At non omnia fuppleta, non omnes Ughelliani errores notati, non omnes emendati. Non intercedo : dummodo indiligentiæ non accufer, cujus profecto nemo bono jure me debet arguere, fi plura, quæ in eam rem conducere potuiffent, per temporis anguftias haudquaquam licuit conquirere. Sciat tamen optimus lector, me in hoc primo adornando volumine quinque omninò Clar.virorum opera adjutum fuiffe: quorum nomina & gratitudinis ergo, & ut legentibus eorum animadverfiones innotefcant, huc referre æquiffimum duxi. Nam

Cl. Vir PROSPER MANDOSIUS Eques, & Romanus Patritius præter uberes notas, quas paulo ante commemoravi, alias itidem, quæ per totum fparía volumen identidem offendes, in operis fupplementum, vel emendationem mihi liberaliter communicavit. Cl. Vir SALVINUS SALVINUS Abbas, & Nobilis Florentinus complura, quæ ad Etrufcos præcipuè Epifcopos fpectant;

Cl. Vir FRANCISCUS GASPAROLUS Nobilis Fanenfis, ea, quæ ad Patriæ fuæ Præfules;

Cl. Vir PETRUS ANTONIUS CORSIGNANUS Abbas, & Nobilis Cliterninus quæ ad Marforum Antiftites;

Cl. Vir PETRUS POLLIDORUS, quæ ad Pontifices Neritonenfes pertinent, mihi perhumaniter tranfmifere. Atque hic quidem de Neritonenfibus Epifcopis adeò præclaram, numerifque omnibus completam elaboravit differtationem, ut fi unaquæque Pontificalis fedes ejufdem diligentiæ nacta effet scriptorem, nihil hac editione perfe&tius, nihil abfolutius potuiffe fieri videretur.

Auctores verò, eorumque jam publici juris facta elucubrationes, unde uberiores hujus voluminis acceffiones, & notas excerpfi, fequentes funt.

JULII AMBROSII LUCENTII ITALIA SACRA, reftricta, aucta veritati magis commendata. fol. Romæ 1704. Hæc omnia penè additamenta, & luculenta adnotata totum illuftrantia volumen largiter, ut videbis, fuppeditavit.

BOLLANDI, atque fociorum ACTA SANCTORUM fol. Antuerpiæ pluribus volum. comprehenfa. Horum item animadverfiones totum volumen perluftrant. BONAVENTURA THEULI THEATRUM HISTORICUM VELITERNENSE 4. Italicè Velitris. 1644. in Veliternefibus;

JOSEPHI MARIÆ SVARESII PRÆNESTE ANTIQUA. 4. Romæ 1656. In Præneftinis; THOMÉ BALDASSINI NOTITIÆ HISTORICÆ ÆSINÆ. fol. Efii Italicè 1703. in AElinis;

JULIANI SARACINI ANCONÆ NOTITIAE HISTORICAE. fol. Romæ Italicè 1675. in Anconitanis ;

SEB. ANDREAE ANTONELLI HISTORIA ASCULANA. 4. Patavii ¡1673. in Afculanis.

JUSTI FONTANINI ANTIQUITATES HORTAE. 4. Romæ 1708. in Hortanis. SCIPIONIS AGNELLI MAPĦAEI ANNALES MANTUANI . fol. Dertonæ . Italicè. 1675. In Mantuanis.

BERNARDINI CAMPELLI SPOLETI HISTORIA. 4. Spoleti. Italicè 1672. in Spoletanis.

DOMINICI ANTONII CONTATORIS HISTORIA TARRACINENSIS. Roma 1706. in Terracinenfibus.

4.

MICHAEL JUSTINIANUS DE TIBURTINIS EPISCOPIS. 4. Romæ. Italicè 1665. in Tiburtinis.

FRANCISCUS IGNATIUS LAZARI DE TIPHERNATIBUS EPISCOPIS. 12. Italicè. Fulginii 1693. in Tiphernatibus præfto fuere. Complurium verò aliorum fcriptorum & nomina, & opera, unde femel, atque iterum aliquid fuerit adnotatum, fparfim per volumen diftinctè indicata reperies. Noviffimam denique Conciliorum editionem ,quam Pariliis nuper edidit vir præftantiffimus è Societate JESU JOANNES HARDUINUS, è manibus nunquam excuffi è qua in Ughello noftro non pauca reftauravi, atque emendavi. Horum autem penè omnium librorum ufum Cl. viri APOSTOLI ZENI, qui in non paucis etiam adfuit conlilio lectiffimorum voluminum copia instructissima Bibliotheca mihi affatim fuffecit.. Cæterum noverit Lector hanc qualemcumque hujus operis renovatam editionem deberi omninò Cl. Viro BENEDICTO JOANNELLO, Bibliothecæ Cafanatensis eruditiffimo Cuftodi, qui pro fuo de Republica litteraria optimè merendi ftudio cum magum quid aggredientibus femper fuppetias ferat, me ad opus trepidè accedentem hortatuselt, preffit, impulit, atque adeò multipliciter juvit, ut fine ejus auxiliari manu per me nung sa futurum erat, ut Ferdinandi Ughelli Italia Sacra denuò emitteretur in lucem.

Italia Sacra Tom. I.

** 2

De Italiæ Sacræ Auctore Reverendiffimo Abbate D. Ferdinando Ughello decerpta ex Epiftolari defcriptione, quam ipfe Abbas D. Julius Lucenti dedit in ejufdem obitu ad Sereniffimum Principem ab Etruria Francifcum Mariam deinde Eminentiffimum, & Reverendiffimum S. R.

E. Diaconum Cardinalem Mediceum.

ROFUNDIORIS Abyssi Divinæ mentis eft, bomines nafci, qui non fr bi, fed aliorum bono crefcant. Is fuit FERDINANDUS UGHEL LUS, qui Florentia boneftiori genere ortus cum pietate majorum amanioribus literis informatus gradum fecit ad Ciftercienfe clariffimum jubar Benedictine temperationis, Bernardo Mellifluo Doctore præcipue illu Atrante. Severioribus difciplinis in Caftris Ordinis animum adjecit, cumque adolefcens aliquandiù deperditas, abjectafque chartulas pervoleret, nobilis fe ipfi objecit auri fum ma, quam illicò Abbati fuo deferens, ad ejus pedes depofuit; ex cujus valore in pa trio Canobio initium fumpfit celebris Bibliotheca, quam poftea ipfe felectiffimorum Voluminum mole, proprio are complevit, Romam miffus in eo literarum Emporio præce ptores audivit ex Societate Jesu Francifcum Piccolomineum, qui poftea Supremo fui Inftituti fulfit imperio, & Joannem de Lugo, quem deinceps veneratus eft Orbis unum inter magni nominis Purpuratos Ecclefia Senatores, Plura peragravit exinde Monafteria mirabilis, & proficuus ubique, inque variis muniis egregiè adbibitus: nec licèt perdius, & pernox iis implicitus, tamen fuis à ftudiis evocari potuit. Varia feri pfit, ediditque ex monumentis Ordinis excerpta. Dum anxiè perquirit eos eximios Viros, qui è Ciftercii Clauftris ad Ecclefiarum regimen affumpti fuerunt, SACRÆ IT ALIÆ OPUS meditatus eft. Romam rediit, ubi in latiffimum Academiorum gyrum dum fe diffundit, ab Urbano VIII. ad fupremas Ordinis dignitates habilis enunciatur, & ab Ordinis Magiftratu facra Infula, & Abbatiali titulo, bonoris ergo, infignitur. Cum igitur Ecclefiaftica eruditionis magnam de se in Urbe opinionem excitaffet, juffus eft una cum Andrea Victorello Ciaconianum opus de Vitis Pontificum, & Cardinalium notis illuftrare, & ufque ad ea tempora perducere. Mox concinnando Italie Sacre Operi animum omninò adjecit; licet variis diftractus inter fuos Afcetas præfecturis, declaratus infuper praexcelfi Principis Cardinalis Caroli Medicei familiaris Theologus juvante Cardinali Juftiniano in Sacra Apoftolica Congregationis Indicis Confultorum coronam invectus eft. Rem perfecit, deduxitque ad novem prægrandia Volumina: que ut pretiofa baberent fua coronamenta, congruis fertis dedicando explicuit. Primum obtulit Urbano VIII.jam fenio cadenti, qui dum Virtuti, meritifque Ugbelli profpicere intendit, morte furripitur: Julius Cardinalis Mazarinus eo tunc accepto Volumine ad fimile opus peragendum fummos Viros Parifiis excitavit, Ugbello gratu latorias, gratiffimafque literas dedit, addiditque pretiofam borariam thecam auro, gemmifque compofitam. Mirum eft, quòd millenis interceptus negotiis, infandis, di rifque vexatus infanientium obtrectationibus, & jam ad pulverem depulfus, imperterritus femper animo, & mente Serenus ab inchoato labore nufquam retro abierit. Vicit tandem Sapientia malitiam, & clarior femper poft eclypfes Sol effulfit, diffipante cali gines optima Cardinalium manu, & afflante Medicea Sereniffima Domo. Quid iniquius? Et ipfum oculatiffimum opus dum Typographico Prælo committeretur, Teductis amanuenfibus, excæcare funt aufi, qui borribilia in tantum Virum moliebantur. Caterùm, & in ipfa forte adverfa prævalente virtute, fummis honoribus potitus eft. In Ordinis Comitiis pluries Principem locum tenuit, & ad fupremam Italica Congre gationis Præfecturam non femel poftulatus, & electus, renuit onus, bonoremque fubi re, contentus Romana Trium Fontium Monafteriali Abbatia cum munere Procuratoris Provinciæ fuæ, quod geffit ufq; ad obitum Pontificiis femper literis confirmatus. Cenforem egit Apoftolica auctoritate Monachorum S. Bafilii, inque aliis arduis adhibitus eft Regularium præcipuè negotiis. Alexander VII. eum apud fe loco domeftici Prælati babere voluit, à quo fubinde, & à Clemente IX. Ecclefiafticis penfionibus ufque ad fummam quingentorum aureorum eft auctus, fed & ab bis exquifitus ad Epifcopales Sedes fcan dendas, fe fractum laboribus, & fenelta ingravefcentem, inbabilem dixit. Ad extremam igitur cum perveniffet ætatem natus ann XCIV. expirantis XVI. Chriftiani feculi XII, Kal. Aprilis, denatus eft ann. MDCLXX. menfe Majo die facra fine exemplo Summo Pontifici, Maximoque Anachorite Petro Cœleftino contracto morbo tuberculi enati in ftomacho ex nimia ftudendi, fcribendique affiduitate. Sedens extra ftratum Monaftico Cucullo indutus pluries Ecclefiæ Sacramentis munitus, mente femper integra, & mifericordi Deo fe commendans, ftipatus Monachorum corona dum Sacerdos ex Joanne recitans Paffionem Dominicam ea pronunciaret Verba : Et inclina

to

to Capite tradidit Spiritum, expiravit. Cadaver fublatum juffu, & expenfis piiffimi Principis Cardinalis Francifci Barberini funebria excepit, me ipfi folemniter apprecante Beatitudinis claritatem in majori facra Liturgia. Conditorium obtinuit, ut ipfe concupiverat, in Principe Templo fui Coenobii fecus Aram majorem, ubi fingularis baneficentia privilegio præcipuus bonos fecutus eft ad æternitatem, comet Cardinalium Decano & Epifcoporum poft Romanum primo mortalem Epigrapham ad ejus apodyterium fcribente bujufmodi .

Evulgato ejus obitu Carolus Cardinalis Roffettus Faventinus Epifcopus juffit in Cathedrali fua Bafilica folemnes inferias celebrari à Clero, quod & alii plures præftite runt Ecclefiarum Principes Sacerdotes. Corpore fuit fatis oblongo, optimè quadrato magis obelo quam tenui, & apprimè robufto præpollebat ; fpectabilis erat afpectu, & cum quodam fuffufo rubore candidiffimo. Capite aliquantulum calvus barb a obrafus omninò, fronte fpatiofa, nafu ad labia prono, oculis aquilinis in Victu, Veftitu, & inceffu rigidioris Monaftici cultus obfernantiffimus Valuit judicii, ingeniique rectitudine, & omnium, quæ fcripfit, que legit, promptam femper retinuit memoriam Ab omni femper cupiditate glorie alienus raro demiffionis exemplo oblatos fibi bonores declina re ftuduit. Mibi jam olim illud cujufdam poetarum facetè dicere folebat.

Disce puer virtutem ex me, verumque laborem

Fortunam ex aliis

Et cuncta ad folam Dei gloriam effe peragenda feriò fuadebat. Cum in profperis, tum maximè in adverfis æqua modeftia, & fortitudine claruit. Clementia, Comitatis erga omnes fingularis. Præclariffimorum bominum confuetudine ufus, imbecillioris note numquam contempfit: flagitia, que in fe ipfo integerrimus Vir fæviffimè cafti gaffet, in aliis amantiffimè mederi ftudebat, & mifericorditer compatiebatur. Tam vi lem fui exiftimationem babebat , ut fe viliffimum bomuncionem diceret, & eo Se loco baberet. Apud fummos, & doctos Viros maximo in pretio millenis Scriptorum celebratur encomiis. Eumque Sacra Rota Auctorem clafficum nuncupat, ejusque monimentis fidem adhibendam esse dicit .

Præ

Præmonitum ad Lectorem.

Cum Typographi incuria factum fuerit, ut præter nonnulla menda, quibus mederi nullo negotio poterit benignus Le&tor, numeri feriei Epifcoporum, quam juxta meas adnota tiones in margine confeci, ter vel quater extra locum fuum ponerentur, totidemque vel omitterentur, vel variarentur, inspecto Chronico Indice, facile erit illos reftituere, hoc mo

do.

LXXIX.
CX.

XIX.

LXXXIV.

LXXXVII.

LXXXVIII.

LXXXIX.

XC.

Column. 148. num. XCI. repone e regione Alexandri Farnefii, & fic fequentes fequen tibus Epifcopis accomoda, itaut CXVII. refpondeat Martio Ginetto. Col. 239. pro XXX. XXXI. & fic adde unitatem fequentibus numeris ufque ad finem feriei Tufculang.

Col. 246. E regione Petri Othoboni repone numerum XCIV. Jacobi Franzoni XCV. Nicolai Acciajoli XCVI.

Vincentii Urfini XCVII. & Sebaftiani Tanarii XCVIIJ.

Col. 308. numerum XII. & reliquos ejufdem columnæ infra ternas lineas repone.
Col. 422. num. LXI. è regione Theobaldi: num. LXII. Marcellini repone.

Col. 525. num. XLII. deme unitatem, & fic duobus fequentibus.

Col. 542. pro LXI. fcribe XLI.

Col. 555. num. XV. pone juxta N.... & poft binas lineas accomoda quatuor fequentes. Col. 675. pro XX. repone XXI. & fic adde unitatem reliquis ejufdem feriei numeris. Col. 736. in fine pone num. XX. è regione Petri.

Col. 1115. pro X. dic IX. & fic deme unitatem quatuor numeris fequentibus.

Col. 1197. num. XX. transfer in col. 1198. è regione Teuzzonis, & fic in eadem col. repone num. XXI. juxta Colum XXII. & XXIII. juxta Gentilem, atque Dodonem.

Hos item alios errores corrige.

Col. 70. lin. 45. pro 1488. diç 1288. Col. 72. lin. 15. pro 839. fcribe 879. Col. 82. lin. 27. pro 1063 dic 1603. Col. 183. in nota marginali pro 1411. lege 1511. Col.292.lin.2.pro 1579.dic 1479 Col.352. lin. 52. pro 1407. lege 1047. Col. 394. lin. 41. pro 1581.fcribe 1681.Col 494.lin.46. pro 1454. lege 1554. Col. 497. lin. 74. pro 608. lege 680. Col. 700. lin. 5. pro Benardum lege Berardum. Col. 969. lin. 2. pro 1457. fcribe 1357. Col. 1274. lin. 50. pro 977.lege 1017 Col. 1304. in nota marginali pro 549. dic 594.

ΝΟΙ

H

Dello Studio di Padova:

Avendo veduto per atteftato del Segre

tario noftro nel libro Stampato in Roma intitolato: ITALIA SACRA, five de EPISCOPIS ITALIE non effervi cos'alcuna contro Prencipi, e buoni costumi concedemo licenza à Sebastian Coleti, che poffi effere stampato, offervando gl'ordini in materia di Stampe, e prefentando le folite co. pie alle publiche librarie di Venetia, e di Padova.

Data li 7. Aprile 1717.

Girolamo Venier Kav. Reformator.
Francefco Soranzo Procurator Reform.
Lorenzo Tiepolo Kav. Proc. Ref.

Agoftino Gadaldino Segret.

PROTESTATIO AUCTORIS,

Um Sanctifs.D.N. Urbanus Papa viii. die 13. Martii anno 1625. in S. Congregatione S. R.

C& Univerfalis Inquifitionis Decretum ediderit, idemque confirmaverit die 3. Julii anni

1634. quo inhibuit imprimi libros hominum, qui fanctitate, feu Martyrii fama celebres èvita migrarunt, gesta, & miracula, vel revelationes, feu quæcumque beneficia, tanquam eorum interceffionibus à Deo accepta continentes fine recognitione, atque approbatione Ordinarii, & quæ hactenus fine ea impreffa funt, nullo modo vult cenferi approbata. Idem autem Sanctiffimus die 5. Junii 1631. ita explicavit, ut nimirum non admittantur elogia Sancti, vel Beati abfolutè, & quæ cadunt fuper perfonam, benè tamen ea, quæ cadunt fupra mores, & opinionem cum proteftatione in principio, quod iis nulla adfit auctoritas ab Ecclefia Romana, fed fides fit tantum penè auctorem. Huic Decreto, ejusque confirmationi, & declarationi obfervantia, & reverentia, qua par eft, infiftendo profiteor me haud alio fenfu, quicquid in hoc libro refero, accipere, aut accipi ab ullo velle, quàm quo ea folent, quæ humana dumtaxat auctoritate, non autem divina catholicæ Romanæ Ecclefiæ, aut S. Sedis Apoftolicæ nituntur, iis tantummodo exceptis, quos eadem S. Sedes Sanctorum, Beatorum, aut Martyrum catalogo adfcripfit.