Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

asasas

IN LIBRUM PROVERBIORUM

ADMONITIO

PREVIA.

PRO

non

ROVERBIORUM liber, qui nunc prodit in lucem fecundùm Verfionem antiquam, mutilus eft non minima fui parte, & imperfectus; quemadmodum & alii nonnulli, quos fupra ex Ms. Codicibus depromere non licuit, fed ex laciniofis Teftimoniis, in antiquorum Patrum operibus fparfis, refarfimus confecimufque. Utinam verò horum Teftimoniorum loco, fi non pura puta Italica Verfio, faltem ea ipfa præftò nobis effet, quam Hieronymus fecundùm LXX. Interpretes Latinè edidit cum afterifcis & obelis. Illam ipfam manifefte indicat S. Doctor in præfat. non multis ab hinc annis edita à Martianao noftro, to. 1. oper. Hieron. ubi fic ait: Tres libros Salomonis, id eft, Proverbia, Ecclefiaften, Canticum Canticorum, veteri LXX. Interpretum auctoritati reddidi, vel antepofitis lineis fuperflua quæque defignans, vel ftellis titulo prænotatis, ea quæ minùs habebantur interferens; quò pleniùs cognofcatur, quid in libris noftris minùs fit, quid redundet: necnon etiam illa, quæ imperiti Translatores malè in linguam noftram de Græco fermone vérterant, oblitterans & antiquans, curiofiffima veritate correxi; & ubi præpoftero ordine atque perverfo fententiarum fuerat lumen ereptum, fuis locis reftituens, feci intelligi quod latebat. Idem memorat Hieronymus, lib. contra Rufinum, dicens: Salomonis etiam libros, quos olim juxta LXX. additis obelis & afterifcis in Latinum verteram, ex Hebraico transferens, &c. At verò intercidère volumina illa, de Graco fummo labore translata, vel potiùs emendata ab Hieronymo; neque horum ullum hactenus doctis recuperare licuit, præter Jobi librum, & Pfalmos Davidis, vulgatos à Martianao noftro tomo prædicto nov. edit. S. Hieronymi. Proverbiorum tamen partes plurima de antiqua Verfione Latina etiamnum fuperfunt, cùm in Vulgata hodierna, tum in antiquis ejufdem Vulgate M. partim ad marginem addita, partim intra textum inferta. Hujufcemodi additamentorum rationem reddit Librarius in appendice ad præfationem fupradictam; vel potiùs ille qui, fi Martianæo fides, in Hebraicam S. Doctoris Translationem illa ipfa induxit ex editione LXX. Ideo, inquit, & de Græco, & de Hebræo præfatiuncula utraque in hoc libro præmiffa eft, quia nonnulla de Græco, ob illuminationem fensûs, & legentis ædificationem, vel inferta Hebraïca Translationi, vel extrinfecus juncta funt.

Porro iftiufmodi fententia, à LXX. derivata, abfunt à primigeniis Mß. codicibus Hieronymiana Translationis ex Hebræo; nec etiam edita funt à Martianao noftro in libro Proverbiorum to. 1. nov. edit. S. Hieron. cùm ipfe neque exftiterint unquam in Hebraico fonte, neque fuperaddita fuerint ab Hieronymo in Latina ipfius de Hebræo translatione. Ne tamen incuria Editoris prætermiffas fuiffe id genus fententias autumaret incautus lector, virgulas è regione locorum quorumque apponendas curavit religiofus Editor, quorum fignorum ipfe ita rationem reddit, not. a. ad v. 2. cap. 5. Proverb. ubi fcilicet obfervat verficulum iftum, Ne attendas fallaciæ mulieris, prudenter omiffum fuisse à Librario in Ms. codice. « Indicat, inquit, marginalis ifte obelus additamentum quoddam, è LXX. Interpretibus translatum in Vulgatam Latinam editionem, ubi nunc legimus: Ne attendas fal» laciæ mulieris : quæ verba abfunt ab Hebræo, in exemplaribus Canonis Hebraica veritatis, »& in omnibus antiquis M. codicibus: neque hujus additamenti meminit Speculum S.

>>

>>

Auguftini, ad Hieronymianam ex Hebræo Translationem concinnatum. At in id genus » additamentorum, que obelis indicantur, curiofiùs attendentes, veram corum deprehendi» mus originem in antiquo anonymo Scriptore, qui fequentem adtexuit admonitionem ad fi» nem præfationis in libros Salomonis edita ab Hieronymo, cùm hæc volumina primùm re

>>

cenfuit ad Græcos codices LXX. Translatorum, obelis & afterifcis opus omne diftinguens : » Nonnulla, inquit Anonymus, de Græco ob illuminationem fensûs, & legentis ædificatio» nem, vel inferta Hebraicæ Translationi, vel extrinfecus juncta funt. Et idcirco qui legis, femper peregrini memento. Hac quidem ille quifquis fuerit, five fcholiaftes Canonis He»braica veritatis, five alius ejufdem atatis Scriptor. Quæcunque igitur lectorem admo» nuit, pofita reperiuntur in Canone Memmiano, ante octingentos annos defcripto : nam am»be Hieronymi prafatiuncula, hoc eft, & prima, quam premiferat ad fuam Verfionem ex LXX. & pofterior edita cum Translatione Hebraica, initio librorum Salomonis in eo co» dice leguntur cum admonitione ejufdem Anonymi, adtextâ ad calcem prioris præfationis. » Deinde nonnullam partem additarum fententiarum, in corpore pofitam retinet; catera è » regione ad marginem repræfentat, ita ut diceres Memmianum codicem eum esse in quo pri

ce

<<

<<

mùm Auctor banc è Graco admiftionem inferuit in Translationem Hebraicam. Non fic Canon Carcaffonenfis, cujus Exfcriptor omnia additamenta, uno vel duobus exceptis, tranf tulit in facrum contextum. Ceteri Mß. codices omittunt ifthac adfcititia, vel extrinfecus reponunt ad margines, ut etiam videri poteft in Mẞ. codd. duobus Sangermanenfibus n. 14. & 15. Unde idem accidiffe in libro Proverbiorum manifeftum eft, quod in libris Re- « gum fupra monuimus. Scilicet tria diftingui poffunt genera librorum Mẞ. Latinorum : « Primum, illorum, qui propriam ac genuinam lectionem Hieronymi fine additamentis repræ- « fentant. Secundum genus, eorum, in quibus equidem purus fluit Bibliorum contextus ; fed integra retinent ad margines fuas aliena & infititia verba, cum fignis quibufdam intra « textum, ut hæc, tanquam omiffa fint à Librariis, & ad facrum contextum pertineant, fignificent. Tertium denique genus eft, recentiorum præfertim MB. codicum, in quorum con- « textum varia illa Scripturarum additamenta, errore & imperitiâ Librariorum, inducta « confpiciuntur, ut nullo deinceps adhibito difcrimine, quanam Hieronymo, aut quæ cæteris « Latinis Interpretibus propria fuerint, in illis minimè poffit agnofci. » Idem quoque obfervat fup. proleg. 2. dicens: « Nonnullas etiam deprehendimus fententias ac verfus integros è « veteri Editione in libros pracipuè Regum, inque Proverbia Salomonis derivatas. » Haltenus Martianaus. Porro illa omnia additamenta fummá curâ excerpfimus, tum ex Vulgata hodierna, tum maximè ex antiquioribus ejufdem Mß. codicibus, eaque fuis quaque locis inferuimus.

СС

CAP. I. Arabolarum utilitas : auditus fapientia filius ne pec

catorum fequatur blanditias: fapientia ad fui amplexum invitat, & contemptoribus minatur

exitium.

CAP. II. Sapientia acquifitio quanta bona conferat,
& quanta mala avertat ; cum qua Dei dona ve-
niunt, & fine qua ubique erratur.
CAP. III. Sapientia vitam prolongat: mifericordia
& veritas non deferenda: fiducia in Deum : ti-
mor Dei: honorandus Deus: correctio Dei cum

SUMMA CAPITA LIBRI PROVERBIORUM, è Vulgatis Bibliis deprompta, deficientibus aliis quæ Verfioni antiquæ refpondeant.

[blocks in formation]
[ocr errors]

CAP. IX. Sapientia domo fibi adificatâ omnes ad fe allicit, vitam prorogat, & à muliere ftulta ac vaga liberat : porro eruditionem & correptionem non fufcipiet impius ac derifor, fed juftus & fa

cr

[blocks in formation]

CAP. XII. Viciffim loquitur de diligente difciplinam &cam odiente de impio & jufto, operante & otiofo, ftulto & fapiente; & de bonis ac malis lingua.

CAP. XIII. De filio fapiente de oris cuftodia, &
inconfiderato ad loquendum: de paupere divite
& divite paupere, lucernâ impiorum, fubftantiâ
feftinatâ & dilatione fpei: omnia cum confilio
agenda, & cum fapientibus gradiendum: de par-
cente virga, & infaturabili ventre impii.
CAP. XIV. Sapientia & ftultitia varia conditiones:
prudentiâ quivis ftatus debitè regulatur, quâ quis
ad mifericordiam movetur, & affectiones modera-
tur: vitia autem perdunt homines.
CAP. XV. Refponfio mollis: lingua fapientis, & im-
moderata fortitudo domus jufti: victime impio-
rum ingrata: omnia Deo nota: cor gaudens: dies
pauperis mali: fecura mens: vocari ad olera: vir
iracundus & rixofus: laus patientis: iter pigro-
rum: domus fuperborum: fide & mifericordia pur-
gantur peccata: de abjiciente difciplinam : laus
timoris Domini & humilitatis.

[blocks in formation]

:

rem gaudens de alterius ruina: corona senum : celans delictum : fatuus in ftultitia confidens: flulto inutiles divitia: altam faciens domum fuam: omni tempore diligit amicus: animus gaudens, & Spiritus triftis: ftultus tacens.

CAP. XVIII. De receffu ab amico, de incorrigibili: non deviandum à veritate: os ftulti: juftus fe accufans: frater juvans fratrem : fructus oris : mulier bona & mala: locutio divitis & pauperis: vir amicabilis.

CAP. XIX. Pauper ambulans in fimplicitate: divitia addunt amicos: verba fectans : falfus teftis : non decent ftultum delicia: doctrina per patientiam probatur : ira & hilaritas regis : mulier litigiofa: uxor prudens datur à Deo : pigritia : præcepti cuftodia: mifericordia in pauperem: eruditio filii: acceptio confilii: vir mendax: timor Domini: pigritia: peftilens: inobediens parentibus: teftis iniquus: derifores.

CAP. XX. Luxuriofa res vinum: de peccante in regem, & relinquendis contentionibus: piger propter frigus non laborans: rex in folio: nemo poteft dicere mundum fe habere cor: pondus & pondus: fomnus non diligendus. Malum eft, dicit emptor panis mendacii: revelans myfteria: non reddendum malum pro malo: devorare fanctos: feftinata hæreditas: mifericordia, veritas, & clementia roborant thronum regis. CAP. XXI. Cor regis in manu Domini, cui mifericordia & judicium magis placent quam victima iniquè thefaurizans: melius eft federe in angulo domatis quàm, &c. obturans aurem pauperi, &c. diligens epulas : pro jufto dabitur impius: qui cuftodit os fuum: defideria occidunt pigrum: non eft fapientia contra Dominum: equus paratur ad bellum, &c.

CAP. XXII. Laus boni nominis: callidus videns malum: adolefcens juxta viam fuam: feminans iniquitatem: deriforem ejice: diligens cordis munditiam dicit piger, Leo, &c. os aliena: ftultitia in corde pueri calumnians pauperem audienda eft fapientia: vitandi fponfores: termini antiqui fervandi: velox in opere fuo, &c. CAP. XXIII. Quomodo fit edendum cum principe: non appetenda divitia, nec cibi invidorum: non opprimendi pupilli: caftigandus puer: quarenda fapientia: fugiendi peccatores & gule dediti: honorandi parentes: fugienda meretrix & ebrietas. CAP. XXIV. Emulatio malorum: fapientia & eruditio cogitatio ftulti: eruendi oppressi: doctrinâ ut melle utendum non infidiandum jufto cafus inimici detractores: juftè judicandum : nullus verbis lactandus, nec malum malo reddendum: ager pigri: dormitanti pigro venit egeftas.

:

[ocr errors]

CAP. XXV. Gloria Dei & regum: cor regis: ru

:

bigo qua & impietas eft: ne te exaltes: ne detrahas fecreta tua ferva: mala aurea, & inauris aurea: frigus in meffe: nubes fine pluvia: lingua mollis mel inventum: fagitta acuta dens putridus: acetum: tinea: benefac inimico: angulus domatis: aqua frigida: fons turbatus: multum mellis comeftum urbs abfque muro. CAP. XXVI. Gloria in ftulto: avis volans: flagellum equo refpondere ftulto: nuncius ftultus: parabola ftulti: honor infipientis: imponens ftulto filentium: canis ad vomitum : fapiens proprio judicio: commifceri rixa: nocens amico: fufurro: iracundus: labia tumentia: inimicus: operiens odium: fodiens foveam: lingua fallax. CAP. XXVII. Non gloriandum in craftinum: ne teipfum laudaveris: ira ftulti quàm fit gravis: manifefta correctio: vulnera diligentis: anima faturata: vicinus juxta : fpondens pro extraneo : litigiofa mulier: infernus infatiabilis: probatur homo ore laudantis: ftultus contufus: vultum pecoris agnofce: lac caprarum in cibum.

CAP. XXVIII. De fuga impii & fecuritate jufti : propter peccata terra multi principes ejus: pauper pauperem calumnians: pauper fupplex, & dives pravus: nolens audire legem: exfultatio juftorum: abfcondens fcelera fua: beatus femper pavidus : princeps impius ut leo: dux indigens prudentiâ : terram fuam operans: à patre fubtrahens. CAP. XXIX. Non audiens corripientem: multiplicatio juftorum: amor fapientia: rex juftus: blandus amicus: peftilentes: contendere cum ftulto viri fanguinum: totum proferens fpiritum: verba mendacii: pauper & creditor: rex juftus: correctio: multiplicatio impiorum : erudi filium : prophetia: velox ad loquendum: delicatè fervum nutriens iracundus: fuperbus: cum fure participans: timens hominem: jufti abominantur impium, &è diverfo.

[ocr errors]

CAP. XXX. Homo Deo vicinus judicat fe infipientem, & opera Dei incomprehenfibilia: fermo Dei ignitus, cui nihil addendum: deprecatur vanitatem, verba mendacii, mendicitatem & divitias : non accufandus fervus apud dominum fuum : aliquot generationes exfecrabiles: due fanguifuga: tria infaturabilia: oculus patrem fubfannans: tria difficilia: per tria movetur terra: quatuor minima terre: tria bene gradientia, vehementer emungens. CAP. XXXI. Exhortatur ne mulieribus dederis fubftantiam tuam, nec regibus vinum, fed mærentibus aperi os tuum muto: vindica inopem: laus &raritas mulieris fortis pulchritudo fallax gratia.

[ocr errors]

Ex

116

[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

juftitiam, & judicium, & æquitatem :

4. ut detur parvulis aftutia, adolefcenti fcientia, & intellectus.

~

*. 1. Græe. Παροιμίαι Σαλωμώντος, υπο Δαυίδ, ὃς έβα
Gíneu Cer & 'Isegún. Proverbia Salomonis, filii David, qui
regnavit in Ifraël. Hieron. præf. in lib. Salom. Masloth,
inquit, quas Hebrai Parabolas, Vulgata editio Proverbia vo-
cat. Sic etiam vocant Cypr. & alii paffim. Hilarius verò
in Pf. 127. col. 423. e. ait: Per Salomonem in Proæmiis dic-
tum eft, vel Paræmiis. Ita etiam Cypr. 1. 3. Teftim. fcri-
bit: Salomon in Paræmiis. Item Tertul. I. de pudic. num.
18. In Proverbiis Salomon, que Paræmias dicimus. Cypr.
& Lactant. fcribunt aliquando Solomonis, non Salomonis.
. 2. Hæc præmittit Hieronym. loco cit. In Proverbio-
rum exordio poft multa præcepta, correctio infertur judicii,
Scire, inquit, fap. 5 difciplinam, &c. In Gr. Fravær so-
glar, mainelarv. Cæleftinus PP. epift. 25. to. 1. p.
1216. a. Quid eft aliud, inquit, intelle&us & judicium,
nifi fcire fapientiam, & difciplinam ; & intelligere verba pru-
dentia?

[ocr errors]

F. 3. Græc. νοῆσαί τε λόγος φρονήζεως, δέξαθαί τε segφὰς λόγων, νοῆσαί τε..... καὶ κρίμα καλευθύνειν· judicium diri

PRIMU M.

gere.

*. 4. Græc. ἵνα δῶ ἀκάκοις πανεργίαν παιδὶ δὲ νέω αἴσ Duoir TE, evroιav. Apud Symm. pro axaxois, exftat rnios, parvulis.

veram, & corrigere judicium :

4. & det innocentibus verfutiam; puero autem juniori fenfum, & intelligentiam.

5. Hæc audiens fapiens, fapientior erit : & prudens, gubernationem poffidebit.

6. Et intelliget parabolam, & tenebrofum fermonem, dicta fapientium, & ænigmata.

. 5. Græcum initio hab. Tavde yap, Hæc enim; Mr. Alex. Τῶν τε ; item loco & prudens, ὁ δὲ νοήμων, intelli Tom. 11.

VERSIO ANTIQUA.
I..... Vide Not.

5. Audiens fapiens, fapientior erit : & intelligens, gubernacula possidebit.

6. Animadvertet parabolam, & interpretationem, verba fapientum, & ænigmata eorum. Pf. 110. 7. Timor Domini, principium fapientiæ. Sapientiam, atque doctrinam ftulti defpiciunt.

10. Eccli. 1.16.

8. Audi, fili mi, disciplinam patris tui, &
ne dimittas legem matris tuæ :

9. ut addatur gratia capiti tuo, & torques
NOTE AD VERSIONEM ANTIQUA M.

CIRE fapientiam, & difci-
plinam,

3. & intelligere verba prudentiæ: fufcipere verfutias fermonum, & noffe juftitiam

7. Timor Domini, initium fensûs: fapientiam autem, & difciplinam impii fpernunt.

8. Audi, fili, difciplinam patris tui, & ne abjeceris inftituta matris tuæ:

9. coronam enim gratiarum accipies tuo ver

Idem in Zach. 8. P. 1745. e.

Idem in Ifa. 29. P. 249. f.

gens autem; cæt. ad verbum. Idem Hieronymus in Dan.
2. to. 3. 1079. a. Audiet, inquit, fapiens, & apponet fapien

tiam.

Hieron, in Ezech. 18. p. 824..

. 6. Ad verbum è Græco, additâ particulâ rè, ad pú

dilla.

[ocr errors]

Lucif. Cal. I. 1. pro S. Athan. p. 192.c.

Facund. Herm. I. 2. pro def. 3. capit. P.455. d.

σεις

. 7. Ita Lucifer uno tenore: at in Græco, poft hæc
'Apxù Copías, pólos Kupis, interponuntur ifta cursos de
ἀγαθὴ πᾶσι τοῖς ποιῆσιν ἀυλήν· εὐςέβεια δὲ εἰς Θεὸν, ἀρχή
al sews intelligentia autem bona omnibus facientibus eam:
pietas autem in Deum, principium fensûs: deinde ut fupra,
coplar de, &c. fed ultimò exftat berúra, Spernent. Ap.
Ambrof. 1. 1. Hex. p. 6. f. Initium fapientia eft timor Do-
mini: & in Pf. 118. col. 1208. c. pietas autem in Deo, ini-
tium intellecûs: & in Pf. 43. p. 885. e. Dilige fapientiam
& difciplinam.

. 8. Fulg. epift. 12. p. 224. c. fic: Audi, fili, leges patris tui, & ne repellas inftituta matris tuæ. In Mf. Alex. ac edd. Ald. & Compl. "Axve, viè, vóμus, &c. at in edit. Rom. Taidelar, ut fup. in textu. Apud Auguft. 1. de Grat. & lib. arb. to. 10. 719. f. noli repellere confilia matris tuæ. In Gг. μй ά broμe's unlpós Co, ut fup. Apud Ferrand. Diac. epift. ad Anatol. p. 257. Audi, fili, legem patris tui, &ne fpernas confilium matris tuæ.

#.9. Ita Græcè ad verbum. Gregor. M. 1. 31. in Job, c. 24. p. 1017. b. Coronam gratiarum accipies capiti tuo, &

Pp

VERSIO ANTIQUA.

Facund. ubi fup. tici, & torquem aureum circa tuum collum. Lucif. Cal. I. 1. 10. Fili, non te feducant viri impii, neque pro S. Athan. p. acquiefcas.

192.c.

11. Si te rogaverint, dicentes: Veni, communica nobifcum fanguinem, abfcondamus autem in terra virum juftum injuftè :

Aug. 1. 17. de civ. 12. abforbeamus verò eum tanquam inferDei, c. 20. p. 484. nus viventem, & auferamus ejus memoriam de

terra.'

13. Poffeffionem ejus pretiofam apprehenda

mus.....

Lucif. Cal. 1. 1. 15. Nec abieris vias cum illis, ne declinaveris pro S. Athan. p. pedem tuum ad femitas eorum.

192.c.

16..... Vide Not.

17. Non enim iniquè tenduntur retia avibus.

18. Ipfi enim, qui homicidii participes funt, thefaurizant fibimetipfis mala.

19. Hæ funt viæ omnium confummantium iniqua fua enim impietate fuam animam aufe

runt.

Vigil. Tapf. 1. 12. Sapientia in exitu canitur, in plateis verò de Trin. p. 323. a. fiducialiter agit:

21. In portis autem potentior adfiftit, in muris quoque civitatis confidenter ait:

torquem auream collo tuo.

. 10. Sic eft in Gr. nifi quòd pro ultimo ifto, neque acquiefcas, habetur, unde Contas, ad verbum, neque velis. . II. Similiter in Gr. præter hoc primum, 'Ear Tagaxaxéowol Ce, Si advocaverint te; jungitur etiam ibi nobif cum, cum verbo veni, non cum feq. communica; fubinde fic, siç yür, in terram, &c. At Aug. 1. 17. de civit. Dei, c. 20. to. 7. 484. a. legit: abfcondamus in terra virum juftum injuftè, ut fup.

V. 12. Ad verbum è Gr. Apud Lucif. Calar. 1. 1. pro S. Athan. p. 192. c. fic: deglutiamus autem illum velut infe

ri vivum.

V. 13. Sic eft in Græco.

V. 15. In Gr. My Topeus, abfque hoc præc. de Vulg. fili mi, deinde, ἐν ὁδῷ μετ ̓ ἀυλῶν, ἔκκλινον δὲ τὸν πόδα τω ἐκ τῶν τρίβων αυλῶν· i. e. Ne ambules in via cum eis , declina autem pedem tuum à femitis eorum. In Mf, Alex. ac editt. Ald. & Compl. Mà troping ở

. 16. Hic verfus non legitur apud Lucif. nec etiam exftat in Gr. editionis Rom. fecus in Mf. Alex. ac editt. Ald.

& Compl. ubi fic : Οἱ γὰρ πόδες αὐτῶν εἰς κακίαν τρέχει, καὶ ταχινοί εἰσι ( Alex. del. εἰσι ) τῇ ἐκχέαι αἷμα. Origenes in epift. ad Rom. c. 3. ait: Veloces pedes eorum ad effundendum fanguinem; vel in Ifaia invenies, vel in Proverbiis.

. 17. Hilar. in Pf. 123. col. 400. e. Non enim injuftè in terra prætenduntur retia avibus. Item Hieronymus in Amos 3. to. 3. 1390. c. Non injuftè tenduntur retia avibus. S. Paulin. epift. 40. p. 249. b. Non fine caufa tenduntur avibus retia. Græc. Où yàp åðíxws Ex]εivera (Ald. & Compl. ἐκλείνονται) δίκλυα πλερωτοῖς.

. 18. Ita Græc. habet; fed addit : 'H ♪è xalas@gqù ἀνδρῶν παρανόμων κακή• Everfio autem virorum iniquorum mala: quæ prætermittuntur à Lucifero; abfunt pariter ab edit. Compl. fi Nobilio fides.

VULGATA NOVA.

collo tuo.

10. Fili mi, fi te lactaverint peccatores, ne acquiefcas eis.

11. Si dixerint: Veni nobifcum, infidiemur fanguini, abfcondamus tendiculas contra infon

tem fruftra:

22. Quanto tempore fimplices obtinent justitiam, non erubefcent: imprudentes autem, contumeliæ cùm fint cupidi, impii effecti, odio habuerunt fenfum,

23. & obnoxii facti funt increpationibus. Ecce proferam vobis meæ fpirationis profeflionem, docebo vos meum fermonem.

24. Nam quoniam vocabam, nec obediebatis: & extendebam verba, nec attendebatis: NOTE AD VERSIONEM

. 19. A Græco abeft pronom. fua; cæt. quadrant ad verbum: meliùs vertiffet Lucif. fuam ipforum animam, è Græco, τὴν ἑαυτῶν ψυχήν.

. 20. Sic Iren. l. 5. c. 20. p. 317. c. ni excipias unum autem, pro verò. In Gr. Σοφία ἐν ἐξόδοις ὑμνεῖται, ἐν δὲ malelais wapinolav art. Bene Hilar. in Pf. 118. col. 269. c. Sapientia in exitibus canitur, in plateis cum libertate agit :

[blocks in formation]

21. In capite turbarum clamitat, in foribus portarum urbis profert verba fua, dicens:

22. Ufquequo parvuli diligitis infantiam, & ftulti ea, quæ fibi funt noxia, cupient, & imprudentes odibunt scientiam ?

23. Convertimini ad correptionem meam : en proferam vobis fpiritum meum, & oftendam vobis verba mea.

Ifa. 65. 12. & 66.4. Jerem.

ANTIQUAM.

tum addit: Verbi utriufque hujus Latinitas noftra, vei obscu- 7. 13. ritatem nobis affert, vel alterius intelligentia opinionem præbet. Nam quod nos in exitibus dicimus, Gracitas ex Hebræo vodois tranftulit; & exodus propriè eft, ubi ex multis anguftis viis in unam patentem viam coitur: quod verò nos plateas nuncupamus, eodem nomine Græcitas nuncupavit ; fed plateas latitudines effe Gracus fermo defignat.

V. 21. Græcum in principio habet : 'E' axpar de TEL Xear unpúaseTαl, Et fuper fummos muros clamitat, deinde, ἐπὶ δὲ πύλαις δυνασῶν παρεδρεύς, & in portis dynaftarum affidet: unde fufpicor aliquod mendum in textu Vig. Tapf. nempe To potentior, loco potentiorum: fequitur in Gr. dè Túrais Tórews approx xeys, 5 in portis, &c. ut fupra. Apud Iren. 1. 5. c. 20. p. 317. c. In fummis muris prædicatur, in portis autem civitatis conftanter loquitur; nec plura: & verò ab edit. Compl. abfunt ista : éπl d'è Túrais dvναςῶν παρεδρεύς, tefte Nobilio.

. 22. Similiter in Græco. Apud Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 192. d. ita: Quanto tempore innocentes tenuerint juftitiam, non erubefcent: infipientes autem, dum contu melia cupidi funt, impii falti, oderunt intellectum. Hieron. 1. 3. cont. Rufin. to. 4. p. 2. col. 472. infipientes, dum injuriis cupidi funt, impii facti, oderunt fenfum.

. 23. Lucif. Cal. 1. 1. pro S. Athan. p. 192. d. 5 fubjelti faili funt opprobriis. Græc. væεúturos éyévorio éxéyχοις" mox ita: Ἰδὲ προήζομαι ὑμῖν ἐμῆς πνοῆς ῥῶσιν, διδά ξω δὲ ὑμᾶς τὸν ἐμὸν λόγον· quæ non male textum reddunt.

*. 24. Græcum, Ἐπιδὴ ἐκάλεν, καὶ ἐχ ὑπηκέζατε· καὶ ἐξέτφνον λόγες, καὶ τα προσείχετε. In Mr. Alex. ὑπηκύελε...α Tegoeixes. Hilarius in Pf. 63. col. 159. a. Cùm vocarem non exaudiftis: & cùm extenderem verba, non intendiftis. Auct. 1. de fing. cleric. apud Cypr. p. 520. f. Quoniam quidem vocabam, & non obaudiebatis : & extendebam verba mea, non intendebatis. August. in Pf. 51. to. 4. 483. a. Increpabam, & non exaudiebatis: loquebar, & meis fermonibus non intendebatis: quæ poftrema pertinere videntur ad . feq. cùm fubdat Auguft. Et ego veftra perditioni, &c. Auct. op. imp. in Matth. homil. 45. p. 186. a. E extende bam fermones meos, & non audiebatis. Prædeftin. 1. 3. ap. Sirm. to. I. p. 521. c. Quoniam vocavi, contempfiftis ; dein, ego quoque, &c, ut inf, V. 26, omiffis intermediis.

24. Quia vocavi, & renuiftis: extendi manum meam, & non fuit qui afpiceret.

« ZurückWeiter »