpondet Græ cum. *. 18. Ambr. 1. 2. de Abrah. c. 7. col. 329. a. legit: Initium, & confummationem, 5 medietatem omnium rerum, & divifiones temporum. Mis. Corb. 1. & S. Theod. Initium, & confummat. & medietatem temporum, viciffitudinum permutationes, & mutationem omnium morum, murationes divifiones temporum. Græc. Vulgate congruit. . 19. Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 7. 5 anni curfus, & ftellarum difpofitiones. Græc. criautar xúxus, &c. Mf. Alex. ἐνιαυ78. . 20. Eadem refert Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 7. præter vocem herbarum, loco virgultorum ; in Mf. 2. Corb. & S. Theod. arborum; in Gr. putar; cæt. quadrant. . 21. Ambrof. 1. 2. de Abr. c. 7. col. 329. b. habet: & quæcunque funt abfcondita & improvifa: dein 1. de Incarn. to. 2. 730. a. quia omnium artifex docuit me fapientia. Hieron. 1. 2. in ep. ad Eph. to. 4. p. 1. col. 349. f. Deus docuit me fapientiam, & intellectum fanitorum cognovi. Fauftin. presb. cont. Arian. p. 645. h. omnium enim artifex docuit me fapientia; M. S. Germ. docuit me fapientiam. Gr. ὅσα τέ ἐςι κρυπτὰ καὶ ἐμφανῆ, ἔγνων ἡ γάρ..... ἐδίδαξέ με σοφία. . 22. Ambrof. 1. de Incarn. c. 10. col. 730. a. legit eft enim in ea fpiritus intelligentia, fan&tus, unicus, multiplex, fubtilis, bene mobilis, difertus, immaculatus, manifeftus, inviolabilis, bonum amans, acutus, providens, poffibilis Mfs. nonnulli, acutus, impaffibilis: horum multa rurfus habet Ambrof. 1. 3. de Spir. S. c. 6. & 18. col. 672. b. 693. e. & epift. 64. col. 1051. b. Fulgent. verò fragm. 28. cont. Fab. p. 615. 616. ita fpiritus intelligentia, fan&us, unicus, multiplex, fubtilis, mobilis, difertus, fine inquinamento, manifeftus, fanus, amans bonum, acutus, qui nihil vetatur, & qui benefaciat. Ms. S. Germ. Corb. & S. Theod. qui nibil vetat benefacere. Cerealis adv. Maximin. c. 14. p. 673. g. spiritus unicus, multiplex, fubtilis, immobilis, incoinquinatus, certus, fecurus, amans bonum. Vigil. Tapf. cont. Varimad. p. 746. a. eft enim in fapientia fpiritus intelligentia, fan&us, unicus..... omnia potens. Græc. ἔςι γὰρ ἐν αὐτῇ πνεῦμα νοερόν, ἅγιον μονογενές, πολυμερές, λεπτόν, ευκίνητον, τρανὸν, ἀμόλυντον βαφές, ἀπήμαντον, φιλάγαθον, ὀξὺ, ακώλυτον, ενεργεια Tixov. : *. 23. Apud Ambrof. 1. de Incarn. c. 10. col. 730. a. ita fequitur munificus, benignus, ftabilis, integer fine follicitudine, qui omnia poteft, omnia spectans, & per omnia penetrans fpirituum intelligibilium; Mfs, nonnulli ibid. fpiritus invifibilium: idem Ambrof. 1. 3. de Spir. S. c. 22. col. 700. b. leg. omnipotens, & fpeculator omnium ; & fup. c. 6. col. 672. b. omnia profpiciens. Apud Cerealem cont. Maximin. c. 14. p. 673. c. omnia potens, omnia præfciens, qui capiat omnes fpiritus intelligibiles, mundus, fubtilis. Apud Fulg. fragm. 28. cont. Fab. p. 616. humanus, ftabilis, certus, fecurus, omnem habens virtutem, omnia profpiciens, & qui capiat per omnes fpiritus intelligibiles, mundos, fubtiles; Mf. S. Theod. qui capit. Græce ita : φιλάνθρωπον, βέβαιον, ἀσφαλὲς, αμέριμνου παντοδύναμον, πανεπίσκοπον, καὶ διὰ πάντων χωρὸν πνευμάτων νοερών, καθαρῶν, λεπτοζάλων. . 24. Auguft. 1. de nat. boni, to. 8. 508. f. attin git autem omnia propter fuam munditiam; in Mf. S. Germ. attinget. Fulgent. refp. cont. Arian. p. 60. 61. Omnium mobilitantium mobilior eft fapientia: attingit autem ubique propter fuam munditiam : ita quoque 1. 1. ad Trafim. c. 5. p. 73. excepta voce mobilitatum, loco mobilitantium. In Gr. Πάσης γὰρ κινήσεως κινητικώτερον σοφία διήκει δέ, και χωρεῖ διὰ πάντων διὰ τὴν καθαρότητα. Hebr. 1. 3. munditiam. VERSIO ANTIQUA, QUE ET VULGATA NOSTRA. 25. Vapor eft enim virtutis Dei, & emanatio quædam eft claritatis omnipotentis Dei fincera : & ideo nihil inquinatum in eam incurrit: 26. candor eft enim lucis æternæ, & fpeculum fine macula Dei majeftatis, & imago bonitatis illius. 27. Et cùm fit una, omnia poteft: & in fe permanens omnia innovat, & per nationes in animas fanctas fe transfert, amicos Dei & prophetas conftituit. 28. Neminem enim diligit Deus, nifi eum, qui cum fapientia inhabitat. 29. Eft enim hæc fpeciofior fole, & fuper omnem difpofitionem ftellarum, luci comparata invenitur prior. 30. Illi enim fuccedit nox, fapientiam autem non vincit malitia. NOTE. . 25. Similiter ap. Ambrof. I. de Noe, c. 31. col. 275. b. Vapor eft enim virtutis Dei. Apud Auguft. 1. de nat. boni, to. 8. 508. f. nihil inquinatum in eam incurrit. Fulg. refp. cont. Arian. p. 61. ita legit: Vapor eft autem virtutis Dei, & manatio quadam claritatis omnipotentis Dei fincera : & ideo nihil inquinamenti in illam incurrit: itidem l. 1. ad Trafim. p. 73. exceptis his paucis, Vapor eft enim..... 5 emanatio: at 1. de Incarn. Dei, P. 430. extremò habet: & ideo nibil inquinatum in illam incurrit. Fragm. verò 8. cont. Fab. p. 88. & nihil inquinamenti, ut fupra. Gr. 'ATHIS YάP ES! THS TO DE δυνάμεως, κι ἀπόῤῥοια τῆς τε παντοκράτορος δόξης εἰλικρινής Sia TTO, &c. ut in Vulg. . 26. Eadem legit Ambrof. in Luc. 18. col. 1488. d. at l. 1. & 2. de fide, col. 453. c. 476. b. Splendor eft enim lucis æterna, &c. Fulg. refp. cont. Arian. p. 61. candor eft enim lucis aterna, &c. ut in Vulg. lib. verò 1. & 2. ad Trafim. c. 5. p. 73. 98. & l. de Incarn. p. 430. Splendor eft enim lucis at. &c. ut fup. Græcè : άaúуаqμа ráp ésı pulòs aïdly fubinde loco majeftatis, ¿epvelas, operationis. Auct. 1. de fide orthod. ap. Ambrof. p. 352.c. Vulgatæ fuccinit. Sic etiam Phabad. Agin. cont. Arian. p. 302. h. nifi quòd initio hab. Splendor, non candor. . 27. Ambrof. 1. 4. de fide, to. 2. 547. b. Cùm fà una, omnipotens, & permanens in fe, omnia innovat. Auct. verò I. de fide orthod. ap. eund. col. 349. d. Cùm fit una, omnia poteft, &c. ut in Vulg. Itidem Fulg. 1. 1. ad Trafim. p. 73. & l. 3. ad Monim. p. 46. Apud S. Paulin. epift. 38. p. 235. c. per electas animas femet immittens epift. verò 18. p. 101. a. & per nationes in animas fanitas fe transfert, ut in Vulg. In Gr. xalà reveàs εἰς ψυχὰς ὁρίας μεταβαίνεσα, &c. . 28. 29. Similiter in Græco. . 30. Ambrof. pariter, 1. 4. de fide, col. 547. b. fapientiam autem non vincit malitia: cui favet Græcum. Vigil. Tapf. 1. cont. Varim. p..748. h. fapientiam autem non vincet malitia. Mf. S. Theoder. fapientia autem vincit malitiam. VIII. ET VULGATA NOSTRA. 5. Et fi divitiæ appetuntur in vita, quid fapientiâ locupletius, quæ operatur omnia? 6. Si autem fenfus operatur : quis horum, quæ funt, magis quàm illa eft artifex? 7. Et fi juftitiam quis diligit : labores hujus magnas habent virtutes: fobrietatem enim, & prudentiam docet, & juftitiam, & virtutem, quibus utilius nihil eft in vita hominibus. NOTE. V. 1. Auguft. 1. de mor. Eccl. to. 1. 697. f. Attingit autem à fine ufque in finem fortiter, & difponit omnia fuaviter fimiliter in Job, to. 3. 669. a. & l. 2. de lib. arb. to. 1. 599. b. cui fuccinit Vigil. Tapf. cont. Varim. p. 748. f. h. cum Fulg. 1. 2. ad Trafim. c. II. p. 100. & 1. de Incarn. p. 409. detracto uno autem. In Mr. Corb. 1. Attingit enim, &c. . 2. Hieron. in Ezech. 44. to. 3. 1032. b. Hanc dilexi, & quafivi ab adolefcentia mea, & quafivi Sponfam ducere mihi, & amator fui decoris ejus. Sic etiam in Græco. Apud Hilar. in Pf. 127. col. 427. c. d. Quafivi fapientiam fponfam adducere mihi ipfi : & inf. & amator factus fum pulchritudinis ejus. Ambrof. 1. de vid. to. 2. 202. f. propofui ergo banc adducere mihi in conjugium. Prædeftin. 1. 3. p. 599. b. Amator failus fum forma ejus, & hanc quafivi adfumere mihi : 5 currebam poft eam, eò magis illa elongabat à me. . 3. Hilar. in Pf. 127. col. 427. c. Honeftatem glorificat, convictum Dei habens : & omnium Dominus dilexit eam. Similiter in Græco eft. Auguft. quoque de mor. Eccl. to. 1. 697. f. 698. a. legit : Generofitatem magnificat, contubernium habens Dei: & omnium Dominus dilexit illam. Mís. etiam Corb. 1. & S. Theod. non addunt illius, ad generofitatem. . 4. ita legit Auguft. 1. de mor. Eccl. to. 1. 697. f. In Græco fic: MÚSIC Yúp ÉSI THS TO DEF ETISHμUS, αἱρετὶς τῶν ἔργων αυτό. *. 5. Auguft. l. de morib. Eccl. to. 1. 698. a. legit: Quòd fi honefta eft possessio, quæ concupifcitur in vita; quid fapientia eft honeftius, quæ omnia operatur? Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 735. h. quid fapientia locupletius, que omnia operatur? Græc. El dè TOTOS SIN TIDUMUTOV κτῆμα ἐν βίῳ, τί σοφίας πλεσιώτερον, &c. . 6. Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 735. h. Et fi 8. Et fi multitudinem fcientiæ defiderat quis, fenfus operatur, quis borum videtur esse artifex ? Græc, textui favet. .7. Eadem prorfus habet Auguft. in Speculo, fi excipias unum & fapientiam, loco & prudentiam. Similiter in Mf. Corb. 2. & fapientiam docet. Aug. verò 1. de mor. Eccl. to. 1. 698. a. legit: fobrietatem enim fapientia docet, & juftitiam, & virtutem, quibus utilius nihil eft in vita hominis: de hoc autem prolato à fe teftimonio ita differit 1. 1. retract. to. 1. col. 9. d. Teftimonium pofui de libro Sapientia fecundùm codicem noftrum, in quo fcriptum erat: Sobrietatem enim fapientia docet, & juftitiam, & virtutem: 5 fecundùm hæc verba differui res quidem veras, fed ex occafione mendofitatis inventas..... cùm codices ejufdem Interpretationis veriores habeant : Sobrietatem enim, & fapientiam docet, & juftitiam, & virtutem : his enim nominibus Latinus Interpres quatuor illas virtutes, quæ maximè in ore philofophorum effe adfolent, nominavit..... has autem quatuor virtutes in eodem libro Sapientia fuis nominibus appellatas, ficut à Græcis vocantur, longè poftea reperimus in codicibus Gracis. Apud Vigil. Tapf. I. cont. Varimad. P. 735. h. fic: Sed fi juftitiam quis diligit: labores ejus magnas habent virtutes: fobrietatem enim, & prudentiam docet ; juftitiam, & virtutem dat credentibus fibi, quibus nihil utilius eft in vita hominibus. In Mfs. Corb. & S. Theod. Et fi justitiam quis diligit : dilectio hujus magnas habet virtutes: fobrietatem autem, & prud. &c. Sangerm. & S. Theod. fobrietatem enim, & fapientiam docet. Græc. Kai si Sinaioσύνην ἀγαπᾷ τις· οἱ πόνοι ταύλης εἰσὶν ἀρεταί· σωφροσύνην γὰρ, pornoir ex♪ifάoxer, &c. ut in Vulg. . 8. Hilarius in Pf. 127. col. 427. c. Et fi multam quis cognitionem defiderat, novit & quæ à principio funt, & qua futura funt confpicit. Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 736. a. fic: Sed fimilitudinem fcientia quis defiderat? notam faciet, feit præterita, & futuri prafaga eft: VERSIO ANTIQUA, QUÆ ET VULGATA NOSTRA. 9. Propofui ergo hanc adducere mihi ad 10. Habebo propter hanc claritatem ad turbas, & honorem apud feniores juvenis : 11. & acutus inveniar in judicio, & in confpectu potentium admirabilis ero, & facies principum mirabuntur me: 12. tacentem me fuftinebunt, & loquentem me refpicient, & fermocinante me plumanus ori fuo imponent. ra, 1 13. Præterea habebo per hanc, immortalitatem: & memoriam æternam his, qui poft me futuri funt, relinquam. 14. Difponam populos : & nationes mihi erunt fubditæ. 15. Timebunt me audientes reges horrendi: in multitudine videbor bonus, & in bello for 16. Intrans in domum meam, conquiefcam cum illa: non enim habet amaritudinem converfatio illius, nec tædium convictus illius, fed lætitiam & gaudium. 17. Hæc cogitans apud me, & commemorans in corde meo: quoniam immortalitas est in cognatione fapientiæ, 18. & in amicitia illius delectatio bona, & in operibus manuum illius honeftas fine defectione, & in certamine loquelæ illius fapientia, & præclaritas in communicatione fermonum ipfius circuibam quærens, ut mihi illam affumerem. 19. Puer autem eram ingeniofus, & fortitus fum animam bonam.. 20. Et cùm effem magis bonus, yeni ad corpus incoinquinatum. 21. Et ut fcivi quoniam aliter non poffem effe continens, nifi Deus det, & hoc ipfum erat fapientiæ, fcire cujus effet hoc donum: adii Dominum, & deprecatus fum illum, & dixi ex totis præcordiis meis: NOTE. feit verfutias fermonum, & folutiones argumentorum: figna . 9. Hilarius in Pf. 127. col. 427. e. legit: Judica- . 10. Mf. Corb. 2. extremò hab. apud feniores & juvenes: ita nempe correctum videtur alia manu, fed malè; nam in Gr. eft Tapà TрEOCUTÉpois véos. In Corb. verò altero ult. vox juvenis jungitur cum verfu feq. V. II. A Græco abfunt ult. ifta facies principum mirabuntur me: in Mfs. S. Germ. & Corb. 1. legitur admirabuntur me. . 12. Mís. 2. Corb. & S. Theod. ferunt fermocinantem me. Græc. verò Vulgatæ favet. . 13. Ambrof. I. 3. de fide, to. 2. 500. d. fic habet Per hanc habebo immortalitatem. A Græco pariter abeft adverb. 1. præterea; reliqua ut in Lat. fup. in Ms. Corb. legitur propterea. V. 14. Mfs. 2. Corb. ultimò ferunt mihi erunt subjecta. Gr. υποταγή (εταί μοι. . 15. 16. Vix meliùs è Græco. . 17. Mf. S. Germ. prima manu habet : quoniam immortalitas eft in cogitatione fapientia: aliâ verò, fed recentiori, quoniam immortalis eft: item Mf. S. Theod. quoniam immortalis eft in cogitatione fapientia: Corb. quoniam immortalitas eft in cognitione, &c. Apud Fulg. 1. 3. ad Monim. c. 6. p. 49. Hac cogitans..... quoniam immortalitas eft in cogitatione fapientia. Apud Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 732. b. immortalitas in cogitatione fapientia. Græ git . 18. Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 732. b. leamicitia illius delectatio bona: & infra: in operibus manuum fapientiæ honeftas fine defectione, & in certamine fermonum ejus immortalitas 5 vita æterna, in communicatione verborum ejus claritas perpetua. Græcè: 91λίᾳ αὐτῆς τέρψις ἀγαθὴ, καὶ ἐν πόνοις χειρῶν αὐτῆς πλέτος ἀνεκλιπής, κι ο συγΓυμνασίᾳ ὁμιλίας αυτῆς φρόνησις, ο εὐ xx, &c. ut in Lat. fup. 기 . 19. Ita legunt Ambrof. epift. 31. col. 917. b. & Auguft. 1. 10. de Gen. ad lit. to. 3. 268. c. cum Græco. . 20. Ita Auguft. 1. 10. de Gen. ad lit. col. 268. c. omifsâ 1. conjunct. 5. Gr. Mamor d'è ayatès år, &c. . 21. Tichon. reg. 3. p. 13. g. Cùm fcivi quia aliter non possum esse continens, nifi Deus dederit, & hoc ip fum erat fapientiæ, fcire eujus hoc donum effet : adii Dominum, deprecatus fum. Auguft. epift. 157. to. 2. 545. c. Et cùm fcirem quia nemo poteft effe continens, nifi Deus det, & hoc ipfum erat fapientiæ, fcire cujus effet hoc donum : adii Dominum, & deprecatus fum illum fimiliter ep. 144. & 188. col. 469. a. 696. f. item 1. 9. confes. to. I. 184. e. & 1. de f. virginit. to. 6. 362. g. & l. de bono viduit. col. 380. g. & 1. de fpir. & lit. to. 10. 97. c. Vigil. Tapf. 1. cont. Varimad. p. 750. g. quia nemo effe poteft continens, nifi Deus det, & hoc ipfum fapientiæ erat fcire, nifi cujus effet hoc donum. Bonifac. II. epift. 2. Conc. to. 4. 1689. c. Scio quia non poffum effe continens, nifi Deus dederit, & hoc ipfum erat fapientia, fcire cujus effet boc donum. Auct. 1. 1. de voc. gent. c. 24. p. 15. a. Ut fcivi quia aliter non poffum effe continens, nifi Deus det, &c. ut in Vulg. Sic etiam in Mf. S. Theod. & aliis 2. Corb. eft, non poffum. Apud Arnob. jun. 1. de Trin. P. 233. f. Cùm fcirem quia nemo poteft continens esse, nifi Deus det, hoc erat fapientis, fcire cujus effet boc donum: 5 acceffi ad Dominum, & deprecatus fum eum. Eò pariter alludit Tertul. de vel. virgin. c. 13. p. 314. a. dicens à Deo confertur continentia virtus. In Græco : Γνὲς δὲ ὅτι ἐκ ἄλλως ἔσομαι ἐγκρατής, ἐὰν μὴ ὁ Θεὸς δῶ, TOTO d'йr porces Tò si évaι Tíros û xάeis, &c. ~ IX. то ET VULGATA NOSTRA. ut dominaretur creaturæ, quæ à te facia eft, 2. & fapientiâ tuâ conftituifti hominem, 3. ut difponat orbem terrarum in æquitaté NOTE. . 1. Lucif. Cal. 1. 1. pro. S. Athan. p. 195. c. Deus . 3. Eadem refert Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. |