Fortes creantur fortibus et bonis; he Progenerant aquilae columbam: Doctrina sed vim promovet insitam, Utcumque defecere mores, Indecorant bene nata culpae. ? Quid debeas, o Roma, Neronibus, 30 35 ba C. Claud 40 que Ceu flamma per taedas vel Eurus $ Post hoc secundis usque laboribus Vastata Poenorum tumultu Fana deos habuere rectos, ssion Word 36. dedecorant, some Codd., Bentl.-42. durus, some Codd. 45 no malo suo intellexere (comp. below C. 4, 6, 3: Dive, quem proles Niobea... sensit)-rite bene, recte, sc. formata, properly trained.' 29. fortibus et bonis, ablatives with the verb creantur; as to the idea comp. Pind. Pyth. 8, 44: Φυᾷ τὸ γενναῖον ἐπιπρέπει Εκ πατέρων παισὶν λῆμα, 33. doctrina et cultus, instruction and education.' 35. utcumque simulac, ut, 'whenever' (comp. above C. 1, 17, 10; 1, 35, 23; 2, 17, 11; 3, 4, 29). 36. indecorant, poetic. for the more usual dedecorant, disgrace' -- bene nata = τὰ εὐφυή, natural goodness, good moral disposition.' 38. Metaurum, poetic. as adj., inst. of the noun Metaurus (comp. above C. 2, 9, 21: Medum flumen, and below A. P. 18: flumen Rhenum). 39. Hasdrubal devictus, sc. a C. Claudio Nerone consule in B. C. 207, comp. Liv. 27, 43 sq., and see Excurs. I. to this Ode. 41. adorea, prop. (from ador, 'spelt') a reward of valour given to the brave soldier (in early times usually consisting of grain), hence metonym., as it is used here, for 'victory' (comp. Plin. 18, 3, 3: Gloriam denique ipsam a farris honore adoream appellabant) 42. dirus Afer, i. e. Hannibal-ut= ex quo. 45. usque semper. 48. deos rectos simulacra, quae de Dixitque tandem perfidus Hannibal:/ "Fallere et effugere est triumphus. 'Gens, quae cremato fortis ab Ilio 'Duris ut ilex tonsa bipennibus 'Non hydra secto corpore firmior Merses profundo, pulchrior evenit; 'Luctere: multâ proruet integrum 50 55 60 65 65. Mersus and Mersae, some Codd.-eriet, some Codd., Orelli-66. proruit, some Codd., Bentl. jecerat Hannibal, reposita in bases suas atque in perpetuum restituta, 'the statues of the gods set up again.' 50. cervi, poetic. sicut cervi. 51. sectamur ultro, i. e. we attack them of our own accord,' instead of fleeing from them-opimus (= amplus, magnus) triumphus, the greatest triumph.' 52. fallerelatêre (comp. C. 1, 10, 16: Priamus ignes et iniqua Trojae Castra fefellit). 53. gens, sc. Aeneas and his companions (comp. Virg. A. 1, 67: Gens iniinica mihi Tyrrhenum navigat aequor) - fortis = haudquaquam perterrita patriae excidio, summâ fortitudine, belonging to pertulit (= advexit). 54. sacra, sc. Vestam et Penates (comp. Virg. A. 2, 293: Sacra suosque tibi commendat Troja Penates). 'Cum laude victorem geretque 'Carthagini jam non ego nuntios 6 67. geritque, some Codd., Bentl.-73. perficiunt, some Codd., Bentl., efficient, other Codd. 70 75 68. conjugibus (sc. Romanorum) loquenda, i. e. de quibus conjuges Romanorum et inter se et cum filiis cum voluptate loquentur. 69. nantios superbos, sc. as he had sent after the battle at Cannae, see Excurs. II. 72. Hasdrubale interempto, comp. Liv. 28, 12: Post Hadrubalis exercitum cum duce, in quibus spes omnis reposita victoriae fuerat, deletum, cedendoque in angulum Bruttium ceterâ Italiâ conces sum, &c. 73. nil...non omnia, per Meiosin. 75. curae sagaces, i. e. ipsorum (Claudiorum) diligentia cum prudenti consilio conjuncta. 76. expediunt felicem susceptorum periculorum exitum praebent, conduct through'-per acuta belli = per graves belli molestias, per omnia discrimina belli, through critical circumstances in war.' EXCURSUS XIII. CARM. IV. LIB. IV. C. CLAUDIUS NERO, THE CONQUEROR OF THE METAURUS. (VERS. 37.) The honourable surname of Nero (meaning "brave" in the Sabine dialect 1) has been so much degraded and disgraced by the Roman emperor who bore that name, that we cannot be too often reminded of the great progenitor of this race, to whom Horace alludes in the foregoing passage; of the victory he gained over Hasdrubal on the river Metaurus; of that glorious day, as the poet has it, which expelled darkness from Latium, the first day which smiled once more with 1 Suet. Tib. 1: (Claudia gens) inter cognomina etiam Neronis adsumpsit, quo significatur linguâ Sabinâ "fortis" ac "strenuus." Thus Neria, or Nerio, or Neriens, personified "Bravery," was the name of the companion and wife of Mars; and in the Umbrian language the often-occurring NERF or NERVS is explained "princeps." 160 EXCURSUS TO CARM. IV. LIB. IV. (C. CLAUDIUS NERO.) victory; and lastly, (a circumstance less known than the victory,) of the magnanimity with which the conqueror voluntarily renounced the well-deserved honour of a triumph, and abandoned it to Livius, his colleague, but his personal enemy. Livy, the historian, gives the following account of this event1:— "Extremo aestatis ejus, qua haec in Graecia gesta sunt, quum Q. Fabius Maximi filius legatus ab M. Livio consule Romam ad senatum nuntiasset, consulem satis praesidii Galliae provinciae credere L. Porcium cum suis legionibus esse: decedere se inde, ac deduci exercitum consularem posse; Patres non M. Livium tantum redire ad urbem, sed collegam quoque ejus C. Claudium jusserunt. Id modo in decreto interfuit, quod M. Livii exercitum reduci, Neronis legionis Hannibali oppositas manere in provincia jusserunt. Inter consules ita per literas convenit, ut, quemadmodum uno animo rempublicam gessissent, ita, quamquam ex diversis regionibus convenirent, uno tempore ad urbem accederent. Praeneste qui prior venisset, collegam ibi opperiri jussus. Forte ita evenit, ut eodem die ambo Praeneste venirent. Inde praemisso edicto, ut triduo post frequens senatus ad aedem Bellonae adesset, omni multitudine obviam effusa, ad urbem accessere. Non salutabant modo universi circumfusi, sed, contingere pro se quisque victrices dextras consulum cupientes, alii gratulabantur, alii gratias agebant, quod eorum opera incolumis respublica esset. In senatu quum more omnium imperatorum, expositis rebus ab se gestis, postulassent, ut, pro republica fortiter feliciterque administrata, et deis immortalibus haberetur honos, et ipsis triumphantibus urbem inire liceret, Se vero ea, quae postularent, decernere, Patres, merito deorum primum, dein, secundum deos, consulum, responderunt; et supplicatione amborum nomine, et triumpho utrique decreto, inter ipsos, ne, quum bellum communi animo gessissent, triumphum separarent, ita convenit: ut, quoniam et in provincia M. Livii res gesta esset, et eo die, quo pugnatum foret, ejus forte auspicium fuisset, et exercitus Livianus deductus Romam venisset, Neronis deduci non potuisset de provincia, ut M. Livium, quadrigis urbem ineuntem, milites sequerentur; C. Claudius equo sine militibus inveheretur. Ita consociatus triumphus, quum utrique, tum magis ei, qui, quantum merito anteibat, tantum honore collegae cesserat, gloriam auxit: illum equitem, ajebant, sex dierum spatio transcurrisse longitudinem Italiae: et eo die cum Hasdrubale in Gallia signis collatis pugnasse, quo eum castra adversus sese in Apulia posita habere Hannibal credidisset. Ita unum consulem pro utraque parte Italiae adversos duos duces, duos imperatores, hinc consilium suum, hinc corpus opposuisse. Nomen Neronis satis fuisse ad continendum castris Hannibalem: Hasdrubalem vero, qua alia re, quam adventu eius, obrutum atque exstinctum esse? Itaque iret alter consul sublimis curru multijugis, si vellet, equis. Uno equo per urbem verum triumphum vehi: Neronemque, etiam si pedes incedat, vel parta eo bello, vel spreta eo triumpho gloria, memorabilem fore. Hi sermones spectantium Neronem usque in Capitolium prosecuti sunt. Pecunium in aerarium tulerunt sestertium tricies, octoginta millia aeris. Militibus M. Livius quinquagenos senos asses divisit. Tan 1 Liv. xxviii. 9. tundem C. Claudius absentibus militibus suis est pollicitus, quum ad exercitum redisset. Notatum, eo die plura carmina militaribus jocis in C. Claudium, quam in consulem suum, jactata. Equites L. Veturium et Q. Caecilium legatos magnis tulisse laudibus, hortatosque esse plebem, ut eos consules in proximum annum crearent: adjecisse equitum praerogativae auctoritatem consules, postero die in contione, quam forte fidelique duorum praecipue legatorum opera usi essent, commemorantes. EXCURSUS XIV. CARM. IV. LIB. IV. HANNIBAL'S VAUNTING MESSAGES. (VERS. 69, SQ.) The following passage of Livy1 will serve as a commentary upon the words attributed to Hannibal by the poet in 1. 69 and 70: "Dum haec Romae atque in Italia geruntur, nuntius victoriae ad Cannas Carthaginem venerat Mago Hamilcaris filius, non ex ipsa acie a fratre missus, sed retentus aliquot dies in recipiendis civitatibus Bruttiorum, quaeque deficiebant. Is, quum ei senatus datus esset, res gestas in Italia a fratre exponit: Cum sex imperatoribus eum, quorum quattuor consules, duo dictator ac magister equitum fuerint, cum sex consularibus exercitibus acie conflixisse: occidisse supra ducenta milia hostium: supra quinquaginta milia cepisse. Ex quattuor consulibus duos occidisse; ex duobus saucium alterum, alterum, toto exercitu amisso, vix cum quinquaginta hominibus effugisse. Magistrum equitum, quae consularis potestas sit, fusum fugatumque : dictatorem, quia se in aciem numquam commiserit, unicum haberi imperatorem. Bruttios Apulosque, partim Samnitium ac Lucanorum defecisse ad Poenos: Capuam, quod caput, non Campaniae modo, sed, post afflictam rem Romanam Cannensi pugna, Italiae sit, Hannibali se tradidisse. Pro his tantis totque victoriis, verum esse, grates deis immortalibus agi haberique. "Ad fidem deinde tam laetarum rerum effundi in vestibulo curiae jussit annulos aureos, qui tantus acervus fuit, ut, metientibus dimidium super tres modios explesse, sint quidam auctores. Fama tenuit, quae proprior vero est, haud plus fuisse modio. Adjecit deinde verbis, quo maioris cladis indicium esset, neminem, nisi equitem, atque eorum ipsorum primores, id gerere insigne." 1 Liv. xxiii. 11 and 12. |