.3. Auguft. cum Profp. Ab oriente, & occafu, &c. Caffiod. & Gaud. Brix. fer. 2. p. 946. e. cum Pfalt. Rom. ut in Vulg. In Gr. Από ανατολῶν, καὶ δυσμῶν· καὶ βορρᾷ καὶ θαλάσσης.

. 4. Ita in Pfalt. Rom. Corb. & Moz. detracto uno autem. Similiter ap. Auguft. Profp. & Caffiod. in hunc Pf. Profp. tamen addit &, poft vocem folitudine. Hieron. in Ecclef. to. 2. 775. b. legit : Erraverunt in deferto & in inaquofo viam civitatis habitationis ejus non invenerunt. Græc. Vulgatæ confonat.

. 5. Auguft. Profp. & Caffiod. Vulgatæ refpondent ad verbum, cum Pfalt. Rom. & Gr. In Moz. fic: Efur. fitientes erant, &c.

. 6. Pfalt. Rom. Corb. & Moz. in principio hab. cum Caffiod. Et clamaverunt; extremòque, liberavit eos. Aug. verò cum Profp. ut in Vulg. Gr. Epрúcaтo άUTÝs.

V. 7. Ita Auguft. cum Pfalt. Moz. Caffiod. verò cum Rom. & Corb. Et eduxit ; Græc. Kal w♪úyuber, &c.

VULGATA HOD.

#. 8. Sic eft in Pfalt. Corb. Moz, & fortè in Carnut. In Rom. mifericordia ejus, &c. Apud Auguft. miferationes ejus. Apud Profp. mifericordiam ejus, &c. Apud Caffiod. ut in Vulg. In Gr. rà exén duty, &c. S. Paulinus epift. 19. p. 106. b. ita refert: Confiteamur Domino mifericor dias ejus immolemus ei hoftiam laudis.

.9. Itidem in Pfalt. Moz. In Rom. bis fatiavit, ficut apud Caffiod. In Corb. Qui faturavit anim..... fatiabit bowis. Apud Auguft. & Profp. Quoniam fatiavit..... implevit bonis. Apud S. Paulin. epift. 19. p. 106. b. & epift.

3. A folis ortu, & occafu; ab aquilone, & mari.

4. Erraverunt in folitudine in inaquofo: viam civitatis habitaculi

non invenerunt.

5. Efurientes, & fitientes: anima eorum in ipfis defecit.

6. Et clamaverunt ad Dominum cùm tribularentur : & de necessitatibus eorum eripuit eos.

7. Et deduxit eos in viam rectam : ut irent in civitatem habitatio

nis.

8. Confiteantur Domino miferi

cordiæ ejus : & mirabilia ejus filiis hominum.

9. Quia fatiavit animam inanem: & animam efurientem fatia

vit bonis.

10. Sedentes in tenebris, & umbra mortis: vinctos in mendicitate,

& ferro.

II. Quia exacerbaverunt eloquia Dei : & confilium Altiffimi irritave

runt.

12. Et humiliatum eft in laboribus cor eorum : infirmati funt, nec fuit qui adjuvaret.

13. Et clamaverunt ad Dominum cùm tribularentur: & de neceffitatibus eorum liberavit eos.

14. Et eduxit eos de tenebris, & umbra mortis : & vincula eorum difrupit.

15. Confiteantur Domino mifericordiæ ejus : & mirabilia ejus filiis hominum.

16. Quia contrivit portas æreas: & vectes ferreos confregit.

17. Sufcepit eos de via iniquitatis eorum: propter injuftitias enim

23. p. 127. a. Quia faturavit animam inanem. Auct. I, de promiff. p. 3. col. 176. c. Satiavit animam inanem : S animam efurientem bonis replevit. Gr. Ὅτι ἐχόρτασε ψυχήν κενήν· καὶ πεινῶσαν ἀέπλησεν ἀγαθῶν· Alex. cum Ald. & Compl. fuxir murdoar, &c.

. 10. Ita legit Auguft. cum Profp. fi excipias ifta, compeditos in mendicitate, & ferro. Caffiod. hab. vinculis ligatos in mendicit. & ferro. Sic etiam in Pfalt. Rom. Corb. & Moz. Græcum Vulgatæ favet.

. 11. Caffiod. legit cum Pfalt. Rom. eloquia Domini; cæt, ut fupra. Mozarab. eloquium Domini. Auguft. verò in eund. Pf. Quoniam inamaricaverunt eloquia Domini: & confilium Altiffimi exacerbaverunt. Gr. "OTI TApetincarar τà xória TE OST & THY..... παράξιναν.

. 12. Vulgatæ fuccinit Caffiod. cum Pfait. Rom. Moz. & Gr. Itidem apud Auguft. & Profp. hoc excepto ult. qui adjuvaret eos.

. 13. Accinit Caffiod. cum Pfalt. Rom. & Mozarab.. Auguft. verò legit: Et clamaverunt..... & de neceffitatibus eorum falvos fecit eos. Profp. falvavit eos. Gr. 'sweer autés.

. 14. Sic habent Auguft. Profp. & Caffiod. in hunc Pf. cum Pfalt. Rom. & Gr. In Mozar. Et duxit eos, &c.

. 15. Ita legit Caffiod. cum Pfalt. Rom. Auguft. verò: Confiteantur Domino miferationes ejus. S. Profp. mifericor dias ejus, ut fup. *. 8. Gr. τὰ ἐλέν ἀυτό.

. 16. 17. 18. Sic ad verbum leguntur in Pfalt. Mozarab. Item in Rom. & Corb. præter unum iniquitatis.

eorum, loco ipforum. Apud Auguft. Profp. & Caffiod. ut in Vulg. Similiter apud S. Paulin. epist. 40. p. 252. c. & in Gr. Pfalt. Corb. fcrib. conteruit, non contrivit.

. 19. Hic verfus omittitur in autogr. Sangerm. Exftat verò in Pfalt. Rom. & Moz. ficut ap. Profp. & Caffiod. nempe ut in Vulg. Apud Auguft. Et exclamaverunt, &c. In Gr. Καὶ ἐκέκραξαν..... ἔσωσεν αυτές.

. 20. Cypr. 1. 2. Teftim. p. 285. b. Mifit fermonem fuum, curavit illos. Ambrof. in Pf. 118. col. 1001. c. Mifit verbum fuum, fanavit eos: 5 ex omnibus infirmitatibus fuis liberavit eos: vide etiam in Pf. 37. & 43. col. 823. c. 890. d. Pfalt. Corb. omiffo primo verfic. fimpliciter hab. eripuit eos de corruptibilibus eorum. Mediolan. cum Hieron. in Ezech. 34. col. 944. c. de corruptionibus eorum. Rom. & Moz. de interitu eorum. Auguft. cum Profp. & S. Petro Chryfol. fer. 102. p. 926. e. de corruptela eout fup. Caffiod. in eund. Pf. cum Vulg. de interivionibus eorum. Gr. ἐκ τῶν διαφθορῶν ἀυτῶν.

rum,

. 21. Sic eft in Pfalt. Moz. cui plerumque favet Carnut. In Rom. verò & apud Caffiod. ut in Vulg. Apud Auguft. & Profp. Confiteantur Dom. miferationes ejus. In Gr. τὰ ἐλέη ἀὐτῷ.

. 22. Ita Caffiod. cum Pfalt. Moz. In Corb. & proannuntient. Apud Auguft. & enuncient. In Gr. & Layγειλάτωσαν.

. 23. Sic Ambrof. in Pf. 47. to. 1. 941. d. at l. 1. de interpel. Job, c. 5. 631. c. legit, Qui defcendunt mare, &c. cum Auguft. Caffiod. & vet. Plalt. S. Profp. Qui defcendunt in mari in, &c. Gr. Oi xalaCaívortes eis báraoCar iv, &c.

#.24. In autographo Sang. ofcitanter omiffa eft vox Domini, quam fupplevimus ex Auguft. Profp. & Caffiod.

26. Et afcendunt ufque ad cœlos & defcendunt ufque ad abyffos: animalia eorum in malis tabefcebant.

27. Turbati funt, & commoti funt ficut ebrius: & omnis fapientia eorum deglutita eft.

28. Et clamaverunt ad Dominum cùm tribularentur : & de neceffitatibus eorum eduxit eos.

29. Et imperavit procellæ, & ftetit in auram : & filuerunt fluctus ejus.

30. Et lætati funt quoniam filuerunt : & deduxit cos aditus

qui omnes Vulgatæ confentiunt, cum vet. Pfalt. & Gr.

. 25. Apud Aug. Profp. & Caffiod. deeft vox Dominus, ficut in vet. Pfalt. & Gr. reliqua fimilia. Apud Vigil. Tapf. 1. cont. Varim. p. 742. e. vitiosè, & ftatuit fpiritus procella.

. 26. Auguft. in hunc Pf. Afcendunt ufque ad cælos, (inf. in cælos,) defcendunt ufque in abyfjas: fubinde, anima corum, &c. ut in Vulg. cui etiam Profp. & Caffiod. accinunt ad verbum. In Gr. pariter ǹ Yuxǹ, anima, non animalia.

. 27. Sic eft in Pfalt. Moz. & Corb. Item in Rom. præter unum moti funt. Ap. Auguft. etiam moti funt; at in fine, abforpta eft. Ap. Profp. exorta eft, f. pro exorpta eft. Ap. Caffiod. commoti funt..... devorata eft. In Gr. 'Evapáxnoar, cansú Jucar..... xαTE@ÓJn.

V. 28. Pfalt. Rom. extremò hab. cum Moz. & Caffiod. liberavit eos; Corb. liberabit eos. August. verò leg. Et exclamaverunt..... eduxit eos. Græc. Kai éxéxeagar..... γαγεν αυτές.

14

21

\

. 29. Ita legit Auguft. ad verbum cum Profp. Caffiod. verò cum Vulg. concordat. Item Pfalt. Rom. Corb. & Moz. detracto uno ejus, poft procellam. Mediol. hab. Et percuffit procellam, & ftetit in auram. Gr. Kai étéτage ty xalαividi, esu eis avear soiynoar, &c. Theodot. Καὶ ἔζησε τὴν καλαιγίδα αυτῶν εἰς αὖραν, &c. Hieron. ep. ad Sun. & Fret. to. 2. 659. a. ad hæc : Et ftatuit procellam ejus in auram, ait: In Graco inveniffe vos dicitis, iweTiμnce Ty xalaridi autus, yesu fuperfluum eft. #. 30. Pfalt. Corb. Et lætati funt quòd filuerunt. Rom. eduxit eos in portum voluntatis eorum; deinde ut fup. de neceffitatibus, &c. Moz. & deduxit eos in port. volunt. fua; abfque feqq. Apud Auguft, in hunc Pf, Et jocundati

funt quoniam filuerunt, &c. ut in Vulg. nec plura. Apud Caffiod. Et latati funt qui, &c. fubnexis his, & de neceffitatibus eorum, &c. Hieron. ep. ad Sun. & Fret. to. 2. 659. a. leg. & deduxit eos in portum volunt. eorum; tum addit, pro quo inveniffe vos dicitis, in portum voluntatis fue. In Gr. Καὶ εὐφράνθησαν ὅτι ἡσύχασαν· καὶ ὠδήγησεν αὐτὸς ἐπὶ λιμένα θελήματος ἀυτῶν· Mr. Alex. cum Compl. aur reliqua defunt. . 31. Ita Pfalt. Moz. & Corb. Auguft. verò & Profp. leg. miferationes ejus. Caffiod. ut in Vulg. In Gr. Tà exén

avtõ.

VULGATA HOD. luntatis eorum.

. 32. Auguft. cum Pfalt. Corb. Et exaltent eum in ecclefia populi, &c. ut fup. S. Profp. in ecclefiis populi. Calfiod. cum Pfalt. Rom. ut in Vulg. Græc. 'Twoάтwoar duτὸν ἐν ἐκκλησίᾳ λαῷ· καὶ, &c.

,

. 33. Ita Caffiod. cum Pfalt. Rom. Sic etiam apud Ambrof. 1. 3. Hexa. to. I. 40. b. necnon Auguft. in hunc Pf. dempto primo quia. Deeft pariter in Gr. ut & apud S. Paulinum, ep. 44. p. 268. c. qui etiam leg. in defertum. Pfalt. Corb. Quia pofuit flumina in deferto, &c. ut in Vulg.

. 34. Ita legit Aug. in hunc Pf. Profp. verò in falinis. Caffiod. cum Pfalt. Corb. in falfilaginem. Gr.si; dulu. Fœlix, in fterilitatem. Salfugo enim fterilitatem parit: unde Abimelech Gedeonis filius, capta urbe Sichem, in ea fal Iparfit. Judic. 9.

. 35. S. Paulinus epift. 44. p. 268. c. Pofuit aridam in exitus aquarum. Auguft. Vulgatæ fuccinit, cum Caffiod. Pfalt. Rom. & Gr. In Mozarab. Pofuit defert. in ftagna..... & terra fine aqua in exit. &c. In Corb. Pofuit defertum ftagna aquarum, &c. ut in Vulg.

. 36. Ita Caffiod. cum Pfalt. Rom. præter fingul, civitatem. Carnut. hab. civitates. Corb. Et habitare fecit illic efurientes conflituerunt_civitates perhabitationis. Aug. In eund. Pf, cum Profp. Et habitare fecit illic efurientes: & conflituit civitatem habitationis. Gr. Kal xarxiv..... συνεδήσαντο πόλεις ( Aq. & Sym. πόλιν ) κατοικεσίας.

41. Et adjuvit pauperem de inopia: & pofuit ficut oves fami

lias.

42. Videbunt recti, & læta- Job 22, buntur : & omnis iniquitas oppila- 19.

bit os fuum.

. 37. Caffiod. Vulgatæ confonat cum Pfalt. Rom. Item Auguft. cum Profp. fi excipias ult. frudlum frumenti ; Brev. Moz. hab. fructum germinis. Gr. xapoor verrýμatos.

38. Sic eft in Pfalt. Mozar. Corb. & Rom. necnon apud Caffiod. Auguft. verò & Profp. legunt : Et benedixit eos..... jum. eorum non funt deminuta; Profp. diminuta. In Gr. Καὶ εὐλόγησεν αυτὸς, καὶ ἐπληθύνθησαν σφόδωρα καὶ τάσ... εκ έσμέκρυψε.

. 39. In Pfalt. Moz. fic: Pauci faði sunt : 5 affliði funt, &c. ut in Vulg. In Rom. & ap. Profp. Panci "facti funt: 5 vexati funt à tribul, malorum, & dolorum. In Mediolan. dolore improperiorum. In Corb. fimpliciter, à tribulatione malorum. In Gr. deò trifews xaxŵr, καὶ ὀδύνης. Apud Aug. ut in Vulg. Nec diffimiliter leg. Caffiod. nifi quòd tollit Et, ante vocem pauci.

. 40. Auguft. legit cum Profp. Effufus eft contemptus fuper principes: feduxit eos in invio, 5 non in via. Caffiod. verò, Et effufa eft contentio fuper principes eorum: & feduxerunt eos vana eorum; & feduxit eos in invio, & non in via. Similiter habet Pfalt. Mediolan. & feduxit eos. Corb. Et effufa eft contemptio fuper principes : 5 feduxerunt eos vana ipforum; federunt in invio, non in via. Rom. Effufa eft contentio fuper principes eorum: & feduxerunt eos in invio, & non in via. Mozarab. Effufa eft contentio fuper principes eduxit eos in invio, non in via. Gr. Εξεχύθη εξουδένωσις ἐπ' ἀρχονίας αυτῶν· καὶ ἐπλάνησεν αυτές ἐν ἀβάτῳ, καὶ ὐχ ὁδῷ.

. 41. Aug. cum Profp. Et adjuvit pauperem à (Profp. de) mendicitate : 5 pofuit ficut oves familias. Caffiod. à Vulg. nil differt; nec etiam Pfalt. Rom. nifi quòd habet Et adjuvabit; Rom. Martian. cum Moz. Et adjuvavit, ut fup. Præterea Moz. hab. ab inopia, additque eos, ad verbum pofuit. Corb. Et adjuvavit pauperem de mendicitate: & pofuit, &c. ut in Vulg. Gr. Kai sonluce wéruîi èx #7wχείας· καὶ ἔθετο ὡς πρόβαλα πατριάς.

. 42. Similiter in Pfalt. Corb. Item in Rom. Fabri, præter verbum oppilavit; Rom, Martian. hab, cum

LIBER

VULGATA HOD.

43. Quis fapiens & cuftodiet hæc? & intelliget mifericordias Do

mini ?

ria mea.

Pfalm. CVII.

. 1. Titulus cum Pfalmo toto omittitur à S. Profpero. Caffiod. hunc præfert tit. Canticum, Pfalmus David. Eundem quoque hab. Pfalt. Rom. cum Moz. Apud Auguft. Canticum Pfalmi ipfi David, ut in Vulg. & Gr. Pfalmus autem apud ipfum pene integer deeft: rationem hujus prætermiffionis reddit, col. 12 14. c. d. dicens : Pfalmum cvii. exponendum non putavi, quoniam jam expofui eum in Pfalmo lvi.& in Pfalmo lix. ex quorum poftremis partibus ifte conftat. Nam poftrema pars lvi. prima eft hujus ufque ad eum &. ubi dicitur: & fuper omnem terram gloria tua. Hinc autem ufque in finem, poftrema pars eft lix. ficut poftrema pars cxxxiv. eadem eft qua cxiii. ab eo . ubi dicitur: fimulacra gentium argent. & aurum : ficut xiii. & lii, mutatis aliquibus mediis, eadem habent omnia à principiis ufque in fines. Quæcunque igitur in hoc Pfalmo cvii. aliquantulum aliter pofita funt quàm in illis duobus, ex quorum partibus conftat, non babent intellectum difficilem.

. 2. Píalt. Rom. cum Caffiod. Paratum cor meum Deus, paratum cor meum: cantabo, 5 pfalmum dicam Domino. Auguft. verò cum Vulg. & Gr. cantabo, & pfallam in gloria mea. Pfalt. Corb. & pfallam gloriâ meâ. In Mozarab. integer verfus abeft.

. 3. Sic eft in Pfalt. Moz. Carnut. & Corb. omiffo pariter 1. Vulg. verficulo, Exfurge gloria mea. Omittitur etiam in Vulgate Mfs. duobus Colbert. & Carn. nec in Psalt. Gallic. legitur, nec in Gr. neque apud Auguft. Imo Auguft. ait hoc difcrimen intercedere Pfalmum LVI. inter & Pf. cvII. quòd ille ferat: Cantabo, & pfallam: Exfurge gloria mea; in ifto autem dic. Cantabo, & pfallam in gloria mea. Refertur tamen 1. ille verfic. à Caffiod. & exftat in edd. Ald. & Compl. Hujus differentiæ rationem optimè reddit Hieron. in ep. ad Sun. & Fret. to. 2. col. 659. a. ita fcribens: Quod dicitis, Exfurge gloria mea, in Latino non effe, rectè in Pfalmo non habet; quia nec apud Hebræos, nec apud ullum Interpretum reperitur; fed babetur in lvi. Pfalmo, de quo mihi videtur à quodam in iftum Tom. II.

9.

Meus eft Galaad, & meus eft Manaffe: & Ephrem fortitudo capitis mei.

. 4. Pfalt. Corb. Et confitebor..... Domine : pfallam tibi in nationibus. Rom. cum Caffiod. 5 pfalmum dicam tibi inter gentes; Caffiod. delet 5. Mozarab. hab. pfallam tibi inter gentes. Gr. Yana Cor or ebrecv, abfque præced. &.

. 5. Sic in Pfalt. Corb. ad verbum, & in Gr. Caffiod. verò cum Pfalt. Rom. habet : Quoniam magnificata eft ufque ad cælos mifericordia tua : 5 ufque ad, &c. Contrà Aug. comparando hunc . Pfal. cv11. cum . 11. Pfal. LVI. ait in illo haberi, Quoniam magna eft fuper cælos miferic. tua; in ifto autem, Quoniam magnificata eft ufque ad cælos miferic. tua, vel, inquit, ficut alii interpretati funt, elevata eft.

#. 6. Vox Deus abeft in autographo Sang. negligentiâ procul dubio fcribæ : illam addidimus ex Pfalt. Rom. Caffiod. & Gr. In Pfalt. Corb. & fuper omnem terram gloriam

tuam.

V. 7. Pfalt. Rom. ut liberentur eledi tui. Salvum me fac dexterâ tuâ, &c. Caffiod. ut in Vulg. cui Gr. favet. In Pfalt. Corb. & Moz. Salvum me fac dext.

V. 8. Sic in Pfalt. Corb. excepto uno Sycima. In Rom. & ap. Caffiod. ita : Deus locutus eft in fanito fuo: Lætabor & dividam Sichimam, & conval, tabernac, metibor. At Auguft. facta comparatione hujus verficuli cum verficulo 9. Pfalmi LIX. ait in ifto fcriptum, Latabor, & dividam Sicimam; in illo verò, Exaltabor, & dividam Sicimam. Et fanè in Pfalt. Carnut. legitur ibid. Exaltabor; in Mozar. tamen, Latabor. In Gr. Yoμai; & in fine, icediaμelpúow.

. 9. Sic in Pfalt. Rom. & ap. Caffiod. præter nomen Manaffes. In Corb. Manaffe; deinde, Ephrain fortitudo cap. &c. In Mozarab. Ephraim fortitudo capitis, &c. Item in Carnut. fortitudo. At Auguft. ait in Pfalmo tantùm LIX. .9. legi, 5 Ephram fortitudo capitis mei ; in hoc verò cvII. Epbram fufceptio capitis mei. In Gr. 'Epexi arriantis Ts xeparйs μr. τῆς κεφαλῆς

Ee