VERSIO ANTIQUA.

E M. Sangerm. mifericordia peccatoris non impinguet caput meum. Quoniam adhuc & oratio mea in beneplacitis eorum 6. abforpti funt continuati petræ judices corum.

Ex Mf. Sangerm.

Audiant verba mea quoniam potuerunt: 7. ficut craffitudo terræ eruptum eft fuper ter

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

oratio ¿cæt. ut in Vulgata. Rom. fup. fcribit increpavit, ut &
autogr. Sangerm. fed veterum Mfs. more, pro increpabit.
Cypr. ep. 70. p. 125. leg. oleum peccatoris non ungat ca-
put meum. Hilar. verò in Pf. 54. col. 110. f. conftanter
non impinguet, ut fupra. Auguft. ep. 108. to. 2. 308. a.
ita: Emendabit me juftus in mifericordia, arguet me:
oleum autem peccatoris non impinguabit caput meum; fup.
307. f. non impinguet. Similiter hab. epift. 28. & 33. col.
48. c. 62. f. rurfufque in hunc Pf. col. 1570. b. d. ubi
non impinguabit; & inf. 1572. c. e. ubi non impinguet :
itidem 1. 2. cont. ep. Parmen. to. 9. col. 37. b. 40. a.
58. c. vide etiam ep. 140. col. 451. a. Apud S. Pau-
lin. pariter, ep. 23. & 41. p. 143. a. 254. f. oleum pecc.
non impinguet cap. meum. Concinunt Ambrosiast. col. 125.
f. & Optat. 1. 4. cont. Donat. p. 74. c. Optat. tamen
inf. P. 75. a. legit non ungat, fubnexis his : Preces funt,
non juffiones.... nam fi juho effet, diceret : Oleum pecc. non
unget cap. meum item poft paulò: Hoc eft quod lectum
eft: Oleum pecc. non ungat cap. meum. In Gr. Пadevosi.....
ἐν ἐλές, καὶ ἐλέγξει με! ἔλαιον διέ... μὴ λιπανάτω την..... Ὅλ
ἔτι καὶ ἡ προσευχή με, &c.

.6. Sic Hilar. legit cum Pf. ibid. præf. necnon Pfalt.
Corb. & Rom. excepto uno audient, pro audiant ; Pf.
tamen ap. Hilar. hab. audientur. Pfalt. Mediol, & Car-
nut. pariter: Abforpti funt continuati petra. Mozar. Ab-
forpti funt juxta petram judices eorum. Audierunt verba mea
quoniam prævaluerunt. Similiter legunt Auguft. & Profp.
in hunc Pf. fi excipias verbum audient. Caffiod. ibid. Ab-
forpti funt juxta petram judices eorum. Audient..... quoniam
potuerunt. Item juxta petram hab. Hieron. in Ifai. 43. to.
3. 327. c. Græc. Kaleñó In Car Exóμva Téreas of xpalaiì
αυτῶν. ̓Ακέσονται... ὅτι ἡδύνθησαν, dulcuerunt; nonnulli
libb. ferunt furenCar, potuerunt ; editionefque Ald. &
Compl. of xeral, loco xealaí.

αν

VERSIO ANTIQUA.

1. Intellectûs David,

*. 7. Sic in Pfalt. Corb. & Carnut, eruptum eft ; in Mediolan. & Rom. eructuat; in Mozar. difrupta eft; cæt. ut in Vulg. Hilarius hab. in comm. Tanquam craffitudo terra eruptum eft, &c. ut fup. Auguft. Sicut craffitudo terræ difrupta eft..... Diffipata funt juxta infernum offa noftra; Mfs. plerumque difperfa funt. Item S. Profp. Sicut craffitudo terræ difrupta eft..... Difperfa funt offa noftra fecus infernum. Caffiod. Sicut craffitudo terra eructuata eft fuper terram, &c. ut in textu. Gr. Ὡσεὶ πάχος γῆς διερράγη... Διεσκορπίθη τὰ ὀςᾶ ἡμῶν παρὰ τὸν άδην. Μί. Alex. cum edd. Ald. & Compl. hab. và ỏ sẽ cr; unde Hieron. ep. ad Sun. & Fret. to. 2. 663. a. ait: In Graco legiffe vos dicitis offa eorum, fed & hoc fuperfluum eft.

τα

.8. Sic hab. Aug. & Profp. ad verbum. Sic etiam Caffiod. cum Pfalt. Rom. & Gr. fed geminata voce Domine, ut in Vulg. In Brev. Moz. fic: quia ad te Domine Deus oculi mei, &c. ut in Vulgata. Itidem Hilar. in eund. Pf. fublata voce Deus. In Corb. quoniam à te Domine Domine..... ne auferas, &c.

.9. Ita legit Hilarius cum Pf. ibid. præf. nifi quòd hic Pf, tollit ab, ante fcandalis. Caffiod. cum Pfalt. Moz. Corb. & Rom. hab. Cuftodi me à laqueo, quem ftatuerunt mihi: à fcandalis operantibus iniquitatem. Auguft. verò: Cuftodi me à mufcipula, quam ftatuerunt mihi : 5 ab fcandalis eorum qui operantur iniquitatem. Profp. quoque hab. à mufcipula; fed inf. leg. operantium iniquitatem. Gr. and mayidos, &c. ut in textu.

✯. 10. Hilarius nil differt à Vulgata; nec etiam Profp. in eund. Pf. Auguft. verò ita legit cum Pfalt. Moz. Cadent in retia ejus peccatores: fingularis ego fum donec tranfeam. Hieron. in Jer. 15. to. 3. 603. c. folitarius fum ego donec pertranfeam. Caffiod. cum Pfalt. Rom. Cadent in retiaculum ejus pecc. &c. ut in Vulg. Gr. Пevα & aμφιβλής ρῳ αυτό..... καταμόνας εἰμὶ ἐγὼ ἕως ᾧ ἂν παρέλθω.

HEBR.

Eruditio David,

Cùm effet in fpelunca, oratio, Cùm effet in fpelunca, oratio.

2.

Pfalmus. CXLI.

CXLII.

clamavi : voce mea ad

Dominum deprecatus fum:

3. Effundo in confpectu ejus orationem meam : tribulationem meam ante ipfum pronuncio,

deprecatus fum.

Effundam in confpectu ejus eloquium meum: tribulationem meam coram illo annuntiabo,

NOTE AD VERSIONEM

. 1. In Brev. Moz. deeft oratio, Pfalmus, cæt. verò ut fupra. Apud Hilar. in comment. fimpliciter, Intellectus eratio; fed infra ait: David in fpelunca loquitur..... David fugit. Auguft. ibid. Titulus Pfalmi bujus ita fe habet: Intellectus ipfi David, cùm effet in fpelunca, oratio. Ita quoque in Gr.

2. Sic Hilar. Auguft. & Profp. in hunc Pf, unà

VULGATA HOD.

1. Intellectus David,
Cùm effet in fpelunca, oratio.
(1. Reg. 24.) CXLI.

V

Oce mea ad Dominum cla- Sup.76. mavi : voce mea ad Domi- 2.

num deprecatus fum :

3. Effundo in confpectu ejus orationem meam, & tribulationem meam ante ipfum pronuncio,

ANTIQUAM.

cum Gr. Caffiod. cum Pfalt. Rom. ad Deum deprecatus
fum.

. 3. Sic eft in Pfalt. Rom. Corb. & ap. Ambrof. in
Pf. 118. col. 1 104. f. Itidem Hilar. in Pf. 141.
nifi quòd
ponit ante tribulationem. Ambrof. verò 1. de interpel.
Dav. c. 2. col. 641. c. leg. effundam, cum Pfalt. Medio-
lan. & Moz. In Carnut, Effundo.......... annuntiabo. Pf. verd

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

præf. ap. Hilar. fic habet: Effundo in confp. ejus tribulationem meam : ante ipfum pronuncio. Auguft. in eund. Pf. Effundam ante eum precem meam: tribulationem meam in confpectu ejus annuntiabo. Profp. ibid. Effunda in confp. ejus precem meam: tribulationem meam ante ipfum pronuncio. Caffiod. Effundam, &c. ut in Vulg. Gr. Exxew crav τίον αυτῇ τὴν διέκουν με την θλίψιν με ἐνώπιον αυτὸ ἀπαγΓελώ.

.4. Ita legit Hilar. in hunc Pf. nifi quòd tollit &, poft meum, additque hac, poft via. Pfalt. Corb. Carnut. & Moz. habent: In deficiendo in me fpiritum meum, &c. ut in Vulg. Similiter in Rom. præter plurale laqueos. In Mediolan. In deficiendo in me fpiritum..... abfconderunt fuperbi laqueos mibi. Item laqueos habet Caffiod. cum cæt. ut in Vulg. Ambrof. quoque 1. de bono mort. c. 6. to. 1. 400. c. fcribit laqueos; fed in Pf. 1. & 118. col. 747. ́d. 1039. c. laqueum, ut fupra. Apud Auguft. ita: Dum defecit à me spiritus meus, & tu cognovifti femit. meas. In via hac, qua ingrediebar, abfconderunt mihi mufcipulam ; inf. mufcip. mihi. Apud Profp. verò: In deficiendo in me Spiritus meus, & tu cognovifli..... In via hac, qua ambul. abfc. laqueos mihi. In Gr. Ἐν τῷ ἐκλείπειν ἐξ ἐμὲ τὸ πνεῦ μα με, κ ..... Ἐν ὁδῷ ταύτη... παγίδα μοι.

in

. 5. Valde fufpicor mendum irrepfiffe in autogr. Sangerm. quo verficulus ult. & non eft qui requirat, &c. transfertur in . feq. cùm tamen eò loci tum in Gr. tum in Lat. aliis reperiatur, ficut in Vulg. Hilarius quippe legit: Confiderabam ad dexteram : & videbam quia non eft qui cognofcat me, &c. ut in Vulgata. Auguft. in eund. Pf. cum Breviario Mozarab. Confiderabam in dexteram, &c. ut in Vulgata poft paulò tamen Auguftinus legit,& non eft qui exquirat, &c. at inf. qui requirat. Item Ambr. 1. de lapf. virg. to. 2. 318. a. Periit fuga à me

& non eft qui requirat, &c. vide etiam 1. de fuga fæc. c.
5. col. 429. c. Pfalt. Rom. habet : Confiderabam à dex-
tris, & videb. & non erat qui agnofceret me. Periit, &c.
ut in Vulg. Profp. nec erat qui cognofceret me..... & non
eft qui requirat, &c. Caffiod. ut in Vulg. ad verbum.
Grace : Κατενόεν εἰς τὰ δεξιά· κ ἐπέβλεπον ὅτι ἐκ ἦν ὁ
ἐπιγινώσκων με..... κ ἐκ ἔσιν ὁ ἐκζητῶν τὴν, &c.

2

. 6. Hilar. in hunc Pf. nil omnino differt à Vulg. nec etiam Auguft. Profp. aut Caffiod. In Brev. Moz. fic: & dixi: Tu fpes mea es, portio mea, &c. In Gr. Пpòs Kven ininexta, ciwa Σve, &c. fed in Mf. Alex. ac edd. Ald. & Compl. Exéxeakα πρos of Kuen, &c.

ท

.7. Pfalt. Corb, Rom. & Vatic. ap. Hilar. cum Caf-
fiod. Intende in orationem meam : quia humiliatus fum
nimis, &c. ut in textu. Brev. Moz. Intende ad orationem
meam, &c. Hilar. in comment. Intende orationem meam :
quia bumiliatus fum nimis, &c. Aug. ibid. Intende ad ora-
tionem meam : quia humiliatus fum nimis. Erue me à perse-
quentibus me quoniam corroborati funt fuper me. Profp.
Intende ad deprecationem meam : quia humiliatus fum ni-
mis. Erue me à perf. me: quomodo corroborati funt fuper
me. Gr. Πρόχες πρὸς ( Mr. Alex. εἰς ) τὴν διέκο!ν με· ὅτι
:)
ἐταπεινώθην σφόδρα Εῦσαί με ἐκ τῶν ὅτι ἐκραταιώθησαν
ÈP ÈKÉ.
ὑπὲρ ἐμέ.

. 8. Eadem prorfus refert Hilar. cum Pfalt. Rom. &
Corb. Item Profp. & Caffiod. cum Brev. Moz. deleto uno
Domine. Pf. è Mr. Vatic. ap. Hilar. hab. me exfpectaverunt ;
cæt. ut in textu. Auguft. verò in eund. Pf. Educ de car-
cere animam meam, ut confiteatur nomini tuo : me sustine-
bunt jufti, quoadusque retribuas mihi. Ap. Hieron. quo-
que in Ifai. 38. to. 3. 294. c. Educ de carcere. Græcè :
* Εξάγαγε ἐκ φυλακῆς..... τῇ ἐξομολογήσαθαι τῷ ὀνόματί σε
Κύριε ἐμὲ ὑπομβρία..... ἕως ἂ, &c.

VERSIO ANTIQUA.

Ex Mf. Sangerm. 1. Pfalmus David. CXLII.

HEBR.

Canticum David. CXLIII.

Omine exaudi orationem

VULGATA HOD.

Pfalmus David,

1.Quando perfequebatur eum Abfa
'lom filius ejus.(2. Reg. 17.)CXLII.
Omine exaudi orationem

Omine exaudi oratio*D nem meam : auribus meam : aufculta deprecatio-meam: auribus percipe obfepercipe obfecrationem meam nem meam in veritate tua: exaudi crationem meam in veritate tua: in veritate tua exaudi me in me in juftitia tua. exaudi me in tua juftitia. tua juftitia.

Et non venias ad judicandum cum fervo tuo: quia non juftificabitur in confpectu tuo omnis vi

vens.

Perfecutus eft enim inimicus animam meam : confregit in terra vitam meam.

Pofuit me in tenebris quafi mortuos antiquos: & anxiatus fuit in me fpiritus meus, in medio mei follicitum fuit cor meum.

Recordabar dierum antiquorum, meditabar omnia opera tua: facta manuum tuarum loquebar.

Expandi manus meas ad te: anima mea quafi terra fitiens ad te. SEMPER.

Citò exaudi me Domine: defecit fpiritus meus.

Ne abfcondas faciem tuam à me, & comparabor defcendentibus in lacum.

2. Et non intres in judicium cum fervo tuo: quia non justificabitur in confpectu tuo omnis vivens.

3. Quia perfecutus eft inimicus animam meam : humiliavit in terra vitam meam.

Collocavit me in obfcuris ficut mortuos fæculi: 4. & anxiatus eft fuper me fpiritus meus, in me tur

batum eft cor meum.

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 1. Sic eft in Pfalt. Moz. Rom. verò & Corb. fubdunt cum Caffiod. Quando eum filius fuus perfequebatur. Apud Auguft, ita: Tutulus Pfalmi eft: Ipfi David, Quando eum filius fuus perfequebatur. Accinit S. Profp. dicens: Titulus Pfalmi paffionem indicat Chrifti; ipfe eft enim verus David, qui & in fe, & in fuis perfecutionem, & falforum fratrum, & falforum fuftinet filiorum. Pf. è Mf. Vatic. ap. Hilar. habet: Ipfius David, Quando perfequebatur cum Abefalon. Gr. Ψαλμὸς τῷ Δαυίδ, Ὅτε αυτὸν ὁ υἱὸς κατε διώκει. Ald. & Compl. Οπότε κατεδίωκεν αυτὸν ̓Αβεοσα awpe o vids dure. Hilarius quoque in comment. ait : Pfalmi Superfcriptio nulla effe fecundum Hebræos videtur ; id enim ab his, qui utraque linguâ eruditi funt, traditur: Translatorefque cæteri nihil omnino de rebus geftis, id eft, AbefSalon in David patris fui infectatione, fcripferunt. Sed hi LXX. Seniores, quibus Legis ac Prophetarum fcientia ultra prafcriptum & ambiguitatem littera fuit, addendum hoc Pfalmo judicaverunt..... Appofita ergo nunc Pfalmo fuperfcriptio eft, quæ non exftat in libro; ut ubi exftat, id eft, ficut in Pfalmo tertio, in quo à facie ejus, qui nunc persequi fcribitur, fugerit, ad fcientiam prophetica intelligentia vocaremur. Prophetat ergo nunc David paffionibus fuis Dominicas paffiones; non de Abeffalon conquerens, fed de bis, qui Abeffalon ad impietatis crimen ignirent.

* Hilar. in comment. loco Domine, fcribit Deus. Profp. & Caffiod. deprecationem, loco obfecrationem. Auguft. percipe auribus precem meam, &c. ut fup. Gr. Kuele sioányσον τῆς προσευχῆς με ενώτισαι την δεκοίν με, &c.

V. 2. Pfalt. Rom. cum Moz. Et ne intres in judicio cum fervo tuo: quia non juftificabitur, &c. Corb. Et non intres in judicio, &c. Pf. è Mr. Vat. ap. Hilar. Et non intres in judicia cum, &c. Hilar. verò Vulgate accinit ad verbum cum Profp. & Caffiod. in hunc Pf. Apud Auguft. ibid. Et ne intres in judicium..... quoniam non juftificabitur coram te omnis vivens: inf. in confpectu tuo. Similiter Ambrof. in Pf. 36. col. 811. c. rurfufque in Pf. 38. & 118. col. 850. f. 1179. c. 1180. a. nifi quòd leg. omnis bomo vivens: vide etiam to. I. 1230. a. & to. 2. 493. a. Ap. Hieron. ep. ad Damaf. to. 4. 159. d. ut in Vulg. Ita quoque ap. S. Paulin. ep. 29. p. 181. b. & Gelaf. I. Conc. to. 4. 1241. e. fi id excipias, Ne intres. Ap. Tichon. reg. 3. p. 53. h. Non introeas in judicium, &c. ut in Vulg. In Gr. Καὶ μὴ εἰσέλθης εἰς κρίσιν..... ὅτι ὁ δικαίου και

θίζεται ἐνώπιόν σε πᾶς ζῶν.

V. 3. Vulgatæ confentiunt Hilar. & Caffiod. in hunc Pf. Rom. hab. Collocavit me in obfcuro, &c. Corb. Collocavit me in tenebricofis. Auguft. Collocaverunt me in tenebrofis ficut mortuos fæculi ; inf. velut mortuos. Profp. Collocaverunt me in obfcuris ficut, &c. at omnes conftanter humiliavit in terra, non humiliavi, quod fortè lapfus eft. Græce : ἐταπείνωσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ζωήν με. Εκάθισέ με ἐν cxolsivois, &c.

. 4. Sic Hilar. in hunc Pf. unus tamen Mf. Miciac. hab. ibid. anxiatus eft in me. Ita quoque Caffiod. cum Brev. Mozar. Item S. Profper; fed inf. legit in me conturbatum eft, cum Pfalt. Corb. August. verò fic: & tædium paffus eft in me fpiritus meus, in me turbatum eft cor meum. Gr. και ηκηδίασεν ἐπ' ἐμὲ τὸ πνεῦμά με, ἐν ἐμοὶ ἐταράχθη,

&c.

. 5. Sic habet Hilar. ad verbum. Pf. verò è Ms. Vat. ap. ipfum, meditabar, ut in Vulg. & Gr. præterea Pf. Vatic. præponit, verbo meditatus fum, cum eodem Gr. in edd. tamen Ald. & Compl. deeft zal. Apud Caffiod. fic meditatus fum..... 5 in failis man. tuarum meditabar. Apud Auguft. verò: Memoratus fum dierum antiquorum, meditatus fum in omnib, op. tuis: in facturis manuum tuarum meditatus fum. Itidem ap. Profp. nifi quòd poft vocem antiquorum, fubnectuntur ifta, annos aternos in mente habui: deinde, & meditatus fum, &c. at hæc verba, annos aferhos, &c. huc translata videntur à Profp. è Pf. 76. v. 6. quæ aliubi non reperies.

.6. Concinit Caffiod. in hunc Pf. nec differt Hilar. ibid. nifi quòd delet ult. tibi, cum Pfalt. Corb. In Brev. Moz. fine aqua ad te. Apud Auguft. & Profp. Extendi (Profp. Et extendi ) manus meas ad te anima mea velus terra fine aqua tibi, Græcè: ASTÉтαOα πρÒS OF Tàs, &c. ut in Vulg. Diapfalma quoque fubjicitur in Pfalt. Rom. Corb. & apud Hilar. non verò apud Aug. Profp. & alios: exftat quoque in ed. Rom. LXX. at deeft in Mf. Alex. ac edd. Ald. & Compl. de more.

.7. Aug. loco velociter, legit citò ; ut & inf. ne avertas. Hilar. delet vocem tuam, poft faciem. Ambrof. in Pf. 36. col. 811. d. fic: Citò exaudi me Domine : quia defecit fpir. meus. Profp. & Caffiod. cum Pfalt. Corb. & Moz. textui noftro accinunt, nifi quòd hab. ne avertas; Gra μὴ ἀποστρέψης.

. 8. Sic in Pfalt. Rom. eft & Corb. hoc excepto, in qua ambulem; Rom. addit, quia ad te Domine levavi, &c. Brev. Moz. fic: Auditam fac mihi manè mif. tuam: in te Speravi. Demonftra mihi viam, in quam ambulem : quia ad te Domine levavi, &c. Pf. è Mí. Vatic. ap. Hilar. leg. in te fperavi Domine, &c. ut in Vulg. Hilar. verò eidem Vulg. fuffragatur ad verbum. Caffiod. præponit tantum Domine, verbo levavi. Auguft. ita fcribit cum Profp. Auditam fac mihi manè..... quoniam in te fperavi. Notam fac mibi Domine viam, in qua ingrediar : quoniam ad te levavi, &c. nec abfimile Græcum eft, nifi excipias verbum Topεúsoμai, loco ingrediar.

. 9. Ita legunt Hilarius & Caffiod. in hunc Pf. Auguft. verò & Profp. cum Gr. Exime me de inimicis meis Domine, quia ad te confugi. In Pfalt. Moz. & Corb. similiter, quoniam ad te confugi.

. 10. Hilarius concordat cum Vulgata. Pf. verò è Ms. Vat. ap. ipfum hab. ut fup. quia tu Deus meus es. Psalt. Rom. cum Moz. quia tu es Deus meus; deinde: Spiritus ruus bonus deducet me in viam rectam ; Moz. autem initio hab. doce me ut faciam volunt. tuam. Similiter August. in hunc Pf. cum Fulg. 1. 2. de verit. præd. p. 462. doce me ut faciam..... quoniam tu es Deus meus; at in fine Auguft. hab. in terram rectam ; Fulgent. in viam reclam. Iti

VULGATA HOD.

Pfalmus David,

1. Adversùs Goliath. CXLIII.

Enedictus Dominus Deus meus,

Bqui docet manus meas ad præ

lium, & digitos meos ad bellum.

2. Mifericordia mea, & refugium meum: susceptor meus, & li

berator meus :

dem Ambrof. in Luc. 18. to. 1. 1487. f. rurfufque 1. 1.
& 3. de Spir. S. to. 2. 615. c. 685. e. cum S. Paulino
ep. 28.
p. 175. c. & Caffiod. in hunc Pf. Profp. ibid.
Doce me facere voluntatem tuam, quia tu es Deus meus. Spi-
ritus..... deducat me in terram reclam. Pfalterium Corb.
quia tu es Deus meus..... deducet me in terra recta. Gr. Al-
δαξόν με το ποιεῖν..... ότι Θεός με εἴ ού. Τὸ πνεῦμά σε.....
ὁδηγήσει με ἐν τῇ εὐθείαν al. & γῇ εὐθεία.

V. 11. Sic Hilar. & Caffiod, in hunc Pf. Pfalt. verò
Rom, & Moz. hab. Et educes. Corb. cum Auguft. & Profp.
Propter nomen..... vivificabis me, in tua juftitia. Educes de
tribul. &c. Græc. ita jungit & Ty Dixalooúry Co éžages

&c.

. 12. Similiter habet Pfalt. Rom. cum Profp. Corb. verò ita Et mifericordia tua difperdet inimicos meos. Et perdes omnes, &c, ut in textu. Hilar. in eund. Pf. fic: Et in mifericordia tua difperdes inimicos meos. Et perdes omnes inimicos, qui perfequuntur animam meam : quoniam fervus tuus fum ego. Auguft. ibid. Et in tua mifericordia ad interitum deduces inimicos meos. Et perdes omnes tribulantes animam meam : quoniam fervus tuus fum ego. Caffiod. ut in Vulg. Gr. Καὶ ἐν τῷ ἐλές σε εξολοθρεύσεις..... Καὶ ἀπολεῖς πάντας τις θλίβοντας την... ὅτι δ λός σε εἰμὶ ἐγώ· Μία Alex. cum edd. Ald. & Compl. Ė có độ rộng có các

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

. 1. A Pfalt. Rom. abest Pfalmus. In Moz. fic: David adversùs Goliat Philiftaum, quem interfecit. In Corb. Ipfi David ad Goliath. Apud Auguft. Ipfi David ad Goliam. Apud Caffiod. David ad Goliam. In Gr. Vatic. Tô savid πυρὸς τὸν Γολιάδ. In edd. Αld. & Compl. Ψαλμὸς τῷ, &c. Apud Hilar. hæc leguntur: Et buic quoque Pfalmo addendam hanc LXX. fuperfcriptionem putaverunt, Pfalmus David in Goliam, cùm neque in Hebraicis libris reperiatur, neque Translatores alii quidquam aliud quàm fimplicem titulum prafcripferint, id eft, David..... Nihil hic Pfalmus proprium habet, quod ad gratulationem perempti Golia poffit referri..... Sed cum nec in Hebræis libris ita fit, neque Translatores cateri horum aliquid addiderint, intelligimus LXX. hos Seniores fenfum nobis fpiritalis fcientiæ reliquiffe. Affert autem plerumque nobis difficultatem intelligentia ratio Latinitatis, qua nominibus pronomina non eft folita præponere, ut in David nomine accidit: ceffante enim pronomine, incertum eft utrùm in illum, aut per illum Pfalmus exftiterit: cùm enim fcribizur, Pfalmus David, utrùm ab illo dictus fit, aut propter il

lum, ambiguum facit nominis fola præfcriptio. Gracitas verò,
cùm per David Pfalmum fcriptum effe fignificat, ita titulum
infcribit: Yanuds To Dabis at verò, cùm de David vult Pfal-
mum, qui fit fcriptus, intelligi, ita fuperfcribit: To sacís •
difcernens per utriufque pronominis propriam fignificationem
utrùm David fcripti Pfalmi auctor, an caufa fit; ut fuperfcrip
tio Pfalmi iftius continet, To Aabid ita enim habet, id eft,
quòd propter eum, vel illi potiùs, quàm ab eo fcriptus fit.
* Similiter Hilar... qui docet manus meas in bellum ( inf.
ad bellum) dig. meos in prælium. Brev. Moz. ad bellum...
ad pralium. Pfalt. Corb. cum Auguft. & Profp. in prælium,
digitos meos ad bellum: Auguft. inf. 1603. b. & digitos.
Caffiod. ut in Vulg. Gr. εἰς παράταξιν, τες δακτύλες με εἰς
oμOV.
πόλεμον.

v. 2. Eadem præfert Hilar. ad verbum. Caffiod. cum
Pfalt. Rom. extremò leg. fubjiciens populos fub me ; cæt.
ut in Vulg. Mozarab. qui fubdidit populum fub me. Corb.
qui fubjecit pop. meum, &c. Pf. è Mf. Vatic. ap. Hilar. qui
fubjiciet populum meum fub me. Apud Auguft, in eundem

Ex Mf. Sangermi

NOTE AD VERSIONEM ANTIQUAM.

Pl. Sufceptor meus, & erutor meus: protector meus..... qui
fubdit pop. &c. Mfs. nonnulli ibid. fubdidit ; plures, fubdis.
Gr. lasur. Ap. Profp. ut in Vulg.

. 3. Sic Hilar. hab. cum Pf. ibid. præf. exceptâ con-
junct. quia, pro quòd, ante innotuifti. Ambrof. in Luc.
3. to. I. 1328. a. Quid eft homo quòd innot. ei? aut fil. bo-
minis, quia computas eum? Auguft. cum Profp. quoniam
innotuifti ei? aut fil. hom. quoniam æftimas eum? Caffiod.
cum Pfalt. Rom. & Corb. quòd innotuifti ei..... quoniam
reputas eum? Mozar. quoniam extimas eum? Mediol. vifi-
tas eum ? Gr. ὅτι ἐγνώονς αὐτῷ ; ..... ὅτι λυγίζη αυτόν;

V. 4. Vulgate fuffragantur Hilar. in hunc Pf. & Ambrof. 1. 2. de fide refurr. to. 2. 1141. f. item epift. 34. col. 929. a. & l. de Ifaac, c. 2. to. 1. 358. a. & in Pf. 36. col. 792. f. Accinunt Profp. & Caffiod. in hunc Pf. nechon Auguft. ibid. col. 1605. f. fed infra 16c6. d. legit, dies illius tanquam umbra iranfeunt; Pfalt. Moz. tranfierunt; Corb. tranfeunt. Idem Auguft. ferm. 32. to. 5. 159. g. 162. c. fic habet: Homo vanitati affimilatus eft : dies ejus velut umbra prætereunt. Itidem Hieron. 1. 2. contra Pelag. to. 4. 511. f. excepto verbo pertranfeunt. Gr. αβάγεσιο

#. 5. Sic in Pfalt. Corb. eft. Vulgatæ favent Hilar. Auguft. Profp. & Caffiod. unà cum vet. Pfalt. In Gr..... äчai Jŵr opécor, y xawnSnoera. Hilar. infra, fumabunt.

. 6. Autogr. Sangerm. præfert tantùm corufcationes, abfque verbo corufca; fed aperto mendo: præmifimus autem corufca ex Pfalt, Moz. & aliis. In Rom. Corufca corufcationes tuas, &c. ut in textu. Ita quoque Caffiod. legit; ficut Hilar. detractâ voculâ tuas. Pf. autem è Mf. Vatic. apud ipfum, Corufca corufcantes. Corb. Cornfca corufcationes, & difpargis eos: emitte, &c. Auguft. & Profp. Corufca corufcationem, 5 difperges eos: emitte fagitt. &c. Prof per hab. corufcationes, ut & Auguft. infra. Gr. "Asextor asexcur, OXOPπici; aves, &c. Mf. Alex. dsexar 08.

V.7. Hilar.col.556. b. 558. c. ita : Emittes manum tuam de alto, eripe me de aquis multis, & de manu iniqua filiorum alienorum. Pf. verò ibid. præfixus Vulgate favet, additâ conjunct. 8, poft vocem multis. Sic etiam in Pfalt. Rom. & Moz. Hilar. quoque col. 552. f. fup. legit: eripe. me, & libera me..... 5 de manu filiorum alienorum. Aug.

non femel: Emitte manum tuam ex alto, & exime me, 5 evue me de aquis multis ; de manu filiorum alienorum. Prof per & Caffiod. Vulgate fuffragantur ad verbum. In Gr. Εξαπόςελον..... ἐξ ύψος, ἐξελό με, και βυζαί με ἐξ ὑδάτων πολλῶν ἐκ χέρὸς υἱῶν ἀλλοτρίων.

. 8. Ita legunt Hilar. Auguft. Profp. & Caffiod. cum Píalt. Rom. &c. In Carn, & Corb. dextera eorum dextera mendacii. In Gr. Deià adinlas.

. 9. Itidem Hilar. in hunc Pf. col. 560. b. at fup. 559. a. hab. canticum novum, absque feq. in. Pf. verò ibidem præfixus cum Pfalt. Rom. Corb. & Moz. in pfalterio decem chordarum. Ita etiam Auguft. Profp. & Caffiod. in hunc Pf. Ambrof. in decachordo pfalterio. Gr. & taxinpic Nexαχόρδω.

V. 10. Sic in Pfalt. Rom. Mediol. Carnut. Corb. & Moz. necnon apud Hilar. & Caffiod. in hunc Pf. Apud Auguft. ita: Qui dat falutem regibus: qui redimit-David fervum fuum de, &c. S. Profp. ibid. Qui das..... qui redimis David fervum tuum de, &c. Pf. verò è Mf. Vatic. ap. Hilar. cum Auguft. Qui dat..... qui liberat fervum fuum de, &c. Gr. Τῷ διδόντι την..... τῷ λυτρεμένῳ Δαυὶδ τὸν δὲ λιν αυτῇ ἐκ, &c.

2

. 11. Ita legit Hilar. in comment. detractis his mediis, Eripe me de manu filii alieni. Pf. verò ibid. præfixus habet: eripe me. Et eripe me de manu filii alieni, quorum os locutum eft, &c. ut fupra. Corb. eripe me. Et libera me de manu filior. alienorum, quorum, &c. Mozar, eripe me. Et libera me de aquis multis, & de manu filiorum alienorum, quo&c. Ita etiam in Rom. & apud Caffiod. in hunc Pf. Apud Auguft. verò cùm in eund. Pf. tum l. cont. Adim. to. 8. 141. d. & epift. 55. to. 2. 538. e. ita erue me. Er exime me de manu filiorum alienorum, quorum os, &c. Ap. Profp. eripe me. Et eripe me de manu filiorum alien. &c. În Grzco : ρυζαί με. Καὶ ἐξελῶ με ἐκ χορὸς υἱῶν ἀλλοτρίων, ὧν

rum,

&c.

. 12. Pfalt. Corb. & Carnut. Quorum filii, ficut novella plantationis ftabilita in (Carn, à ) juventute fua, &c. Rom. verò, Quorum filii, ficut novella plantationes, ftabiliti à juventure fua, &c. Mediol. & Moz. cum Caffiod. ficut novelle plantationes ftabilitæ à juventute fua. Pf. è Mf. Vatic. ap. Hilar.ficut novella plantationes ftabilita in juventute fua. Fi