opera sua, VERSIO ANTIQUA. VULGATA NOVA. tio hominum detractor. 10. Si desperaveris lassus in die angustiæ : im minuetur fortitudo tua. Lucif. Cal. 1.1. 11. Libera eos, qui ducuntur ad mortem : & 11. Erue eos, qui ducuntur ad mortem : & Pf.81. pro S. Arhan. 193. redimere eos qui interficiuntur , ne cesses. qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses. 12. Si autem dixeris : Nescio hunc: scito quo 12. Si dixeris : Vires non suppetunt : qui inniam Dominus corda omnium novit ; & qui fi- fpe&tor eft cordis , ipfe intelligit, & servatorem guravit spiritum omnibus illis , scit omnia, qui animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini juxta reddit unicuique fecundùm opera ejus. . VULGATA NOVA. tua non peribit. VULGATA NOVA. domo justi, neque vastes requiem ejus. bæret. p. 223.6. 16. Septies enim cadit justus, & resurget : im 16. Septies enim cadet juftus , & resurget : pii autem infirmabuntur in malis. impji autem corruent in malum. Cathan. coll.s. 17. Şi ceciderit inimicus tuiis , noli gratulari; 17. Cùm ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, coIS. P. 402.b, 1, in fupplantatione autem ejus noli extolli : 18. ne & in ruina ejus ne exsultet cor tuum : 18. ne fortè videat Dominus, & non placeat ei, & avertat videat Dominus, & difpliceat ei, & auferat ab eo iram fuam, VULGATA NOVA. VULGATA NOVA. niam repente consurget perditio eorum : & rui nam utriusque quis novit? Lucif. Cal. l. I. - 23..... Erubescere personam in judicio non est 23. Hæc quoque sapientibus : Cognoscere per- Lev. 19. pro S. Atban, 193. bonum. fonam in judicio non eft bonum. IS. d. Deut, 24. Et qui dicit impium justum effe , maledic 24. Qui dicunt impio : Justus es : maledicent 1. 17.8 tus erit in populis , & odibilis gentibus. eis populi, & deteftabuntur eos tribus. 16.19. 25. Nam qui arguunt , meliora sperabunt : in 25. Qui arguunt eum, laudabuntur : & fuper Eccli. ipfos autem veniet benedictio optima. ipsos veniet benedictio. NOVA. nec lactes quemquam labiis tuis. NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM. displiceat illi, & avertat iram suam ab eo. ris. Not. x. 42. I. 22. textu. Ambr. ep. 37. 2 VULGATA NOVA, VERSIO ANTIQUA. 32. Quod cùm vidiffem, posui in corde meo, 32. Novissimè ego egi pænitentiam , & ref- Hieron. in Ezech. 43. p. 1019.d. 33. Parum, inquam, dormies, modicum dore 33. Ufquequo piger dormis? usquequo de fom- Ex Ms. S. Theod. mitabis, pauxillam manus conferes, ut quiescas: no consurgis ..... ad Remos, 1, 2 NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM. *. 31. Idem Ambr. 1. 1. offic. col. 42. e. fi relique- manibus pe&ora ; Schol, vusábeis..... xaburrois, dormitas... *. 32. Ita Græcè ad verbum , detractá tamen mediâ xorpan Jüros, ad dormiendum. conjunct. 8. NOVA. CÀ P U T X X V. VULGATA NOVA. Æ quoque parabolæ Salomonis , quas tranf- gum inscrutabile. 4. Aufer rubiginem de argento , & egredietur 5. Aufer impietatem de vultu regis , & firmabi- VERSIO ANTIQUA. Lucif. 1. 1. pro S. Athan. p. 193. C. loco magnorum ne fteteris. 7. Melius eft enim ut dicatur tibi : Ascende Zorim. ep. 3. tee jurgio citò: ne poftea emendare non poffis , cùm 1.P.953. dehoneftaveris amicum tuum. 9. Causam tuam tracta cum amico tuo, & secretum extraneo ne reveles: 10. ne fortè insultet IO..... tibi cùm audierit , & exprobrare non ceffet. Gratia & amicitia liberant : quas tibi serva , Gratia & amicitia liberant : quas tibi serva, ne Ex MJ. Sangerm ne exprobrabilis fias. exprobrabilis fias.... n. 14. delis ei, qui mifit eum , animam ipfius requiescere VERSIO ANTIQUA. plens. Sup. 15. Is. Patientiâ lenietur princeps , & lingua mollis confringet duritiam. 16. Mel invenifti, comede quod fufficit tibi, 16. Mel invenisti, comede quantum satis est : Hieron. in Ezech. ne fortè fatiatus evomas illud. si enim plus comederis , evomes illud. 27. to. 3. p. 886.f. 17. Subtrahe pedem tuum de domo proxi 17. Rarò inferes pedem ad amicum tuum, ne Ambrosaft. cola faturatus tui oderit te. 288.6. mi tui, nequando satiatus oderit te. 18. Jaculum, & gladius, & sagitta acuta , 18. Clava , & gladius, & sagitta ferrata ; fic Ambr. l. 3. office homo qui loquitur contra proximum suum fal- homo eft, testimonium dans falsum adversùs ami. to.2.P. 138.5. suin testimonium. cum suum. Angels Zenfons. Mel inveniens , comede quod fufficit , fortè repletus evomas. & gladius , & fagitta, perniciofa funt: fic is vir , qui con- VERSIO ANTIQUA. VULGATA NOVA. 19. Dens putridus , & pes lassus , qui sperat super infideli in die anguftiæ , 20. & amittit Acetum in nitro, qui cantat carmina cordi pessimo. Hieron. in lfai. Sicut tinea vestimento, & vermis ligno : sic Sicut tinea vestimento, & vermis ligno : ita 66. to. 3. 514.b. moeror excruciat cor viri. tristitia viri nocet cordi. S. Cafar, Arelar. 21. Si efurierit inimicus tuus ciba illum : fi 21. Si esurierit inimicus tuus , ciba illum : fi Rom. 12. bom, II, 6. sitit , potum da illi : 22. hoc enim faciens, car- sitierit, da ei aquam bibere : 22. prunas enim 20. bones ignis congeres super caput ejus..... congregabis super caput ejus, & Dominus red det tibi. 23. Ventus aquilo dissipat pluvias , & facies tristis linguam detrahentem. Hieron, l. 1. cont. 24. Melius est habitare in angulo tecti, quàm 24. Melius est sedere in angulo domatis , Sup.21, Jovin. 10.4.170.c. cum uxore maledica in domo communi. quàm cum muliere litigiofa , & in domo com- 9. muni. S. Paulin. ep. 11. 25. Ut aqua frigida sitientibus , ita nuncius 25. Aqua frigida animæ fitienti, & nuncius p. 49. a. bonus à terra longinqua. bonus de terra longinqua. VULGATA NOVA. 26. Fons turbatus pede , & yena corrupta , juftus bonum : fic qui scrutator est majestatis , opprimetur Ecclio , cadens coram impio. à gloria. 3. 22. 27. Sicut qui mel multum comedit , non est ei VERSIO ANTIQUA. VULGATA NOVA. Cafian, coll, 2.6. 28. Sicut civitas muris diruta & non circum 28. Sicut urbs patens & absque murorum f. p. 331. data , sic est vir, qui non cum consilio aliquid ambitu , ita vir , qui non poteft in loquendo, coagit. hibere spiritum suum. braïco, invectaque est in Vulg. hod. è Vers. LXX, ubi Q C A PUT X X V I. VULGATA NOVA. messe : sic indecens eft ftulto gloria. Hieron. l. 3. cont. 2. Sicut aves avolant & passeres : ita maledic 2. Sicut avis ad alia transvolans , & pafsec Rufin. to. 4. 473. tum vanum non superveniet ulli. quò. libet vadens : sic maledi&tum frustra prola tum in quempiam superveniet. Ambr. in Pf. 118. 3. Flagellum equo, & stimulus asino imperat : 3. Flagellum equo, & camus asino, & vir- Sup. 130 p. 1195.b. virga autem nationi imprudenti. ga in dorso imprudentium. 134 Hieron. l. 3. cont. 4. Noli respondere imprudenti ad impruden 4. Ne respondeas ftulto juxta stultitiam suam, Rufin, 10.4.473. tiam ejus, ne similis illi fias : ne efficiaris ei similis. fibi sapiens effe videatur. VULGATA NOVA. Sup.25.13. 6. Claudus pedibus , & iniquitatem bibens , qui fic indecens est in ore ftultorum parabola. mittit verba per nuncium ftultum. 8. Sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii 7. Quomodo pulchras frustra habet claudus tibias : ita qui tribuit infipienti honorem, NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM. ^.2, Ad verbum è Græco : Hieron, tamen extremo parc. in De. del. p. 241. vel 243. h. Cypr, ad Demetr. hab. in edict. illi, non ulli; sed mendum est, ut reor ; p. 216. b. & Ambros. 1. 1. offic. col. 10. f. Ennod, etiam nam in Gr, constanter , idsví. Leo PP. epist. 1. c. 11. pro Synod. ap. Sirmond. to. 1. p. 1629. b. legit : Ne p. 179. ait : Maledictum fruftra prolatum revertitur in auc refpondeas imprudenti ad imprudentiam ejus. Suffragatur torem suum. Cælestin. PP. ep. 14. to. 1. p. 1138. c. cum Græco. .3. Lucif. Cal. I. 1. pro S. Athan. p. 193. e. Fla Auct. l. de sing. cleric. ap. Cypr. p. 529. d. habet : gellum equo, stimulum afino; virgam autem genti inf- Noli respondere infipienti ad ipfius infipientiam , ne fimilis pienti. Græcè , "Nowep másižiraw, wj xértegy Orce Tws fias illi. ράβδος έθνει παρανόμω· genti inique; Theodor. σώματι ανοί . s. Concinit Græc. Auct. eriam 1. de fing. cleric. p. 78, corpori dementis. 529. d. legit : Sed refponde inpapienti contra ipfius infipiena ¥. 4. Accinunt magno consensu Lucif, Cal, l. de non siam, ut non videatur fibi fapiens effe. 24. VULGATA NOVA. VERSIO ANTIQUA. 9. Quomodo li spina nafcatur in manu te 9. Spinæ nascuntur in manu ebriosi : servitus Ambr. ep. 37.2 mulenti : fic parabola in ore ftultorum. autem in manu imprudentis. 939.f. 10. Judicium determinat causas : & qui im ponit ftulto filentium, iras mitigat, 2. Pet. 11. Sicut canis , qui revertitur ad vomitum 11. Sicut canis, qui convertitur ad vomitum Lucif. Cal. I. 1. 2. 22. suum , fic imprudens , qui iterat stultitiam suam. fuum, & odibilis efficitur ; ita ftultus , fuâ ma-pro S. Atban. p. litiâ conversus ad suum peccatum..... 193.4. 13. Dicit piger : Leo eft in via, & leæna in 1 3.... Leo est in yiis, in plateis autem homi- S. Paulin. ep. & itineribus : 14. ficut oftium vertitur in cardine cidæ. p.43.6 suo , ita piger in le&ulo suo. VULGATA NOVA. Sup. 19. IS. Abfcondit piger manum sub ascella sua , & quentibus fententias. laborat si ad os fuum eam converterit. 17. Sicut qui apprehendit auribus canem, fic qui 16. Sapientior fibi piger videtur feptem viris lo- transit impatiens, & commiscetur rixæ alterius. VULGATA NOVA. VERSIO ANTIQUA. 18. Sicut noxius est qui mittit sagittas , & lanceas in mortem : 19. ita vir, qui fraudulen 19. qui infidiatur amicis suis, cùm visus fuerit, Hieron. I. 3. cont, ter nocet amico fuo : & cùm fuerit deprehenfus, dicit : Ludens feci. Rufin. to. 4. 473. dicit : Ludens feci. 20. Cùm defecerint ligna, exstinguetur ignis : 20. In multis lignis viget ignis.... Idem in Ifai. 66. & susurrone subtra&to , jurgia conquiescent. to. 3. 504. f. 21. Sicut carbones ad prunas , & ligna ad 21. Craticula carbonibus, & ligna igni, & vir Idem l. 3. cont. Sup. 15. ignem, fic homo iracundus suscitat rixas. maledicus ad tumultum rixæ. Rufin. to. 4. 47328. 22. Verba susurronis quasi simplicia, & ipsa 22. Verba callidorum mollia : hæc autem fe- Cafian. coll. 16. perveniunt ad intima ventris. riunt in penetralia ventris. C. 18. p. 682.f. 23. Quomodo fi argento sordido ornare velis 23. Pecunia quæ datur cum dolo, quasi testa Hieron. in Ifaia vas fi&tile, fic labia tumentia cum pellimo corde reputabitur..... 54.10. 3.401.b. sociata. 24. Labiis suis intelligitur inimicus , cùm in corde tractaverit dolos: 25. Quando fubmiserit vocem suam, ne cre 25. Si te rogaverit inimicus tuus voce magna, Calhan. coli. Si anima ejus. 27. Qui fodit foveam, incidet in eam: & qui 27. Qui fodit foveam proximo suo, ipfe in- Cypr.l. 3. Teftima p. 328.4. NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM. ep. ad Celanc. to. 2. p. 14. c. legit : Verba adu- five callidorum ; Nobil. vertit affentatorum , quali cauda- Nobil. credideris. P. fuo foveam , ipfe juftius cadet in eam. . 20. Gr. hab. Cóms, , pro viger ; Nobilius , germinat : 1092, d. Eucli. nem. CAPUT XXV I I. VULGATA NOVA. NE glorieriscina craftinum : nescis enim quid 1, E glorieris in craftinum , ignorans quid 16. to. 3. 793.d. superventura pariat dies. Anbr. ep. 77. 2. Laudet te proximus tuus & non OS 2. Laudet te alienus, & non os tuum; extratuum..... neus, & non labia tua. Hieron. l. 3. cont. 3: Gravis est lapis, & vix portabilis arena : 3. Grave est saxum, & onerofa arena : fed ira Rufin, to. 4.473. fed ira ftulti gravior utroque. ftulti utroque gravior, -22. 18. pens furor : & impetum concitati ferre quis po- 5. Melior est manifesta correptio , quàm amor abfconditus, Ambr. in Pf. 118. 6. Utiliora vulnera amici , quàm voluntaria 6. Meliora funt vulnera diligentis, quàm P. 1169.e. oscula inimici. fraudulenta oscula odientis. Calkan. coll. 14. 7. Anima quæ in satietate eft, favis illudit : 7. Anima saturata calcabit favum : & anima Job 6. 6, 13. p. 646.b. animæ autem egenti etiam amara dulcia viden- esuriens etiam amarum pro dulci sumet, 7. tur, VULGATA NOVA. bonis amici confilis anima dulcoratur. VULGATA NOVA. 10. Amicum tuum, & amicum patris tui ne die afflictionis tuæ, Ambr.l. 1. offic. Melior vicinus in Melior vicinus in proximo, quàm frater lon Melior est vicinus juxta , quàm frater procul, P. 46.6. gè habitans, Ambr. l. de Tob. 11. Sapiens esto fili , ut lætetur cor tuum : 11. Stude fapientiæ fili mi, & lætifica cor 6. 20. p. 617. a averte dedecoris fermonem. meum, ut possis exprobranti respondere sermoa Idem l. 3. de interpel. Job, 6. 2. p. 12. 6 Astutus videns malum puniri, vehementer 12. Astutus videns malum, abfconditus eft : 655.b. Aud. I. de fing erudietur : imprudentes autem supervenientes parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia, cleric. p. 521. 6. damnum pendent. C Ambr. l. de Tob. 13. d Aufer vestimentum tuum : præterit enim 13. Tolle vestimentum ejus , qui fpopondit Sup.zo. c. 20. col. 617.b. injuriofus..... 16. d Ambr. h. de in pro extraneo : & pro alienis, aufer ei pignus. terpel. Job, c. 2. p. 14: e Qui benedicit amico manè grandi voce, 14. Qui benedicit proximo suo voce grandi, 655. à maledicente nihil differt. de nocte consurgens maledicenti fimilis erit. é Hieron. in Ifai. 15. f Stillicidia ejiciunt hominem in die hiemali 15. Tecta perftillantia in die frigoris, & liti- Sup. 19. 3: P. 39. b. de domo sua : fimiliter & mulier maledica de giosa mulier comparantur : 16. qui retinet eam, 13. Idem l. 1. cont. Jovin, to.4.170.6. propria domo. 16. 8 Aquilo durus ventus..... quasi qui ventum teneat, & oleum dexteræ fuæ & Idem in Jer, I. vocabit. P. 531. b. 17. Ferrum ferro exacuitur, & homo exacuit faciem amici sui. NOTÆ AD VERSIONEM ANTIQUAM. haber : Anima quæ in faturitate eft, favis includit ; sed W. 11. Similiter in Gr. exceptis his poster. is arróspe= verbo, for at og frereidisas róxsi averte à te exprobrabiles . 12. Græcè paulò dissimiliùs : Næropos, xaxw step- Lib. *. 13. Ita Græcè, his duobus exceptis, autó, ejus , amici, quam pro tuum ; proximèque , tepõabs , præterivit ; fortè loco aliorum oscula : & l. 3. offic. col. 139. b. Tolerabilia sunt eviš, primo scriptum erat cautô, per crasın, pro gava amici vuln. quàm adulantium ofcula ; Mss. nonnulli, Pro Tê, ex cù, tu, & cunos, ipse. babiliora sunt , &c. at 1. de exhort. virgin.c. 9. col. 294. $. 14. Gr. inicio hab. Og är evacyñ, Qui benedixerit a. Meliora vuln. amici , quàm voluntaria , &c. Itidem extremòque , oder dempépeir hótel , nihil differre videbitur ; Hieron. in Eccles, to. 2. 750. a. necnon August. 1. 2. cæt. ur in Lat. sup. cont. ep. Parmen, to. 9. col. 40. b. & Cassiod. in Pr. Ť. 15. Ira“Græcè ad verbum. Priorem sententiam eo40. p. 477. b. addito uno funt, ad meliora. S. Paulin, dem modo referunt Ambrof. in Pf. 118. col. 1014. b. ep, 24: P. 161. Meliora amici vuln. quàm voluntar. ind & Callian. coll. 6. c. 17. p. 428. a. mici ofcula : at epist. 18. p. 104. c. Suaviora funt vuln. #. 16. Sic eft in Græco. amici , quàm ofcula inimici. Similiter hab. Gelar, I. ep. 8. 7. 18. Græcè , "Os Putives ouxvj, çáretete Tås xaptùs |